جستجو در تالارهای گفتگو

اسكارن (Skarn) يك واژه سوئدي است كه معدنچيان سوئدي براي ناميدن مخلوطي از سيليكاتهاي كلسيم درشت بلور كه همراه كانه*هاي آهن در معادن آهن اين كشور يافت مي*شد، بكار مي*بردند. دانشمندان در اوايل قرن گذشته اين واژه را به صورت علمي وارد تعاريف زمين*شناسي اقتصادي نمودند. بر اساس تعريف علمي هنگامي كه يك توده نفوذي ماگمايي داغ به درون مجموعه*اي از سنگهاي رسوبي كربناته نظير آهك، دولوميت يا شيل آهكي نفوذ نمايد ابتدا همانند تمامي سنگهاي ديگر آنها را در شعاع تأثير حرارت توده نفوذي تا چندين ده متر دچار دگرگوني مجاورتي مي*كند. اين دگرگوني شامل افزايش ابعاد بلورهاي كلسيت و تبديل آهك به مرمر مي*باشد. اين ناحيه دگرگون شده را هاله دگرگوني مي*نامند. اما در اسكارن*ها پديده دگرگوني به همين*جا ختم نمي*شود. محلول*هاي كاني*سازي كه از ماگما منشاء مي*گيرند در دما و فشار بالاي حاكم بر اعماق از توده آذرين در حال سرد شدن به سمت هاله دگرگوني كربناته حركت نموده و به شدت با آن واكنش مي*دهند. اين واكنش*ها دو گروه از كاني*هاي جديد را در هاله دگرگوني پديد مي*آورد. يك گروه كاني*هاي سيليكات كلسيم نظير گارنت*هاي كلسيم*دار، اپيدوت، آكتينوليت، هدنبوژيت، زويزيت و غيره. اين گروه از كانيها كه اصطلاحاً كاني*هاي كالك*ـ سيليكات ناميده مي*شوند، كلسيم خود را از سنگهاي رسوبي كربناته (آهك يا دولوميت*ها) گرفته و عناصري چون Fe ، Mg *، Si ، Na ، AL را از محلول*هاي ماگمايي كسب مي*كنند. [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD=align: center][/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 100%, align: center]Garnet Skarn[/TD] [/TR] [/TABLE] گروه دوم گروه كانيهاي اكسيدي و سولفيدي كه مستقيماً از محلول*هاي ماگمايي متبلور شده و ماده معدني اصلي كانسار را تشكيل مي*دهند. اين كاني*ها شامل پيريت، كالكوپريت، بورنيت، منيتيت و هماتيت هستند كه تركيب و مقدار هر كدام به تركيب محلول*هاي ماگمايي بستگي دارد.از ويژگي*هاي مهم اسكارن*ها ابعاد نسبتاً درشت بلورها و مخلوط بودن كانه*هاي مس و آهن و كاني*هاي كالك سيليكات است. اسكارنها مهمترين منبع تنگستن دنيا به شمار مي*روند. مواد معدني مهمي كه از اسكارن*ها استخراج مي*شوند عبارتند از : مس، آهن، موليبدن، سرب و روي، همچنين كاني*هاي صنعتي مهمي نظير گارنت*ها، ولاستونيت، آزبست و تالك و فلوگوپيت نيز از اسكارن*ها بدست مي*آيند. كانسارهاي اسكارن* در اعصار مختلف زمين*شناسي از پركامبرين تا دوران سوم تشكيل شده*اند. [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD] اسكارن*هاي مس اسكارن*هاي مس در مجاورت توده*هاي نفوذي كالك آلكالن با تركيب گرانوديوريت تا مونزوينيت با سنگهاي كربناته يافت مبي*شوند. اين اسكارن*ها غالباً متعلق به دوران دوم و سوم زمين*شناسي*اند. كاني*هاي اصلي كالك*ـ سيليكات عبارتند از : گارنت (آندراديت)، ديوپسيد و سرپانتين و كاني*هاي غيرسيليكات اصلي آن عبارتند از كالكوپريت، پيريت و مقدار كمي موليبدنيت. موليبدن مي*تواند به عنوان محصول فرعي از اين اسكارن*ها استحصال شود. عيار مس اين كانسارها بين 0/8 تا 3/5 درصد و ذخيره آنها بين 75 تا 1350 ميليون تن كانسنگ*مس متغير است. [/TD] [TD=width: 5%][/TD] [TD=width: 51%, bgcolor: #CCFF99] اسكارن*هاي آهن اين اسكارن*ها علاوه بر آهن حاوي كبالت و نيكل هم هستند، ذخيره كه بين چند صد متر تا چند كيلومتر گسترش دارد در فاصله بين توده*ي نفوذي و سنگهاي كربناته اطراف آن واقع شده است. تركيب توده نفوذي بين گابروـ ديوريت تا گرانوديوريت*ـ كوارتز مونزونيت متغير است. سنگهاي كربناته نيز تركيبي آهكي تا دولوميتي دارند. كانيهاي مهم كالك*ـ سيليكات اين اسكارن* ها عبارتند از : گارنت (با تركيب آندراديت*ـ گرسولار) پيروكسن (با تركيب هدنبوژيت*ـ ديوپسيد) اپيدوت كوارتز، كلسيت، كلريت، كاني*هاي اصلي ذخيره منيتيت و بندرت هماتيت مي*باشند. ذخيره اين كانسارها معمولاً بين 5 الي 1000 ميليون تن و عيار آهن 33 الي 55 درصد است. معادن مهم آهن اسكارن در كشورهاي شوروي، كوبا، فيليپين و ژاپن واقع شده*اند. [/TD] [/TR] [/TABLE]