آداب نوشیدن آب

[نیکا- 472]

آداب نوشیدن آب

 

 

 

آداب نوشیدن آب آن است که ظرف آب را به دست راست بگیرید و بسم الله بگوید، و مک بزند نه آن که آب را به یک نفس بیاشامد.

 

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) : (( آب را به گونه¬ای مک بزنید، و مبادا آن را به یک نفس سر بکشید، زیرا درد کبد معلول بی¬وقفه نوشیدن آب است))؛1

 

حضرت امام صادق (علیه السّلام) : (( آب خوردن سر پا در روز، غذا را گوارا می¬سازد، و آب خوردن سرپا در شب باعث زرداب می¬شود، و هرکس شب آب بخورد و سه مرتبه بگوید: از زمزم و فرات بر تو درود باد!، آب خوردن در شب به او ضرری نمی¬رساند))2

 

هر چه در بین جمع گردانده می¬شود باید از سمت راست بگردانند. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) شیر آشامیدند، ابوبکر سمت چپ او و عربی بیابانی طرف راستش و عمر در کنار او بود. عمر عرض کرد: ظرف شیر را به ابوبکر بدهید، اما پیامبر(صلی الله علیه و آله) به آن عرب داد و فرمود: ترتیب از راست.3

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام) : (( ممکن است فردی از شما آبی بنوشد که خداوند بدان وسیله بهشت را براو واجب گرداند، سپس فرمود: او ظرف آب را می¬گیرد و آن را به دهانش می¬گذارد و بسم الله می¬گوید، آنگاه دوباره برمی-گردد و می¬نوشد و سپس از دهانش جدا می¬کند و حمد خدا را می¬گوید؛ سپس بر می¬گردد و می¬نوشد و باز از دهانش دور می¬کند و حمد خدا را می¬گوید. در نتیجه خداوند بدان وسیله بهشت را بر او واجب می¬گرداند)).4

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام): (( گروهی نزد پدرم آمدند و عرض کردند: به اعتقاد شما هر چیزی حدی دارد؟ پدرم به ایشان فرمود: آری. امام صادق (علیه السّلام) می¬فرماید: آن گاه پدرم آبی طلبید تا آب بنوشند. عرض کردند: یا اباجعفر آیا این ظرف آبخوری از آن چیزهاست؟

فرمود: آری، پرسیدند: حد آن چیست؟ فرمود: حد آن این است که از وسط لبه¬ی آن، آب خورده شود و نام خدا را وقت آشامیدن ببری و سه مرتبه نفس بکشی و در هر نفسی خدا را حمد بگویی و از طرف دستگیره¬ی ظرف آب ننوشی، زیرا آن جا آبشخور شیطان است.

آن گاه فرمود: بگو: (( سپاس خدا را که آبی گوارا به من خورانید و آن را به خاطر گناهانم شور و تلخ قرار نداد)). در روایت دیگری نظیر همین با اندک زیادتی آمده است: (( سپاس خدا را که مرا آب داد و سیرابم کرد و به من لطف کرد و خوشحالم ساخت و عافیت بخشید و کفایتم نمود. بارخدایا مرا از کسانی قرار ده که در روز قیامت از حوض (کوثر) حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) سیراب گردانی و به همراهی آن بزرگوار خوشبخت سازی، به رحمت خود ای بخشنده¬ترین بخشایندگان))5

 

امام کاظم(علیه السّلام) : (( از وی درباره¬ی حدّ ظرف آب پرسیدند، فرمود: حدّ آن این است که اگر جایی از آن شکسته از آن جا آب نخوری که جایگاه شیطان است، و هرگاه از ظرفی آب بنوشی بسم الله و چون فارغ شدی، الحمدلله بگویی)).6

آن چه در آشامیدن بایسته است

 

الف- آشامیدن به سه نَفَس

سنن ابی داوود- به نقل از أَنَس- پیامبر(صلی الله علیه و آله) چون می¬آشامید، [ در میان آن] سه نفس می¬کشید و می¬فرمود: (( این، گواراتر، خوش¬تر و پاکیزه¬تر است)).7

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) : اگر کسی آب بخورد و [ درمیان آن،] سه نَفَس بکشد، [ از بیماری ناشی از یک جا سر کشیدن ] در امان است.8

