جستجو در تالارهای گفتگو

اسفناج اسفناج بومی ایران و نواحی اطراف ان میباشد .گیاهی است علفی و یکساله از تیره چغندر سانان و برگهای سبز تیره ای دارد که به صورت دسته جمعی از اطراف ساقه بسیار کوتاهی خارج میشوند.طول دوره ی رشد گیاه از زمان کاشت بذر تا برداشت محصول 6تا10 هفته میباشد . اسفناج از محصولات فصل خنک است و دماهای منفی 6 تا منفی 4 درجه را به خوبی تحمل میکند .اسفناج از بسیاری از سبزی ها نسبت به شوری مقاوم تر است .کشت اسفناج در خاک های سبک شنی هوموس دار نتیجه بهتری میدهد .در مناطق گرم مثل خوزستان ان را در اواسط پاییز و در نقاط سرد در اواسط بهار میکارند. خاک را ابید با افزودن کود حیوانی و شیمیایی تقویت کرد .بذر اسفناج به طور ردیفی و یا دستپاش کشت میشود .در روش خطی فاصله ردیف ها35-45 سانتیمتر و مقدار بذر لازم برای 1 هکتار 15-35 کیلوگرم میباشد.این گیاه را بر مبنای برگ و بذر آن گروه بندی میکنند .بذر ممکن است صاف و یا خار دار و برگ ها ممکن است صاف و یا چین دار باشند .در موقع برداشت ابتدا مزرعه را آب میدهند سپس بوته ها را با ریشه بیرون می آورند و آنها را بسته بندی کرده به بازار ارسال میدارند شناسنامه اسفناج Chenopodiaceae(Salsolaceae) :تیره Spinacia oleracea L.:نام لاتین Garden spinach – Common spinage:نام انگلیسی اسفناج:نام فارسی اسبانج:نام عربی شرح گیاح گیاهی است یکساله وروز بلند که پس از سبز شدن تولید برگهای طوقه ای (Rossete) می کند به این ترتیب در یک سطح در اطراف ساقه کوتاهی به طول چند میلیمتر نزدیک به سطح خاک قرار می گیرند. در طی رشد بعدی این ساقه طویل شده و از آن شاخه های جانبی دیگری از محل برگهای طوقه ای به ساقه اصلی منشعب می شوند. ممکن است از ساقه اصلی ساقه های فرعی درجه 1 و 2 همراه با شاخه های جانبی درجه 1و2 نیز وجود آیند. اندازه گیاه می تواند بین 10 تا 8 سانتی متر متناوب باشد. ریشه اصلی گیاه عمیق است و می تواند تا عمق 140 سانتی متری در خاک نفوذ کند از این نظر می توان این گیاه را در خاکهای شور بخوبی کشت نمود. ریشه های فرعی این گیاه دوکی شکل و حداکثر تا 60 سانتی متری خاک پراکنده اند، برگها در ارقام مختلف دارای فرم و رنگ متفاوتی هستند و به شکلهای تخم مرغی ، بیضوی و یا نیزه ای وجود دارند کناره برگها می تواند کاملاً صاف و یا دندانه دار باشد. پهنک برگ نیز صاف و یا دارای چین و چروک است. گلهای نر و ماده می توانند روی یک یا دو پایه قرار گیرند. امروزه دو واریته از این گیاه کشت می شود. الف) S.O. var oleraceae syn .var spinosa (Moench) یا اسفناج بذر خاردار که در واقع نوع قدیمی را معرفی می کند. ب) S.O. var. inermis (Moench) یا اسفناج بذر صاف. ارقامی که خاردار هستند، میوه با پوشش گل رشد کرده و پس از سخت شدن اغلب دارای 2و3 و یا 4 خار می شوند از آنجائیکه موقع بذر پاشی با ماشین، بذر خاردار به سختی از ماشین به زمین می افتد کشت های مکانیزه مشکلات زیادی به همراه دارد ولی بذر خاردار در شرایط سخت زمستان معمولاً دارای رشد نمو بهتری نسبت به بذر صاف است. نیاز اکولوژیکی اسفناج محصول نواحی نسبتاً سرد است و در آب و هوای خنک بهتر رشد می کند بطورکلی اسفناج در مجاورت تابش زیاد آفتاب،دمای متوسط و