جستجو در تالارهای گفتگو

بدبینی و خوش‌بینی رفتار سگ را تغییر می‌دهد تحقیقات جدید دانشمندان بریتانیایی نشان‌می‌دهد که خوش‌بینی و بدبینی در رفتار سگ‌ها نیز مانند انسان تأثیر می‌گذارد. سگ بدبین به هنگام تنهایی هراسان است، اما سگ خوش‌بین آرام است و رفتاری مخرب ندارد. آیا سگ‌ها را هم می‌توان به دو دسته‌ی خوش‌بین‌و بدبین‌تقسیم کرد؟ و آیا خوش‌بینی و بدبینی بر روی انطباق آنها با محیط و تحمل‌یا عدم تحمل‌ناملایمات تأثیر خواهد گذاشت؟ به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از دویچه وله ، تحقیقات جدید به هر دوی این سئوال‌ها پاسخ مثبت می‌دهد. برخی از سگ‌ها وقتی که در خانه تنها می‌مانند دائما پارس می‌کنند، وسایل خانه را خراب و یا در منزل ادرار می‌کنند. در حالی که بعضی از آنها با تنهایی در خانه به راحتی کنار می‌آیند و این موضوع تغییری در رفتار آنها به وجود نمی‌آورد. مطالعه‌ی رفتار سگ‌ها ظن دیرینه‌ی دانشمندان را به اثبات رسانده است، اینکه در میان سگ‌ها نیز خوش‌بین و بدبین وجود دارد.

من احساس تو را به خوبی درک می کنم. من هم خودم گاهی چنین احساسی داشتم هنگامی که مطمئن نبودم چکار باید بکنم و دیگران مرا تماشا می کردند... یکى از مشکلاتى که اغلب کودکان و نوجوانان تجربه اى از آن در ذهن دارند، احساس خجالت و کمرویى است. کمرویى به مفهوم احساس ناراحتى کردن از بودن در جمع است. کودک خجالتى در موقعیت هاى ناآشنا و هنگام تعامل و گفت وگو با دیگران عصبى و مضطرب مى شود. یک کودک خجالتى، زمانى که تصور کند مورد توجه اطرافیانش قرار گرفته است، بى نهایت ناراحت و پریشان مى شود. یک کودک خجالتى ترجیح مى دهد شاهد بازى کودکان دیگر باشد، ولى خود به بازى آنها نپیوندد. بیشتر کودکان در شرایط مختلف قدرى احساس خجالت و کمرویى مى کنند، اما کودکانى که این مشکل را به صورت حاد دارند، در تمام اوقات زندگى شان احساس خجالت و شرمسارى مى کنند. این احساس نه تنها مى تواند بر رشد اجتماعى کودک تاثیرى منفى به جا گذارد، بلکه مى تواند موجب کاهش عملکرد تحصیلى و افت آموزش و یادگیرى او شود. احساس خجالت و کمرویى احساسى دوسویه است؛ احساسى است مرکب از هیجان هایى مثل ترس و علاقه، تنش و رضایت، میل و اضطراب. احساس خجالت موجب تند شدن ضربان قلب و بالارفتن فشار خون مى شود. با یک مشاهده ساده مى توان آثار خجالت و کمرویى را در چهره کودک تشخیص داد. کودکان خجالتى روى شان را از دیگران بر مى گردانند، به پایین نگاه مى کنند و حرکات و سخنان شان بسیار احتیاط آمیز است. صداى آنها حین گفت وگو خیلى آهسته، لرزان و مردد است. همچنین کودکان خردسال ممکن است انگشت دست شان را بمکند، حرکات محجوبانه از خود نشان دهند، لبخند بزنند و خودشان را به کنارى بکشند. به طور کلى، احساس خجالت و کمرویى با دو نوع رفتار قابل شناسایى است: ملاحظه کارى و دورى از اجتماع. کودکان زیر دوسال، نسبت به افراد غریبه اى که در اطراف خود مى بینند، احساسى از دورى گزیدن و امتناع از روبه روشدن در خود دارند. برخى از کودکان4 _ 3 ساله نیز ممکن است بازى هاى آرام و دور از جمع را - که کمترین نیازى