ب- ایستاده آب آشامیدن در روز، و نشسته آشامیدن در شب

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) – خطاب به علی(علیه السّلام) – ای علی ! ایستاده آب بخور که برای تو مایه¬ی قدرت افزون¬تر و سلامت بیشتر است.9

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام): ایستاده آشامیدن آب در روز، مایه¬ی قدرت افزون¬تر و تندرستی بیشتر است.10

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام): ایستاده آشامیدن آب در روز، موجب عرق کردن بیشتر و توان افزون بدن است.11

 

حضرت امام باقر(علیه السّلام): ایستاده آشامیدن، برای تو مایه¬ی قدرت افزون¬تر و سلامت بیشتر است.12

 

حضرت امام باقر(علیه السّلام) یا امام صادق(علیه السّلام): در حالت ایستاده، آب میاشام، و در آب برکه، پیشاب مکن، و برگرد قبر، مچرخ و در خانه¬ای تنها نمان، و با یک لنگه پای¬افزار، راه مرو؛ چرا که چون بنده¬ای در یکی از این حالت¬ها باشد، شیطان بسیار زود به سوی او می¬شتابد13

ج- آشامیدن آب نیم گرم

حضرت امام صادق(علیه السّلام) : دو چیز مناسب است که به هیچ درون نادرستی در نمی¬آیند، مگر این که آن را به درستی می¬آورند. و دو چیز نامناسب است که به هیچ درون سالمی در نمی¬آیند، مگر این که آن را نادرست( و ناسالم) می¬کنند.آن دو چیز مناسب ، عبارتند¬اند از: پنیر و گوشت خشک شده.14

مکارم اخلاق: ایشان فرمود: (( آب جوشیده15 سودمند است و هیچ ضرری ندارد)).16

آن چه در آشامیدن نابایسته است.

 

الف- دمیدن

مکارم الاخلاق: پیامبر(صلی الله علیه و آله) به گاه آشامیدن، در ظرف نمی¬دمید و چون می¬خواست نفَس بکشد، ظرف را از دهان خود دور می¬کرد تا نفَس بکشد.17

 

سنن ابی داوود- به نقل از ابن عبّاس- پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) ، از این که کسی بازدم خویش را به ظرف برگرداند یا در آن بدمد، نهی فرمود.18

 

سنن الترمذی- به نقل از ابوسعید خدری- پیامبر (صلی الله علیه و آله) از دمیدن در آشامیدنی، نهی کرد.

 

مردی گفت: خاشاکی در آب می¬بینم.

فرمود: (( آن را بریز)).19

ب- یکجا سرکشیدن

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): اگر کسی از شما خواست آب بخورد، جرعه جرعه بنوشد و یکسره سر نکشد؛ چرا که درد جگر، از سر کشیدن یکباره برمی¬خیزد.20

 

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): آب را بمکید و آن را یکجا سر نکشید؛ چرا که درد جگر، از آن می-خیزد.21

 

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): اگر آب خواستید، آن را جرعه جرعه بنوشید و یکجا سر نکشید.22

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام)- به نقل از پدرانش- علی(علیه السّلام) از این که همه¬ی آب، به یک جرعه نوشیده شود، نهی کرد و فرمود: (( سه یا دو جرعه باشد)).23

ج- آشامیدن آب بسیار داغ

دعائم الاسلام: از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) روایت شده که از آشامیدن(( حَمیم)) ( یعنی آبی که به غایت ، داغ است)، نهی فرمود.24

د- آشامیدن آب در لابه لای غذا خوردن

حضرت امام رضا(علیه السّلام) : هرکس می¬خواهد معده¬اش او را آزار ندهد، در بین غذا آب نخورد تا هنگامی که غذا خوردن را به پایان می¬برد.هرکس چنین کند،بدنش به رطوبت می¬گراید،معده¬اش ضعیف می¬شود و رگ¬هایش نیروی غذا را به خود نمی¬گیرند؛ زیرا اگر پشت سر هم روی غذا آب ریخته شود، آن غذا در معده نارس و بدگوارش می¬گردد.25

هـ- آشامیدن آب بر روی گوشت

حضرت امام علی(علیه السّلام): پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) چون گوشت می¬خورد، در آشامیدن آب، شتاب نمی-ورزید.

 

یکی از یاران که از اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) بود، از ایشان پرسید: یا رسول الله! چه قدر کم بر روی گوشت، آب می¬آشامی!

