جستجو در تالارهای گفتگو

محقق ایرانی دانشگاه هاروارد و همکار آمریکایی‌اش از دانشگاهMIT به صورت مشترک به عنوان برندگان بزرگترین جایزه بین‌المللی نانوتکنولوژی جهان، «راسنانو» معرفی شده‌اند. امید فرخزاد از هاروارد به همراه رابرت لنگر محقق MIT به خاطر تحقیقاتی که در زمینه تولید نانوداروهای ضدسرطانی انجام داده‌اند و همچنین به خاطر تولید این نانوداروها بزرگترین جایزه بین‌المللی نانوتکنولوژی را در مسکو دریافت خواهند کرد. امید فرخزاد و همکارش رابرت لنگر توسط هیات داورانی متشکل از اساتید جهانی، مقامات دولتی و رهبران صنعتی شایسته دریافت این جایزه شناخته شده‌اند. فرخزاد پیشتر نیز توسط روزنامه بوستون گلاب به عنوان یکی از برترین مخترعان ماساچوست معرفی شده بود و به تازگی نیز نام وی به عنوان یکی از قهرمانان عرصه سلامت و درمان در روزنامه بوستون بیزنس ژورنال منتشر شده‌است. کمیته جایزه بین‌المللی نانوتکنولوژی راسنانو پرایز برندگان جایزه سال 2013 را به خاطر ساخت و تجاری‌سازی تکنولوژی نانوذرات با کاربرد طبی شایسته دریافت این جایزه ارزشمند دانسته است. به گفته این کمیته این دو محقق نانوذرات ترکیبی ابداع کرده‌اند که سطح آنها پوشیده از حسگرهای بیولوژیکی است که می‌توانند اهداف خاصی را در بدن از قبیل سلول‌های سرطانی نشانه گیری کنند، بخش درونی این نانوذرات از پلیمر زیستی ساخته شده که حاوی داروهایی از قبیل دوستاکسل،‌داروی رایج شیمی‌درمانی است. رابرت لنگر،برنده دیگر این جایزه ارزشمند نیز علاوه بر نانوتکنولوژی،‌در حوزه مواد بیولوژیکی از قبیل ساخت پلیمرهای متغیر و حافظه‌دار و موادی که ویژگی ساختار سطحی آنها قابل کنترل است مطالعه می‌کند. جایزه راسنانو پرایز در عین حال به خاطر تجاری‌سازی موفقیت‌آمیز مطالعات فرخزاد و لنگر و تولید داروی Accurins ،‌ نسلی جدید از داروهای هدف‌گیری‌شده و قابل برنامه‌ریزی به شرکت Bind Therapeutics نیز تعلق خواهد گرفت. این نانوذرات تا زمانی که به سلول‌های سرطانی نرسند داروهای خود را آزاد نخواهند کرد،‌از این رو میزان آسیب به بافت‌های سالم بدن به حداقل خود خواهد رسید و اثرگذاری دارو برروی بافت‌های سرطانی نیز نسبت به شیوه‌های رایج درمانی افزایش پیدا خواهد کرد. از این رو این دارو برای درمان سرطان‌هایی که درمان آنها به شیوه‌های رایج می‌تواند بسیار خطر‌ناک باشد،‌مانند تومورهای مغزی،‌بسیار کاربردی خواهد بود. دیدگاه فرخزاد از علم پزشکی بسیار متفاوت است، او پزشکی را در مقیاس بسیار کوچک و در حصار نانوذرات بسیار کوچکی می‌بیند که نقش بسیار حیاتی را در بدن بیماران به عهده دارند. ذراتی که داروهای ضد سرطانی را به سلول‌های بیمار رسانده و از مسموم شدن سلول‌های سالم جلوگیری می‌کنند. این ذرات تنها مسئولیت انتقال دارو را به عهده ندارند و می‌توانند در آینده تصاویر طبی از سلول‌های تحت درمان برای پزشک ارسال کنند. فرخزاد پیش‌بینی نانوذرات هوشمندی را می‌کند که می‌توانند مقادیر مورد نیاز انسولین را پس از حس کردن تغییر در میزان سطح قند خون به بدن تزریق کنند،‌ذراتی که می‌توانند آلرژی‌ها را از بین ببرند و به ترک سیگار کمک کنند،‌ و حتی نانوذرات درمانی که به جای تزریق، قابل بلع خواهند بود. فرخزاد استادیار مدرسه پزشکی هاروارد و محقق