مقاله تغییر مدت زمان شب و روز

[moein_13 528]

تغییر مدت زمان شب و روز

 

خبری که شنبه 8/12/88 در رسانه های خبری جهان قرار گرفت این بود:

زلزله ای با مقیاس ۸/۸ دهم ریشتر شهر کانسپسیون در ۹۰ کیلومتری جنوب سانتیاگو پایتخت شیلی را لرزاند. سازمان هواشناسی ژاپن نسبت به وقوع سونامی در منطقه ای وسیع در اقیانوس آرام در نزدیکی سواحل شیلی هشدار داده است.

زلزله فوق به گفته بعضی از دانشمندان هفتمین و به گفته بعضی دیگر پنجمین زلزله قدرتمند ثبت شده در تاریخ به شمار می‌آید. به گفته ریچارد گراس، یکی از محققان ناسا، این زلزله قدرتمند باید طول یک شبانه‌روز زمین را به میزان 26/1 میلی‌ثانیه کوتاه کرده باشد. اما از آن جالب‌تر، احتمال جابجایی محور جرمی این سیاره در اثر زلزله اخیر است. گراس و همکارانش در هنگام مطالعه اثرات زلزله شیلی بر سیاره زمین به کمک شبیه‌سازی‌های کامپیوتری به این نتیجه رسیدند که این زلزله همچنین باید محور جرمی زمین را به اندازه 8 سانتی‌متر (معادل 27 میلی ثانیه قوسی) جابجا کرده باشد. محور جرمی زمین یک خط فرضی است که جرم زمین در دو طرف آن یکسان است. این محور با محور گردش وضعی زمین متفاوت بوده و در واقع با همدیگر حدود 10 متر اختلاف دارند.

دانشمندان برای تشریح دلیل کوتاه شدن روز به واسطه زلزله شیلی، ورزش پاتیناژ را مثال می زنند و معتقدند مانند زمانی که اسکیت سوار با جمع کردن دست هایش به داخل بدن سریعتر می چرخد، زلزله شیلی با به سمت زمین کشیدن بخش هایی از جرم زمین باعث سریعتر چرخیدن سیاره خواهد شد.

به گفته دانشمندان، زلزله شیلی زلزله ای ضربه ای بوده است، پدیده ای که در زمان فرو رفتن یکی از صفحه های بزرگ زمین به زیر صفحه مجاور رخ می دهد. پدیده فرو رفتن لایه ها، مشابه به داخل جمع کردن دست های اسکیت باز است و باعث سریعتر شدن حرکات چرخشی زمین خواهد شد. از این رو، دیگر انواع زلزله که در اثر برخورد افقی دو صفحه با یکدیگر رخ می دهند، تاثیری بر روی حرکت گردشی زمین از خود به جا نمی گذارند.

در گذشته نیز زلزله‌های قدرتمند موجب تغییر در طول شبانه‌روز و محور جرمی زمین شده‌اند. زلزله 1/9 ریشتری سوماترا در سال 2004 میلادی که منجر به ایجاد یک سونامی مرگبار شد باید طول شبانه‌روز زمین را به میزان 8/6 میکروثانیه کوتاه‌تر و محور جرمی آن را 7 سانتی‌متر جابجا کرده باشد.

کوتاه شدن روزها به واسطه زلزله شیلی تنها قابل تخمین است و اندازه گیری دقیق آن فعلا قطعی نیست.

 

 

بر اساس گزارش نشنال جئوگرافی، در حال حاضر دانشمندان قادرند طول روزهای زمین را با دقتی برابر 20 میلیونیوم ثانیه اندازه گیری کنند، از این رو کوتاه شدن روزها به واسطه زلزله شیلی تنها قابل تخمین و نه قابل اندازه گیری دقیق خواهد بود. اما این موضوع به معنی واقعی نبودن کوتاه شدن روزها نمی باشد.