هوای مرطوب بهترین نتیجه را می دهد. یخبندان را بیشتر از اغلب سبزیهای دیگر تحمل می نماید. بعضی از ارقام آن حتی در مقابل سرمای تا (7-) سانتی گراد نیز مقاوم است. آماده سازی خاک هر چند که می توان اسفناج را در کلیه زمین ها کشت نمود ولی خاکهای خیلی سبک و خیلی سنگین برای رشد و نمو گیاه مناسب نیستند. بهترین خاک برای اسفناج حد واسط آن دو و اراضی نم دار و حاصلخیز است. این گیاه در مقابل زمین های آبگیر ، خشک و PH خاک بسیار حساس است. مناسبترین PH برای این گیاه بین 6 تا 7 است. اسفناج در مقابل درجه اسیدی پایین تر به وضوح عکس العمل نشان داده و نتیجه خوبی نمی دهد. زمین های عمیق با بافت خوب و هوموس و رطوبت کافی برای اسفناج مناسب است. خاکهای سبک فقط برای ارقام زودرس ، کشت های زمستانه و کشت های مراحل اول سال مناسب است در این خاکها باید آبیاری تکمیلی و کودکافی را از نظر دور نداشت بهترین خاک می تواند خاکهای لومی و یا خاکهای معدنی با هوموس کافی باشد. بستر کاشت باید برای کشت مکانیزه صاف و دارای شیب کم و عاری از سنگلاخ باشد. تاریخ و فواصل کاشت زمان کاشت انواع بهاره در اواخر اسفند ماه ، انواع پائیزه در اواخر تابستان و انواع زمستانه در اواخر پائیز است. فاصله ردیف ها در کشت های ردیفی بین 15 تا 25 سانتی متر و عمق کاشت بین 2 تا 4 سانتی متر می باشد اسفناج به علت مدت کوتاه رویش سازگاری با دمای کم ، قدرت زیاد زمستان گذرانی و روز بلند بودن آن می تواند به شکل های متفاوتی در تناوب زراعی قرار گیرد این گیاه به عنوان مناسبترین گیاه بعد از لوبیای پاکوتاه (پاچ باقلا) ، نخود فرنگی و سیب زمینی قرار می گیرد ولی به عنوان گیاه ما قبل برای گیاهان دیگر دارای اهمیت زیادی نیست. ارقام اسفناج را براساس خاردار بودن یا بی خار بودن بذر ، صاف و ناصاف برگها و نیز براساس رنگ برگها انواع بهاره، پائیزه و زمستانه طبقه بندی می کنند. در انتخاب ارقام نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرد: سرعت رشد(سریع بودن رشد و نمو) تمایل کم به گل رفتن، یکسان و یک اندازه بودن برگها، تمایل کم به زرد شدن برگها کم بودن مقدار نیترات،مقاومت در برابر آفات و امراض (مخصوصاً در مقابل سفیدک دروغین) مقاوم بودن در مقابل سرمای سخت زمستان. در کشت گلخانه ای طی زمستان از ارقامی که دارای رشد سریع بوده و در مقابل شدت تابش و دمای کم حساسیتی نشان نمی دهند استفاده می شود. بذر اسفناج در موقع جوانه زدن در مقابل گرمای زیاد،کمبود آب و اکسیژن بسیار حساس است.کمبود اکسیژن معمولاً در زمینهای آبگیر و خاکهای رسی بوجود می آید . جوانه زدن بذر در دمای پائینی صورت می گیرد حتی در صفر درجه سانتی گراد. بنابراین برای سبز شدن یک دست بذر در مزارع باید در فصولی از سال که دمای هوا پائین و متوسط است بذر پاشی کرد. کاشت اسفناج را می توان به طور دست پاش، خطی و در سبزیکاری سطوح بزرگ با ماشین بذر پاشی کرد. زمان کاشت انواع بهاره در اواخر اسفند ماه و انواع پائیزه در اواخر تابستان و انواع زمستانه در اواخر پائیز می باشد. استفاده از کودهای حیوانی در زمینهایی که از نظر مواد آلی ضعیف هستند توصیه می شود در هر صورت باید از کود حیوانی کاملاً پوسیده استفاده شود. چنانچه بخواهیم از کود تازه