تحولات بازار فولاد‌ زنگ نزن

[Peyman 16,150]

کشور‌هاي پیشرفته صنعتی حجم اصلی تولید و مصرف فولاد‌هاي ضد زنگ را در اختیار دارند. تولید این نوع فولاد نسبت به مواد اولیه و انرژی مصرفی و همچنین تاثیرات زیست محیطی آن – که در جهان امروز حساسیت زیادی نسبت به این موضوع وجود دارد- ارزش افزوده زیادی در بر دارد و از دیگر سو، فولاد‌هاي ضدزنگ معمولا در تولید محصولات خاصی مورد استفاده قرار مي‌گیرند که این محصولات نیز به نوبه خود کالاهای گران‌قیمتی محسوب مي‌شوند. به طور قطع ارزش فولادهای که در ساخت ابزار‌هاي جراحی مورد استفاده قرار مي‌گیرد با میلگرد‌هاي ساختمانی قابل مقایسه نیست. این نوع فولاد در صنایع نفت و پتروشیمی، صنایع غذايی و بسیاری از بخش‌هاي سودآور اقتصادی کاربرد عمده‌ای دارد و شاید به همین دلیل باشد که چینی‌ها طی چند سال اخیر توجه زیادی به آن نشان مي‌دهند. به نظر مي‌رسد در توسعه صنعت فولاد ایران و ایجاد ظرفیت‌هاي جدید در بخش محصولات تخت و همچنین فولاد خام، فولاد ضدزنگ نیز بايد مد نظر قرار گیرد. تولید و مصرف فولاد‌هاي ضد زنگ بیشتر در کشور‌هاي پیشرفته صنعتی در نیمسال اول 2010 بازار فولاد ضد زنگ رشد چشمگیری را در مناطق متاثر از بحران اقتصادی تجربه کرده است و با کمک جمهوری خلق چین سطح تولید جهانی سالانه سیر صعودی خود را طی می‌کند. حال آیا این بهبود شرایط در نیمسال دوم هم در مسیر خود باقی خواهد ماند یا خیر، مساله‌ای است که می‌شود درباره آن بحث و تبادل نظر بیشتری کرد.

 

طبق پیش‌بینی برخی از تحلیلگران، به‌دنبال تولید بالغ بر 7.8 میلیون تن فولاد ضدزنگ در سه ماه اول سال 2010، تولید جهانی این محصول در سال جاری از مرز 30 میلیون تن خواهد گذشت. انجمن جهانی فولاد ضد زنگ (ISSF) طبق پیش‌بینی خود قبلا این رقم را حدود 27.5 میلیون تن گزارش کرد که البته منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد. اگر چه این رقم هنوز هم از 24.6 میلیون تن در 2009 بیشتر است، اما رکورد تولید مربوط به سال 2006- روزهای اوج این صنعت- و تولید 28.4 میلیون تن مي‌باشد. تولید سه ماه اول سال در تمام مناطق بیشتر از تولید سه ماهه چهارم سال در 2009 است. در ارتباط با دوره سه ماهه جاری، مکوآری ریسرچ (تحلیلگر کالا Macquire Research) خاطرنشان می‌کند که در ماه‌های آوریل و ژوئن رشد بیشتری خواهیم داشت که نتیجه آن تولید بیش از 8 میلیون تن فولاد در سطح جهانی است. تاثیر بحران اقتصادی بر این بازار با نیم نگاهی به تاثیر بحران مالی و رکود اقتصادی در سال 2008، این نکته به چشم می‌خورد که تولید جهانی فولاد هم در نیمه دوم همان سال سیر نزولی برجسته‌ای را پیموده است، که به‌دنبال آن در مقایسه با سال 2007، 7 درصد کاهش جهانی در تولید سالانه فولاد را شاهد هستیم. علاوه بر این، تولید در بسیاری از بازارهای اصلی منطقه در سال 2009 در مقایسه با 2008 کمتر بود، و تنها جمهوری خلق چین و چند بازار آسیایی دیگر تولید خود را گسترش دادند. طبق گزارش منابع محلی، تولید و تقاضای فولاد در چین در سال گذشته به‌ترتیب 27 و 32 درصد رشد داشته است. شاخص‌های اصلی اقتصادی در زمان بحران مالی نشان می‌دهند که اقتصاد چین در پایان 2008 چند ماه زودتر از اروپا و ایالات متحده آمريكا این بحران را پشت سر گذاشته است و حاصل آن 33 درصد رشد سال-به-سال و تولید فولاد ضدزنگ به میزان 9.7 میلیون تن در سال 2009 می‌باشد که در این میان کره‌جنوبی، تایوان و هند هم رشد کمی داشته‌اند. تولید فولاد در ژاپن و اروپا در سال 2009 با کاهشی حدود 25 درصد یا شاید بیشتر به‌طور سال-به-سال، و بیش از 15 درصد در نفتا(Nafta) مواجه بود.

