گل ادریسی Hydrangea macrophylla

[masi eng 47,044]

گل ادريس (هورتانسيا) با نام علمي Hydrangea macrophylla از تيره ي Saxifragaceae به صورت گلداني (درخانه) يا درختچه اي خزان دار و زينتي ( در فضاي سبز) كلريد دارد. در حالت گلداني گل آذين هاي آن مدور به رنگهاي صورتي، آبي يا سفيد ديده مي شود. و در ايام ويژه و عيد آماده ي فروش انبوه مي سازند. اين گياه بومي جزيره ي Honshu در ژاپن است. گلهاي آن به صورت انواع عقيم و انواع بارور هستند كه پرچمهاي گلهاي بارور را كند و عمل دورگ گيري را انجام داد. و به سادگي توليد هيبريد كرد. يك تلقيح موفق مي تواند بيش از بذر توليد كند كه به محض رسيدن كپسول بذر مي توانند جوانه زني كنند. ارقام Rose Superme، Merveille، Strafford و Todi در آمريكا بيش از 80% از فروش اين گل را شامل مي شوند ولي امروزه ميزان كشت آن كمتر شده كه مي تواند به دليل نياز به زمان طولاني كاشت، مشكلات حمل و نقل در زمان به گل نشستنن، نياز وافر گياه به آب پس از مرحله ي گلخانه ايي اين گياه باشد.

[masi eng 47,044]

رشد كمبود آب به شدتت سرعت رشد گياه را كاهش داده و باعث تخريب بافت مي شود و نياز به محيط كشت با تهويه ي خوب و قابليت نگهداري آب بالا دارد. كاسبرگهاه كه برجسته ترين بخش گل هستند در برخي كوليتوارها سفيد ولي در بيشتر كوليتوارها صورتي يا آبي ، بسته به ميزان PH محيط هستند. در PH اسيدي (حدود 5.5) رنگ گلها آبي در PH حدود 5.8 رنگ گلها ارغواني بنفش و در PH بازي (حدود 6.2-6) رنگ گل صورتي رنگ مي شود.وجود يون فلزي سنگين از Al و سپس موليبلون و پتاسيم در تشكيل رنگ آبي موثر و ضروري هستند. در طي مراحل رشد هرگونه PH بين 6 و 5.5 مورد پذيرش است ولي با شروع مرحله ي پيش رس كردن PH در محصول گياهي با كاسبرگ صورتي بايد 6 و در انواع با كاسبرگ آبي بايد 5.5 باشد. رنگ سفيد هم در هرگونه PH بدست مي آيد. براي بالا بردن PH بدست مي آيد. براي بالا بردن PH بايد از آب آهك و براي كاهش PH نيز از گوگرد استفاده مي شود. آگر آب آبياري قيليايي باشد مي توان از كودهايي با بنيان اسيدي مانند سولفات آمونيم و كلريد پتاسيم استفاده كرد يا آب را با اسيد سيتريك اسيدي كرد. اسيد فسفريك كه داراي فسفات است نبايد استفاده شود و در آبهاي اسيدي نيز مي توان از كودهايي مانند نيترات كلسيم استفاده كرد. اين گياه به كود زيادي در زمان رشد نياز دارد.(بخصوص به نيتروژن) و خاك گلدان بايد حاصلخيز باشد. اثر مواد غذايي برنگ كاسبرگ را نيز بايد مورد نظر گرفت. پتاسيم كم باعث تحريك رنگ صورتي كاسبرگ مي شود در حالي كه k زياد باعث ايجاد رنگ آبي مي شود. كود سوپر فسفات به دليل ايجاد گلهاي آبي رنگ نبايد به محيط كشت اضافه شد. ميزان مواد غذايي مطلوب براي توليد كاسبرگ آبي: pmm30-20 نيترات، pmm3-1 فسفر و pmm45-25 پتاسيم وبيشتر از pmm100 كلسيم است . براي توليد كاسبرگ صورتي: pmm50-30 نيترات، pmm 8-6 فسفر، pmm25-15 پتاسيم و بيشتر از pmm100 كلسيم است و براي كاسبرگ سفيد خر كدام از دو حالت را مي توان رعايت كرد.

