جستجو در تالارهای گفتگو

آسم Asthma»از جمله بيماري‌هاي شايع غيرواگيراست كه براي تمام سنين از شيرخوارگي تا دوران كهولت مشكلات زيادي را فراهم مي‌آوردو ايراني‌ها نيز از اين امر مستنثي نيستند. آسم از طريق آموزش‌هاي ساده قابل كنترل است و با بهكار گرفتن راهكارهاي ساده مي‌توان از رنج اين بيماران كاست و در نهايت كشور را ازصرف هزينه‌هاي هنگفت در زمينه بروز حملات آسم، غيبت مبتلايان از كار و فعاليت‌هاياجتماعي رهايي داد. جهت نيل به اين هدف از سال 1378 حوزه مركز مديريت بيماري‌هاي وزارتبهداشت با همكاري انجمن آسم و آلرژي ايران مبادرت به تشكيل كميته كشوري آسم و آلرژيكرده است و از اولين فعاليت‌هاي اين كميته تهيه مطالب آموزشي بوده است. . مطالب زیر به نقل از این کمیته است: آسم چيست؟‌ آسم بيماري جدي و مزمن ريه است كه غالبابا التهاب مجاري هوايي همراه بوده و ممكن است سبب مشكلات تنفسي شود. مزمن به اينمعنا است كه بيماري هميشه وجود دارد حتي زماني كه بيمار احساس ناخوشي ندارد در صورتتحريك مجاري هوايي در فرد مبتلا به آسم، علائم خس خس، سرفه، تنگي نفس و فشردگي قفسهسينه ظاهر مي‌شود و تنفس طبيعي و راحت براي بيمار دشوار مي‌شود. آسم مسئله‌اي مهم در امر بهداشت و سلامتعمومي است. بيش از 150 ميليون نفر در جهان، از جمله تعداد قابل توجهي در ايران بهاين بيماري مبتلا هستند به طوري كه اين بيماري تحميل هزينه زياد، كاهش كارآيي وفعاليت مفيد و عدم توانايي ادامه زندگي طبيعي بيماران در خانواده‌هايشان را سببمي‌شوند. شيوع بيماري آسم به ويژه در كودكان وشهرهاي در حال توسعه رو به افزايش است. برخي عوامل موثر در بروز اين مشكلات عبارتنداز كاهش تهويه در خانه‌هاي جديد، تماس با مواد حساست زا (آلرژن‌ها) در محيط‌هايبسته (مانند پشم قالي و حيوانات خانگي بويژه گربه)، دود سيگار، عفونت‌هاي ويروسي،آلودگي هوا، محرك‌هاي شيميايي، استفاده از مواد مصنوعي (رنگ‌ها، طعم‌ها دهنده‌ها واسانس‌ها) در غذاها و افزايش فشارهاي رواني در زندگي روزمره. آسم چگونه بر جامعه تاثير مي‌گذارد؟ جامعه ما ممكن است هزينه زيادي براي آسمكنترل نشده بپردازد. افراد و خانواده‌ها ممكن است مخارج غير ضروري و زيادي همراه باوقت و انرژي براي مراقبت‌هاي اورژانس و يا بستري بيماران صرف كنند. زماني كه افرادمبتلا، بيماري‌شان را كنترل كنند ‌تمام جامعه از كاهش اين هزينه و افزايش كاراييسود مي‌برند. تقريبا پنج درصد از تمام مردم جهان به آسم مبتلا هستند و اگر جامعه‌ايدر حال توسعه شهري است، اين نسبت ممكن است بيشتر هم باشد. اطلاعات موجود درباره علل به وجود آمدنآسم و نيز روش‌هاي جديد پيشگيري از حملات آسم و درمان طولاني مدت آن، موجب مي‌شودكه با ديد تازه‌اي به اين بيماري نگاه كنيم. بيمار مبتلا به آسم دچار التهاب مزمن درمجاري هوايي است. اين مسئله سبب بروز علائم حمله آسم يعني سرفه، خس خس، تنگينفس،‌عدم تحمل ورزش و احساس فشردگي قفسه سينه مي‌شود. علائم آسم عود كننده هستند وممكن است از چند دقيقه تا چند روز طول بكشند. حملات آسم ممكن است خفيف يا شديد وگاه كشنده باشند. مراقبت‌هاي پزشكي غالبا براي حملات شديد لازم است. چه كساني به آسم مبتلا مي‌شوند؟ آسم اغلب در خانواده‌هايي با سابقه مثبتفاميلي بروز مي‌كند. اين بيماري مي‌تواند در هر سني بروز كند. آسم يك بيماري مسرينيست. بسياري از ورزشكاران المپيك و افراد مشهور، مبتلا به اين بيماري هستند. بنابراين افراد مي‌توانند همزمان با ابتلا به آسم زندگي موفقي داشته باشند. علت دقيق و اصلي ابتلا به آسم هنوز نامشخصاست؛ اما آنچه تاكنون روشن شده، نشان مي‌دهد كه برخي از افراد، بويژه شيرخواران كهسابقه مثبت آلرژي (حساسيت) در خانواده دارند، زماني كه در معرض دود سيگار، گردهگياهان و قارچ‌ها يا ساير عوامل حساسيت‌زا (مانند حيوانات خانگي، هيره‌ها وسوسك‌ها) قرار مي‌گيرند، شانس بيشتري براي ابتلا به آسم پيدا مي‌كنند. برخي ازكارگران نيز پس از تماس با محرك‌هاي شيميايي استنشاقي دچار آسم مي‌شوند. آيا آسم قابل پيشگيري است؟ حملات آسم قابل پيشگيري است؛ اما برايآنكه ثابت شود آيا خود بيماري نيز به طور ريشه‌اي قابل پيشگيري است يا خير، مطالعاتبيشتري بايد صورت گيرد. البته جلوگيري از تماس با عوامل حساسيت‌زاي محيطي و محرك‌هابه پيشگيري از بروز آسم كمك مي‌كند. تاكنون راه حلي براي ريشه كن كردن آسمشناسايي نشده است؛ اما اين بيماري را مي‌توان به شكلي درمان و كنترل كرد كه علائم وحملات آن پيشگيري شوند. زندگي با آسم در اغلب موارد بدون دردسر است. اغلب كودكان مبتلا به اين بيماري باافزايش سن علائم كمتري خواهند داشت؛ اگرچه در برخي از آنها ممكن است شدت علائم ثابتبماند و يا حتي بيشتر شود اما پيش بيني اين امر به طور قطعي ممكن نيست. آسم يكبيماري درازمدت است كه البته مي‌تواند قابل كنترل باشد. آسم چگونه كنترل مي‌شود؟ آسم يك بيماري مزمن است، معمولا بيمارنياز به مراقبت پزشكي پيوسته و منظم دارد. بيماران مبتلا به آسم متوسط تا شديدمي‌توانند با استفاده از داروهاي طويل الاثر كه توسط پزشك توصيه مي‌شود به طورروزانه التهاب مجاري هوايي خود را كنترل كنند و به اين وسيله علائم و حملات بيماريرا پيشگيري كنند. در صورت ظهور علائم، داروهاي سريع‌الاثر (مانند داروهاي استنشاقي) براي تسكين آنها به كار مي‌رود. هر بيمار مبتلا به آسم بايد پزشكي مطلع وآگاه در زمينه بيماري آسم را به عنوان طبيب معالج و مشاور درازمدت خود انتخاب كند. پزشك و بيمار با كمك هم برنامه مشخصي براي مصرف داروها، اجتناب از عوامل آغازگرحمله آسم و مراحل درمان در صورت وقوع حمله را طراحي و اجرا خواهند كرد. پيگيري اينبرنامه و تعديل و تغيير آن هنگام لزوم، ممكن است برنامه‌اي براي تمام عمر باشد. داروها تنها راه كنترل آسم نيستند. اجتناباز عوامل محرك و مزاحمي كه سبب التهاب مجاري هوايي و بدتر شدن بيماري آسم مي‌شوند،نيز بسيار مهم است. اين عوامل آغازگر آسم ناميده مي‌شوند. هر بيمار بايد راه اجتناباز عوامل آغازگر بيماري خود را بداند و به آن عمل كند. روش‌هاي متعددي وجود دارد كه والدينمي‌توانند از طريق آنها از شدت بيماري كودك خود كم كنند. فرد مي‌تواند با شناخت واجتناب از تماس كودك خود با عوامل آغازگر علائم آسم از شروع حمله پيشگيري كند و دراين رابطه از پزشك خود بخواهد تا در شناسايي و راه‌هاي پيشگيري از تماس عوامل محركو مزاحم به وي كمك كند. نمونه‌اي از عوامل آغازگر حملات و علائم آسم و راه‌هاي اجتناب از آنها - عوامل حساسيت زاي حيوانات؛ حيوانات دستآموز از خانه خارج شوند و از به كار بردن بالش يا تشك حاوي پر، پشم و كرك اجتنابشود. - هيره موجود در گرد و خاك خانه‌ها؛هيره‌ها بند پاياني ميكروسكوپي هستند (به اندازه طولي حدود 1/0 ميلي متر) كه معمولابا چشم غيرمسلح مشاهده نمي‌شوند. به اين منظور لازم است بالش‌ها و تشك‌ها را درپوشش‌هايي غيرقابل نفوذ (به عنوان مثال پلاستيكي) پيچيده شوند. تمام ملحفه‌هاهفته‌اي يك بار در آب داغ (55 درجه سانتي گراد) شسته شوند. رطوبت خانه‌ و محيط‌هايبسته كاهش يافته و در حد كمتر از 50 درصد باشد. در صورت امكان از قالي به عنوان كفپوش استفاده نشود. - گرده‌ها و قارچ‌هاي هوازي؛ در فصول گردهافشاني پنجره‌ها بسته باشند. از منابع تكثير قارچ مانند برگ‌هاي خيس و مواد زائدباغچه اجتناب شود. در صورت امكان از دستگاه تهويه استفاده شود. - دود سيگار؛ دود سيگار كه حاوي صدها مادهمختلف شيميايي و سمي است، يكي از مهم‌ترين عوامل محرك و آغازگر حملات آسم به شمارمي‌رود. بنابراين توصيه مي‌شود در صورت ابتلا به آسم به هيچ وجه سيگار مصرف نشود. اجازه سيگار كشيدن در خانه به هيچ كس داده نشود. - تغذيه كودكان و مواد حساسيت زاي غذايي؛تغذيه انحصاري شيرخواران با شير مادر تا سن شش ماهگي، يكي از مهم‌ترين راه‌هايپيشگيري از وقوع آسم و ساير حساسيت‌ها در كودكاني است كه سابقه چنين بيماري‌هايي رادر خانواده خود دارند. رعايت توصيه‌هاي پزشكي و بهداشتي در زمينه تغذيه شيرخوار وعدم استفاده از مواد حساسيت‌زا (مانند سفيده تخم مرغ، ماهي، شير گاو، فراورده‌هايگندم، سويا، آجيل، مركبات و …) در ابتداي شروع تغذيه كمكي شيرخوار به پيشگيري ازوقوع آسم كمك شاياني مي‌كند. اهميت آسم در دوران بارداري چيست؟ علائم بيماري آسم در زنان باردار ممكن استتشديد شود. بيشترين زمان محتمل براي تشديد علائم آسم در زمان بارداري مربوط بههفته‌هاي آخر اين دوران است. نبايد فراموش كرد كه در صورت عدم كنترل مناسب بيماري،سلامتي جنين و مادر هر دو در معرض تهديد قرار مي‌گيرد. بنابراين توصيه مي‌شود: - مادر باردار در صورت وجود سابقه آسم،اين موضوع را با پزشك، ماما يا پرستار خود در ميان بگذارد. - در دوران بارداري معاينات مكرر دوره‌ايداشته باشد تا از سلامت خود و جنين مطمئن شود. - در مورد ادامه مصرف داروهاي قبلي باپزشك خود مشورت كند. - در دوران بارداري در صورت تجويز داروهايضد آسم توسط پزشك معالج، آنها را با برنامه درماني توصيه شده مصرف كند. مصرف اغلبداروهاي درمان آسم، در دوران بارداري بدون خطر و مجاز است. از برنامه درماني آسم چه انتظاراتي مي‌توان داشت؟ افرادي كه برنامه درماني آسم را دنبالمي‌كنند، مي‌توانند زندگي فعال، با نشاط و بدون علائم آزار دهنده آسم داشته باشند. بنابراين درمان آسم سبب كاهش خسارات اقتصادي، ‌اجتماعي و خانوادگي ناشي از آنمي‌شود. با درمان مناسب اغلب بيماران مبتلا به آسمقادر خواهند بود: - فعاليت طبيعي، ‌بدون ايجاد علائم آسمداشته باشند. - خواب طبيعي و بدون علائم آسم شب هنگامداشته باشند. - از حملات آسم پيشگيري كنند. - عدد ثبت شده اوليه توسط نفس سنج (پيكفلومتر) را به سطح بالاتري افزايش دهند. آيا درمان‌هاي مناسب و جديد آسم در جامعه ما قابل دسترس است؟ داروهاي موثر و متنوعي در زمينه آسم وجوددارند كه با نظر پزشك و بر اساس نوع و شدت بيماري انتخاب مي‌شوند. برخي از داروهايجديد گران هستند، اما در مقابل به دليل تاثير خوب آنها، سبب پيشگيري از بستري بيماردر بيمارستان كه هزينه بيشتري دارد، مي‌شوند. از آنجا كه برنامه‌هاي پيشگيري و درمانسبب صرفه جويي در هزينه‌هاي درمان ديررس مي‌شوند، به سود مبتلايان اين بيماري استكه تاخيري در پيگيري و اجراي آنها نداشته باشند. از آنجا كه بيماري آسم به همه گروه‌هايسني و شغلي جامعه مربوط مي‌شود بنابراين اقدام براي شناسايي و حل مشكلات ناشي از آننياز به كمك همه افراد جامعه دارد و ضروري است كه پزشكان، پرستاران، معلمان،بهورزان و بيماران با همكاري يكديگر برنامه پيشگيري و درمان آسم را اجرا كنند. تنگي نفس، سرفه و خس خس از علائم بالينيشايع در آسم است. همچنين كاهش در عدد ثبت شده توسط نفس سنج بيمار، وخامت پيش روندهسرفه، خس خس، تنگي نفس و يا احساس فشردگي قفسه سينه هرگونه سختي در نفس كشيدن از علائم هشداردهنده وقوع حمله آسم است. نفس سنج يا دستگاه پيك فلومتر وسيله‌ايمدرج است كه بيمار براي سنجش وضعيت تنفسي خود و پس از آموزش توسط پزشك معالج به طورروزانه از آن استفاده مي‌كند و عدد مربوط به فشار بازدم خود را در برگه‌اي ثبتمي‌كند. اندازه‌گيري و ثبت روزانه فشار هواي بازدم توسط اين دستگاه كمك به كنترلبهتر بيماري آسم و پيشگيري از وقوع حملات شديد و بستري بيمار در بيمارستان مي‌كند. بايد گفت كه آسم بيماري غيرواگير است. بيمار مبتلا به آسم در شرايط كنترل بيماري منعي براي انجام ورزش ندارد. داروهاي ضدآسم اعتياد آور نيستند و عمل به توصيه پزشك معالج و استفاده از وسايل و داروهايتجويز شده براي موفقيت درمان ضروري است. استفاده از داروهاي ضد سرفه براي بيمارانمبتلا به آسم مضر است و اصرار بيمار در تجويز مصرف آنها صحيح نيست. چه داروهايي براي درمان آسم استفاده مي‌شوند؟ دو نوع دارو براي درمان آسم استفادهمي‌شوند؛ داروهاي گشاد كننده برونش، داروهايي هستند كه عضلات منقبض شده مجاري هواييرا شل مي‌كنند و از اين راه سبب كاهش و يا رفع علائم آسم به ويژه در موقع حمله حادمي‌شوند. داروهاي ضد التهابي، داروهايي هستند كه سبب كاهش تورم و التهاب مجاريهوايي مي‌شوند و از اين راه علائم آسم را كاهش مي‌دهند. اين داروها نقش مهمي درپيشگيري از بروز علائم و حملات آسم دارند. بيماري آسم ميان بيماران، تفاوت‌هاي مهم وقابل توجهي دارد. عوامل آغازگر و تشديد كننده در هر بيمار ممكن است متفاوت باشد. بنابراين تشخيص نوع و شدت آسم در يك بيمار و انتخاب داروي مناسب به بررسي و معاينهدقيق توسط پزشك معالج نياز دارد. برنامه درماني و داروهاي مناسب توسط پزشك تعيينمي‌شود و تنها با رعايت دستورات توصيه شده پزشك مي‌توان انتظار كنترل بيماري و رفععلائم را داشت. آيا داروهاي آسم بدون عارضه هستند؟ معمولا داروهاي تجويز شده براي آسم به شرطمصرف مناسب و به جا، فاقد عارضه قابل توجه هستند. برخي از مردم نگران اعتياد ووابستگي‌ به داروهاي آسم هستند كه چنين باوري درست و علمي نيست. براي پيشگيري از وقوع عوارض احتمالي، لازماست داروها را همان طور كه پزشك تجويز كرده، مصرف شود و در صورت بروز هرگونه عارضهو يا مشكلي، پزشك معالج باخبر شود. همچنين بيمار نبايد به هيچ وجه دارويمصرفي را با نظر خود افزايش يا كاهش دهد و هرگز بدون توصيه پزشك داروهاي خود را قطعنكند.