 

مجمع بین‌المللی فولاد ضدزنگ وضعیت تولید در این دو سال را به گونه‌ای دیگر بررسی می‌کند. گزارش آی اس اس اف حاکی از آن است که چین در بخش تولید رشد چشمگیری داشته است و آمريكا، اروپا و دیگر مناطق آسیا با کاهش شدید در بخش تولید مواجه بوده‌اند. طبق گزارش وزارت صنایع، اقتصاد و تجارت ژاپن، تولید فولاد خام این کشور در سال 2009 بالغ بر 2.35 میلیون تن بوده است که در مقایسه با سال 2008، 27 درصد کاهش یافته است. در اروپا هم، تولید فولاد ضدزنگ آلمان در 2009، و 1.32 میلیون تن بوده که 16 درصد کاهش داشته است. طبق گزارش یک موسسه تحقیقاتی، تولید فصلی فولاد در چین در سه ماه دوم 2009 به‌طور سال-به- سال روند خود را تغییر داده است. اما در ژاپن، اروپا و ایالات متحده تا نیمسال دوم که تولید رو به بالا رفتن بود چنین تغییری رخ نداد، اما در سه ماه سوم سال این تغییرات در ایالات متحده و بعد از آن در ژاپن و اروپا شروع به شکفتن کرد. به‌رغم شرایط نامطلوب تجاری در بازارهای کاملا رشدیافته فولاد ضد زنگ، ارقامی که توسط موسسه پریسر (Pariser) گزارش شده‌اند نشان از کاهش سال-به-سال 1.7 درصدی تولید فولاد در سطح جهان است که دلیل آن چیزی نیست جز قوت گرفتن بخش تولید در چین. موسسه مک‌کواری، تولید در سطح جهان را در 3ماه اول 2010، 7.8 میلیون تن تخمین زد. این مقدار برابر است با سطح فصلی سه ماه اول 2007،که رشدی بیش از50 درصد به‌صورت سال- به- سال و 11 درصد به‌صورت فصل- به- فصل دارد. این موسسه گزارش می‌دهد که تولید چین در سه ماه اول امسال 47 درصد بیشتر از نقطه اوج فصل-به- فصل تولید در 2007 بوده است. همچنین می‌افزاید: اگرچه تولید فولاد ضدزنگ در دیگر کشورها در سه ماه اول 2010، 15 درصد کمتر از سه ماه اول 2007 بوده است، اما جای شگفتی است که این میزان کاهش 56 درصد بیشتر از سه ماه اول 2009 است. در حالی‌که محاسبات آی اس اس اف درزمینه تولید در سطح جهانی در سه ماه اول کمی پایین‌تر از محاسبات موسسه مک‌کواری است(حدود 7.5 میلیون تن)، با این وجود این محاسبات رشد قابل توجهی در تولید را در قیاس با سه ماه اول 2009 نشان می‌دهند. منابع چینی خبر از تولید 2.44 میلیون تن فولاد داخلی در سه ماه اول 2010 می‌دهند که حاکی از رشد 38 درصدی به‌طور سال- به- سال و 9 درصدی به‌طور فصل- به- فصل است. شورای فولاد ضدزنگ مستقر در چین انتظار دارد تولید همچنان به رشد خود در سه ماه دوم ادامه دهد. توضیح دیگری در رابطه با افزایش ناگهانی بخش تولید در آسیا در ارتباط با کُره است؛ طی محاسبات موسسه آهن و فولاد کره، تولید ورق سرد این کشور در سه ماه اول 2010 بیش از 80 درصد به‌صورت سال-به-سال بوده است.

 