بیمارستان زنان بیرگام با تاسیس چندین شرکت و با همکاری لنگر تاکنون موفق به تولید هفت نانودارو شده که هم‌اکنون تحت آزمایش انسانی قرار دارند و فاز دوم این آزمایش‌ها نیز به تازگی کلید خورده است. دو دارو از این هفت دارو براساس تکنولوژی‌هایی ابداع شده در لابراتوار فرخزاد ساخته شده‌اند. وی معتقد است پزشکی 30 تا 40 سال آینده چهره‌ای کاملا متفاوت از پزشکی امروز خواهد داشت و درمان‌های هدف‌گیری شده اصلی‌ترین شیوه‌های درمانی برای بیشتر بیماری‌ها خواهند بود. دو درمان امیدبخشی که براساس مطالعات لابراتوار فرخزاد ابداع شده‌اند برای نابودی تومورهای سرطانی و ترک سیگار مورد استفاده قرار خواهند گرفت. BIND-014 دارویی است که از نانودرمانی هدف‌گیری شده برای نابودی تومورهای سرطان پروستات و ریه استفاده می‌کند. این دارو به تازگی فاز اول آزمایش انسانی، که بر ایمنی دارو تمرکز دارد را با موفقیت پشت سر گذاشته و وارد فاز دوم که میزان اثرگذاری دارو را بررسی می‌کند شده‌است. داروی دوم نانوواکسن‌های نیکوتینی هستند که می‌توانند به افراد سیگاری در ترک سیگار کمک کنند. این نانوواکسن‌ها سیستم ایمنی بدن را نسبت به نیکوتین حساس می‌کنند، زیرا نیکوتین معمولا در چشم سیستم ایمنی بدن نامرئی است و به راحتی می‌تواند خود را به بخشی از مغز برساند که احساس لذت را در بدن ایجاد می‌کند،‌اما این ذرات می‌توانند نیکوتین را به سیستم ایمنی بدن شناسانده و لذت سیگار کشیدن را از بین ببرند. اهدای جوایز راسنانو 2013 روز اول نوامبر سال جاری و در مسکو به این دو محقق اهدا خواهد شد. منبع: پینا

فناوران کشور موفق به تولید نانوکفپوش‌های اپوکسی مقاوم در برابر سایش و ‏آنتی‌باکتریال شدند که بر اساس قراردادی در بخشی از انبارهای شرکت ‏تولید دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد. به گزارش سایت خبری پپنا، شرکت بسا پلیمر در تیرماه 92، قراردادی مبنی بر فروش نانوکفپوش‌های مقاوم به سایش جهت استفاده در بخشی از انبارهای شرکت تولید دارو به متراژ 600 ‏مترمربع امضا کرد.کفپوش‌های اپوکسی یکپارچه و بدون درز هستند و به همین دلیل استفاده از آنها در کارخانجاتی که ‏دارای الزامات بهداشتی هستند، بسیار مرسوم است.‏مقاومت به سایش این نانوکفپوش‌ها ‏حدود 10 برابر نسبت به نمونه‌های موجود در بازار افزایش یافته است و علاوه برآن، این محصولات دارای ویژگی آنتی ‏باکتریال نیز هستند.نانوکفپوش‌های اپوکسی آنتی باکتریال بساپلیمر بیش از 99 درصد از باکتری‌های ‏کشت داده شده بر سطح کفپوش را در یک آزمون استاندارد کشت باکتری از بین برده‌اند.‏از دیگر محصولات این شرکت که با استقبال بازار مواجه شده، نانوکفپوش اپوکسی ضد سایش با ویژگی چسبندگی بالا به ‏فلز و ضد لغزش است که در آذر 91 در شرکت مپنا پارس نصب شد. از مزایای این نانوکفپوش در مقایسه با کفپوش‌های ‏دیگر می‌توان به چسبندگی بسیار بالا به فلز و همچنین عدم نفوذ روغن به کفپوش اشاره کرد. همچنین با کمک سطح ضد ‏لغزش نانو کفپوش، ایمنی پرسنل در رابطه با لغزش تامین می‌شود. ‏اولین قراداد شرکت بسا پلیمر با مجموعه تولید دارو در اردیبهشت ماه 91 پس از اجرای یک نمونه از ‏نانوکفپوش‌های اپوکسی آنتی باکتریال و تأیید فنی آن برای سالن آمپول‌سازی تولید دارو منعقد شده و پس از آن در ‏اسفندماه 91 قرارداد دیگری برای استفاده از نانوکفپوش‌ها در راهروها و اتاق‌های تمیز این شرکت منعقد شد.‏منبع : پینا