[masi eng 47,044]

گلدهي در اواخر تابستان و اوايل پاييز به مدت 9-6 هفته براي تشكيل گل كامل زمان مورد نياز است كه دماي پايين و فتو پريود كوتاه در آن موقع از سال نيز به اين امر كمك مي كند. گلها در دماي 18-13 سانتي گراد در تحت هر دو شرايط با فتو پريود كوتاه و بلند به سرعت تحريك مي شوند. فتو پريود كوتاه در دماي 22-19 سانتي گراد باعث تحريك گلدهي مي شود و در دماي بالاتر از 22 درجه سانتي گراد كمتر گلي تحريك نشان مي دهد. كاهش كود دهي در اواخر تابستان نيز به گلدهي كمك مي كند . ساقه هاي ضعيف معمولاً گل نمي دهند و به ساقه هاي كور موسوم هستند. تداوم فتوپريود كوتاه در زمستان و اوايل بهار ، بزرگ شدن گل را متوقف مي كند و اصطلاحاً آن را به خواب مي برد. در صنعت تجاري گياهاني كه برگهاي آنها حذف شده اند( براي مهار بيماريهاي پوسيدگي انبار گلها ) را در درماي °c9-2 به مدت حداقل 6 هفته براي تحريك رشد سريع گلها انبار مي كنند. نور در طي انبارداري خنك به شكست خواب كمك مي كند. تحقيقات نشان داده كه اسيد ژيبرليك مي تواند جايگزين نياز سرما گذراني يا فتوپريود گياه شود.

[masi eng 47,044]

