هپاتيت چيست؟

[saba mn 20,993]

هپاتيت چيست؟

هپاتيت، التهاب کبد است. التهاب باعث درد و تورم خواهد شد.عوامل ايجاد کنندهٔ هپاتيت متعدد هستند. هپاتيت عمدتاً توسط يکی از 6 ويروس هپاتيتی ( E,D,C,B,A يا G ) ايجاد ميشود. عامل ايجاد کنندۀ هپاتيت هر چه که باشد باعث التهاب کبد خواهد شد و کارکرد آن را مختل خواهد کرد. فقدان خونرسانی به کبد، سم، اختلالات خودايمنی، مصرف افراطی الکل، آسيب به کبد و مصرف بعضی داروهای خاص نيز ميتواند باعث هپاتيت شود. با احتمال کمتر، عفونتهای ويروسی مثل منونوکلئوز و سايتومگالويروس نيز ميتواند باعث هپاتيت شود.

هپاتيت به دو شکل اساسی نمايان ميشود: هپاتيت حاد (کوتاه مدت) و هپاتيت مزمن (متجاوز از 6 ماه). در هپاتيت حاد، ممکن است کبد، بصورت خيلی ناگهانی ملتهب شود و تهوع، استفراغ، تب و بدن درد عارض شود و يا اينکه هيچ يک از اين علائم ظاهر نشود. هپاتيت حاد در طی چند روز تا چند هفته بهبود می يابد . چنانچه التهاب، در طی 6ماه بهبود نيابد، هپاتيت، مزمن خواهد بود.

 

چگونه هپاتيت، کبد را تحت تا ٔثير قرار ميدهد؟

کبد، ضايعات موجود در خون شما را متلاشی ميکند. زمانی که کبد ملتهب ميشود، وظيفه خود را در پاکسازی خون، بخوبی انجام نميدهد.يکی از ضايعات خونی، بيلی روبين نام دارد که در صورتی که کبد بدرستی کار نکند شروع به افزايش در خون و بافتها ميکند، در نتيجه پوست شخص مبتلا به هپاتيت به رنگ زرد پرتقالی در می آيد. اين حالت، يرقان ناميده ميشود. بيلی روبين و مابقی ضايعات باعث خارش، تهوع، تب و بدن درد ميشود.

 

هپاتيت آ (هپاتيت A ) چيست؟

هپاتيت آ، توسط ويروس هپاتيت آ ايجاد ميشود که منجر به التهاب کبد شده و درد و تورم کبد را بدنبال خواهد داشت. هپاتيت آ با بقيه انواع هپاتيت فرق ميکند و معمولاً خطرناک نبوده و به هپاتيت مزمن و سيروز (مثل آنچه در هپاتيت ب و ث ديده ميشود) تبديل نميشود.

 

چگونه هپاتيت آ گسترش می يابد؟

هپاتيت آ، معمولاً از طريق تماس با مدفوع آلوده گسترش می يابد. تماس نزديک با فرد آلوده (برای مثال تعويض کهنه يا تماس جنسی) باعث ابتلا به عفونت ميشود حتی اگر فرد آلوده هيچ علائمی نداشته باشد. در واقع هپاتيت آ قبل از ظهور علائم، خيلی مسری است. خوردن غذای آلوده يا نوشيدن آب آلوده نيز باعث ابتلا خواهد شد. ويروس، روی دستها، در آب و در خاک ميتواند زنده بماند. هپاتيت آ، در کشورهای در حال توسعه، شايع است.

 

علائم هپاتيت آ چيست؟

ويروس هپاتيت آ، يک ماه قبل از ظهور علائم، در بدن شما وجود دارد. علائم زير ميتوانند يکباره ظهور پيدا کنند:

- تهوع

- استفراغ

- يرقان (زرد شدن پوست و سفيدی چشمها)

- تب پايين

- خستگی

- درد شکم علی الخصوص سمت راست

- ادرار تيره رنگ

- از دست دادن اشتها

- درد عضلانی

 

مهم است بدانيد که بعضی از بيماران هيچ گاه علامتی از خود بروز نميدهند. علائم در بچه های کوچکتر ممکن است خيلی خفيف باشد در حالی که در بچه های بزرگتر و جوانان، خيلی شديد باشد. مراجعه به پزشک و انجام تست خونی، وجود بيماری و يا عدم وجود آنرا مشخص خواهد کرد.