نانو و کاربرد آن در خواص دارویی و درمانی دكتر مرتضی پیرعلی : فناوری نانو یكی از آخرین دستاوردهای علمی است. طبق بررسی های شورای پژوهش های اجتماعی _ اقتصادی انگلستان، فناوری نانو از جمله موارد رو به گسترش و مورد توجه اجتماعی _ اقتصادی است. بحث هایی كم و بیش در زمینه كاربرد این نوع فناوری چه منتقدانه و یا طرفدارانه وجود دارد. بیشترین اشكالی كه منتقدان در این زمینه وارد می كنند، ترس از انباشته شدن كره زمین از وجود موادی است كه ممكن است این فناوری در پی داشته باشد و به نوعی خطرناك باشد. اما نقطه نظر طرفداران سرسخت این نوع فناوری بیشتر متوجه تاثیر مثبت آن در ارتقای زندگی، تولیدات جدید و توسعه گرانه و تولید محصولات ارزان تر است. - فناوری نانو چیست؟ به طور كلی این فناوری عبارت از كاربرد ذرات در ابعاد نانو است. یك نانومتر، یك میلیاردم متر است. از دو مسیر به این ابعاد می توان دسترسی پیدا كرد. یك مسیر دسترسی از بالا به پایین و دیگری طراحی و ساخت از پایین به بالا است. در نوع اول، ساختارهای نانو با كمك ابزار و تجهیزات دقیق از خرد كردن ذرات بزرگ تر حاصل می شوند. در طراحی و ساخت از پایین به بالا كه عموما آن را فناوری مولكولی نیز می نامند، تولید ساختارها، اتم به اتم و یا مولكول به مولكول تولید و صورت می گیرند. به عقیده مدیر اجرایی موسسه نانوتكنولوژی انگلستان، فناوری نانو ادامه و گسترش روند مینیاتوریزه كردن است و به این طریق تولید مواد، تجهیزات و سامانه هایی با ابعاد نانو انجام می شود. درحقیقت فناوری نانو به ما امكان ساخت طراحی موادی را می دهند كه كاملا دارای خواص و اختصاصات جدید هستند. به بیان دیگر این نوع فناوری چیزهایی را كه در اختیار داریم با خصوصیات جدید در اختیار قرار می دهد و یا آنها را از مسیرهای نوینی می سازد. اما گویا صنایع داروسازی از مدت ها قبل به ساخت ذرات ریز مشغول بوده اند. به نظر پروفسورBuckton، طی سخنرانی كه در كنفرانس علوم دارویی انگلستان(BPC) انجام داد ادعا نمود كه فناوری نانو در داروسازی اصطلاح تازه به كار گرفته شده ای برای فناوری تولید ذرات در اندازه میكرونی(particles Micro) است كه از سال ها قبل تهیه و ساخته می شده اند. پس چه چیزی در این بین جدید خواهد بود؟ به عقیده مدیر اجرایی موسسه فناوری نانو انگلیس، دستیابی و ساخت دستگاه های آنالیز پیشرفته و ابداع روش های آنالیز نوین سبب می شود تا ما بتوانیم رفتار مواد را به دقت مورد شناسایی قرار دهیم و از این رهگذر بتوانیم آنها را با ظرافت خاصی دستكاری كنیم. - تغییر در خصوصیات دارویی كاربرد فناوری نانو در پزشكی تاثیرات مهمی دارد. شركت Elan یكی از شركت هایی است كه از فناوری نانو در تغییر ذرات دارویی استفاده می كند. این شركت فرایند آسیاب كردن كریستال های نانو را در اختیار دارد كه اجازه می دهد بعد از این پروسس، ذراتی مانند داروی Sirolimns متعلق به شركت Wyeth كه اجبارا می بایست در فرمولاسیون محلول خوراكی به كار برند، بهبود یافته و آن را بتوانند به فرم قرص ارایه نمایند. یعنی با تهیه ذرات نانو فرم محلول این ماده به فرم جامد تبدیل می