كند كننده هاي رشد: از آنجايي كه هورتانسيا در اصل درختچه اند از كوليتوارهاي پا كوتاه به منظور فروش گلداني استفاده مي شود ولي در صورت عدم استفاده از كند كننده هاي رشد خيلي پا بلند مي شوند. رشد تابستانه را با محلول پاشي با محلول دامينوزيد با غلظت pmm7500-5000 تنظيم مي كنند. اولين اسپري پاشي در زماني كه شاخه ها به طول cm 5-3 رسيدند انجام مي شود و 3-2 هفته بعد دومين اسپري پاشي انجام مي شود. در زماني كه قبل از حذف برگها و نگهداري در سردخانه اسپري پاشي با محلول دامينوزيد pmm 12000 انجام شود مي تواند باعث 32-22% كاهش ارتفاع گياه گلدار شود. اسپري اتوفون pmm19200-4800 در اوايل آبان ماه و پس از تشكيل گل آذين مي تواند رشد را در طي پيش رس كردن بهاره كاهش دهد ولي اگر زود از موعد اسپري پاشي انجام شود تشكيل گل آذين را كلاً متوقف مي كند. در گياهاني كه از تيمار سرما بيرون آمده اند و هيچ برگي براي جذب محلول پاشي ندارند مي توان از gr 1.6- 0.3 ماده كلرومكوات در هر گلدان به قطر cm15 يا از آنسي ميدول به ميزان mg4-2 در گلدان cm15 استفاده كرد. 2 ميلي گرم آنسي ميدول مي تواند 38-30% ارتفاع گياه را كاهش دهد. برنامه ريزي: يك روند توليد نموده معمولاً از طبيعت الهام گرفته و تقليد مي كند. يعني پرورش در بهار و تابستان و تشكيل جوانه هاي گل در پاييز تا زمستان و تحريك و پيش رس كردن گياه به گلدهي در اواخر بهار انجام مي شود. الف) گياهان پايه: هورتانسيا به طريق رويشي تكثير مي شود. انتخاب برمبناي خصوصيات كولتيواري خوب و عاري بودن از آفات و بيماريها و رشد قوي است. قبلاً قلمه ها را از شاخه هاي كور مي گرفتند ولي بهترين قلمه ها آنهايي بودند كه از گياهان پايه گرفته مي شود. در گياهان پايه بايد جوانه هاي رويشي حذف شود تا به گل نرود. و در دماي °C18-15 معمولاً در هر 7-5 هفته قلمه هاي انتهايي آماده برداشت از گياه مي شوند. از گياه پايه براي چندمين سال مي توان استفاده كرد. قلمه هاي چوب سخت را مي توان از بهمن تا اسفند ماه گرفت ولي كاربرد چنداني ندارد. قلمه هاي نرم را در اواخر بهار و اوايل تابستان به آساني مي توان گرفت. ب) تكثير: براي تكثير معمولاً از قلمه هاي انتهايي cm9 و يا در ساقه هاي مسن تر يك قلمه انتهايي و يك جوانه استفاده مي كنند. قلمه هاي برگ دار نيز توليد ريشه مي كنند ولي به بيماريها حساس هستند و رشد بسيار كندي دارند. تنها قلمه هاي ساقه با قطر ساقه بيشتر از cm1.25-0.75 را براي اين منظور انتخاب كرد. استفاده از پودرهاي تالكي هورموني IBA يا NAA به غلظت pmm1000 يا محلول رقيق الكلي IBA يا NAA به غلظت Pmm 2400 به مدت 5 ثانيه نيز براي تحريك ريشه زايي مفيد است. در صورت تهيه گرماي °C21 در سيستم گرمايي، قلمه هاي انتهايي در مدت4-3 هفته ريشه زايي مي كنند. قلمه هاي ميان گرهي براي ريشه زايي يك هفته زمان نياز دارند. پ)توليد گياهان خواب: در طي تابستان، قلمه هاي ريشه دار شده و رشد كرده را در گلدانهاي 10 سانتيمتري و يا هر 2 قلمه را در گلدان cm12 پرورش مي دهند و با وجود رشد زياد ريشه آنها را به گلدان بزرگتر انتقال نمي دهند. اين عمل هم وزن گياه را براي حمل و نقل به حداقل مي رساند و هم اندازه ي گياه آماده را كاهش مي دهد. قلمه هاي تكثير شده در ارديبهشت تا خرداد را يك بار سربرداري مي كنند و قلمه هاي ازدياد شده در اوايل ارديبهشت و اواخر فروردين را 2بار سربرداري مي كنند. سربرداري سبب تحريك شاخه دهي مي شود در يك بار سربرداري 3 شاخه و در دو بار سربرداري 5 شاخه فعال مي شود. در سربرداري حداقل دو گره را بر روي گياه در هر شاخه باقي مي گذارند تا به حد كافي سطح برگي باقي بماند. تا رشد بعدي گياه و اندازه ي گلها بهتر شود. در سربرداري دوم بدليل متقابل بودن برگها نبايد محور به سمت مركزي گياه متمايل شود چون باعث كاهش نور و كاهش تعداد جوانه هاي فعال شده مي شود. سربرداري را در اوايل تا 15 تيرماه انجام ميدهند تا شاخه بتواند تا اواخر تابستان به اندازه ي كافي رشد كند. ت) انبار تكميل عمل تشكيل گلها با حذف چند جوانه گل اجرا مي شود و با بررسي دقيق توسط ذربين قابل پيش بيني است. تمام قسمتهاي گل بايد تا آبان ماه بوجود آيند يعني حداقل 6 هفته پيش از شروع عمليات پيش رس كردن و پس از آن برگهاي گياه را حذف كرده و در محلي تاريك با دماي بالاتر از دماي انجماد نگهداري مي كنند. ث) توليد گياهان گلدهنده: ميزان كيفيت گياه بر اساس اندازه گيري گلدان و تعداد گل در هر گلدان تعيين مي شود كه مطلوبترين حالت گياهي با 5-2 گل و گلدان cm18-15 است. گياهان آماده شده را از گياهان خواب كه دوران سرمادهي را گذرانده اند توليد مي كنند. گياهان خواب معمولاً در گلدانهاي كوچك cm10 هستند كه بايد به گلدانهاي بزرگتر منتقل شوند. ريشه هاي درهم فرو رفته را بايد كمي باز كرد و سپس گياه را در همان عمق قبلي كشت كرد. اگر عمق بيشتر شود طوقه دچار پوسيدگي مي شود و اگر عمق كمتر باشد و ريشه ها بيرون خاك قرار گيرند گياه خشك مي شود. زمان توليد برحسب كولتيوار و دما متفاوت است. به طور سنتي هورتانسيار را در دماي شب °C15 و روزانه °C6-5 پيش رس مي كنند ولي دماي شبانه پايين تر منجر به توليد ساقه هاي قوي با ميان گره بلندتر مي شود و گل آذين بزرگتر و گياه مقاومتر مي شود. بسته به اينكه گل آذين بسته تر يا بازتر باشد عمليات پرورش به دماهاي مختلفي نياز دارد. دماي پايين در آخرين مرحله آماده سازي گياه باعث بهبود رنگ كاسبرگ شده و سبب افزيش بازار پسندي مي شود. زماني كه گل آذين مشهود شد، گياه را به نحوي هرس مي كنند كه گلهايي را كه خيلي زودتر و ديرتر باز مي شوند و يا ساقه هاي كور را حذف كنند. پيش از باز شدن كامل گلها نيز بايد ساقه را با قيم حمايت كرد تا خم يا شكسته نشوند. برنامه هاي گلدهي در دماي بالا به دليل حذف عمليات سربرداري ، حذف برگ و انبار سرد، كمي طولاني مدت تر هستند. و توليد در دماي بالا تنها در صورت دست رسي به پايه عاري از بيماري عملي مي شود.