 

هپاتيت آ چگونه درمان ميشود؟

داروی مشخصی برای درمان هپاتيت آ وجود ندارد. استراحت کافی، رژيم غذايی متعادل و پرهيز از مصرف الکل و داروهايی مثل استامينوفن. برای مصرف هر داروی غير نسخه ای ديگری در اين شرايط، با پزشک يا داروساز مشورت کنيد.

چنانچه آب بدن بيمار از دست رفته است، درد شديد دارد و يا مشکلات خونی پيدا کرده است، شايد لازم به بستری شدن کوتاه مدت باشد.

 

مدت زمان سرايت بيماری چقدر است؟

بلافاصله بعد از آلوده شدن به ويروس و قبل از ظهور علائم، بيماری قابل سرايت است. جوانانی که از جهات ديگر سالم هستند، بيش از 2 هفته از شروع بيماری، آنرا سرايت نميدهند، ولی کودکان و افرادی که سيستم ايمنی ضعيفی دارند ممکن است تا 6 ماه نيز بيماری را سرايت دهند.

 

روشهای پيشگيری از هپاتيت آ:

- تزريق واکسن که برای افراد بالای 2سال ايمن ميباشد و تا 20 سال، ايجاد مصونيت ميکند.

- شستشوی دستها با صابون و آب گرم قبل و بعد از آشپزی، بعد از توالت و تعويض کهنۀ بچه

- شستشوی صحيح ميوه و سبزيجات قبل از مصرف و نيز پختن کامل گوشت و ماهی

- در صورت تماس با افراد مبتلا به هپاتيت آ، چنانچه قبلاً واکسن دريافت ننموده ايد ويا قبلاً مبتلا نشده ايد، بيدرنگ به پزشک مراجعه کنيد.

 

هپاتيت ب (هپاتيت (B چيست؟ چگونه گسترش می يابد؟

هپاتيت ب، توسط ويروس هپاتيت ب ايجاد ميشود. اين ويروس از طريق تماس جنسيِ محافظت نشده انتقال می يابد. تزريق وريدی داروها با استفاده از سرنگ آلودۀ فردِ مبتلا نيز باعث انتقال بيماری خواهد شد. پرسنل بهداشتی (مثل پرستاران، کادر آزمايشگاهها و پزشکان) در صورت بريدگی ناگهانی توسط سرنگی که برای فرد آلوده استفاده شده است، خود نيز آلوده خواهند شد. اين ويروس در حين زايمان از مادر آلوده به جنين انتقال می يابد. مسافرت به سرزمينی که هپاتيت ب در آنجا شايع است نيز به احتمال زياد ميتواند باعث ابتلا به بيماری شود.

 

علائم هپاتيت ب چيست؟

- از دست دادن اشتها

- تهوع

- استفراغ

- ضعف و خستگی

- درد شکم بخصوص اطراف ناحيه کبد

- تيره شدن ادرار

- يرقان

- درد مفاصل

 

علائم هپاتيت ب ميتواند از خفيف تا شديد متغير باشد. در صورت وجود علائم خفيف چه بسا حتی متوجه بيماری نشويد.

 

عوارض هپاتيت بِ مزمن چيست ؟

در بعضی افراد، هپاتيت مزمن ميتواند تبديل به سيروز کبدی شود. در اين حالت سلولهای کبدی از بين ميرود و با بافت آسيب ديده و چرب، جايگزين ميشود. فعاليت قسمتهای آسيب ديده متوقف ميشود و در نتيجه ضايعات بدن تصفيه نميشوند. سيروز ميتواند به نارسايی کبدی و حتی سرطان کبد، منجر شود.