شوند. داروی Sirolimns به عنوان یك تضعیف كننده سیستم ایمنی همراه سایر فرآورده های دارویی در موارد پیوند اعضا مانند پیوند كلیه به كار می رود. این شركت مدعی است كه با كاهش سایز ذره سرعت انحلال Sirolimns به مقداری كه بتواند به فرم قرص ارایه شود افزایش می یابد. از نظر تجاری این نوع فناوری آسیاب نمودن فقط مختص داروهای با حلالیت بسیار ضعیف است، اما به عقیده این شركت 40 الی 50 درصد فرآورده های جدید (NCE) تقریبا در این رده قرار می گیرد. فناوری نانو همچنین در زمینه داروهای پپتیدی كه عمدتا برای محفوظ ماندن از متابولیسم می بایست به فرم تزریقی تجویز شوند به كمك آمده است و شرایطی را می تواند فراهم نماید تا آنها را بتوان از طریق سایر روش های داروسازی ونیز مورد پذیرش بیمار تجویز كرد. شركت Xstal Bio كه با دانشگاه های Glasgow Strathelyde همكاری می كند، توانسته است كریستال های نوینی بسازد كه با ذرات پروتئینی پوشش داده شده اند. مدیر اجرایی شركت Xstal Bio معتقد است كه اغلب شركت ها، برای تهیه ذرات نانو از مسیر خرد كردن ذرات بزرگ تر به ذرات كوچك تر استفاده می كنند، اما آنها فرایندی را در اختیار دارند كه مستقیما ذرات كوچك از آن تهیه می شود، بدون آنكه احتیاج به فرایند زیادتری داشته باشند. این فرمولاسیون انسولین استنشاقی را انجام می دهد. بیماران می توانند به سادگی با اسپری كردن و تنفس آن، پودر خشك انسولین و یا یك پروتئین دیگری را دریافت كنند. برای اینكه این راه تجویز به طور موثر در اختیار باشد، ذرات محتوی آن باید آنقدر ریز باشند تا بتوانند در بخش های عمقی مجاری تنفسی نفوذ كنند والبته آنقدر ریز هم نباشد تامبادا پس از مصرف از دهان و بینی خارج شوند. بنابر این شركت Xstal Bio مسیر اثباتی خاصی را پشت سر گذرانده است و هم اكنون این فرآورده در بیماران تحت آزمایش است. فناوری نانو در زمینه تشخیص ساده بیماری ها، تصویربرداری ها و برآوردسریع از كارایی مصرف دارو در افراد نیز كاربردهایی دارد. به طور كلی این فناوری در تولید اعضای مصنوعی، كاشت داروها، استفاده از تشخیص های فردی در كنترل آزمایش های درون تنی و تشخیصی و داروسازی نوین كاربرد دارد. درخصوص آخرین مواردی كه اشاره شد، یعنی مونیتورینگ تشخیصی و داروسازی، این فناوری قادر است ریز وسیله داروهایی بسازد تا پس از كاشتن آن در بدن و كمك آن، سطح خونی مواد بیولوژیك درون بدن دائما تحت كنترل باشد و در صورت نیاز مقداری دارو آزاد و ارایه شود. - ژن درمانی یكی دیگر از كاربردهای فناوری نانو در زمینه دارو رسانی ژن هاست. Vector های موجود، ویروس های اصلاح شده روی سیستم ایمنی بدن دارای اثراتی هستند، بنابراین تحقیقات روی ساخت، ذرات نانو كه قابلیت حمل ژن ها را داشته باشند از موارد مورد نیاز می باشد. سایر روش های آزادسازی و دارو رسانی به منظور افزایش تاثیر دارو و كاهش اثرات جانبی آنها نیز وجود دارند كه مورد تحقیق می باشند. به طور مثال كاربرد پوشش هایی كه تحت تابش نور فعال می شوند برای كاربرد داروهای خاص در استخوان ها به كار گرفته می شود از این موارد هستند. این نوع داروها عمدتا به علت نوع پوشش دادن آنها، غیرمحلول باقی می مانند و در استخوان ها جذب می شوند. این پوشش ها پس از قرار گرفتن در معرض نور و تابش به فرم محلول