جستجو در تالارهای گفتگو

چکیده: در طول سدة گذشته تقابل با غرب باعث مقاومت هایی در برخی کشورهای پیرامونی شده و بحث های جدی در حوزة هویت آنها ایجاد کرده است. در ایران نیز ابزار این تقابل در ارایة چارچوبی متمرکز به صورت هویت ملی دیده شده که نادیده گرفتن هویت های منطقه ای را در پی داشته است. حال آنکه هر یک از این نقاط دارای ویژگی های خاص و حتی رویارویی متفاوتی با نوگرایی بوده اند که خوزستان به واسطه اکتشاف نفت و تجربة منحصر به فردی در نوگرایی، یکی از این مناطق است. لذا این پژوهش با این فرض که نظریة هویت اجتماعی دارای قابلیت هایی است که می تواند این نقیصه را پوشش دهد سعی می کند با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از اسناد کتابخانه ای و بایگانی ها به ارایة الگویی از هویت در قالب هویت اجتماعی بپردازد که علاوه بر ابعاد هویت ملی ایران همچون دین و سیاست، ویژگی های منطقه ای هویت ساز از جمله فرهنگ، تمدن، سنت و محیط هر منطقه از کشور و قابلیت تبیین تحولات ایجاد شده در هر هویت را نیز در بر داشته باشد. سپس با استفاده از آن، سؤال اصلی پژوهش که چگونگی تأثیر معماری و شهرسازی نوگرا بر تحول هویت در شهرهای نفتی خوزستان است را پاسخ می دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که جامعة عشایری و روستایی خوزستان به راحتی جذب تمدن غرب شده و با آن سازگار شده اند که منجر به تحول تدریجی هویت سنتی و شکل گیری هویتی جدید در شهرهای نفتی شده است. تعمیم این موضوع برای کشور ما - که بخش عمده ای از آن را مردم عشایری و روستایی تشکیل می داده است – می تواند در ایجاد نگاهی نو به هویت یابی معماری و شهرسازی مفید باشد. مشخصات مقاله:مقاله در 12 صفحه به قلم کاوه رستم پور(باغ نظر سال یازدهم تابستان 1393 شماره 29)،غزال مسافر زاده(دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر)،حسن نظیف(کارشناس ارشد معماری، عضو هیئت علمی دانشگاه گلستان).منبع:باغ نظر سال یازدهم تابستان 1393 شماره 29 .ensani.ir تحول هویت اجتماعی، پیامد معماری و شهرسازی نوگرا در ش

هـویـت اجـتـمـاعـی هویت اجتماعی به آن ویژگی هایی اشاره دارد که یک جامعه را از جوامع دیگر متمایز می کند. دیدگاه ویژه به پدیده ها و رفتارهای خاص در برابر رویدادها، هر جامعه را از جوامع دیگر متمایز می کند. هویت اجتماعی یک قبیله ابتدایی نسبت به هویت اجتماعی یک جامعه کشاورز یا جامعه صنعتی متفاوت است... او پدیده های طبیعی و حوادث را به صورتی متفاوت از یک اجتماع شهری قرن حاضر درک می کند و واکنش این اجتماع هم که به صورت رفتارهای جمعی ظاهر می شود، خاص همین جامعه است. جالب است بدانیم از نظر هویتی عموما این قبایل تنها خود را انسان می دانند و نامی که بر قبیله خود اطلاق می کنند در عین حال دلالت بر نوع بشر هم دارد. شاید رواج آدمخواری در این گونه جوامع به این دلیل باشد که چون برای مردم قبایل دیگر هویت انسانی قائل نیستند و به اصطلاح آنها را آدم نمی دانند خوردن گوشت آنها را هم مجاز می شمارند. هویت اجتماعی، جامعه ای که دیده خدامحوری دارد با جامعه ای که در آن ماده گرایی رایج است طبعا متفاوت است. جامعه نخست، زندگی را دارای مفهومی عمیق می داند، از دید این جامعه زندگی هدیه ارزشمند خداوند است، هر موجود و در رأس همه، انسان که خداوند او را به زبان و اندیشه از دیگر جانداران متمایز کرده است دارای ارزش است و در برابر گزینش های خود مسوول است و زندگی را وسیله ای برای تقرب به خداوند می داند. هویت اجتماعی در این جامعه منسجم و یکپارچه و اعضای آن برادران و خواهران یکدیگرند که باید با یاری به دیگر اعضای جامعه به خداوند نزدیک تر شوند. اما از دید جامعه ماده گرا و سرمایه داری و مصرفی، حیات زاییده احتمال های کور و وجود بشر ساخته تصادف های طبیعت است بنابراین انسان ارزش ویژه ای ندارد، این جامعه چون برای خود مبداء و مقصد الهی نمی شناسد، سرگردان و آشفته است و چون زندگی این جهان را تنها فرصت ممکن می داند می خواهد تا می تواند بخورد و بیاشامد و خشم و شهوت خود را ارضا کند که نتیجه آن بحران بی هویتی و آشفتگی اجتماعی و نارضایتی و جرم و جنایت و افسردگی و خودکشی بالاست. جالب است بدانیم که مرفه ترین جوامع غرب از نظر رفاه مادی که قاعدتا با معیارهای غربی باید خوشبخت ترین مردم جهان باشند با بالاترین میزان های خودکشی و افسردگی از جوامع دیگر متمایز می شوند و جوامعی که هویت آنها بر مبنای خداجویی است، حتی اگر امکانات مادی زیادی نداشته باشند اما با کمترین میزان های آسیب اجتماعی از جمله خودکشی روبرو هستند. اگر بخواهیم بر مبنای نوع شناسی شخصیت یونگ، روان پزشک نام آور و دیندار معاصر جوامع را با توجه به نوع شخصیتی غالب و مسلط در آنها طبقه بندی کنیم، مردم ایران جزء نوع درونگرای اندیشه ورز قرار می گیرند که در این ویژگی ها با چند کشور اروپایی و آسیایی که گرچه نام نمی برم اما به صفات نیکو مشهورند اشتراک دارند. در مقابل هویت جامعه آمریکایی را برونگرای حواسی تشکیل می دهد که با مردم ایران کاملا متفاوت است. ویژگی های مردم ایران بر عمق و معنی تکیه دارد در حالی که ویژگی های جامعه آن کشور را سطحی بودن و ظواهر تشکیل می دهد. البته هویت اجتماعی گرچه بالنسبه ثابت است اما می تواند تغییر نیز داشته باشد! و در نتیجه به شخصه امیدوارم که اندکی از عمق و معنای هویت اجتماعی ایران، بتواند تغییری مثبت در جوامع سطحی گرای ظاهرپسند و ظاهر فریب به وجود آورد. دکتر فربد فدایی