جستجو در تالارهای گفتگو

تراریوم اشاره: پرورش و نگهداری گل وگیاهان از گذشته مورد توجه وعلاقه جوامع بشری بوده و بصورت های مختلف در باغها ، خیابان ها ، درون منازل و حتی بصورت مناظر و طبیت در آثار هنری و ادبی مورد استفاده قرار گرفته ولیکن امروزه با توجه به افزایش رو به رشد جمعیت ، مشغله ها وگرفتاری های مردم ، عدم وجود فضا و امکانات کافی برای ایجاد یک باغجه بویژه در محیط های آپارتمانی و صرف وقت و حوصله زیادی برای پرداختن به این امر و نگهداری ومواظبت از گیاهان توسط علاقمندان به طبیعت کاسته و یا بعضاً وجود نخواهدداشت اما از آنجایی که زندگی با گیاهان بویژه زینتی سبب آرامش روح و روان انسان می گردد و اصولاً با توجه به بررسی های انجام گرفته ثابت شده است که وجود گیاه در هرمکانی سبب افزایش راندمان کار شده و افرادی که در چنین محیطی شادابترو سرحالتر از افرادی هستند در مکانهای فاقد گیاه کار می کنند.در این میان به موازات پیشرفت روز افزون سطح فرهنگ جوامع بشری از حجم اعتقادات خرافاتی کاسته شده و قدرت بشرنیز فزونی می یابد تا بطور فزاینده ای از حقایق هستی آگاهی یابد گیاهان بویژه گل حقیقی موجوددر همه عصرها بوده است و اهمیت و قابلیت استفاده از آن در چند دهه اخیر روشن تر و عملی تر شده است.بطوری که امروزه نقش گیاهان در زندگی انسان آنچان نمایان است که می توان گفت زندگی انسان بدون گل وجود نخواهد داشت لذا جهت حفظ وبهره گیری از اثرات مهم گیاهان بویژه گل در زندگی اجتماعی با توجه به اینکه ایجاد فضای سبز و یا باغچه بویژه در محل سکونت هر انسانی میسر نمی باشد ایجاد تراریوم برای رسیدن به این اهداف می تواند یک روش ایده آل باشد. تراریوم در لغت به معنی باغ شیشه ای است که اولین بار توسط یک پزشک جراح انگلسی بنامNatanail Ward در سال 1829 ایجادشد . البته این کارکاملاً اتفاقی بود و طی یک تجربه ای که هیچ ربطی به باغبانی نداشت دکتر وارد آن را کشف کرد .در واقع او می خواست پرورش دادن و تغییر و تحول پیله ای پروانه را امتحان نمایداما متوجه شد که آلودگی هوای حاصل از کارخانه های لندن که نزدیک منزلش بود مانع از رشد آنها می شود در طی دوره مشابهی دکتر وارد چرخه زندگی پروانه ها را در شرایط طبیعی مورد بررسی قرار داد به این شکل که او شفیره پروانه ای را در یک ظرف مربای قرار داد و سپس مقداری خاک درون آن ریخت بعداز چند هفته دکتر وارد یک گیاه درون آن مشاهده کرد و این گیاه از بذری که درون خاک حاصل شده بود او فهمید وقتی گیاه رطوبت را از طریق سطح برگهایش از دست می دهد رطوبت روی دیواره شیشه تجمع می یابد و شکل آب در آمده و مجدداً به کف ظرف برمی گردد این چرخه پایدار باران Cycle) (Rain درون ظرف ، یکسری شرایط ایده ال برای رشد کامل و سالم گیاه فراهم می کند. دکتر وارد فهمید که این پدیده امری ضروری برای بازگشت مقداری از آب به گیاه برای جلوگیری از خشک شدن آن است و بعد از گذشت چند هفته گیاه بدون هچگونه مراقبتی به رشد خود ادامه داد وی نیز دو باغ شیشه ای (تراریوم) کوچک تهیه کرد که در آن سرخس و نوعی گیاه از خانواده غلات کاشته بود و آنها را با کشتی به سیدنی استرالیا فرستاد و در طول سفر که به مدت هشت ماه به طول انجامید و علیرغم تغییرات فاحش درجه حرارت در طول سفر گیاهان به خوبی رشد کردند و صحیح و سالم به استرالیا رسیدند و مجدداً در شرایط مشابهی آنها را به لندن باز گرداند و بیش از یکصد و پنجاه سال پیش این ظروف برای رشد و جابجایی گیاهان مورد استفاده قرار می گرفتند و امروزه نیز خیلی از خزانه داران ، باغبانها ، گیاه بازان از این ظروف برای کشت گیاهان استفاده می کنند و بیشتر جنبه تزئینی دارد. ترایوم عبارت است از محیطی برای پرورش و نگهداری گیاهان و یابه عبارت دیگر محیطی برای ایجاد ریز اقلیمی با رطوبت بالا برای گیاهان که اکثراً بومی جنگل های مرطوب جنوب و مرکز آمریکا و جنوب شرقی آسیا و آفریقا هستند و عملاً سازگار با هم نیز می باشند و در یک ظرف سربسته رشد می کنند گفته می شود.