جستجو در تالارهای گفتگو

مقدمه‌اي بر سيستم لمينيت و مواد مصرفي آن لمينيت در دفاتر فني و چاپخانه‌هاي ديجيتال لمينيت (lamination) چيست؟ لمينيت كردن يكي از سريع‌ترين و ساده‌ترين روش‌هاي محافظت از كار چاپي است. در سيستم لمينيت با چسبيدن لايه‌ بسيار نازك و شفاف پلاستيكي بر يك يا دو طرف يك كار چاپي، از آن در برابر رطوبت و ساير آسيب‌هاي محيطي، محافظت شده و محصول چاپ شده‌‌ي نهايي در برابر آب و پارگي مقاوم مي‌شود؛ به علاوه لمينيت، شدت رنگ‌ها و كنتراست رنگي در تصاوير چاپ شده را بهبود مي‌بخشد. تصاوير چاپ شده با رنگ‌هاي درخشان، بيانگر كيفيت بالاتري هستند. لمينيت مانع از چين و چروكيدگي، لك‌شدن، آفتاب خوردگي، سياه شدگي، پريدگي رنگ و يا چربي، اثر انگشت و ساير آسيب‌هاي موجود در محيط، بر كار چاپ شده مي‌شود. سه نوع از دستگاه‌هاي لمينيت (Laminators) كه اغلب در چاپ ديجيتال به كار مي‌روند عبارتند از: لمينيتور كيسه‌اي يا كتابچه‌اي (Pouch Laminators) لمينيت كيسه‌اي يا كتابچه‌اي شامل دو قطعه فيلم پلاستيكي از پيش بريده شده است. يك لايه چسب حرارتي نيز روي يكي از اين فيلم‌ها را مي‌پوشاند. براي اين‌كه اين دو قطعه فيلم پلاستيكي حالت كيسه پيدا كنند، از لبه‌هاي دو فيلم از يك طرف به هم چسبانده و درزبندي (seal) مي‌شوند. پس از اين كار دو قطعه فيلم حالت يك كتابچه را به خود مي‌گيرند كه مي‌توان كار چاپي را درون آن قرار داد. ابعاد فيلم‌ها بايد بزرگ‌تر از كار چاپي باشد به گونه‌اي كه به راحتي كار چاپي را پوشانده و لبه‌هاي آنها به يكديگر چسبانده شود. لمينيت كيسه‌اي را مي‌توان با يك قطعه فيلم نيز انجام داد. در اين حالت يك قطعه فيلم پلاستيكي را از وسط، خط (Creasing) مي‌زنند و سپس آن را تا مي‌كنند و بعد كار چاپي را درون آن قرار مي‌دهند. به اين نوع لمينيت، لمينيت كيسه‌اي پروانه‌اي (Butterfly) مي‌گويند، زيرا پس از خط اندازي روي فيلم و تا كردن آن، شكلي شبيه به بال‌هاي پروانه پيدا مي‌كند. پس از قرار دادن كار چاپي بين دو قطعه فيلم كيسه‌اي حاوي سطح چاپ شده، فيلم، لمينيت و چسب از ميان نوردهاي گرم تحت فشار عبور مي‌كند تا كليه لايه‌هاي چسبناك به‌طور كامل به يكديگر جوش بخورند. لمينيتورهاي رول حرارتي (Heated Roll Laminators) اين نوع لمينيتورها از يك يا دو رول بزرگ فيلم استفاده مي‌كنند. يك روي اين فيلم داراي چسبي است كه هنگامي كه در معرض حرارت قرار مي‌گيرد، فعال مي‌شود. اين چسب هنگامي كه كار چاپي از درون لمينيتور عبور مي‌كند روي كار مي‌چسبد. در هنگامي كه كار با استفاده از فرايند ديجيتال چاپ شده باشد، ميزان چسبندگي فيلم لمينيت به لايه مركب به نوع، جنس مديا و همچنين نيروي چسبندگي بين لايه حرارتي و لايه مركب بستگي دارد. رول‌هاي فيلم لمينيت شباهت زيادي به فيلم‌هاي ساران (saran wrap) دارند. يكي از رول‌ها بالاي ماشين نصب شده و رول بعدي همزمان در زير ماشين نصب مي‌شود. رول بالايي روي كار را لمينيت كرده و همزمان رول پاييني پشت كار را لمينيت مي‌كند. به اين فرآيند كپسوله كردن (Encapsalation) يا محصور كردن كار چاپي بين دو لايه فيلم مي‌گويند. البته كار را مي‌توان به صورت يك رو نيز لمينيت كرد. در بسياري موارد به‌طور معمول نيازي به لمينيت كردن پشت كار وجود ندارد. نوع هيبريد دستگاه‌هاي لمينيت مي‌تواند با استفاده از مواد حرارتي روي كار را لمينيت كند. اين ماشين‌ها قادر نيستند كار را به صورت پشت و رو لمينيت كنند. پس از اتمام لمينيت كار چاپ شده، به‌طور معمول به يك تيغه تيز جهت جدا كردن كار لمينيت شده از