افراد افسرده ورزش کنند

[parikoochooloo 10,748]

«چندي پيش در مجله انگليسي sport medicine مطلبي خواندم به اين مضمون كه پياده‌روي روي تردميل مي‌تواند سريع‌تر از دارو درماني علايم افسردگي را بكاهد...

آيا واقعا خوب است کسی را كه مبتلا به افسردگي است، به اين امر توصيه کنم؟»

در پاسخ به اين سوال، ابتدا بايد بگويم که هنگام خواندن مقالات علمي بايد به اين نکته توجه داشته باشيد که هر مطالعه محدوديت‌هايي دارد که باعث مي‌شود نتوان نتايج آن را به طور صد در صد پذيرفت. به عبارت ديگر نمي‌توان انتظار داشت که نتايج يک مطالعه، هرچه قدر هم که با دقت انجام شده باشد، کاملا درست باشد و يا در مورد همه افراد جامعه صدق پيدا کند. بنابراين دستورالعمل‌هاي پزشکي را به کمک جمع‌بندي از تمام مطالعاتي که در آن زمينه انجام شده‌اند تدوين مي‌کنند، نه يک مطالعه. درباره اثر ورزش در درمان افسردگي در سال‌هاي اخير مطالعات متعددي انجام شده است که بيشتر آنها نشان داده‌اند ورزش به بهبود افسردگي کمک مي‌کند. اگرچه سازوکار اصلي اثر درماني ورزش مشخص نيست ولي به نظر مي‌رسد که ترشح برخي مواد (مثل اندورفين، دوپامين، سروتونين و نوراپي‌نفرين) با ورزش کردن در بدن بيشتر مي‌شود و اين مساله به بهبود روحيه کمک مي‌کند. همچنين ورزش کردن باعث مي‌شود توجه بيمار از نگراني‌ها و ساير مسايل ناراحت‌کننده به نکات ديگر برگردانده شود و به علاوه به بهبود اعتماد به نفس کمک مي‌کند. اين مسايل هم مي‌توانند به کاهش افسردگي بينجامند.

اما اگر موثر بودن ورزش را بپذيريم، «ميزان» تاثير آن در کاهش افسردگي هم اهميت دارد. آيا ورزش کردن مي‌تواند به اندازه روان‌درماني يا دارودرماني در بهبود افسردگي موثر باشد؟ در کوتاه‌مدت، بله. ولي درباره اثربخشي طولاني‌مدت ورزش براي درمان افسردگي مطالعات کافي انجام نشده است.

از طرف ديگر، متاسفانه اين درمان براي گروه زيادي از بيماران قابل اجرا نيست چرا که نياز به انرژي، انگيزه و مداومت زيادي دارد و باعث مي‌شود بسياري از بيماران افسرده اين درمان را نپذيرند يا در ميانه درمان آن را رها کنند. به علاوه، اين درمان تقريبا براي هيچ يک از بيماران مبتلا به افسردگي شديد قابل اجرا نيست. تصور کنيد چگونه مي‌توان يک فرد افسرده را واداشت هفته‌اي پنج روز هر روز به مدت نيم ساعت ورزشي دست کم با شدت متوسط انجام دهد.

بنابراين در حال حاضر از اين روش درماني فقط به عنوان يک درمان کمکي استفاده مي‌شود، نه يک درمان اصلي. البته اين درست است که در صورت اجرا، آثار درمان آن زودتر از دارودرماني ظاهر مي‌شود چرا که دارو براي اثر کردن نياز به چند هفته زمان دارد. پس اگر بتوان فرد افسرده‌اي که تحت درمان با روش ديگري هم هست را تشويق به انجام ورزش کرد، مي‌تواند مفيد باشد.

نويسنده:دکتر سيد وحيد شريعت/ روان‌پزشك