نواندیشان | بهترین سایت علمی آموزشی کشور
امروزه با توجه به تلاش هایی که در جهت تحقق مفاهیمی همچون حمل و نقل پایدار در شهر ها صورت می گیرد، پرداختن به فضاهای شهری مانند پیاده راه ها که می توان روش های حمل و نقل غیر موتوری را در آنها به بهترین نحو اجرا نمود از ملزومات تحقق این هدف هستند. اما به منظور آشنایی بیشتر با پیاده راه ، بررسی تجارب پیاده راه سازی در خارج و داخل کشور و در نهایت دستیابی به شاخص های پیاده راه مطلوب مورد توجه قرار میگیرد.
میدان ایپک در تبریز
ابتدا باید معنا و مفهوم پیاده راه بصورت دقیق و کاملا علمی استخراج می گردید، بنابراین با استفاده از منابع موجود تعریف درستی از خیابان،پیاده راه، حمل و نقل پایدار و غیر موتوری مطرح می گردد.
اشتروگت در کپنهاگ دارنمارک
(جدول ۱: فضاهای شهری)،(مأخذ: نگارنده، ۱۳۹۶)
| ردیف | فضای شهری | تعریف |
| ۱ | خیابان | خیابان های شهری مکان هایی هستند که تعاملات اجتماعی و جنب و جوش شهری در آنها به حداکثر کمی و کیفی خود رسیده و سرشار از رویدادهای متعدد و متنوع اند. .
( آیین نامه راه های شهری وزارت راه و شهرسازی،۱۰:۱۳۷۵) |
| ۲ | پیاده راه | پیاده راه ها، معابری با بالاترین حد نقش اجتماعی هستند که در آنها تسلط کامل با عابر پیاده بوده و از وسایل نقلیه موتوری تنها به منظور سرویس دهی به زندگی جاری در معبر استفاده می شود.( همان،۱۰) |
| ۳ | حمل و نقل پایدار | حمل و نقل پایدار به این معناست که باید مشکل را به گونه ای حل کنیم تا این عارضه بار دیگر در سال های آتی باز نگردد. .( معینی،۴:۱۳۸۱) |
| ۴ | حمل و نقل غیر موتوری | پیاده روی و دوچرخه سواری روش های پایدار حمل و نقل هستند. همه سفرها چه کوتاه و چه طولانی همراه با پیاده روی هستند.( همان،۴) |
مسیر میراث در احمدآباد هندوستان
با توجه به جدول فوق مسیرهای پیاده(پیاده راه ها)، از زیرمجموعه های حمل و نقل غیر موتوری می باشند که گسترش و افزایش استفاده از آنها باعث تحقق هدف رسیدن به حمل و نقل پایدار می باشد. بنابراین ایجاد پیاده راه ها یکی از راه های رسیدن به حمل و نقل پایدار می باشد و می تواند نقش مهمی در راستای بهبود شرایط حمل و نقلی در شهرها ایفا کند.
خیابان های لیمبکر و کتویگر در اسن آلمان
تجربیات خارجی و داخلی پیاده راه :
همواره بررسی نمونه ها و طرح های اجرا شده در موارد مختلف از جمله پیاده راه، دید بسیار خوب و همه جانبه ای را ارائه می کند تا با ویژگی ها و خصوصیات نمونه های مختلف اجرا شده و ارزیابی آنها به شاخص ها و مؤلفه های تأثیرگذاری برای ارزیابی نمونه مورد مطالعه دست پیدا کرد. در جدول زیر ضمن معرفی برخی نمونه های پیاده راه، اعم از داخلی و خارجی، سعی شده تا با مراحل ساخت و احداث آنها و هم چنین ویژگی های جغرافیایی، کالبدی و اقتصادی آنها به شاخص های مطلوب دست پیدا کرد.
پیاده راه آزادی در بوستون آمریکا
(جدول۲: مقایسه پیاده راه های داخل و خارج از کشور)،(مأخذ: نگارنده، ۱۳۹۶)
| ردیف | نام شهر/ کشور | عنوان / موقعیت محدوده پیاده در شهر | ویژگی های برنامه ریزی / طراحی |
| ۱ | اسن[۱] / آلمان | خیابان های لیمبکر و کتویگر/ مرکز شهر | انجام تغییرات تدریجی در طی۳۰ سال، ایجاد تعداد بسیار زیاد پارکینگ ها و ایستگاه های حمل و نقل عمومی و افزایش روز افزون آنها،کاربریهای مختلط در کتویگر، شب مردگی در لیمبکر به دلیل عدم وجود کاربریهای سرگرمی |
| ۲ | کپنهاگ[۳]/دانمارک | اشتروگت[۲]/مرکز شهر | افزایش ۶ برابری فضاهای پیاده مرکز شهری در طی ۴۰ سال،اجرای برنامه ۱۰ مرحله ای و همه جانبه نگر جهت گسترش پیاده مداری و افزایش کیفیت زندگی |
| ۳ | گلاسکو[۴]/اسکاتلند | بوچانان/ مرکز شهر | قوت: مرکز خرید- تئاتر خیابانی – بزرگ‌ترین تفرجگاه گلاسکو – مرکز خرید بزرگ، یک موزه و یک کتابخانه |
| ۴ | بوستون[۵]/آمریکا | پیاده راه آزادی / مرکز شهر | دو طرف با ساختمان‌های تجاری-شبیه به سبزه‌میدان رشت
درخت و فضای سبز و به‌کارگیری خلاقانه گل – استفاده از نیمکت‌های چوبی در دو طرف درختان |
| ۵ | احمدآباد/هندوستان | مسیر میراث/مرکز شهر | حفاظت از عناصر تاریخی فرهنگی شهر(پل ها،محلات،مساجد،معابد…)طراحی ایده مسیر به جای عناصر کالبدی، افزایش توجه به بناهای با ارزش |
| ۶ | تهران/ایران | کوچه مروی/مرکز شهر | اجرا با مشارکت کسبه، پیش بینی کانال تاسیساتی با هماهنگی ارگانهای ذینفع، توجه به تمامی ابعاد کف و بدنه ها، افزایش ارزش اقتصادی املاک پس از اجرا |
| ۷ | تهران/ایران | خیابان سپهسالار/مرکز شهر | پیشینه تاریخی و طول کم خیابان،کاربریهای تجاری مناسب،کفسازی مناسب و توجه به جزییات اجرایی، مشکلاتی در اجرا به واسطه عدم همکاری مغازه داران |
| ۸ | تبریز/ ایران | میدان ایپک/مرکز شهر | ارزش تاریخی و معماری و موقعیت مناسب شهری، تامین نیازهای فضایی عمومی در یکی از نقاط پرتراکم شهر و روان‌سازی حرکت پیاده و سواره، از جمله اقدامات اخیر برای تکمیل این میدان بزرگ:
۱-احداث فرش سنگی ۲-ایجاد فضای سبز و آبنما در وسط میدان |
| ۹ | تبریز/ ایران | خیابان تربیت/مرکز شهر | پیش بینی پارکینگ طبقاتی،طراحی مارپیچ فضای سبز مخل دسترسی سریع اضطراری به محدوده،کاربریهای مختلط ولی ناهمساز، نصب نامناسب نیمکتها |
| ۱۰ | مشهد/ایران | خیابان جنت /بافت میانی شهر | قوت: وجود باغ ملی در حاشیه آن، سینما و هتل و چند کافه معروف، عرض کم و تراکم مراکز تجاری عمده شهر
ضعف: اغتشاش در نماهای محور و نبودن ارتباط کافی بین نماهای مجاور، عدم توجه به هویت و اقلیم منطقه در طراحی مبلمان موجود، مکان یابی نامناسب مبلمان شهری، عدم تناسب در ارتفاع ابنیه موجود از یک تا چند طبقه،… |
خیابان سپهسالار در تهران
هدف اصلی این گزارش، رسیدن به شاخص های ارزیابی پیاده راه است که با توجه به بررسی تغییر نگرش ها و دیدگاه های مربوط به پیاده راه ها و معرفی و ارزیابی نمونه های پیاده راه در داخل و خارج کشور در نهایت شاخص ها و مؤلفه های ارزیابی در جدول زیر به نمایش درآمده اند.
بوچانان در گلاسکو اسکاتلند
(جدول ۳: شاخص های ارزیابی پیاده راه)،(ماخذ: نگارنده، ۱۳۹۶)
| ابعاد ارزیابی | شاخص های ارزیابی |
| کالبدی | ۱:طراحی مناسب سطوح و کفسازی ۵:آبنماها
۲:ویژگی های معماری و المان ها ۶:آثار هنری ۳:نورپردازی مناسب ۴:پوشش گیاهی و فضای سبز |
| اقتصادی | ۱:به حداکثر رساندن تنوع کاربری ها در محدوده پیاده
۲:ایجاد بنگاه های تجاری مناسب ۳:مقایسه میزان درآمد فعالان اقتصادی محدوده قبل و بعد از اجرای طرح ۴:همجواری کاربری ها و ایجاد کاربری های جاذب جمعیت در مجاورت پیاده راه ۵:وجود خرده فروشی های فعال و گوناگون در طول مسیر پیاده راه ۶:وجود فعالیت های شبانه روزی |
| اجتماعی | ۱:ایجاد سرزندگی(پویایی اجتماعی)
۲:امنیت ۳:مشارکت اجتماعی ۴:حس تعلق ۵:ایجاد مکان های عمومی جهت گردهمایی و بالا بردن سطح تعاملات فرهنگی و هنری و اجتماعی |
| زیست محیطی | ۱:توجه به ویژگی های طبیعی و اقلیمی محدوده
۲:وضعیت پوشش گیاهی و فضای سبز محدوده ۳:محافظت از عابران پیاده در برابر شرایط مختلف آب و هوایی ۴:وضعیت نظافت و آراستگی محیط |
| ترافیکی | ۱:ظرفیت سنجی معابر
۲:دسترسی مناسب به پارکینگ ۳:دسترسی مناسب به حمل و نقل عمومی ۴:ایجاد مسیر های جایگزین جهت تقسیم بار ترافیکی وارده بر خیابان های اطراف ۵:پیوستگی معابر ۶:تغییر در مسیر سفرهای درون شهری |
با توجه به این شاخص ها پیاده راه های کشور مورد ارزیابی قرار میگیرد و تمامی نقاط ضعف و قوت آنها شناسایی خواهد شد.
کوچه مروی در تهران
منابع:
- آیین نامه طراحی راه های شهری، ۱۳۷۵، بخش دهم، مسیرهای پیاده، وزارت مسکن و شهرسازی
- معینی، سید محمد مهدی، ۱۳۸۵، افزایش قابلیت پیاده مداری گامی به سوی شهری انسانی تر، نشریه هنرهای زیبا، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، شماره بیست و دوم
پی نوشت:
[۱]. Essen
[۲] .Ashtrvgt
[۳] .Copenhagen
[۴] Glasgow
[۵]. Boston
منبع: نواندیشان
ابا سلام پنجه باش هستم کارشناس ارشد طراحی شهری ،
مطالعاتی در خصوص خیابانهای همه شمول دارم که برای اولین بار به ان پرداخته میشه در صورت ارتباط با شهر داریها جهت عملیاتی کردن موضوع در خدمتم.