چشم انداز مثبت آسرینوکسAcerinox))- به همراه کارخانه‌هاي وابسته در اروپا، آفریقای‌جنوبی و ایالات متحده آمريكا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد ضدزنگ است- در ماه گذشته اعلام کرد که در تلاش است تا در سه ماه دوم سال نتایجی نزدیک به نتایج پیش از بحران اقتصادی حاصل کند و به‌این منظور باید تا ماه جولای از 100 درصد توان تمام کارخانه هایش در بخش تولید استفاده کند. در ضمن تیسن کروپ (ThyssenKrupp) و آرسلورمیتال (ArcelorMittal)، که هر دو از مالکان کارخانه‌هاي ذوب فولاد ضدزنگ در اروپا و آمريكا هستند، گزارش دادند که در بخش تولید در سه ماه اول در مقایسه با سه ماه اول 2009 به ترتیب 109 و 72 درصد، و در مقایسه با سه ماه چهارم 2009، 9 و 21 درصد افزایش داشته اند. منابع صنعتی می‌گویند که در میان این چهار تولیدکننده اصلی محصولات تخت در اروپا، تنها دو تولیدکننده در سه ماه اول سال سودساز بوده‌اند و احتمال می‌رود که تمام این چهار تولیدکننده در سه ماه دوم سال نتایج مثبتی به‌دست آورند. آخرین ارزیابی‌ها از سوی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نشان می‌دهد که توسعه اقتصادی کشورها ازجمله جمهوری خلق چین در این اواخر کمی کند شده است. همچنین یو بی اس اعلام کرد که فعالیت اقتصادی در ماه گذشته به بالاترین حد خود رسیده است. تا اواسط امسال، حجم تقاضا در بازارهای اروپا، ایالات متحده وژاپن روز به روز بیشتر مي‌شود و علت آن افزایش تدریجی نهایی و انبار کردن محصولات است. به‌عنوان مثال در اروپا مصرف محصولات تخت ضدزنگ در سه ماه اول سال 13 درصد رشد داشته و تقاضا در محصولات طویل رو به افزایش است. در ایتالیا هم تقاضای فولاد ضدزنگ در سه ماه اول سال افزایش 20 درصدی را تجربه کرده است. حدود دو ماه است که سیر صعودی نیکل از 17000 دلار هر تن به 27000 دلار، تمایل به خرید را در تمام مناطق بالا برده و سیل عظیمی از سفارشات را موجب شده است. با این حال با کاهش قیمت نیکل در هفته‌هاي متعاقب، شاهد کاهش سفارشات در اروپا خواهیم بود. اما جالب است که بازار چین با اینکه هیچ نوع مؤلفه مازادی در قیمت‌های مورد معامله‌اش وجود ندارد، ولی به دنبال هر تغییری در قیمت نیکل به سرعت از خود واکنش نشان می‌دهد. افزایش بی‌سر و صدای قیمت‌های پایه از اوایل ماه فوریه قیمت‌های پایه فولاد ضد زنگ در شمال اروپا به بیش از 100 یورو هر تن در نیمه اول امسال افزایش يافته است. روند قیمت‌هاي پایه در ایالات متحده نشان می‌دهد که تا امسال بازار آمريكا نسبت به اروپا، با وجود افزایش بهای مازاد، کمتر پذیرای افزایش قیمت‌ها بوده است. البته پیش‌بینی قیمت‌ها کار ساده‌ای نیست. بعضی‌ها معتقدند که این کاهش قیمت نیکل موقتی است، ولی بعضی دیگر عقیده‌ای به موقتی بودن آن ندارند. در هفته‌ای که گذشت در ارتباط با کاهش تقاضا شاهد کاهش ناگهانی قیمت‌های فروش فوری در چین بودیم که این امر همراه با کاهش قیمت نیکل و بحران بدهی اروپا، بخش صادرات را تحت تاثیر قرار می‌دهند. تا کنون این شرایط کمی مساعدتر شده، اما بازار تجارت رونقی ندارد و انتظار نمی‌رود که نرخ رشد تقاضا در چین در نیمسال دوم با نرخ رشد در نیمه اول برابر باشد. البته با افزایش قیمت نیکل در نیمه دوم سال و با نادیده گرفتن بهای آلیاژ، شاهد افزایش قیمت‌های معاملاتی در اروپا و آمريكا خواهیم بود.

 

با تمام این تفاسیر نشانه‌هاي مثبتی هم وجود دارد. با وجود ابهامات اساسی در بازار اروپا، پیش‌بینی می‌شود که مي‌توان به نیمه دوم سال خوش‌بین بود. اگر چه سیل سفارشات همانند نیمه اول سال ادامه نخواهد یافت، اما احتمالا افت شدیدی هم در قیمت‌های پایه به‌وجود نمی‌آید. در حال حاضر کارخانه‌ها در چین با بالاترین توان تولید خود مشغول به کار هستند تا بتوانند سفارشاتی را که قبل از کاهش قیمت نیکل پذیرفته‌اند، به انجام برسانند. در آسیا کارخانه تایگاند (Taigand) با بالاترین توان تولید خودبالغ بر 3 میلیون تن هر سال در تلاش است تا پاسخگوی سفارشات خود باشد. منابع دیگر اعلام می‌کنند که وضع بدین گونه نخواهد ماند و در ماه بعد یا احتمالا در ماه جولای شاهد کاهش این سطح بالای کار کارخانه‌ها خواهیم بود. کارخانه‌هاي چین در سه ماه اول سال تقاضای صادرات بسیار زیادی داشتند، اما در ماه آوریل صادرات و واردات محصولات تخت ضدزنگ در مقایسه با ماه مارس افت کرده است که در آینده‌ای نه چندان دور افت بیشتری خواهد داشت. با نگاهی جهانی به وضعیت فولاد ضدزنگ، انتظاری جز این نباید داشت که حجم سفارشات و تولید فولاد در نیمه دوم سال کاملا منطبق بر نیمه اول سال نباشد. تغییرات ناگهانی در قیمت کروم و نیکل در نیمه اول، تولیدکنندگان را برآن داشت تا کالاهای خود را بیش از حد معمول انبار کنند، بنابراین به اعتقاد تحلیلگران، افت فعلی بازار مساله‌ای است که به‌زودی حل خواهد شد.

 

 

منبع: SBB Insight