این محیط با توجه به ویژگیهای یک گلخانه که فضای مرطوب و ایده آلی برای رشد گیاه فراهم می کندطراحی شده است و با توجه به ابعاد آن امکان قرار دادن انواع و اقسام گلها و گیاهان را در اندازه های کوچک و بزرگ در کنار فراهم می کندو چون رطوبت در آن در یک چرخه حفظ می شود به توجه بسیار کمی نیاز دارد پرورش و نگهداری گل وگیاه در این محیط نه تنها به خاطر زیبایی صورت می گیرد بلکه دارای فواید عملی و علمی نیز می باشد از این محیط می توان برای سبز کردن بذر گیاهان مختلف مثل سبزیجات استفاده کرد به این صورت که در داخل آنها به این صورت که در داخل آنها قطعه ای کاغذ از نوع کاغذ های خشک کن و یا قسمتی از یک پوشه غیر روغنی که می تواند رطوبت را رد خود نگه دارد قرار دادو سپس با افزودن مقداری از آب بذر مورد نطر را روی آن کاشت و بعد از آن ظرف راکه واقع محیط مناسب و مساعدی جهت زشد گیاه مورد نطر فراهم آورده را باید در محلی گرم و نسبتاً روشن در حالیکه درب آن را بسته است قرار داد و پس از جوانه زدن گیاه را بایدبه محل اصلی انتقال داد. از تراریوم می توان برای انواع گیاهانی که در محیط طبیعی منازل امکان نگهداری از آنها امکان ندارد استفاده نمود و از طرفی این شیوه مناسبی برای آموزش رشد گیاهان و نحوه اثر متقابل بین گیاه ومحیط به دانش آموزان باشد استفاده از تراریوم بجای یک دسته گل که اصولاً مردم در مناسبت های مختلف بعنوان هدیه به همدیگر می دهند جایگزین خوبی باشد زیرا ار یک طرف بسیار زیبا و طراحی جذاب آن می تواند چشم گیر باشد و از طرف دیگر ماندگاری و دوام بیشتری داشته باشد. ظروف تراریوم: بطور کلی ظرف مورد استفاده جهت محیط تراریوم دونوع باز و بسته است و اصولاً مواردی که می توان به آن اشاره نمود شامل آکواریوم ، پارچ دهان گشاد ، تنگ ماهی ، شیشه مربا ویا ظروف شیشه ای بدون استفاده در طرح و شکلهای گوناگون می باشد. در یک تقسیم بندی ساده با توجه به شکل ظروف مورد استفاده به سه دسته یا گروه ذیل تقسیم کرد: • محفظه های چهارگوش • جامها و محفظه های دهان گشاد و ظروف گرد • بطریها و ظرفهای که دهانه تنگ دارند و کشت گیاهان درآنها به سختی انجام می گیرد و نیازی به در پوش ندارد. اندازه گیاه عامل مهمی برای اتنخای ظروف می باشد از طرفی ظرف انتخابی باید اجازه نفوذ نور کافی به داخل جهت استفاده گیاه در فرآیند فتوسنتز را بدهد.شیشه هاش مات و رنگی گزینه های خوبی نخواهد بود و در صورتی که از شیشه های رنگی استفاده می شود حداقل سعی کنید شیشه های انتخابی کمرنگ باشد ودر ضمن از گیاهان سایه دوست استفاده شود هرچند در این محیط گیاهان جالبی با این شرایط رشد نخواهندیافت.دقت شود ظرف انتخابی ترک یا خراشیدگی نداشته باشد و قبل از استفاده استرلیزه شود که این امر با آب داغ یا مایع شوینده میسر می شود و اگر ظرف انتخابی درب درا است دقت شود که درب آن مانع ورود و خروج آب شود.