تپ چنجر

تپ چنجربرای تغییردادن نسبت ولتاژترانسفورماتورازطریق سیم پیچ فشارقوی یاسمتHVترانس بکارمی رود.تپ چنجرعلاوه برتغییرولتاژازطریق تغییر تعدادسیم پیچ های سمتHVترانس،باعث افزایش ویاکاهش مگاوارنیزمی شود.باتوجه به اینکه ترانسMainدرنیروگاههای گازی تحت سه وضعیت OffLoad,OnLoad,HouseLoadمی باشدشرایط استفاده ازتپ چنجرمتفاوت خواهدبود.باتوجه به این سه وضعیت،دستورالعمل حاضر تدوین شده است. ناگفته نماندکه شرایط داخلی خودتپ چنجرنیزباتوجه به کاتالوگ شرکت سازنده ترانس نیزبایدمدنظرقرارگیرد.

نکته1:ترانسMainدارای تپ چنجرازنوع OnLoadبوده ومی توان زیربارنیزتغییرTapداد.

نکته2:شبکه سراسری دارای سطح ولتاژوفرکانس غالب بوده وبه عبارتی تاثیرواحدروی سطح ولتاژشبکه جزئی می باشد.وتنهاباSetpointکنترل ولتاژ ژنراتور،می توان ولتاژخروجی ژنراتوررادریک مقدارخاص ست نمود.که دراین وضعیت توان راکتیوخروجی وولتاژباسMVتغییرخواهدکرد.

5-2)ترانس دروضعیتHouse Loadباشد:

دراین وضعیت واحددرمدارنبوده ومصرف داخلی واحدازطریق ترانسMainوUnitتامین می شود.دراین وضعیت تپ چنجرفقط روی سطح ولتاژثانویه ترانسMainیابه عبارتی سطح ولتاژمصرف داخلی نیروگاه اثرگذارخواهدبود.یعنی باافزایش تعدادتپ، بخشLVترانسMainافزایش وباکاهش تپ نتیجه بلعکس خواهدداشت.آنچه مسلم است محدودیت درافزایش وکاهش تپ می باشدوآن بخاطررله های حفاظت ولتاژمی باشدکه جهت حفاظت مصرف کننده های داخلی روی باسهای تابلوهاطراحی شده است.مقدارخاصی رابرای تپ ترانس نمی توان ارائه نمودزیرابسته به ولتاژشبکه باتعدادتپ انتخابی سعی براین است که ولتاژروی باسهایMVوLVتابلوهادرحداستانداردباشد.حداقل ولتاژی که باسMVوLVباتوجه به رله هایUnderVoltageمی تواند داشته باشد0.8Unاست.ولتاژنامی باسLV،420ولت وباسMV،6.6کیلوولت می باشدکه حداقل ولتاژقابل قبول مقادیرزیرخواهندبود.

Uul=0.8*420V=336V باسLV

Uum=0.8*6.9KV=5.52KV باسMV

حداکثرولتاژنیزهمان ولتاژنامی باسها(6.9KV/420V)می باشند.اماباتوجه به ولتاژعملکردموتورهای الکتریکی ومصرف کننده ها،ولتاژبهره برداری

حین استارت موتورها،احتمال تریپ بریکرهای مربوطه وجوددارد.نکته دیگری که بایدمدنظرقرارگیردسطح ولتاژباسMVاست زیرا ولتاژخروجی ترانسUnitوورودی ترانسهای خشک نیزیک بازه استانداردی داردکه ازطرف شرکت سازنده ارائه شده است.باتوجه به مباحث فوق زمانیکه ازطریق ترانسMainمصرف داخلی تامین می شودتپ ترانس درمقداری باشدکه شرایط زیربرقرارباشد:

a)ولتاژباسLVدربازه410>

b)ولتاژباسMVدرحدولتاژ 6.7>

نکته1:دراواخرشب که ولتاژشبکه افزایش می یابدبهره برداربطورمداوم ولتاژباسهایMVوLVرابررسی کندتاولتاژازحدودمجازافزایش نیابد.