 

فرمود: (( هیچ کس نیست که این گوشت چرب را بخورد و تا پایان غذا از آشامیدن آب، خودداری ورزد، مگر این که غذا را گوارا می¬یابد)).26

و- آشامیدن آب بر روی چربی

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): آشامیدن در پی چربی، بیماری ای در شکم است.27

 

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): آشامیدن آب در پی چربی، بیماری را برمی¬انگیزاند.28

المحاسن- به نقل از نَوفلی- پیامبر (صلی الله علیه و آله) چون چربی می¬خورد، از نوشیدن آب می¬کاست.

گفتند: ای پیامبر خدا! کمتر آب می¬نوشی؟!

فرمود: (( این کار، غذایم را گواراتر می¬سازد)).29

ز- آشامیدن آب از مجاور دسته¬ی ظرف یا لبه شکسته آن

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) : مبادا کسی از شما از کنار دسته¬ی ظرف، آب بخورد ؛ چراکه آن جا جای گرد آمدن آلودگی است.30

 

سنن أبی داوود- به نقل از ابوسعید خدری- پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)، از این که از لبه¬ی شکسته¬ی کاسه¬ی آب، آشامیده و یا در نوشیدنی، دمیده شود، نهی فرمود.31

 

حضرت امام علی(علیه السّلام): از لبه¬ی شکسته¬ی ظرف و از کنار دسته¬ی آن، آب نخورید؛ چرا که شیطان بر دسته ولبه¬ی شکسته می¬نشیند.32

 

حضرت امام باقر(علیه السّلام): از دسته¬ی کوزه و از شکستگی آن- اگر در آن شکستگی¬ای باشد- نباید آب آشامید؛ چرا که آشامیدن گاه شیطان هاست.33

ح- آشامیدن در ظرف¬های مسی

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) : در ظرف مسین منوش، چرا که (( سهل)) (یعنی وسواس و پریشان عقلی) بر جای می¬نهد.34

ط- آشامیدن در حالت ناشتا

حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): هرکس ناشتا آب بیاشامد، نیرویش کاستی می¬یابد.35

ی - آشامیدن آب سرد، پس از خوردن شیرینی

حضرت امام رضا(علیه السّلام): آشامیدن آب سرد، پس از خوردن چیز گرم و پس از خوردن شیرینی، دندان¬ها را از بین می¬برد.36

 

ک- نوشیدن آب فراوان

جضرت امام صادق(علیه السّلام): آب بسیار منوش! چرا که سرچشمه¬ی هر دردی است.37

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام): اگر مردم کمتر آب می-نوشیدند، بدن¬هایشان به سامان بود.38

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام): هر کس کمتر آب می¬نوشد، تندرست است.39

 

حضرت امام صادق(علیه السّلام): کمتر آب بنوش؛ چراکه هر دردی را به سوی خود می¬کشد، از درمان نیز تا هنگامی که بدنت تاب درد را دارد، بپرهیز.40

ل- نوشیدن آب سرد و آب جو درحمّام

حضرت امام صادق(علیه السّلام): از نوشیدن آب سرد و آب جو(فُقّاع)41در حمّام حذر کن، چرا که معده را تباه می-کند.42

پی نوشتها:

1. بیهقی درکتاب شعب الایمان و همچنین در جامع صغیر، در باب میم و کلینی در کافی، ج6،ص 381 این حدیث را نقل کرده-اند.

2. مکارم الاخلاق، ص 180، و در کافی، ج6، ص 382، شماره¬ی حثیث: 1و2 می¬باشد.

3. مالک بن انس این روایت را در((موطأ)) ج2، ص 222 و مسلم در صحیح خود، ج6، ص 112 نقل کرده¬اند.

4. کافی، باب (( القول علی شرب الماء)) ج6، ص 384.

5. کافی، ج6، ص 173.

6. همان مأخذ، ص 174.

7. سنن أبی داوود: ج3 ، ص 338ح3727.

8. طبّ النبی: ص 5.

9. الجعفریّات: ص 162.

10. کافی، ج6، ص 382 ح1.

11. کتاب من لایحضره الفقیه: ج3، ص 353، ح4243.

12. تهذیب الاحکام: ج9، ص 94، ح409.

13. کافی: ج6، ص 534 ، ح8.

14. کافی: ج6، ص314، ح5.

15. ظاهراً مقصود، آبی است که پس از جوش آمدن، سرد شده باشد.