ماشين نياز است. تعداد سيلندرها در لمينيتورهاي مختلف متفاوت است. فيلم لمينيت به محض وارد شدن به ماشين لمينيتور از ميان سيلندرها عبور مي‌كند؛ سيلندرهايي كه حرارت را به طور يكسان در همه جاي فيلم پخش كرده و سبب جوش خوردن لايه‌هاي فيلم به كار چاپي در طول اين روند مي‌شوند. لمينيتورهاي رول سرد (Cold Roll Laminators) لمينيتورهاي رول سرد و لمينيتورهاي كيسه‌اي سرد از حرارت جهت لمينيت كردن كار استفاده نمي‌كنند. روي فيلم در اين گونه لمينيت‌ها نسبت به فشار حساس (pressure-sensitive) است، بدين معني كه فيلم داراي سطحي چسبناك است كه در تماس با سطح كار چاپ شده به آن چسبيده و جوش مي‌خورد. اين روش براي لمينيت كردن محصولات چاپي كه حرارت به آن‌ها آسيب مي‌رساند بسيار مناسب است؛ به طور مثال مي‌توان از مركب‌هاي پايه مومي (wax-based inks) كه در اثر گرما ذوب مي‌شوند يا محصولات چاپي حساس به حرارت (temperature-sensitive)كه براي آنها از چسب حساس به فشار (pressure-sensitive) استفاده مي‌شود، مانند وينيل يا ساير پلاستيك‌هاي زود ذوب نام برد. انواع فيلم فيلم‌هاي لمينيت به طور كلي به 5 دسته تقسيم مي‌شوند : فيلم‌هاي لمينيت حرارتي استاندارد، فيلم‌هاي لمينيت حرارت پايين، فيلم‌هاي لمينيت هيت‌ست يا (heat-assisted)، فيلم‌هاي لمينيت حساس به فشار و لمينيت‌هاي مايع. فيلم‌هاي لمينيت حرارتي استاندارد به طور خاص، فيلم پلي‌استري است با چسب پلي اتيلني (كُپليمر copolymer) كه براي جوش خوردن، به دمايي در حدود 210 تا 240 درجه فارنهايت (حدود 98 تا 115 درجه سانتي گراد) احتياج دارد. استفاده از اين‌ فيلم‌ها با توجه به قيمت پاييني كه دارند امروزه بسيار رايج است، اما به همان اندازه كار كردن با آنها مشكل‌زاست. فيلم‌هاي لمينيت حرارت پايين اين فيلم‌ها كه از پلي‌استر و چسب پلي اتيلني ساخته شده‌اند به فيلم‌هاي لمينيت حرارتي استاندارد شباهت دارند با اين تفاوت كه در دماي پايين‌تر - حدود 185 تا 210 درجه فارنهايت (85 تا 98 درجه سانتيگراد)- به كار مي‌چسبند. به نظر مي‌آيد اين فيلم‌ها در آينده‌اي نزديك جايگزين فيلم‌هاي حرارتي استاندارد شوند. فيلم‌هاي لمينيت هيت‌سِت يا Heatset or Heat-assisted اين فيلم‌ها به جز در مواردي خاص، از جنس PVC يا پلي‌استر ساخته مي‌شوند. چسب به كار رفته در اين فيلم از نوع ترموپلاستيك است كه در اثر حرارت نرم شده و خاصيت ارتجاعي پيدا مي‌كند. اين فيلم براي چسبيدن به محصول چاپي تنها به 175 تا 195 درجه فارنهايت (80 تا 90 درجه سانتيگراد) حرارت احتياج دارد فيلم‌هاي لمينيت فشاري اين فيلم‌ها اغلب از جنس PVC (پلي وينيل كلرايد) يا پلي‌استر هستند، به اضافه چسب آكلريكي كه تركيب آن برحسب توليدگان مختلف آنها، مي‌تواند تنوع داشته باشد. گاهي اين فيلم‌ها را فيلم‌هاي لمينيت سرد مي‌نامند، زيرا برخلاف اغلب فيلم‌هاي لمينيت به حرارت نيازي نداشته و براي چسبيدن به محصول چاپ شده تنها نيازمند فشار هستند. لمينيت‌هاي مايع هــمان پــوشــش‌هــــاي مــايــــع (liquid-coatings) هستند كه براي بهره‌جويي از آنها به ماشين‌ها و يا تجهيزات پوشش‌هاي مايع نياز است. اين پوشش‌ها اغلب پايه حلال يا پايه ‌آبي هستند و تركيبات آنها توسط توليدكنندگان مختلف مي‌تواند قدري متفاوت باشد. مقايسه لمينيت‌هاي حرارتي و فشاري تفاوت‌هاي فراواني ميان لمينيت‌هاي حرارتي و لمينيت‌هاي فشاري (PSA) وجود دارد. PSA يا همان لمينيت‌هاي فشاري با حداقل حرارت به كار چاپي مي‌چسبند و براي طيف وسيع‌تري از محصولات چاپي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، زيرا كه براي محصولات چاپي حساس به حرارت و تونرهاي حساس چاپ ديجيتال بهترين گزينه هستند. از سوي ديگر فيلم‌هاي PSA با قابليت محافظت ازكار چاپ شده در مقابل اشعه UV براي طيف گسترده و متنوعي از محصولات چاپ‌هاي indoor وoutdoor به كار مي‌روند. لمينيت‌هاي حرارتي مقرون به صرفه‌تر از لمينيت‌هاي فشاري بوده و كمترين ميزان باطله را دارند. تجربه ثابت كرده كه اين ماشين‌ها بسيار بادوام هستند و براي دامنه‌ي وسيعي از محصولات چاپي indoor به كار مي‌روند. لمينيت‌هاي حرارتي علاوه برحفاظت كار چاپ شده، استحكام و كيفيت تصويري آن‌ را نيز افزايش مي‌دهند. لمينيت‌هاي حرارتي براي مصرف در بازار چاپ ديجيتال اغلب از لايه‌ي پلي‌استري به علاوه‌ي يك لايه چسب پلي‌اتيلن ساخته مي‌شوند. در مقابل، PSA را مي‌توان از هر ماده‌اي از پلي‌استر گرفته تا پلي كربنات و وينيل تهيه كرد. تعريف نسبت لمينيت اين نسبت بيانگر ميزان فيلم به ميزان چسب است. به طور مثال هنگامي كه فردي در مورد نسبت 3/4 صحبت مي‌كند، در واقع در مورد فيلمي با ضخامت 7 ميلي صحبت مي‌كند كه از 4 ميل فيلم و 3 ميل چسب تشكيل شده است. (در اين‌جا معناي خاص ميل منظور 1/1 اينچ است و نبايد با ميلي‌متر يا يك هزارم متر اشتباه گرفته شود.) ضخامت ميل ضخامت فيلم لمينيت را به‌طور رايج ضخامت ميل مي‌نامند (يك‌هزارم اينچ). پلي‌استر لايه‌ي پايه يا لايه‌ي محافظ بيروني فيلم‌هاي لمينيت حرارتي كه در حين عمليات لمينيت كردن حرارتي ذوب نمي‌شود، همچنين پايه‌ بسياري از فيلم‌هاي PSA نيز پلي‌استر است. پلي اتيلن چسبي كه در اكثر فيلم‌هاي حرارتي به كار مي‌رود و در حين عمليات لمينيت كردن حرارتي ذوب مي‌شود. عملكرد لمينيت شدن كار از محل نيپ يا باريكه راه شروع مي‌شود (جايي كه دو سيلندر فشار با يكديگر تماس پيدا مي‌كنند.) سپس فن‌ها يا سيلندرهاي خنك كننده‌ي لمينيتور، چسب را سرد مي‌كنند تا بار ديگر تبديل به ماده‌اي جامد و منعطف شود. وينيل صيقلي- Calendaring Vinyl- (قيمت پايين‌تر) فيلم صيقلي (calendared film) با استفاده از فرايند Calendaring توليد مي‌شود. به بيان ساده‌تر، حجم قابل توجهي از وينيل ذوب شده (خميري) از ميان يك جفت نورد صيقلي گرم عبور مي‌كند تا جايي كه آنقدر فشرده شود كه به ضخامت 3،2 يا 4 ميلي برسد؛ اين فيلم سپس براي استفاده به عنوان پوشش چسبدار (adhesive coating) به صورت رول عرضه مي‌شود. روش صيقل دادن روشي مؤثر و مقرون به صرفه براي تهيه فيلم است كه به طور چشم‌گيري قيمت وينيل را نيز پايين آورده است. وينـيـل قــالـبي - Cast Vinyl- (روش راحت‌تر) با ريختن وينيل مايع به قالب‌هاي ورقي نرم، فيلم قالبي تهيه مي‌شود. با عبور اين ماده از ميان كوره، حلال موجود در آن تبخير شده تا ماده‌ي جامد باقي مانده، فيلم را تشكيل دهد. هنگامي كه فيلم از كوره بيرون مي‌آيد آماده‌ي دريافت لايه‌ چسبدار است. فيلم‌هاي قالبي براي مصرف outdoor دوامي حدود چهار تا هفت سال را داشته و تصويري كه توسط اين فيلم‌ها محافظت مي‌شود نسبت به فيلم‌هاي صيقلي ديرتر محو مي‌شوند؛ زيرا ساختار فيلم‌هاي قالبي داراي پيگمنت‌هاي بهتر و تثبيت كننده‌‌ي UV است. مضاف بر اينها، فيلم قالبي ثبات بيشتري داشته، روشي راحت‌تر بوده و ضد چروك و انبساط نيز هست. Saran Wrap: بيشتر با نام تجاري كلينگ فيلم (Cling Film) شناخته شده است، لايه‌ بسيار نازك پلاستيك منعطف كه جهت بسته‌بندي به كار مي‌رود (مانند سلفون) – سَرَن به رزين ترموپلاستيكي گفته مي‌شود كه ماده‌ اصلي ساخت اين محصول است. منبع: iranprint