بطور کلی ظروف چهار گوش برای تراریوم عالی بوده و کاشت در آنها به دلیل سهولت انجام کار بسیار مناسب است این ظروف دهان گشاد ترین ظرفها برای تراریوم می باشند و اندازه آنها برحسب سلیقه ، نوع کار ، فضا و اندازه گیاه متفاوت می باشد ازطرفی وقتی این ظروف مانند تنگ ماهی ، جامهای دهانه گشاد ویا حبابهای شیشه ای به تراریوم تبدیل می شوند منظره جالبی به خود می گیرند و در واقع اینگونه ظرف ها عمدتاً به خاطر داشتن یک انحنا در قسمت میانی جای کافی برای رشد گیاهان جوان دارند.استفاده ازظرفهای دهانه تنگ یا بطریهای دارای فضای مناسب به دلیل سختی کاشت گیاه درون آنها و معدود و محدود بودن گیاهان و همچنین تنگی درب ورودی به اندازه ظروف دهانه گشاد مرسوم نیستند. انتخاب گیاه: در تراریوم انتخاب گیاه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد لذا گیاهانی که رشدشان سریع نیست بهترین انتخاب هستند. از طرفی در نظر گرفتن مواد غذایی و نیازهای گیاهی ازجمله آب ، نور،وغیره... وسازگاری گونه های انتخابی نباید فراموش شود. با این وصف انتخاب گیاهان با ارتفاع ، شکل و رنگ متفاوت منظره ای زیبایی ایجادمی کند از جمله گیاهان که می توان در تراریوماستفاده نمود عبارتند از:بگونیا ، پرسیاوشان ، دیفن باخیا ، دراسنا ، مارانتا ، فیلودندرون، بنفشه های آفریقایی ، برگ بیدی ، سرخس نر ، فیکوس. ضمناً همه گیاهان باید عاری از آفت و بیماری باشند وهر برگی که علامت بیماری دارد یا زرد شده است نیز جدا شود. بستر تراریوم و شرایط محیطی مناسب: بستری که برای تراریوم تهیه می شود بسیار اهمیت دارد در واقع اگر بستر مناسبی انتخاب شود کشت موفقیت آمیزی حاصل نمی شود بنابراین باید دانست گیاهانی که با یکدیگر متفاوتند ممکن است به خاک مشابهی احتیاج داشته باشندبه همین جهت باید گیاهانی را که از جهت مختلف باهم فرق دارند در گروهایی دسته بندی کرد که از لحاظ خاک احتیاجات یکسانی دارند. خاکی که برای تراریوم انتخاب می شود از چندین لایه تشکیل شده که هر یک شرح داده می شود. • مواد زهکشی: لایه زیرین به اندازه 1 الی 3 سانتیمتر شامل سنگ ریزه های درشت و یا حتی تیله خرده است .این لایه برای زهکش استفاده می شود زهکش خوب برای کمک به خروج آب اضافه از محیط اطراف ریشه بسیار مهم است و نیز ایجاد تعادل بین هوا و آب ظرف کمک کند. آب اضافی اطراف ریشه در تراریوم ها باعث جلوگیری از جذب اکسیژن از هوای خاک خواهد شد و اگر زهکش در یک تراریوم وجود نداشته باشد یا مناسب نباشد گیاه زرد خواهد شد و نهایتاً می میرد که علت آن کمبود اکسیژن و وجود آب اضافه است.زهکش در تراریوم می تواند با سنگ شکسته ها ، سنگ ریزه ها ،قطعات شکسته سفال و غیره ... ایجاد شود البته می توان با شن های رنگی طرحهای زیبایی به زهکش داد که به هنر تزئین شن می گویند. در ظرفهای کوچک بهتر است لایه های زهکشی حذف شود ولی باید توجه داشت که آب به میزان لازم به گیاه داده شود تا از جمع شدن آب در خاک جلوگیری به عمل آید.از سنگهای مرمری و آهکی به هیچ وجه استفاده نشود زیرا بعداز مدتی آهک آنها در آب حل شده و پس از مدتی خاک قلیایی می شود.بزرگترین خطر برای گیاهان کاشته شده درظروف شیشه ای احاطه شدن ریشه ها توسط آب است که وجود زهکش در این زمینه اهمیت خود را بخوبی نشان می دهد. • لایه جداکننده: هدف ازاین لایه که روی لایه زهکش قرار می گیرد جلوگیری از مخلوط شدن خاک با زهکش است بهترین مواد مورد استفاده برای این لایحه خزه اسفاگنوم است زیرا از برگها و ساقه های استریل تشکیل شده است که خود وسیله ای برای سالم نگه داشتن بستر ار بیماریها و آفات می باشد.