16. مکارم الاخلاق: ج1، ص 340 ،ج1095.

17. مکارم الاخلاق: ج1، ص 76، ح114.

18. سنن أبی داوود: ج3، ص 338 ، ح 3728.

19. سنن التزمذی: ج4، ص 304، ح 1887.

20. السنن الکبری: ج7، ص 464، ح14659.

21. کافی: ج6، ص 381،ح1.

22. طبّ النبی: ص 5.

23. المحاسن: ج2، ص 403، ح2407.

24. دعائم الاسلام: ج2، ص 151، ح542.

25. طبّ الامام الرضا(علیه السّلام): ص 35.

26. الجعفریّات: ص 161.

27. الفردوس: ج 2، ص 362، ح3616.

28. المحاسن: ج2، ص 398، ح2390.

29. المحاسن: ج2، ص 398، ح2389.

30. کتاب من لایحضره الفقیه: ج4، ص4، ح4968.

31. سنن أبی داوود: ج3، ص 337، ح3722.

32. کافی: ج6، ص 385، ح5.

33. همان، ح 6.

34. الفردوس: ج5، ص 69،ح7484.

35. المعجم الاوسط: ج5 ، ص 52، ح4646.

36. طبّ الامام الرضا(علیه السّلام): ص 29.

37. کافی: ج6، ص 382، ح4.

38. المحاسن: ج2، ص 397، ح2388.

39. المحاسن: ج2، ص 398، ح2388.

40. کافی: ج6، ص 382، ح2.

41. احتمالاً مراد از(( فُقّاع)) در حدیث، نوع حلال آب حو- که امروزه به (( ماء الشعیر)) شناخته می¬شود- است نه آب جویی که نوشیدن آن حرام است، گفته شود که نوشیدن آن در حمّام، علاوه بر حرام بودن و ایجاد مستی، معده را بیش از پیش از بین می¬برد.

42. کتاب من لایحضره الفقیه: ج1، ص 113، ح 232.

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[masi eng 47,044]

[h=1] آداب خوردن آب در شب و روز

[/h]

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

یکی از توصیه‌های پزشکی و نکات سلامتی در دین اسلام عمل به برخی آداب در زمان خوردن و آشامیدن است که امروز علم بشری هم این توصیه‌ها را ثابت کرده و پزشکان تجربی به بیماران خود انجام آنها را سفارش می‌کنند.

 

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، از توصیه‌های مهم پزشکی دین اسلام نحوه غذا خوردن و نوشیدن آب است که همه ما انسان‌ها روزانه در وعده‌های مختلف با آن سروکار داریم. ازجمله نوشیدن آب به حالت ایستاده در روز.

 

در این باره احادیث و روایاتی نیز از لسان مبارک معصومین(ع) وارد شده است.

 

امام صادق(ع) درباره مضرات ایستاده آب آشامیدن در شب می‌فرمایند: "ایستاده آشامیدن آب در روز، غذا را گوارا می‌سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب، زرداب می‌آورد1".

 

آن حضرت همچنین فرمودند: "ایستاده آشامیدن آب در روز، مایه قدرت افزون‏تر و تن‏درستی بیشتر است2".

آب را به سه نفس خوردن چه فایده‌ای دارد؟

 

پیامبر خدا(ص) نیز درباره فواید خوردن آب به سه نفس این چنین فرمودند: "اگر کسی آب بخورد و در میان آن سه نفَس بکشد، از بیماریِ ناشی از یکجا سر کشیدن در امان است3".

 

ایشان همچنین می‌فرمایند: "آب را بمکید و آن را یکجا سر نکشید؛ چرا که درد جگر، از آن می‌خیزد4".

 

منابع احادیث:

 

1- الکافی، جلد 6، صفحه 383، حدیث 2، المحاسن، جلد 2، صفحه 399، حدیث 2393، کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 3، صفحه 353، حدیث 4244.

 

2- الکافی، جلد 6، صفحه 382، حدیث 1 عن السکونی دانش نامه احادیث پزشکی: 2 / 144

 

3- طبّ النبیّ(ص)، صفحه 5، بحارالأنوار، جلد 62، صفحه 293 دانش نامه احادیث پزشکی: 2 / 142

 

4- الکافی، جلد 6، صفحه 381، حدیث 1، مکارم الأخلاق، جلد 1، صفحه 341، حدیث 1103،