دسته بندی مزلو از نیازهای انسان

[Dreamy Girl 6,672]

دسته بندی مزلو از نیازهای انسان

 

 

 

نویسنده: دکتر محمد پارسا

 

 

 

 

 

 

مزلو (1)، یکی از روان شناسان معروف آمریکایی، در سال 1954 نیازها را که خاستگاه اصلی انگیزه ها هستند نخست به پنج دسته و در سال 1970 با همکاری روت (2) در هفت دسته تنظیم نمودند.

به عقیده ی مزلو رفتار آدمی در یک سلسله مراتب نیازها صورت می گیرد. به این معنا که مهمترین نیازها مانند غذا، آب و هوا و میزان لازم گرما در مهمترین و بنیادی ترین مرتبه این سلسله مراتب قرار می گیرند. در مرتبه ی بعد نیازهای امنیتی مانند امنیت جانی، مالی، شغلی، حیثیتی و جز آن منظور گردیده است. مرتبه ی سوم مواردی مانند نیازهای تعلقی، عشقی، همچون تعلق و عشق به وطن، زادگاه، فرهنگ، خدا، دین و مذهب، خانواده و همسر را در برمی گیرد. مرتبه ی چهارم سلسله مراتب نیازها ویژگیهایی مانند عزت نفس، حیثیت و مقبولیت اجتماعی را شامل می شود که باید ارضاء شوند. این مراتب چهارگانه نیازها را انگیزه های کمبود (3) یا بنیادی نامیده اند.

باید توجه داشت که در هر مرتبه از سلسله مراتب نیازهای مزلو تقدّم و تأخّرهایی وجود دارد. چنانکه در مرتبه ی نیازهای فیزیولوژیکی از میان غذا، آب، خواب، هوا، مواد معدنی و پروتئینی نیاز به هوا در اولوّیت قرار دارد و در نیازهای امنیتی نیاز به امنیت جانی از همه مهمتر است. نمودار (1) بیانگر سلسله مراتب نیازها از دیدگاه مزلوست.

پنجمین مرتبه در سلسله مراتب نیازهای مزلو نیازهای شناختی است. بسیاری از آدمیان علاقه ی فراوانی به دانش اندوزی و کسب معلومات دارند و می کوشند در رشته ی مورد علاقه ی خود به بالاترین مدارج تحصیلی دست یابند و وقت خود را به مطالعه بگذرانند و این در صورتی است که نیازهای مراتب پایینتر ارضاء شده باشند.

در ششمین مرتبه از این سلسله مراتب تفاهم (4) میان افراد آدمی از نیازهای بسیار مهم است. امّا تفرقه های فکری، مرامی، دینی و مذهبی موجب پرخاشگری و در نتیجه جنگهای ویرانگر شده اند که هنوز دامنگیر نوع بشر است. در واقع جامعه ی سالم زمانی به وجود می آید که میان مردم همدلی، همکاری و پیوندجویی (5) حاصل شده باشد و تفاهم یکی از این عوامل کارساز است.

هفتمین مرتبه در این سلسله مراتب نیاز به زیبایی (6) است. زیرا زیبایی هنر است و یکی از جلوه های افراد فرهیخته و خود شکوفاست که از نظر دیداری و شنیداری و هم گفتاری و کرداری با نظم و ترتیب، تقارن و توازن و هماهنگی و تناسب سروکار دارد.

به عقیده ی مزلو اگر همه یا بیشتر نیازهای مراتب هفتگانه رفع شوند فرد به خودشکوفایی (7) یا کمال استعداد خود دست می یابد و در ضمنِ خودسازی به خود کامروایی نایل می شود و انسانی می گردد که هم خود او و هم دیگران از او رضایت خاطر دارند.

پی نوشت ها :

1. Maslow, A. H., 1971

2. Root, A. A., 1970

3. deficiency motives

4. understanding

5. affiliation

6. aesthetic needs

7. self - actualization

منبع مقاله :

پارسا، محمد؛ (1382)، بنیادهای روان شناسی، تهران: انتشارات سخن، چاپ دوم