درآمده و اجازه می دهند تا دارو به محل اثر خود رسیده و تاثیر نماید. این تحقیقات همچنین بر روی ذرات مغناطیسی كه به كمك آن بتوان داروها را به محل اصلی هدایت نمود نیز انجام می شوند. پوشش ذرات غیر نانو با پلیمرهایی نظیر پلی اتیلن گلیكول نیز از مواردی است كه به كمك آن داروها را می توان به محل اصلی هدایت نمود. این روش سبب می شود تا اختصاصات دارو تغییر ننماید و دارو از متابولیسم در كبد درامان باقی بماند. این راه دارورسانی نیز به زودی در درمان در دسترس قرار خواهد گرفت. علی رغم آنكه امروزه ممكن است فناوری نانو در مقایسه با علوم رایج و كاربردی بیشتر از یك عبارت باب روز جلب توجه نكند، اما اصلا نباید از توانمندی های آتی آن غفلت كرد. - تحلیل مهندسی ذرات و دارو رسانی نوین از مهم ترین فصل های مشترك دارو رسانی با فناوری نانو است، به علت پیشرفت در روندهای ساخت ذرات و فرمولاسیون های دارویی امكان دارو رسانی فرآورده های جدید كه عمدتا از نوع پپتیدها و پروتئین ها می باشند امكان پذیر شده است. هم راستای این پیشرفت ها صنعت ساخت پلیمرهای دارویی امكان تهیه حامل های مناسب برای دارو رسانی به محل های اثر مورد نظر را فراهم كرده است. امید است با یك بازنگری كلی پیرامون توانمندی های موجود در مراكز تحقیقاتی داخلی و امكان سنجی برای انجام پروژه های نانو در عرصه دارو رسانی بتوان از ظرفیت های بالقوه در راستای كاربردی نمودن فناوری نانو در دارو رسانی بهره برداری نمود. متقابلا پژوهشگران نیز می بایستی با درك مناسب از موقعیت فراهم شده و توجه صنایع دارویی از این فناوری، خود را به طور علمی و عملی برای ورود در این عرصه مهیا نمایند و با ارایه دستاوردهای قابل كاربرد، حفظ اعتمام متقابل سرمایه گذاران و گسترش روز افزون این رویكرد در بین صنایع دارویی اقدام نمایند. منبع : مؤسسه فناوری اطلاعات ایران

محقق ایرانی مرکز MIT Harvard به همراه گروهی از همکارانش توانست با استفاده از نانوابزارهای ناقل دارو تومورهای سرطان پروستات در موشها را در نهایت ایمنی و تاثیرگذاری کوچکتر کرده و قدمی در مسیر درمان این نوع سرطان بردارد. به گزارش خبرگزاری مهر، امید فرخزاد و "استفان لیپارد" با استفاده از نانو ناقلهای دارویی حاوی یک سوم میزان رایج داروی ضد سرطان "سیسپلاتین" توانستند سلولهای تومور سرطانی را با دقت هدف گرفته و منجر به کوچکتر شدن تومورها شوند، چنین کاهشی در میزان حجم دارو می تواند از میزان عوارض جانبی شدید این دارو که آسیب به کلیه و اعصاب از جمله آنها است، بکاهد. فرخزاد و لیپارد در سال ۲۰۰۸ این آزمایش را بر روی سلولهای سرطانی که در محیط آزمایشگاه کشت داده شده بودند، مورد آزمایش قرار دادند و اکنون که این شیوه بر روی حیوانات تاثیرگذاری خود را به نمایش گذاشته است، فرخزاد امیدوار است بتواند آزمایشهای بالینی بر روی انسانها را آغاز کند. سیسپلاتین، داروی ضد سرطانی که پزشکان استفاده از آن را برای درمان سرطان از دهه ۱۹۷۰ آغاز کردند، با تخریب DNA سلولهای سرطانی را نابود می کند اما در عین حال از عوارض جانبی شدیدی نیز برخوردار است که می تواند میزان مصرف درمانی این دارو را با محدودیت مواجه کند. ناپایدار بودن دارو در جریان خون بدن یکی از مشکلات این دارو است زیرا این ویژگی باعث