جستجو در تالارهای گفتگو

هنر و معماری در يک محدوده ی زمانی و مکانی ساکن نخواهد ماند و برای درک و شناخت معماری امروز ايران بايد از معماری دوران پيشين آگاهی داشت تا بتوان آن را مورد ژرفکاوی قرار داد . ايرانيان در طول تاريخ پر فراز و نشيب فرهنگ خود ، پيوسته به آفرينش های هنری ديگر جوامع توجه هوشمندانه داشته اند و کوشيده اند از تجربه های آنان بهره گيرند . شايد يکی از عوامل مهم پيشرفت هنر در ايران را بتوان در فرهنگ و تمدن های گوناگون و گاه متضادی دانست که پيوسته مردم ايران با آنها در تماس بوده اند . يکی از دوره های مهم معماری ايران که نقطه ی عطفی در تاريخ هنر ، معماری و شهرسازی کشور محسوب می گردد ، دوران طولانی سلسله قاجار است که نقش بسزايي در تکوين معماری معاصر کشورمان دارد . کمبود مطالعات علمی و پژوهش های گونه شناختی از معماری سبک نوين ( تهرانی ) باعث شده که اين دوره به عنوان « حلقه ای مفقوده » در فرآيند معماری و شهرسازی ايران قلمداد گردد . با پيدايش انقلاب صنعتی و در پی آن پيشرفت های علمی – تکنولوژيکی کشورهای اروپای غربی ، موج نوگرايي اين کشورها را فرا گرفت و تبعات آن جهان را درنورديد . ارزش ها و معيارهای غربی هنگامی که به ايران رسيد به جامعه ای وارد شد که خود در تلاش برای نوسازی خويش بود . در کنار اين تلاش ، البته ما شاهد گشايش درهای جامعه بر روی ارزش ها و معيار ها ی برونی نيز هستيم . جامعه ای که احساس می کند برای ادامه حيات بايد دگرگونی هايی را پذيرا باشد . بدين سان تهران مکان تبلور کالبدی انديشه های نو می گردد و مفهومی نوين در قالب « مکتب تهران » می يابد ، همان گونه که معماری و شهرسازی نيز رخساره ای ديگر می يابد . گو اينکه اين نووارگی را کم تر در محتوا که در شکل جستجو می کند. 1- در ادامه به روند شکل گيری « مکتب تهران » در معماری و شهرسازی می پردازيم . موقعيت استراتژک تهران ، مکان يابی آن را به عنوان شهر – دژی مناسب توسط صفويان موجب گشت. ويژگی های سياسی - امنيتی مشابه عهد صفويه در دوران فرمانروايي آقا محمد خان قاجار ، وی را به انتخاب اين مکان ممتاز برای پايتختی ايران ترغيب نمود که گويای درايت او بود. 2- آقا محمد خان بنيانگذار سلسله قاجار طی منشور سلطنتی و مهر خود تهران را به عنوان پايتخت ايران در سال 1200 ه .ق (1785 م) برمی گزيند. در اين هنگام جمعيت تهران حدود ده هزار نفر است . 3- نخستين حصار تهران توسط شاه تهماسب صفوی احداث شد (961 ه.ق) وی چهار باغ و چنارستان در اين روستا پديد می آورد .حصار تهماسبی با 114 برج (به تعداد سوره های قرآن) و 4 دروازه به نام های شميران ، دولاب ، شاه عبدالعظيم و قزوين احداث گرديد. در ابتدای دوره قاجار 2 دروازه ديگر به نام های دروازه دولت و محمديه در اين حصار ايجاد می شود. 4- آثار شاخص دوره ی سلطنت آقا محمد خان 1211- 1193 ه.ق : - مرمت و توسعه ی عمارت ديوانخانه مربوط به دوره ی زنديه - ساخت عمارت خروجی - احداث برج آقا محمد خانی 5- در عهدفتحعلیشاه فصل نوينی در تاريخ ايران باز شد . اعضای سفارتخانه های انگليس ، روسيه ، فرانسه و عثمانی در تهران استقرار يافته و اين شهررا مرکز فعاليت خود قرار دادند. 6- پيوستن ايران به عهد نامه وين (1815 م) در مورد مصونيت سفر فرستادگان سياسی هر کشور در کشور ديگر . به همين منظور نخستين بار در دوره فتحعليشاه وزارت امور خارجه تاسيس و« معتمد الدوله نشاط اصفهانی » از اديبان اصفهان به سمت اولين وزير امور خارجه منصوب شد . 7- در پی انقلاب صنعتی و جنگ های ايران و روس تماس با دولت های اروپايي رو به افزايش گذارد اين دولت ها در پی اهداف سياسی ، اقتصادی و نظامی خود مردم ايران را با اصول و انديشه های اروپايي از شيوه ی حکومت ، جنگ ، علوم و فنون نظامی ، ساخت استحکامات ، مهمات و جنگ افزار و ديگر قلمرو های صنعت ، تکنولوژی ، فرهنگ ، هنر و معماری آشنا نمودند .