هپاتيت ب ميتواند زمينه را برای ابتلا به هپاتيت د (هپاتيت D ) مستعد کند. هپاتيت د، تنها در افرادی که هپاتيت ب دارند گسترش می يابد و ميتواند علائم هپاتيت ب را بدتر کند. هپاتيت د از طريق تماس با خون آلوده يا بقيه مايعات بدن فردِ آلوده به اين نوع هپاتيت، گسترش می يابد.

 

تشخيص هپاتيت ب چگونه است؟

تست خون به اين منظور استفاده ميشود. تست خونی عملکرد کبد و شرايط بيمار را در طول درمان مشخص خواهد کرد.

پزشک ممکن است کبد شما را با استفاده از اولتراسوند و يا اشعه ايکس مشاهده کند و چه بسا نياز به نمونه برداری از کبد باشد.

 

هپاتيت ب مزمن چگونه درمان ميشود؟

تعدادی دارو شامل اينترفرون و داروهای ضد ويروس برای درمان اين بيماری وجود دارد که اغلب موفقيت آميز است. داروهای اينترفرون بصورت چندبار در هفته ( interferon alpha-2b ) و يا يکبار در هفته

(peginterferon alpha-2a) تزريق ميشوند.

درمان هپاتيت ب، بسته به شدت بيماری و پاسخ به درمان ممکن است يک سال يا بيشتر طول بکشد.

 

آيا هپاتيت ب قابل پيشگيری است؟

بهترين راه پيشگيری، ارتباط جنسی محافظت شده (استفاده از کاندوم) و پرهيز از استفادۀ مشترک از سرنگ هاست.

برای پيشگيری، واکسن نيز وجود دارد. امروزه، تزريق اين واکسن به تمام نوزادان در طی يک سال اول زندگی صورت ميگيرد. اين واکسن، ايمن بوده و در طی 6 ماه نياز به 3 تزريق است. واکسن به تمام افراد در معرض خطر مثل کارکنان بهداشتی، تمام بچه ها، افرادی که به مناطق پر خطر از نظر شيوع اين بيماری سفر می کنند، استفاده کننده های دارو و به افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند تزريق ميشود.

 

هپاتيت ث (هپاتيت (C چيست؟ و چگونه گسترش می يابد؟

هپاتيت ث، توسط ويروس هپاتيت ث ايجاد ميشود. اين هپاتيت معمولاً از طريق تماس با فرآورده های خونی آلوده صورت ميگيرد. استفادۀ مشترک از سرنگ افرادی که آلوده به هپاتيت ث هستند نيز باعث انتقال بيماری خواهد شد. در بين کادر بهداشتی، بريدگی ناگهانی توسط سرنگِ استفاده شده برای بيماران مبتلا نيز ميتواند سبب انتقال بيماری شود. دريافت خون يا عضو پيوندی قبل از سال 1992ميلادی نيز فرد دريافت کننده را جز افراد پرخطر محسوب خواهد کرد ) اصلاح تکنولوژی غربالگری خون در سال 1992 صورت گرفت). همچنين هپاتيت ث، از طريق سوزنهای استفاده شده برای خالکوبی قابل انتقال است. در موارد نادر، هپاتيت ث از مادر به جنين، از طريق تيغ ريش تراشی، مسواک و روابط جنسی قابل انتقال هست. خيلی مواقع، علت هپاتيت ث مشخص نميشود.

هپاتيت ث انتقال نمی يابد مگر اينکه فرد، به نحوی با خون آلوده تماس داشته باشد. اين بدان معنی است که ويروس ازطريق تماسهای اتفاقی مثل عطسه، سرفه، دست دادن، در آغوش گرفتن، بوسيدن، ظروف غذايی مشترک، شنا در استخر، توالتهای عمومی و تماس با دستگيره در قابل انتقال نيست.

خيلی از افراد در مواجهه اول با ويروس، احساس بيماری نمی کنند در عوض، ويروس در کبد آنها جايگزين ميشود و باعث التهاب مزمن کبد ميشود.

خيلی از افراد آلوده به ويروس هپاتيت ث، هيچ علامتی را برای سالها بروز نميدهند. با اين حال هپاتيت ث يک بيماری مزمن است و ميتواند منجر به سيروز و سرطان کبد شود.