می شود از کل دارویی که به بدن بیمار انتقال پیدا می کند، یک درصد از آن به دشواری به DNA تومور برسد و با گذشت یک ساعت از درمان، در حدود نیمی از دارو، به هر مقداری که باشد، از بدن فرد خارج می شود. برای طولانی کردن این مدت زمان محققان تصمیم گرفتند برای انتقال دارو از نانوذرات آب گریز استفاده کنند. این دارو به گونه ای بهبود پیدا کرد که تا زمان ورود به سلول هدف غیر فعال باقی ماند. به این شکل بیشتر حجم دارو به تومور انتقال پیدا می کند. محققان دریافتند نانوذرات می توانند در حدود ۲۴ ساعت در جریان خون بدن انسان باقی بمانند، مدت زمانی پنج برابر طولانی تر از مدت زمان حضور تنهای دارو در خون بدن و همچنین میزان انباشتگی دارو در کپسولهای نانویی در کلیه بسیار محدودتر از انباشتگی داروی تنها در کلیه ها اعلام شد. این نانو کپسولها برای اینکه بتوانند سلولهای تومور را شناسایی کرده و به سوی آنها حرکت کنند، توسط مولکولهایی که به آنتی ژن غشای سلولهای پروستات متصلند، پوشش داده شده اند. پس از موفقیت در افزایش دادن مدت زمان حضور دارو در بدن انسان، محققان آزمایش بر روی تاثیرگذاری دارو بر روی تومورهای سرطانی را آغاز کرده و مشاهده کردند این شیوه انتقال دارو طی دوره ای ۳۰ روزه می تواند ابعاد تومورهای سرطانی را به اندازه ای که داروی تنها در دوره ای ۳۰ روزه کاهش می دهد، کوچکتر کنند، با این تفاوت که مقدار داروی مصرف شده در این شیوه تنها ۳۰ درصد از کل دارویی است که در شیوه های رایج استفاده می شود. بر اساس گزارش، فرخزاد می گوید اولین دوره آزمایشی بالینی این دارو برای ماه ژانویه سال آینده برنامه ریزی شده است و امید می رود تا سه سال آینده امکان استفاده از این شیوه درمانی تاثیر گذار برای درمان سرطانهای انسانی به وجود آید. گزارش : خبرگزارى مهر (www.mehrnews.com)

1. مقدمه فناوری نانو جنبه‌های مختلف دنیای امروز را تحت تأثیر خود قرار داده است. انتقال کنترل شده دارو به اندام هدف، یکی از کاربردهای مهم نانوفناوری است. می‌توان داروها را به کمک حامل‌های مختلف به اندام هدف رساند. استفاده از حامل‌های مختلف به عنوان ناقل‌های دارو در حال گسترش است. با روش‌های معمول مصرف دارو، نظیر مصرف خوراکی و تزریقی، دارو به سراسر بدن توزیع خواهد شد، و تمام بدن تحت اثرات دارو قرار خواهد گرفت و عوارض جانبی دارو بروز خواهد کرد. بنابراین، برای دست‌یابی به یک اثر خاص، نیاز به مصرف مقادیر زیادی از دارو می‌باشد. با نانوفناوری می توان به دارورسانی هدف‌مند دست یافت و زمان، مکان و سرعت آزادسازی دارو در بدن را کنترل نمود. سیستم‌های دارورسانی جدید عوارض جانبی کمتر، کارایی بیشتر و راحتی بیمار را به دنبال خواهند داشت. 2. نانو حامل‌ها حامل‌های مختلفی را می‌توان به عنوان ناقل‌های دارو در دارورسانی مورد استفاده قرار داد. از آنجا که دارو نقش درمانی دارد، باید تا رسیدن به محل هدف در بدن محافظت شود و خواص شیمیایی و بیولوژیکی خود را حفظ کند. برخی از داروها به شدت سمی بوده و می‌توانند سبب اثرات جانبی منفی شده، و اگر حین آزاد شدن تخریب شوند، اثر درمانی آنها کاهش می‌یابد. به عنوان مثال؛ در شیمی‌درمانی داروهای مصرفی تا حدی سمی‌اند، و افزایش مقدار آنها می‌تواند اثر معکوس بگذارد و حتی به