جستجو در تالارهای گفتگو

زنبور ساقه خوار گندم : Cephus pygmaeus (Cephidae, Hymenoptera) ميزبان و اتشار آفت:علاوه بر گندم، جو، چاودار و یولاف را نیز مورد حمله قرار می دهد.و در اروپا؛شوروي سابق؛نواحي مديترانه؛آفريقا و آمريكاي شمالي؛عراق؛تركيه؛سوريه؛لبنان؛مصر؛فلسطين ودر ايران بيشتر دراطراف تهران بخصوص ورامين؛استانهاي مركزي؛فارس وجود دارد. مورفولوژي:حشرهٔ کوچکی است به ‌طول 12تا8 میلی‌متر(حدود1سانتیمتر)،به رنگ سیاه،با بند پاها و دو لکهٔ طرفین سینه زردرنگ؛ حشرات کامل در بهار روی ساقه‌ها تخم‌ریزی می‌کنند.دگرديسي حشره به صورت دگرديسي كامل است.قطعات دهاني جونده كه زرد رنگ و شاخك ها سياه و بلند و از12بند تشكيل شده است.شكم زنبور سياه و داراي نوارهاي عرضي زرد رنگ مي باشد.در انتهاي شكم حشره ماده آلت تخم ريز قرار دارد لارو اين زنبور ورمي فرم بدون پا و كمي خميده سفيد رنگ و در موقع رشد كامل10 الي 14 ميليمتر طول دارد و سر آن گرد و زرد رنگ است.هر يك از قطعات سينه مانند 9 حلقه اول شكم توسط يك شيار عرضي به دو قسمت تقسيم مي شود. زیست شناسی: یك نسل در سال داشته و زمستان را به صورت لارو در درون طوقه گندم و جو به حالت دیاپوز سپری می كند. از اواخر اسفند یا اوایل فروردین در صورت مناسب بودن شرایط محیطی مخصوصاً رطوبت خاك لاروها در همان محل تبدیل به شفیره شده و حشرات كامل از اواخر فروردین ماه در مزارع غلات ظاهر می شوند.در صورتی كه شرایط مساعد نباشد لاروها به همان صورت تا بهار سال بعد باقی می ماند (برخی 1 نسل را در 2 سال طی می كنند اگر رطوبت خاك كافی نباشد.) حداكثر جمیت حشرات كامل در اردیبهشت ماه ظاهر می شود. حشرات كامل بعد از تغذیه از نوش گلها بویژه گلهای ازمك و خردل وحشی، جفت گیری و حشره ماده با تخم ریزخود بصورت انفرادی در داخل ساقه گندم تخم ریزی می نماید. در هنگام تخم گذاری معمولاً‌ گندم در مرحله ساقه رفتن و در مزارع زود كاشت در حال خوشه رفتن است. به طور كلی مزارع زود كاشت و ارقام زود رس ترجیح داده می شوند.تخم در داخل میانگره های بالائی ساقه قرار داده می شود. (لارو اگر در وسط باشد تغذیه ناكافی دارد ولی در بالا تغذیه كافی دارد.) دورة جنینی 12-8 روز سپس لاروها به طرف پائین ساقه شروع به فعالیت می كنند.دورة لاروی 30-25 روز و در این زمان لارو خود را به محل طوقه در داخل خاك رسانده و قسمتی از جدار طوقه را به صورت دایره جویده و نازك میكند و سپس مواد جدا شده را به ترشحات بزاقی مخلوط و درپوش محكمی برای لانة خود به وجود می آورد و پس از تنیدن پیله نازك حدود 9-8 ماه از سال را (تابستان، پائیز، زمستان) به صورت دیاپوز سپری می كند.اواخر اسفند یا اوایل فروردین لارو تبدیل به شفیره شده. دورة شفیرگی 25-20 روز، سپس حشرات كامل همزمان با مرحله ساقه رفتن و شروع مرحله خوشه رفتن گندم ظاهر می گردند. نحوه خسارت : لارو این آفت در داخل ساقه گیاهان میزبان شده و از بافت داخلی ساقه تغذیه می كند و مانع رسیدن شیره گیاه به خوشه شده و دانه ها پوك و سبك می گردند. (بنابراین خوشه سبك است و صاف می ایستد در صورتی كه خوشة سالم سنگین است و خمیده. یكی از راههای تشخیص، صاف ایستادن خوشه به دلیل سبكی است.)پس فقط خسارت مخصوص مرحله لاروی است. [TABLE=width: 100%] [TR] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [/TR] [/TABLE] کنترل و مديريت تلفیقی زنبور ساقه خوار گندم: 1- شخم عمیق یا سطحی و زیر رو رو كردن كلشهای آلوده.شخم معمولي با عمقي در حدود 20 سانتيمتر پس از برداشت محصول در كاهش تراكم جمعيت زنبور ساقه خوار گندم موثر است زيرا كلش هاي حاوي لارو آفت به زير خاك رفته و لاروها از بين مي روند. 2- تناوب زراعی. 3- تغییر تاریخ كشت چون این حشره بیشتر گندمهای زمستانه و زودرس را مورد حمله قرار می دهد. با كشت ارقام دیررس میتوان از میزان خسارت آفت كاست. 4- رقم گندم آزادی و رقم جو و الفجر نسبت به این آفت تا حدودی مقاومند. 5- كود و تقویت گندم باعث دوام و ایستادگی ساقه می شود وقدرت تحمل گندم را در مقابل آفت را زیاد می كند(مانند کودهای پتاسیم). 6- زنبورهای پارازیتوئیدی از جنس Aprostocetus از خانواده Eulophidae و Elachertus از خانواده Chalcididae جمع آوری شده اند كه لاروهای آن را پارازیته می كنند و در كاهش جمعیت آن موثرند. 7- برداشت سریع گندم در كاهش جمعیت لارو های این زنبور موثر است، اما بهترین روش كنترل آن شخم عمیق بعد از برداشت محصول می باشد. 8- سوزانیدن كاه و كلش پس از برداشت محصول نه تنها در كاهش جمعیت آن تآثیری ندارد، بلكه باعث كاهش مواد آلی خاك نیز می گردد.( دونوع سوزانیدن داریم:1- نگه داشتن شعله افکن و سوزاندن تمام کاه و کلش 2-سوزاندن موضعی, که درصورت خطر و نیاز نوع2 مناسبتر است). 9- سمومی كه علیه سن مادر مصرف می گردند، در كاهش جمعیت حشرات كامل زنبور ساقه خوار گندم نیزموثرند، اما سموم مصرفی علیه پوره های سن گندم در كاهش جمعیت آن موثر نیست به دلیل آنكه در این زمان لاروهای زنبور در درون ساقه ها فعالیت می كنند. 10- کف برکردن گیاه آلوده.