مقاله کلانشهر و حیات ذهنی (Metropolis and Mental Life) اثر گئورگ زیمل (Simmel Georg) از جمله آثار کلاسیک در متون جامعه شناسی شهری محسوب می شود. این اثر و سایر آثار زیمل مبنای مطالعات و تحقیقات بعدی در زمینه نظام فرهنگی و اجتماعی شهریها مدرن و کلانشهرها قرار گرفت. ادعای اصلی زیمل در این اثر آن است که با شکل گیری کلانشهرها که مبتنی بر اقتصاد پولی اند نوع جدیدی از حیات ذهنی در انسان ها شکل می گیرد که آن را می توان به عنوان نوعی مکانیسم دفاعی در برابر تحولات عظیم و عمیق زندگی مدرن تلقی کرد. در کلانشهرها عقل و پول دو رکن اساسی به شمار می آیند که یکدیگر را تقویت می کنند. هر دو دارای جهت گیری ها و معیارهای مشابهی هستند که با سیطره آنها روابط اجتماعی میان انسان ها به شی انگاری، کمیت پذیری و عین گرایی تقلیل می یابد. در این میان ضرباهنگ ها و فضاهای متنوع و مختلف شهری، موجب تحریک بیش از اندازه سیستم عصبی آدمی می گردد. همین امر انسان کلانشهری را به گرایش دلزدگی (Blase) وا می دارد. گرایش دیگر در رفتار فرد کلانشهری، داشتن احتیاط توداری و روابط اجتماعی است که جنبه بیرونی آن بی تفاوتی درونی نسبت به دیگران و گاه حس نفرت به دیگران و اکراه است. با این حال چنین شرایطی به افزایش حس فردیت و آزادی فردی می انجامد.
نویسنده: گئورگ زیمل
مترجم: ناصرالدین غراب
دانلود مقاله