استفاده کنیم باید آنرا چند ماه قبل از کاشت به زمین داد زیرا ریشه اسفناج در مقابل پاره ای از بیماریهای قارچی که باعث پوسیدگی ریشه می شوند حساس است کود شیمیایی را باید موقعی به زمین داد که در فاصله دوره رویش در دسترس گیاه قرار گیرد. با توجه به مقدار مواد غذایی موجود در خاک معمولاً حدود 120 کیلوگرم در هکتار ازت،60 کیلوگرم در هکتار p2o5 و 140 کیلوگرم در هکتار K2O توصیه می شود اسفناج زمین های خنثی تا قلیائی را ترجیح می دهد. بنا بر این می توان تا 4 هفته قبل از کاشت به دادن کودهای آهکی مبادرت ورزید. کود پتاسه را در بهار به شکل کلرید به زمین می دهند زیرا عرضه زیاد کلرید در خاک کاهش جذب ازت را به دنبال دارد و در شرایط معمول تولیدی باعث کاهش نیترات در گیاه می شود معمولاً در کشت بهاره کود شیمیایی را یک دفعه قبل از کاشت به زمین می دهند ولی برای انواع زمستانه یک سوم ازت را توام با تمامی کودهای فسفر و پتاسه در اوایل زمستان هنگام کاشت به زمین می دهند و دو سوم باقیمانده را در دو مرحله دیگر به صورت کود سرک در اختیار گیاه قرار می دهند.در سطح بزرگ معمولاً پس از کاشت زمین را غلتک می زنند. داشت مبارزه با علفهای هرز با فوکا، کولتیواتور و یا با استفاده از علف کشهای شیمیایی صورت می گیرد. اسفناج احتیاج به آب فراوان دارد و باید در طول دوره رشد در زمین های خشک اقدام به آبیاری نمود. آبیاری علاوه بر اینکه مقدار محصول را افزایش می هد گل دادن قبل از موعد گیاه را نیز به تاخیر می اندازد. از بیماریهای مهم اسفناج سفیدک دروغین (Pernospora farinosa) است استفاده از ارقامی که مقاوم به این بیماری اند لازم و ضروری است . ترکیبات آلی فسفره برای مقابله با مگس چغندر (Pagomia Hyoscyami) که لاروهای آن در داخل برگهای اسفناج دالانهای مینوز (Minose) را می سازند بسیار موثر است. شته آفیدو پروانه سفید کلم (Pieries Brassica) نیز از دیگر آفات این گیاه است. برداشت برداشت اسفناج به این ترتیب است که زمانیکه گیاه 5 تا 6 برگه شد.ابتدا مزرعه را آبیاری کرده و پس از تبخیر رطوبت اضافی،بوته ها را با ریشه از خاک بیرون می آروند به همین صورت عرضه می کنند. در سطوح کوچک می توان دو یا سه مرحله اسفناج برداشت کرده در اینصورت باید برگهای تحتانی را با دست و یا چاقوی تیزی بریده و برگهای کوچک و جوانه های مرکزی را به حال خود باقی گذاشت و پس از مدتی عمل چیدن برگهای بزرگ را تکرار کرد و به این ترتیب می توان در طول سال چند مرحله اسفناج برداشت کرد. تجمع نیترات معمولاً در دمبرگها و زیاد است و بنابراین با حلال برگهای بدون دمبرگ می توان اسفناجی با نیترات کمتری برداشت نمود. در سطوح بزرگ از ماشین برداشت استفاده می شود. در این حالت پس از بریدن برگها آنها را در جایی انباشت کرده و بعداً به محل دسته بندی و یا به کارخانه حمل می کنند. اسفناج را معمولاً در اوایل روز برداشت می کنند این عمل به حفظ کیفیت محصول می افزاید. عمل برداشت در زمان بارندگی و یا مواقعی که هنوز شبنم بر روی گلها نشسته است صورت نمی گیرد. زیرا در اینصورت مهمولی با کیفیت پائین و توام با برگهای شکسته بدست می آید. مقدار محصول اسفناج حدود 15 تا 20 تن در هکتار و در بعضی مواقع بین 35 تا 40 تن در هکتار است.