به تعاملات اجتماعى دارد - بر بازى هاى گروهى و جمعى ترجیح دهند . اگر کودکى در موقعیت اجتماعى احساس شرمسارى و خجالت مى کند، ممکن است خودش را به دلیل رفتار خجولانه اش سرزنش کند. این فرآیند مى تواند موجب خودآگاهى و خوددارى بیشتر او از تعاملات اجتماعى شود و او را نسبت به شیوه عکس العمل هاى آینده اش حساس و آگاه کند به تدریج اعتماد به نفس این کودکان کم مى شود و این کاهش موجب کمرویى بیشتر او در شرایط بعدى مى شود. احساس کمرویى کودک چه زمانى مشکل ساز است؟ بدیهى است کودک هنگام ورود به محیطى جدید، ابتدا کمى احساس ناراحتى کند، ولى بعد از مدتى که احساس آرامش مى کند مى تواند خود را در محیط باز یابد و با دیگران ارتباط برقرار کند. هر چه تجربه کودکان از بودن در محافل و اجتماعات کمتر باشد، این احساس در آنها پایدارتر است، و هر چه کودکان بیشتر در محیط هاى جمعى و گروهى باشند، شدت کمرویى آنها نیز کاهش خواهد یافت. کودکانى که فاقد مهارت هاى اجتماعى هستند و یا خودپنداره ضعیف ترى دارند، بیشتر احساس خجالت مى کنند . بنابراین درك نوع كمرویی فرزندتان به شما در برنامه ریزی برای توجه به نیازهای خاص او كمك خواهد كرد.توصیه های زیر می تواند برای شروع به شما كمك كند: هنگامی که کودکان از تعامل با دیگران واهمه دارند با آن ها همدلی نشان دهید یک روش برای کمک به کودکان در زمینه کنترل ترسشان از برخی موقعیت های اجتماعی، نشان دادن همدلی با آن ها هنگامی که از تعامل با دیگران واهمه دارند است. بنابراین، اگرمثلاً کودکی به دلیل کمرویی ازرفتن به زمین ورزش و بازی کردن با دیگران سرباز زد، پدر و مادر می توانند به او بگویند " من احساس تو را به خوبی درک می کنم.من هم خودم گاهی چنین احساسی داشتم هنگامی که مطمئن نبودم چکار باید بکنم و دیگران مرا تماشا می کردند" با نشان دادن همدلی، پدر و مادر به کودک کمک می کنند که حس کند او را درک کرده و پذیرفته اند و نیز به او کمک می کنندکه هیجاناتش را بشناسد و درباره آن ها صحبت کند و شروع به جستجوی راهی برای کنترل آن ها نماید. فرزندتان را كمرو معرفی نکنید مطالعات نشان داده اند كه اغلب یك كودك همانطور رشد خواهد كرد كه به او برچسب می زنند. فشارهای والدین بر بچه های كمرو، می تواند باعث اضطراب و عدم امنیت وی گردد كه خود مشكلی بدتر از خجالتی بودن است. فرزندتان را مجبور نكنید كه بیشتر از سطح شخصی اش پیشرفت كند. اگر شما مجبورید كه از واژه كمرو برای توصیف فرزندتان استفاده كنید همیشه آن را با نكته ای مثبت جبران كنید، مثلاً " پسرم در حضور دیگران اندكی خجالتی است ولی او یك ورزشكار فوق العاده است." در خانه با او تمرین كنید بازیهای مختلفی خارج از فعالیتهای روزمره فرزندتان انجام دهید؛ مانند ملاقات با یک شاگرد جدید در مدرسه، کارها و بازیهائی ترتیب دهید تا او بتواند به طور یکسان همه موقعیتهای اجتماعی را تجربه کند. به فرزندتان کمک کنید که آنچه را انجام می دهد،تجربه کند. به عقیده روانشناسان تکرار بعضی از بازیها و نقشها کمک می کند تا فرزندانتان کمتر احساس ترس و نگرانی کرده و راحتتر دوستی صمیمانه ای با دیگران داشته باشند. طرد اجتماعی و مسخره کردن می تواند به شکل گیری کمرویی کمک کند.