نکته2:باتوجه به نتایج عملی بدست آمده هنگام استارت وسنکرون شدن واحدباشبکه،مقدارتپ ترانس درعدد14یا15باشد.درصورتیکه تپ ترانس پایین باشدپس ازسنکرون چون ژنراتورولتاژکوچکتری راازسمت شبکه می بیندوازطرفی قادربه تاثیرگذاری برروی آن نمی باشد.ژنراتورخودش راباسطح ولتاژپایینتری باشبکه سنکرون می کند که باتوجه به ثابت بودن توان اکتیو جریان خروجی ژنراتور بالاترخواهدبودونیزمی بایست توان راکتیو زیادی به شبکه تحویل شوددرحالیکه درتپ بالا،پس ازسنکرون توان راکتیوپایینتری رابه شبکه تحویل می دهدکه به سودنیروگاه خواهد بود. اما در هر صورت به یادداشته باشیم که درحالت تامین مصرف داخلی ازطریق ترانسMainازشبکه،ولتاژباسهایMVوLVاولویت اول را دارند.

نکته3:بارعایت مواردفوق لازم بذکراست که دروضعیتHouse Loadجهت طولانی شدن عمرتپ چنجروروغن داخل آن تاجاییکه امکان داردازتپ چنجر استفاده نشودمگراینکه ولتاژباسهاازحدمجاز گذشته باشد.

5-3)ترانس دروضعیتOff Loadباشد:

باتوجه به اینکه ترانس دراین وضعیت بی برق بوده وهیچگونه باری روی آن وجودنداردافزایش وکاهش تپ بلامانع بوده وبهتراست دربازدیدهای دوره ای تپ دروضعیتهای مختلف آن قرار گیردتاصحت عملکردآن دروضعیتهای LocalوRemotچک شود.

5-4)ترانس دروضعیتOn Loadباشد:

باتوجه به نتایج عملی به دست آمده زمانیکه واحددرمداربوده وتوان به شبکه تحویل می دهدتغییرات تپ بیشترین تاثیرراروی توان راکتیو خواهد داشت وکنترل ولتاژباSetpointمربوط به کنترل ولتاژژنراتورانجام می شود.دربرخی مواقع ولتاژباسهادرحدماکزیمم مقدارخود قراردارد وافزایشSet ولتاژژنراتورجهت افزایش توان راکتیو،باعث افزایش ولتاژبیش ازحداستانداردباسهایMVوLVخواهدشد.درنتیجه دراین وضعیت جهت کنترل توان راکتیو می توان باافزایش یاکاهش تپ توان راکتیورابه ترتیب کاهش وافزایش داد.

به عنوان مثال ولتاژباسهایMVمعادل6.69KVباشددراین حالت افزایشSetولتاژی ژنراتورباعث افزایش ولتاژباسMVبه مقداربیش از6.7کیلوولت می شود. بنابراین ماقادربه افزایش توان راکتیوباولتاژژنراتورنخواهیم بود.وبناچاربایدازتپ استفاده شودکه دراین وضعیت باکاهش تپ هم افزایش توان راکتیو خواهیم داشت وهم ولتاژبطورجزئی کاهش خواهدیافت.

نکته1:موردفوق زمانی اتفاق می افتدکه تپ ترانس درست انتخاب نشده باشدیاولتاژشبکه دچارتغییرات زیادی شده باشد(اواخرشب)

5-4-1)نتیجه گیری:

باتوجه به مطالب فوق زمانیکه واحددرمدارباشددرمواقعی ازتپ ترانس استفاده می شودکه جهت کنترل توان راکتیووآن نیزدرصورتیکه ازطریقSetولتاژزنراتورقادربه تغییرولتاژوتوان راکتیو نباشیم وتاجاییکه امکان داردوپارامترهای ولتاژوتوان راکتیودرحداستانداردباشدنیازی برای تغییرتپ نخواهدبود.

ادامه مطلب