البته گاهی از پشم شیشه ، صفحه های پلاستیکی مشبک و خزه معمولی استفاده می شود و تنها اشکال این مواد این است که پس از مدتی پوسیده می شوند. • پودر زغال : این لایه که روی لایه جداکننده قرار می گیرد با هدف گرفتن بوی تراریوم است که منشاء این بوها عمدتاً باکتریها هستند که اجزای موجود در بستر را تجزیه می کنند و این عمل باعث تولید ترکیبات بودار می شود. • مخلوط خاک: یک مخلوط خاک که در سطح لایه پودر زغال پخش می شود که اصولاً خاکی برای این کار مناسب است که برای طیف وسیعی از گیاهان در درون تراریوم بتوان استفاده کرد. یک مخلوط خاک مناسب معمولاً خاک گلدانی است که از دوقسمت خاک لومی ، یک قسمت موادآلی ، یک قسمت پرلایت باغی تشکیل شده است.قابل ذکر است که مخلوط برای دسته های مختلف گیاهان قدر مختلف خواهد بود بعنوان مثال خاک مناسب برای کاکتوسها و گیاهان گوشتی مخلوطی از خاک لومی ، مواد آلی ، پرلایت و شن درشت و یا در قسمت خاک برگ و یک قسمت سنگریزه می باشدو یا خاک مناسب برای گیاهان جنگلی مخلوط خاک لومی و مواد آلی ، پرلایت باغی یا دو قسمت خاک برگ و یک قسمت ماسه و دو قسمت تورب است.از طرفی خاک مناسب برای گیاهان گرمسیری می تواند به دو شکل تهیه شود.یک شکل آن از دوقسمت خاک شنی و یک قسمت تورب ویک شکل دیگر از دوقسمت خاک باغچه ، یک قسمت تورب و یک قسمت ماسه. یکی از مهمترین قسمتهای تهیه خاک استریل کردن آن است علت انجام این عمل حذف بذور علفهای هرز و زودودن خاک از وجود قارچها و بیماریهاست که احتمال وجودشان در خاک می رود.برای استریل کردن خاک باید تدریجاً خاک را بصورت لایه های نازک در یک ظرف مسطح پهن کرد و در آون در درجه حرارت 180 فارنهایت برابر 82 درجه سانتیگراد به مدت 30 دقیقه نگه داشت. گاهی ممکن است استفاده از خاکبرگ استفاده شود که اولاً باید کاملاً پوسیده باشد ثانیاً برای استریل کردن آن کافی است که بسته های پلاستیکی را به صورت دربسته به مدت 30 دقیقه در آب جوش قرار داده و سپس استفاده شود.استفاده از بستر های تجاری نیز در تراریوم خوب بوده و در صورتی که مقدار مواد بستری که استفاده می شود کم باشد بهتر است ا زاین بستر ها استفاده شود. این خاک ها که در گلفروشیها و فروشگا های کشاورزی به فروش می رسند معمولاً ضد عفونی شده هستند و علاوه بر این چون ترکیب مناسبی از خاکبرگ وخاک باغچه و غیره... در آنها وجود دارد هم مختلفند و هم ماده غذایی لازم برای گیاه در آنها وجود دارد. باید توجه داشت که نباید در تراریوم های در بسته از کود استفاده کرد چون وقتی که کود تجزیه می شود گاز آمونیوم حاصل شده و ایم گاز باعث سوختن گیاه و نهایتاً مرگ ناگهانی گیاه را در بردارد.اصولاً عدم موفقیت بسیاری از تراریوم ها در نتیجه کود بیش ازاندازه می باشد و در نظر داشتن این نکته که کمتراز یکسال بعد از کاشت برنامه ای برای کود دادن نباید داشت حائز اهمیت است.اگر گیاهان به زرد گرائیدند و یا قدرت رشدشان بدون هیچ دلیلی مشخصی کم شود دادن کود سبکی که بصورت محلول با آب است به نسبت 1به4 گیاهان خانگی موثر می باشد. پس از کاشت گیاهان را با اسپری آبیاری کرده که در این صورت برگهای آنها تمیز نیز می شود. باتوجه به شناخت تراریوم می توان نتیجه گرفت این نوع کاشت می تواند را حل مناسبی برای کسانی باشد که در عین علاقمندی به گلکاری و پرورش گیاهان بویژه گلهای زینتی و همچنین کسانی که در صدد ایجاد فضایی زیبا و با طراوت درآپارتمایشان به لحاظ کمبود فضای محدود به خصوص جاهایی که به خاطر گرم و خشک بودن هوا پرورش بسیاری از گیاهان امکان ندارد و یا وقت زیادی را نمی توانندصرف این کار کنند، باشد.