جستجو در تالارهای گفتگو

ایران هر سال ۲ سهمیه ثبت میراث فرهنگی در یونسکو دارد که بر همین اساس در تیر سال ۱۳۹۰ یک میراث طبیعی و یک اثر غیرمنقول را در یونسکو به ثبت جهانی خواهد رساند. باغ های ایرانی همان اثر غیرمنقول است که قرار است درجریان نشست سال آینده این سازمان به ثبت جهانی برسد. تهیه پرونده باغ های ایرانی حدود یک سال و نیم زمان برده است. در این پرونده، ۹ باغ از ۷ استان کشور معرفی شده اند که شامل ارم شیراز، عباس آباد بهشهر، فین کاشان، چهلستون اصفهان، شاهزاده ماهان کرمان، پاسارگاد، پهلوان پور یزد، دولت آباد یزد و اکبریه بیرجند می شود. پرونده ثبت جهانی باغ های ایرانی، مراحل کارشناسی در یونسکو را هم گذرانده است که قطعاً به عنوان سیزدهمین اثر میراث فرهنگی جهانی ایران ثبت می شود. به همین بهانه نگاهی به ویژگی ها و پیشینه باغ های ایرانی داریم. هزاران سال قبل اولین محل های سکونت کم و بیش ثابت در جاهایی به وجود آمدند که انسان های کوچنده شروع به کشت گیاهان کردند و تا وقت برداشت محصول مجبور به توقف در محل بودند. بنابراین اولین کشاورزان برخلاف پیشینیان خود مجبور به پذیرفتن یکجانشینی شدند. در نتیجه کشاورزی و استقرار دائمی که مقدمه احداث باغ و بوستان شدند، تغییری عمده در نحوه زندگی بشر پدید آورد و به نوعی انقلاب عظیم در دوره نوسنگی (دوره پایانی عصر حجر) به وقوع پیوست. ● آب، خاک، درخت پس از توسعه دهکده ها و روستاهای اولیه که ازلحاظ موقعیت جغرافیایی در بهترین زمین های قابل کشت قرار داشتند، دومین انقلاب متحول کننده فرهنگی یعنی پیدایش شهرها و در پی آن شکوفایی تمدن های بزرگ در حوالی رودهای پر آب باستانی و چشمه سارهای بزرگ به وقوع پیوست. به این ترتیب دسترسی به منابع آب از دیر باز تاکنون از مهم ترین عوامل موثر در مکان یابی محل های استقراری بدوی به شمار می آید و شکل گیری نخستین زیستگاه های انسانی پاسخ جدی به این نیاز زیستی ویژه بوده است. این در حالی است که فلات ایران با وجود تمرکز تمدن های اولیه و مشهورش در حواشی رودها به دلیل ویژگی های اکولوژیکی، از منابع آب سطحی مطمئن برخوردار نیست و آب همواره در خشک بوم ایران عنصر کمیاب و عزیزی است که زندگی در این پهنه، سرسختانه بدان وابسته بود. آرایش سفال های پیش از تاریخ در بسیاری از محوطه های باستانی، علاقه شدید به آب، حاصلخیزی و فضاهایی انبوه از درختان و باغ ها را در زندگی مردمان خو گرفته با خشکی کویر و سوزندگی خورشید در این سرزمین کهنسال را گواهی می دهند. عمق نیاز دیرینه به آب و آبادانی به قدری بود که بعدها ایرانیان باستان آب را در کنار ۳ عنصر باد، خاک و آتش مقدس شمرده و به پرستاری و مراقبت از آن پرداختند. این عنصر حیاتی که نقش معنوی خود را در بسیاری از عرصه های زندگی بشر از عصر حجر تاکنون بازی کرده، در پیدایش باغ های تاریخی نیز جایگاه والایی را مختص خویش داشته است.