بنابراین، کودکتان را مسخره نکنید و به دیگران نیز اجازه ندهید که چنین کنند. در صورت لزوم، کودکتان را از جمع کودکانی که او را مسخره می کنند خارج نمائید. با کودکانتان صحبت کنید و به آن ها بگوئید که حرف دیگران اهمیتی در زندگی آن ها ندارد موقعیت هایی را كه باعث خجالت فرزندتان می شود را شناسایی كنید برخی از بچه ها فقط در جاهای خاصی خجالتی هستند مثلاً بعضی از آنها ممكن است هنگامی كه در گروه قرار می گیرند خجالتی اند. برخی دیگر وقتی خجالت می كشند كه از آنها خواسته شود چیزی را در جلو كلاس برای همكلاسی ها ارائه دهند.سعی كنید مهارت های خاصی را كه فرزندتان نیاز دارد تا در موقعیت های اجتماعی احساس راحتی نماید شناسایی كنید. برای رفتارهای اجتماعی کودک هدف گذاری کنید و پیشرفت او را بسنجید پژوهش های زیادی بر ارزش هدف گذاری در بهبود عملکرد صحّه گذاشته اند. برای بسیاری از کودکان کمرو، یک هدف واقعی و چالش انگیز، گفتن حداقل یک جمله به یک آدم جدید در هر روز است. هدف های مناسب دیگر می تواند صحبت کردن در مقابل کلاس، شرکت کردن در بازی با دیگر کودکان(حتی بدون حرف زدن)، یا سوال کردن از معلم باشد. پدر و مادر می توانند پیشرفت کودک را با قرار دادن جدول یا نموداری در خانه و مثلاً گذاشتن یک ستاره در جلوی هر روزی که کودک به هدف مورد نظر دست یافته است، پیگیری کنند.کودکان معمولاً دوست دارند خودشان ستاره ها را در جدول قرار دهند. رفتارهای مثبت كودك خود را پاداش بدهید از كارهایی كه كودكان به صورت مثبت آنها را انجام می دهند پاداش بدهید.به عنوان مثلا وقتی كودكان تكالیفشان را خوب انجام می دهند در حضور دیگران آنها را تشویق كنید.یا به آنها یاد بدهید كه وقتی به مجلسی وارد می شوند سلام كنند و وقتی این كار را انجام دادند كودك خود را با گفتن تشكر یا آفرین تشویق كنید.در واقع گفتن جنبه های مثبت كودك به دیگران می تواند مفید باشد. رفتار اجتماعی دیگران را در جلوی فرزند خود تحسین کنید پدر و مادر با اظهار نظر مثبت درباره رفتار اجتماعی دیگران می توانند به کودک کمرو در ارزش گذاری بر رفتارهای اجتماعی کمک کنند.برای مثال، پدر ومادر می توانند به فرزندشان بگویند" من از شیوه ای که آن پسر بچه نزد ما آمد و اسم ما را پرسید خوشم آمد" و یا این که مستقیماً به تعریف از آن بچه در مقابل فرزند خود بپردازید.البته مواظب باشید که از اظهار نظرهایی از قبیل این که "چرا تو نمی توانی مثل او عمل کنی؟" پرهیز نمائید. برای هر کودک کمرو در هر موقعیت مهم، یک جفت پیدا کنید یک کودک کمرو که بتواند در یک موقعیت جدید حتی یک دوست هم پیدا کند، احساس آسایش بیشتری خواهد یافت و نهایتاً با کودکان بیشتری به تعامل خواهد پرداخت. پدر و مادر یا معلم می توانند با درخواست از دو بچه برای بازی کردن با یکدیگر و سپس صبحت کردن با هر دوی آن ها در مورد فعالیت ها و علایق مشترک، این فرایند را تسهیل کنند.پدر و مادر یا معلم همچنین می توانند به آن دو کودک کاری را تخصیص دهند(مثل سر هم کردن یک پازل) و از آن ها بخواهند با هم آن را انجام دهند. جلوی تمسخر کودکان را بگیرید طرد اجتماعی و مسخره کردن می تواند به شکل گیری کمرویی کمک کند.