[masi eng 47,044]

بيماريها و آفات: از جمله بيماريهاي مهم هورتانسيا مي توان به خشكيدگي ناگهاني در اثر قارچ Botrytis اشاره كرد. كاهش رطوبت نسبي در كاهش اين بيماري و بيماري سفيدك پودري مؤثر است و مكمل اين كار استفاده از قارچ كشها خواهد بود. در انبارها براي جلوگيري از شيوع بيماري برگهاي گياه را حذف ميكنند. براي حذف برگها استفاده از مواد شيميايي از جمله گاز دي تيو كربومات متيل سديم 1.77 ميلي ليتر براي 1متر مكعب يا استفاده از اتيلن را مي توان مورد استفاده قرار داد. اتيلن را مي توان از سيب رسيده به ميزان 1.3 كيلوگرم براي يك متر مكعب توليد كرد. ميكرو پلاسماها نيز سبب تشكيل گلهاي غيرمعمولي و تغيير شكل اندامهاي گياهي مي شوند و ممكن است موجب توقف رشد در دماي بالاتر از °C19 شود. ويروسها نيز عامل بيماري در هورتانسيا هستند كه علائم برگي، كوتولگي روزت، حلقه ها و لكه هاي كلروزي از نشانه هاي آن است. ولي با توجه به شرايط محيطي وفصلي متغير مي باشد. با حرارت دادن قلمه ها يا كشت مريستم را عاري از ويروس مي كنند. كنه ها و شته ها نيز از آفات مهم اين گياه به شمار مي روندف كه باسم پاشي از بين مي روند. مراقبت هاي پس از گلخانه: حيات گياه پس از مرحله خروج از گلخانه با توجه به تامين رطوبت محيط كشت با قرار دادن در محل خنك با نور كافي و كود دهي منظم مي تواند تداوم يابد. فقدان آبياري از جمله علل اصلي عمر كوتاه پس از گلخانه است. پس از خاتمه دوران گلدهي مي توان با قلمه زدن مجدد و رعايت روند توليد، در سال بعد آن را به گل برد.

[masi eng 47,044]

برخي مسائل و مشكلات پرورش هورتانسيا: 1- كور شدن شاخه ها: بدليل عدم تشكيل جوانه هاي گل در نتيجه ي دماي زياد و يا بسيار كم در ماه آخر تابستان و ماههاي اول و دوم پاييز است. بدليل كمبود سطح برگي گياه و نيز كاهش مواد معدني مورد نياز گياه و يا سرزني ديرهنگام نيز ايجاد مي شود. 2- به گل رفتن برخي شاخه ها در تابستان : اين امر مربوط به نوع قلمه است كه جهت افزايش استفاده شده همچنين برداشت نابهنگام جوانه هاي انتهايي نيز مي تواند اين حالت را ايجاد كند. 3- سوختگي برگها: در اثر كمبود رطوبت هوا و شدت نور زياد ايجاد مي شود. 4- زردي برگها(cholorosis) : ناشي از كمبود آهن است اما بدليل ضعف ريشه در جذب آهن، قليايي بودن خاك و كمبود نيتروژن خاك نيز ايجاد مي شود. زردي برگها بلافاصله بعد از انتقال به گلخانه جهت زودرسي بدليل ضعف رشد و نمو ريشه هاست. و با كود دهي و استفاده از سولفات آهن به ميزان gr4 در ليتر و در چند نوبت محلول پاشي برطرف مي شود. 5- رشد و نمو ضعيف شاخه ها و برگها در زمان زود رسي: علت آن ممكن است كوتاهي دوره ي سرما ي پاييز باشد. گرمي هوا در پاييز و دير سرد شدن هوا نيز در اين حالت مؤثر است. 6- رشد فوق العاده شاخه ها : به دلايل زير رخ مي دهد. الف) به تأخير افتادن سرماي پاييز و در نهايت رسيدن دما به زير °C15 ب) روزهاي بلند بهاره ج) برخي رقمها به طور طبيعي پر رشد هستند. د) فاصله كم گلدانهاي گياه در گلخانه براي كنترل رشد گياه مي توان از محلول پاشي با B9 (B6) به غلظت 0.75 درصد در اواخر خرداد استفاده كرد.