 

علائم هپاتيت ث چيست؟

در ابتدا، هپاتيت ث معمولاً هيچ علامتی ندارد. ممکن است علائم شبه آنفولانزا بروز کند شامل:

- خستگی خفيف

- درد عضلات و مفاصل

- تهوع

- فقدان اشتها

- حساسيت به لمس ار محيط اطراف کبد

 

با پيشرفت بيماری، هنوز ممکن است علامتی ظاهر نشود. چنانچه علامتی وجود داشته باشد شامل موارد زير، ممکن است باشد:

- خستگی

- تهوع

- استفراغ

- فقدان اشتها

- يرقان

- تب پايين

 

برای جلوگيری از انتقال بيماری:

- عدم اهدای خون

- عدم استفادۀ مشترک از وسايلی همچون تيغ ريش تراشی، مسواک (هرچند امکان انتقال از اين طرق بسيار کم است.)

- استفاده از کاندوم در روابط جنسی

- در صورت تمايل به بارداری، بهتر است با پزشک مشورت شود. هرچند ويروس براحتی از مادر به جنين قابل انتقال نيست ولی بهتر است احتياطات لازم صورت گيرد.

- عدم برقراری رابطه جنسی در طول دوران قاعدگی (زيرا ويروس هپاتيت ث براحتی از طريق خونريزی قاعدگی انتقال می يابد.)

 

در صورت ابتلا به هپاتيت ث، چه مراقبت هايی لازم است؟

بايد يک رژيم غذايی سالم داشت و شروع به ورزش کرد. مشاوره با يک متخصص تغذيه برای داشتن يک رژيم غذايی سالم و عملی ميتواند کارساز باشد. در مورد داروهايی که مصرف ميکنيد و همچنين داروهای بدون نسخه، با پزشک يا داروساز مشورت کنيد. از مصرف استامينوفن والکل اجتناب شود (زيرا سرعت پيشرفت بيماريهای کبد را زياد ميکنند).

 

آيا واکسن هپاتيت ث وجود دارد؟

نه. از آنجا که فرد مبتلا به هپاتيت ث مستعد ابتلا به هپاتيت آ و ب ميباشد و در صورت ابتلا به آنها، آسيب بيشتری به کبد او وارد خواهد شد، لذا چنانچه هنوز به هپاتيت آ و ب مبتلا نشده باشد به وی واکسن آنها تزريق خواهد شد.

 

آيا درمانی برای هپاتيت ث وجود دارد؟

هنوز درمان قطعی برای اين بيماری وجود ندارد ولی جالب توجه است که تعداد چشمگيری از بيماران (45% الي75%) بعد از مصرف دارو بمدت 6ماه الی 1سال، مشکلات بيشتری از بابت بيماری احساس نميکنند. روش استاندارد درمان، شامل استفاده از peginterferon ( شامل alfa-2b peginterferon و alfa-2a peginterferon ) که به صورت هفته ای يکبار تزريق ميشود و مکملهای ريباويرين است که به صورت 2بار در روز ميباشد. در بيماران جوان تری که شدت بيماری در آنها خفيف هست و ويروسهای کمتری در کبد آنها وجود دارد، پاسخ به درمان، بهتر است.

انتخاب اينکه درمان دارويی صورت گيرد يا نه، بستگی به نظر پزشک دارد. بعضی افراد مبتلا به هپاتيت ث، هيچ علامت بالينی تجربه نميکنند و فقط التهاب خفيف در کبد خود دارند. در اين حالت، پزشک بيمار را از نزديک معاينه خواهد کرد و از وی، حداقل 1بار در سال (و حداکثر 3بار در سال) تست خون بعمل خواهد آمد. ممکن است پزشک فقط در صورتی شروع به درمان دارويی کند که ويروسهای هپاتيت ث به سطح مشخصی در بدن رسيده باشد و يا اينکه علائم بالينی در بيمار بروز نمايد.