بنابراین، کودکتان را مسخره نکنید و به دیگران نیز اجازه ندهید که چنین کنند. در صورت لزوم، کودکتان را از جمع کودکانی که او را مسخره می کنند خارج نمائید. با کودکانتان صحبت کنید و به آن ها بگوئید که حرف دیگران اهمیتی در زندگی آن ها ندارد. برای آن ها از مواردی که در گذشته خودتان مورد تمسخر دیگران قرار گرفته بودید صحبت کنید. خود افشاگری شما به فرزندتان کمک می کند که احساس ناراحتی کمتری از مسخره شدن توسط دیگران پیدا کند. با تقویت و جایگزین کردن افکار مثبت به فرزندتان در از بین بردن بدبینی و تفکرهای منفی ذهن او کمک کنید، مثل "شما خیلی خوب با او بازی کردی" و او را تشویق کنید که خود را باور کند و بداند که او هم می تواند مثل دیگران خوب بازی کند و کاری را انجام دهد بدبینی كودك خود را از بین ببرید خجالتی بودن معمولاً از الگوها و تفکرهای منفی که باعث بدبینی می شود نشأت می گیرد مانند" بچه ها مرا دوست ندارند". از آنجا که کودکان خجالتی آمادگی زیادی در گوشه گیری دارند، پس بهتر است بزرگسالان مواظب رفتار خود باشند و به کودکشان اجازه دهند تا نظاره گر کارهای اجتماعی آنها به عنوان بخشی از زندگی روزمره شان باشند. با این وجود، بهتر است که صبور باشید. با تقویت و جایگزین کردن افکار مثبت به فرزندتان در از بین بردن بدبینی و تفکرهای منفی ذهن او کمک کنید، مثل "شما خیلی خوب با او بازی کردی" و او را تشویق کنید که خود را باور کند و بداند که او هم می تواند مثل دیگران خوب بازی کند و کاری را انجام دهد. فرآوری: نسرین صفری بخش خانواده ایرانی تبیان منبع: مجله شادکامی و موفقیت ( پرتال جامع خلاقیت و کارآفرینی کودک و نوجوان )PERSIA KIDS پرشیا کیدز

اگر از شما بپرسند که خوش‌بین هستید یا بدبین، چه جوابی می‌دهید؟ به نظر می‌رسد که در خوش‌بینانه‌ترین حالت نیز پاسخ شما دو وجهی است و نمی‌توانید بگویید که من کاملا خوش‌بین یا کاملا بدبین هستم! روان‌پزشکان می‌گویند اگر بدبینی از یک حدی بگذارد، نوعی اختلال روانی پیش می‌آورد موسوم به "پارانویا". پارانویید، نامی است که روان‌پزشکان و روان‌شناسان به بیماران مبتلا به پارانویا اطلاق می‌کنند. برای‌ آشنایی بیشتر با پارانویا(paranoia) و پارانویید(paranoid)، دکتر فربد فدایی، روا‌ن‌پزشک و مدیر گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشیتوضیح می دهند: آقای دکتر! گاهی با افرادی برخورد می‌کنیم که بیش از حد به دیگران بدگمان هستند. از کجا بفهمیم که این قبیل افراد، اظهارنظرهایشان بیمارگونه و به دلیل پارانویا است، یا واقع‌بینانه و ناشی از یک بینش درست؟ مهم‌ترین ویژگی افراد بدبین یا پارانویید همان سوءظن و بی‌اعتمادی به دیگران است. مبتلایان به این اختلال شخصیتی می‌پندارند که دیگران آنان را مورد آزار، بهره‌کشی یا فریب قرار می‌دهند، در حالی که واقعیت چنین نیست. این افراد بدون هیچ دلیل، یا بر اساس شواهد ناچیز و بی‌اهمیت، دچار این شک هستند که دیگران بر ضد آنان توطئه می‌کنند. احساس می‌کنند که از فرد یا افراد دیگری به شدت صدمه دیده‌اند، در حالی که ممکن است هیچ شاهد عینی برای ادعایشان نداشته باشند. آیا چنین تفکری ممکن است باعث آسیب رساندن به نهاد خانواده هم شود؟ بله، این افراد معمولا درباره وفاداری همسر، بستگان و دوستان خویش دچار تردیدهای همیشگی و جدی هستند و اعمال آنها را به دقت زیر ذره بین قرار می‌دهند تا شواهدی حاکی از اثبات دشمنی آنان بیابند. این قبیل افراد هنگامی که از یک دوست یا خویشاوند، محبت و وفاداری ببینند، چنان شگفت‌زده می‌شوند که نمی‌توانند این امر را باور کنند، زیرا انتظار دارند که دوستان و خویشاوندان‌شان فقط درصدد صدمه رسانیدن به آنها باشند. پس دوستان کمی هم دارند! همین‌طور است. مبتلایان به پارانویا از اعتماد کردن به دیگران و صمیمیت با آنها اکراه دارند، زیرا می‌ترسند اگر چیزی از خودشان به دیگران بگویند، از این اطلاعات بر علیه خودشان استفاده شود. فرد بدبین (پارانویید) ممکن است یک بی‌توجهی غیرعمدی را از سوی همکار خود، به‌عنوان یک اقدام برنامه‌ریزی شده برای توهین به شخصیت خود تلقی کند و یا اشتباه جزیی در محاسبه ی پول از طرف یک فروشنده را، اقدامی عمدی برای دزدی بخواند. اگر از این افراد تعریف و تمجید کنیم، آیا فایده‌ای دارد؟ ممکن است ذهن‌شان عوض شود؟ نه! تشویق و تعریف معمولا مورد سوءتعبیر قرار می‌گیرد. برای نمونه، اگر کسی از آنان به دلیل کار خوبی که انجام داده‌اند تعریف کند، فرد پارانویید با خود می‌اندیشد: «منظور این است که کارهای اضافی و تحمیلی را به عهده من بگذارد.» اگر دوست‌شان از روی خیرخواهی، پیشنهاد کمک در کاری را به آنان بدهد، با خود می‌پندارند: «منظور این است که من به تنهایی از عهده کارم برنمی‌آیم.» توجه داشته باشید که افراد بدبین، همیشه در حالت لجاجت و کینه‌توزی هستند و تمایلی به بخشیدن توهین‌ها یا تحقیرهای تصوری ندارند. هر بی‌توجهی جزیی از سوی دیگران سبب برانگیختن دشمنی از سوی آنان می‌شود و احساس دشمنی برای زمانی طولانی ادامه می‌یابد. آنان همیشه گوش به زنگ هستند که خصلت های بدخواهانه دیگران را کشف کنند و اغلب احساس می‌کنند که منش یا اعتبار آنان مورد حمله قرار گرفته و از این رو با خشم، دست به ضد حمله می‌زنند. آیا حسادت‌ورزی نیز در این افراد دیده می‌شود؟ بله، افراد بدبین ممکن است به صورتی بیمارگونه حسود باشند. اغلب بدون اینکه شواهدی موجود باشد، مظنون به خیانت همسرشان هستند. آنان ممکن است شواهد متعدد و مفصل، اما نامربوط و جزیی، در حمایت از عقاید نادرست حاسدانه خویش داشته باشند. این بیماران ممکن است پیوسته رفت و آمد، اعمال، نیت ها و وفاداری همسر خود را مورد بررسی، پرسش و بحث قرار دهند و از ترس اینکه مورد خیانت قرار گیرند، همه جنبه‌های رابطه را تحت تسلط خویش درمی‌آورند. پس قاعدتا زندگی با این افراد خیلی سخت است! دقیقا. به سر بردن با مبتلایان به اختلال شخصیت پارانویید مشکل است و اغلب از نظر روابط نزدیک، دچار اشکال هستند. طبیعت بدبین و مجادله‌گر آنان ممکن است واکنش خصمانه‌ای را در دیگران پدید آورد که موجب تایید بدبینی‌‌های این بیماران می‌شود. احتمالا چنین افرادی باید از شنیدن انتقاد هم دلخور شوند. از آنجا که مبتلایان به اختلال شخصیت پارانویید قادر به اعتماد به دیگران نیستند، نیاز شدید به خودکفایی و استقلال دارند. آنها همیشه احتیاج دارند بر اطرافیان خود مسلط باشند و در غیر این صورت احساس آرامش نمی‌کنند. این‌گونه افراد انعطاف‌ناپذیر و منتقد همیشگی دیگران هستند، گر چه خود قادر به شنیدن هیچ انتقادی نیستند. به‌طور کلی افرادی هستند مدافعه‌جو و به‌طور متناوب در جدال های قانونی درگیر می‌شوند. این افراد انگیزه ی شریرانه‌ای را به دیگران نسبت می‌دهند که برون‌فکنی ترس‌های خود آنان است. اغلب، خیال‌پردازی‌هایی در مورد قدرت و منزلت خویش دارند. به جمع‌بندی‌هایی ساده‌انگارانه از جهان که مردم را به دو گروه خوب و بد تقسیم می‌کند تمایل دارند. موقعیت‌های مبهم آنان را هراسان می‌کند. گاهی به شکلی خطرناک، نسبت به عقاید خود تعصب می‌ورزند. در واکنش به فشارهای روانی شدید ممکن است دچار روان‌پریشی کوتاه‌مدت، از چند دقیقه تا چند ساعت شوند. برای تشخیص چنین اختلالی، به چه نکاتی باید توجه کنیم؟ ابتدا توجه داشته باشید که برخی رفتارها که ناشی از زمینه‌های اجتماعی،‌ فرهنگی یا موقعیت‌های ویژه زندگی است ممکن است به اشتباه «پارانویا» تلقی شود؛ مثلا افراد وابسته به اقلیت‌ها، مهاجران، پناهندگان سیاسی و اقتصادی و یا افرادی از ریشه‌های قومی متفاوت هستند، شاید دستاوردهای احتیاط‌آمیز یا تدافعی نشان دهند، اما این رفتار ممکن است به علت ناآشنایی باشد، مثلا تسلط نداشتن به زبان کشور جدید و یا ناآگاهی از قوانین آنجا. گاهی احتیاط و حالت تدافعی این گروه‌ها، واکنشی است نسبت به پیش‌داوری‌ها یا غفلت از سوی اکثریت افراد جامعه. البته این رفتارها به نوبه خود ممکن است در کسانی که با این افراد سر و کار دارند، خشم و سرخوردگی پدید آورد و به این ترتیب یک چرخه معیوب از بی‌اعتمادی ایجاد ‌می شود که آن را نباید با این اختلال شخصیت اشتباه کرد. آیا ممکن است این اختلال در دوران کودکی هم نشانه‌هایی داشته باشد؟ بله؛ در مبتلایان به پارانویید در دوران کودکی، نشانه‌های زیر دیده می‌شود: انزوا و تک روی، رابطه ضعیف با همسالان خود، احساس اضطراب در جمع، نارسایی تحصیلی، حساسیت بیش از حد، نحوه تفکر و تکلم مخصوص به خود و خیال‌پردازی‌های ناشی از درون. این افراد معمولا در کودکی عجیب یا نابهنجار به نظر می‌رسند و شاید به همین دلیل نیز مورد اذیت و‌ آزار قرار می‌گیرند. این بدبینی چه‌قدر شایع است؟ شیوع این اختلال در 0/5 تا 2/5درصد کل جامعه گزارش شده است و شواهدی وجود دارد که این اختلال بین افراد مبتلا به اسکیزوفرنیای مزمن و مبتلایان به اختلال هذیانی نوع گزند، فروان‌تر است. پارانویا درمان هم دارد؟ بله، درمان اختصاصی در اختلال شخصیت پارانویا عبارت است از روان‌درمانی. اما ویژگی‌های شخصیتی این بیماران، مانع عمده‌ای در ایجاد رابطه درمانی مناسب است. درمان دارویی برای مقابله با اضطراب و پریشانی بیمار و یا دوره‌های آشفتگی شدید و اندیشه‌های شبه هذیانی او مفید است. تهیه مصاحبه: دکتر مجید سلطانی منبع