مرگ بیمار بیانجامد. به بیان دیگر، اگر دارو بتواند مستقیما به بافت هدف برسد، و بر روی سایر قسمت‌های بدن تاثیر نگذارد، به مراتب مؤثرتر خواهد بود. در ادامه به برخی از حامل‌ها دارو اشاره خواهد شد. 2-1- مایسل یکی از حامل‌هایی که به طور گسترده در دارورسانی هدف‌مند به کار می رود، مایسل است. مایسل‌‌ها از تجمع خودبخودی کوپلیمرهای آمفی‌فیلی در محلول‌های آبی به وجود می‌آیند. مولکول آمفی‌فیلی پلیمر مولکول بسیار بزرگی است که از به هم پیوستن مولکول‌های کوچک که مونومر نامیده می‌شوند، به وجود می‌آید. کلمه پلیمر از کلمه یونانی (Poly) به معنی چند و (Meros) به معنای واحد یا قسمت به وجود آمده است. این مولکول‌های بلند، از اتصال و به هم پیوستن هزاران واحد کوچک مولکولی (مونومر) تشکیل شده‌اند. ساده‌ترین انواع پلیمرها، هموپلیمرها هستند که از زنجیره‌های پلیمری متشکل از واحدهای تکراری منفرد تشکیل شده‌اند. به این معنی که اگر A یک واحد تکراری باشد (منومر باشد)، یک زنجیره هموپلیمری، ترتیبی به صورت… AAA در زنجیره مولکولی پلیمر خواهد داشت. به عبارت دیگر، می‌توان برای هموپلیمرها فرمول عمومی An را در نظر گرفت. هموپلیمرها به صورت خطی، شاخه‌ای و مشبک می‌باشند. انواع هموپلیمرها حال آنکه کوپلیمرها، پلیمرهایی هستند که از پلیمریزاسیون دو یا چند مونومر مختلف و مناسب با یکدیگر به وجود می‌آیند. با این روش، می‌توان پلیمرها را با ساختمان‌های متفاوت به وجود آورد. کوپلیمرهای آمفی‌فیلی، کوپلیمرهایی هستند که بطور هم‌زمان، دارای دو بخش آب‌گریز و آب‌دوست می‌باشند، و به همین جهت، به آنها آمفی فیلی یا دوقطبی می‌‌گویند. در حقیقت؛ مایسل‌ها دارای یک سر آب‌دوست (قطبی) و یک دُم آب‌گریز (غیرقطبی) می‌باشند که در محلول‌های آبی به صورت خودبخودی تجمع می‌یابند. مایسل‌ها در محیط آبی به نحوی جهت‌گیری می‌کنند که انتهای آب‌گریز مایسل‌ها از محلول آبی رانده شده و ایجاد یک فاز آب‌گریز داخلی یا هسته آب‌گریز نمایند. در حالی که انتهای آب‌دوست مایسل‌ها به طرف خارج، یعنی محلول آبی متمایل شده و یک تاج آب‌دوست را به وجود خواهند آورد. مایسل از این رو، می‌توان داروهای آب‌گریز را با قرارگیری آنها در داخل مایسل به بافت هدف رساند و اثرات جانبی موجود را کاهش داد. می‌توان از مایسل‌ها به عنوان ناقل‌ها، جهت رساندن دوز زیاد داروهای ضدسرطانی به تومورها و بافت هدف استفاده نمود، و در عین حال اثرات جانبی آنها را به حداقل رساند. قرار گیری دارو در مایسل در نهایت؛ محتویات مایسل‌ها (داروی موجود در آنها) تحت شرایط محیطی ویژه، نظیر دما، نور UV، اعمال میدان مغناطیسی یا pH در بافت هدف آزاد خواهند شد. شکل و اندازه مایسل، به طول زنجیر پلیمری، نوع شاخه یا گروه متصل به زنجیر، نوع الکترولیت، غلظت یونی، استحکام یونی، دمای موثر و pH بستگی دارد. 2-2- لیپوزم‌ها یکی دیگر از ناقل‌هایی که به طور گسترده در دارورسانی هدف‌مند به کار می رود، لیپوزوم است. لیپوزوم‌ها از نوعی وزیکول با دو لایه لیپیدی، مشابه آنچه که در غشاء سلولی دیده می‌شود، تشکیل شده‌اند. شکل زیر یک لیپید را نشان می‌دهد. مولکول لیپید به طور کلی، دو لایه لیپید در فاز آبی به گونه‌ای جهت‌گیری می‌کنند که بخشی از فاز آبی در داخل محفظه کروی محصور شود و لیپوزوم حاصل گردد. در این میان، لیپیدها گروهی از ترکیبات شیمیایی با زنجیره آلکیلی غیرقابل‌انحلال در آب و گروه قطبی محلول در آب هستند. بنابراین، بخشی از این مولکول آب‌گریز، و بخش دیگر آب‌دوست است؛ که به مولکولی با چنین خاصیت دوگانه‌ای، مولکول آمفی‌فیلی می‌گویند (شکل زیر). لیپوزوم به طور کلی لیپوزوم‌ها توانایی رساندن داروهای آب‌گریز، آب‌دوست و آمفی‌فیلی (دوگانه‌دوست) را دارند. در حقیقت، داروهای آب‌گریز در بخش غیرقطبی لیپوزوم قرار می‌گیرند. حال آنکه داروهای آب‌دوست در فاز آب داخلی لیپوزوم قرار خواهند گرفت، و داروهای آمفی فیلی (دوگانه‌دوست) در حد فاصل بخش آب داخلی و بخش آب‌گریز قرار خواهند گرفت. 2-3- نانوذرات ناقل دیگری که در دارورسانی هدف‌مند کاربرد فراوان دارد، نانو ذرات شامل نانوکپسول و نانواسفر است. این ناقل‌ها قادر هستند که دارو را جذب و کپسوله نموده، و به این ترتیب دارو را علیه تخریب آنزیمی و شیمیایی محافظت نمایند. نانوکپسول‌ها سیستم‌های وزیکولی هستند که دارو را در حفره‌ای محصور کرده و با یک غشاء پلیمری احاطه می‌کنند. در حالی که در نانواسفرها، دارو به صورت فیزیکی و یکنواخت در ماتریس پلیمری پراکنده شده است، در حقیقت دارو در درون نانواسفر به صورت پراکنده قرار گرفته است. در سال‌های اخیر، توجه قابل ملاحظه‌ای به نانوذرات پلیمری زیست‌تخریب‌پذیر، به عنوان سیستم‌های مناسب برای دارورسانی اختصاص یافته است. در شکل زیر، دارو که به صورت ذرات کروی قرمز رنگ نشان داده شده است، در درون نانوکپسول و نانواسفر جای گرفته است. راست: نانوکپسول- چپ: نانواسفر 2-4- درخت‌سان‌ها یکی دیگر از ناقل‌های مورد استفاده در دارورسانی درخت‌سان (دندریمر) می‌باشد. دندریمرها، ماکرومولکول باریک، شاخه شاخه و متقارن هستند که از یک هسته مرکزی، واحدهای منشعب شده به صورت درخت، و تعدادی گروه عاملی تشکیل شده‌اند. هسته مرکزی و واحدهای داخلی آن، محیط داخل حفره برای قرارگیری دارو را به وجود می‌آورند. با اتصال گروه‌های عاملی هدف‌مند به سطح این ماکرومولکول‌ها، می‌توان حلالیت و رفتار شیمیایی آنها را کنترل کرد. در شکل زیر، دارو که به صورت ذرات کروی قرمز رنگ نشان داده شده است، در منافذ موجود در درون دندریمر جای گرفته است. دندریمر 2-5- کریستال مایع ناقل دیگری که در دارورسانی هدف‌مند مورد استفاده قرار می‌گیرد، کریستال‌های مایع است. کریستال‌های مایع از لحاظ مولکولی بین حالت جامد و مایع قرار دارند، در نتیجه هم‌زمان خصوصیات جامد و مایع را دارا هستند. دارو می‌تواند در بین مولکول‌های کریستال مایع کپسوله شده ( قرار گیرد) و با تغییر فاز در نتیجه اعمال محرک، دارو از سیستم آزاد خواهد شد. 3. نتیجه‌گیری نانوفناوری در دارورسانی از جمله موارد رو به گسترش است. نانوذرات مختلف دارویی با تغییر ناقل‌ها حاصل خواهند شد، و امکان ایجاد تغییر در خصوصیات دارویی را به وجود خواهند آورد. به طور کلی، بازار نانودارورسانی به طور شگفت‌انگیزی رو به جلو می‌رود. از این رو، با استفاده از نانوفناوری می‌توان به دارورسانی هدف‌مند دست یافت و با مصرف کمتر دوز دارو و کاهش اثرات جانبی، راحتی بیمار را بدست آورد. نویسنده: گروه پژوهشی شرکت پويا پژوهش نانوفناور ویراستار: مریم ملک‌دار منبع: باشگاه نانو