هدف از درمان، کاهش تعداد ويروس در خون است تا به سطحی برسد که بعد از 24هفته درمان، قابل شناسايی نباشد. ميزان ويروس در خون "بار ويروسی" ناميده ميشود. بعد از اتمام درمان، پزشک نياز به اندازه گيری بار ويروسی دارد تا وضعيت سلامت کبد را بسنجد. چه بسا لازم باشد بيمار چندين بار آين آزمايش را تکرار کند.

اگر در خون بيمار، تعداد ويروسها، بحدی کم باشد که با آزمايش قابل اندازه گيری نباشد و اين وضعيت حداقل 6ماه بعد از اتمام درمان ادامه يابد، گفته ميشود که بيمار اصطلاحاً پاسخ ويرولوژيکی دائم ( SVR ) دارد. چنين بيماری، شانس خوبی دارد که بيماری کبد او درآينده وخيم تر نشود.

چنانچه درمان، بار ويروسی را کاهش ندهد و يا اينکه بيمار بعد از درمان، پاسخ ويرولوژيکی دائم نداشته باشد، ممکن است پزشک ساير گزينه های درمان را با بيمار مورد بررسی قرار دهد، بعنوان مثال اگر يک دوره درمان ، بار ويروسی به اندازه کافی پائين نياورد، ممکن است پزشک يک دوره درمان ديگر را تجويز کند. حتی اگر درمان، بيمار را از يک بيماری فعال کبدی محافظت نکند، بار ويروسی را کاهش ندهد و التهاب مزمن کبدی را کنترل نکند، ولی باعث خواهد شد بيمار در طول زمان احساس بهتری داشته باشد.

 

عوارض درمان دارويی چيست؟

عوارض درمان با اينترفرون ممکن است شامل موارد زير باشد:

- خواب پريشان

- تهوع

- استفراغ

- تب

- بدن درد

- خستگی مفرط

- تحريک پذيری

- افسردگی

- اختلال در تمرکز و حافظه

 

عوارض مکملهای ريباويرين ممکن است شامل موارد زير باشد:

- کاهش گلبولهای قرمز خون

- بثورات پوستی و خارش

- خستگی مفرط

- گرفتگی بينی

- ناقص الخلقه زايی

 

عوارض در طی چند هفته اول درمان، معمولاً شديدتر است و در طول زمان کاهش می يابد. چنانچه عوارض جانبی دارو برای شما آزاردهنده است، با پزشک خود تماس بگيريد. او به شما راهکارهايی ارائه خواهد کرد، بعنوان مثال در صورت داشتن تهوع، پيشنهاد خواهد کرد مصرف دارو بلافاصله قبل از خوابيدن صورت گيرد.

 

بيمار مبتلا به هپاتيت ث، چگونه ميتواند با اين بيماری روبرو شود؟

رويارويی با اين بيماری، راحت نيست. بيمار ممکن است احساس غم کند، وحشت کند و يا نپذيرد که بيمار است. اين احساسات طبيعی است ولی نبايد باعث شود که بيمار از زندگی روزمرۀ خود، بازبماند. چنانچه زندگی روزمرۀ بيمار، مختل شود و يا اينکه اين احساسات، طولانی شود، بيمار، افسرده خواهد شد و تمام، يا برخی از حالات زير را، تقريباً هميشه و يا برای بيش از 2هفته تجربه خواهد کرد:

- احساس غم، يٲس و گريه های متناوب

- نداشتن علاقه به مسائل لذت بخش (مثل روابط جنسی)

- احساس گناه، درماندگی و بی ارزش بودن

- فکر کردن به مسائلی چون مرگ و خودکشی

- خوابيدن بيش از حد و يا خواب مشکل دار

- از دست دادن اشتها و کاهش يا افزايش ناخواسته در وزن

- احساس خستگی دائمی مفرط

- داشتن دغدغه در توجه و تصميم گيری

- داشتن دردهايی که با درمان، تسکين نمی يابد.

- احساس بيقراری، تحريک پذيری و آزردن بسهولت

 

چنانچه هر يک از علائم مذکور وجود داشته باشد بهتر است به پزشک مراجعه شود. پزشک ميتواند به بيمار، از طريق درمان دارويی و يا معرفی به انجمن های حمايتی، کمک کند.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام