Mohammad Aref 120,438 اشتراک گذاری ارسال شده در 9 بهمن، ۱۳۹۲ چكيده نرده يا به شكلي ديگر حصار در تقسيم بندي فضاها (خصوصي، نيمه عمومي و عمومي)، تفكيك معابر پياده و سواره و موانع عبوري و بصري جزئي از نماهاي كاربردي شهري محسوب مي شود؛ كه گاه به دليل بي توجهي در رعايت اصول طراحي و زيبايي شناختي به معضل بصري تبديل مي گردد. هدف از اين تحقيق، مطالعه تاثیر زیبایی شناسی ساختار نرده ها و حصارهاي موجود در سطح شهر تهران از ديدگاه شهروندان و معماران منظر مي باشد تا بدين طريق بتوان با مقايسه اصول موجود و نظر شهروندان به طرح ايده آل در اين زمينه دست يافت. روش تحقيق در حوزه ادبيات نظري و پيشينه: توصيفي تحليلي و نمونه موردي و در حوزه مطالعات ميدانی: روش پيمايشي با ابزار گردآوري داده از طريق مشاهدات محلي و تكميل پرسشنامه و بهر ه گيري از اطلاعات كتابخانه اي مي باشد كه تحليل داد ه ها به صورت كيفي توصيفي صورت پذيرفته است. نتايج پزوهش حاضر نشان ميدهد، عدم رعايت رنگ و طرح و حتي ارتفاع لازم در حصارها و نردههاي شهري، نه تنها بر حس زيبايي شناسي بينندگان بلكه بر دريافت روانشناختي و حس ايمني آنان از فضا تأثير نامطلوبي مي گذارد و در مواقعي تنها به عنوان بايدهاي امنيتي در نزد عموم پذيرفته مي شود. با توجه به اين اوصاف بايستي كوشيد تا از طريق ترفندهاي طراحي، اين نماي نامطلوب را به نماي مطلوب تبديل كرد كه با كوچكترين تغيير حتي در جهت قرارگيري نرده ها رسیدن به طرح مطلوب خاصل شود که بتواند اثرات مناسبی بر زیبایی سازی منظر شهری بهمراه داشته باشد. واژگان كليدی: نرده (حصار)، زیباسازی، نما، منظر شهري. منبع: سازمان زیباسازی شهر تهران 4 نقل قول لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 بهمن، ۱۳۹۲ مقدمه امروز معماران منظر و طراحان شهری در پی آن هستند تا با مشخص گشتن کاربری محیط و تعیین محدوده های دسترسی با توجه به حفظ خطوط دید پیرامون بیننده و ارضای حس زیبایی شناسی او، بهترین و کاراترین فرم را برای تعریف حریم مکان ها به کار گیرند؛ به ویژه در نماهای شهری این مسئله مصداق و نمود بیشتری می یابد و شکلی عملی به خود می گیرد. منظور از نمای شهری در این تحقیق تمام صفحات عمودی است که ناظر در هنگام مکث، و یا حرکت پیاده و سواره در فضای شهری با آن روبه رو می شود. با توجه به گستره نیاز و شرایط محیطی، نرده یا حصارها به عنوان موانع عبوری در راستای ایجاد امنیت، کنترل و حفاظت در عین فراهم نمودن امکان دید در محیط و فضاهای شهری و هدایت حرکتی، بخش بزرگی از نماهای شهری را به خود اختصاص می دهند. به لحاظ اهمیتی که این نماها در راستای تأثیر بصری در ناظران دارند، توجه به فرم ساختاری، مصالح به کار رفته در آن ها، اصول زیبایی شناختی و روانشناسی محیطی (امنیت، ایمنی، آرامش و ...) ضرورت ویژه ای می یابند، که گاه به واسطه بی توجهی به صورت لکه تیره ای در منظر شهر، همواره موجبات آزار بیننده و عابر را فراهم می آورد و هر تلاشی که در جهت بهبود آن می شود از تغییر رنگ و افزودن جزئیات منظر (گیاه و تزیینات) گرفته تا تابلوهای تبلیغاتی، نه تنها از زشتی آن نمی کاهد بلکه این نما را به تافته ای جدا بافته از بستر شهر تبدیل می نماید. در این راستا، در تحقیقی که پیش رو است تلاش گشته تا با مورد توجه قرار دادن این نماها در سطح کلان و خرد، در رابطه با محیط عمومی و شهری و ناظر ، مطلوبیت ها و مشکلات و در نهایت مشخصات و گزینه های ایده آل برای نرده ها (نماهای شهری نسبتاً شفاف) مشخص گردد 2 نقل قول لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 بهمن، ۱۳۹۲ 1- نرده و حصار نرده ها شاید نخستین ابزاری باشند که در درجه نخست در مکان هایی که بالقوه دارای خطر هستند، برای ایجاد آگاهی بصری نصب می شوند و در درجه دوم به عنوان یک مرز فیزیکی، یکی از متداول ترین و ساده ترین نوع آگاهی در مکان های عمومی به شمار می رود. عملکرد حصار، محصور ساختن محدوده یک مالکیت برای جلوگیری از دست یازیدن مردم و یا حیوانات به قلمرو موصوف است. (کالن، 1377، صص88 89) زمانی از نرده ها استفاده می کنند که یک مانع فیزیکی که تا اندازه ای هم ایجاد ایمنی کند مورد نیاز باشد و در عین حال مانع از دید ناظران نگردد. نرده ها و حصارها می توانند جهت مشخص کردن مرز یک ناحیه و خصوصی نمودن آن، یا پناهگاهی در برابر باد به کار روند.(گيبونز و اوبرهولزر، 1380، صص108 109) این همان مسئله ایست که پاسخ بدان توسط اکثر برنامه ریزان و طراحان در اقداماتی نظیر حصارکشی، مانع یا نرده گذاری، سیم کشی یا درختکاری خلاصه می شود. صورت ساده این مسئله، مفهومی عمیق دارد؛ همانگونه که استنباط می گردد ایجاد محصوریت، ممانعت و حفاظت به روش های غیر مسئولانه، عمومی ترین و معمول ترین منابع فجایع بصری می باشند. حذف دیوارهای سرتاسری و بلند که همچون زندان بار سنگینی را بر دوش فضا سوار می کرد، بهره گیری از نرده ها و شمشادها و گاه ترکیبی از هر دو را در پی داشت و این دستاورد، دورنماها را به دنیای آزاد و فراتر از حیطه مکان می گشود. نرده کشی به نوبه خود نوعی راه بند و ایجاد مانع است که برحسب جایگاه فضا و هدف از تعریف حرکت در آن، صورت های مختلف به خود می گیرند که آن هم به نوبه خود نیازمند مراقبت و احترام گذاردن توسط جامعه می باشد؛ مانند جدول و حصاری که به دور فضای چمن کشیده می شود، در این جا فضا و فاصله هر دو مورد نیاز است اما در حد محدود تا از زیبایی مکان کاسته نشود و فضا ارگانیک تر به نظر رسد. اما مواردی وجود دارند که در آن ها نیاز های عملی و به همان اندازه نیاز های عینی، یک مانع بصری یا یک منظر بسته را می طلبد. در این حالت نرده گذاری و یا دیوارها ممکن است به عنوان پشتوانه ای برای منظر به شمار بیایند. (کالن، 1377، ص123) در نتیجه این فضا و نیاز فضاست که فرم و چگونگی آن را تعریف می نماید، به عبارت دیگر می توان این گونه بیان نمود که ساختار موانع حرکتی و بصری به عواملی چون: جدول 1: معیارهای تأثیرگذار در روند طراحی و گزینش ساختار نرده ها در نماهای درون شهری مأخذ: نگارنده نمودار 1: فرم کلی هدف از کاربرد نرده ها در فضاهای شهری مأخذ: نگارنده در این تحقیق با تأکید بر جنبه زیبایی شناختی، نوع درک عینی شهروندان از ظاهر نرده و حصارها مورد مطالعه قرار خواهد گرفت و دخالت متغیرهای غیربصری(ویژگی های افراد، عوامل محیطی، عوامل فرهنگی و ...) که می تواند تأثیر بسزایی در ظاهر فیزیکی محیط داشته باشد و به نحوی آنرا تضعیف یا تشدید نماید(بل. 1382. ص92 93) به صورت متغیر ثابت کنترل گردیده است. از جمله عواملی بصری که می توانند در ایجاد حس مطلوبیت یا اغتشاش بصری دخیل باشند، عبارتند از : فرم، رنگ، جنس، تناسب، شفافیت، هماهنگی (ترکیب با عناصر دیگر). • فرم: انتخاب هر فرمی بنا به دلیلی صورت می گیرد و ادراکات متفاوتی را دربردارد. برای مثال ادراک بصری خطوط افقی و عمودی بر خطوط مایل رجحان دارند چون اثر تحریکی آنها کمتر است و یا فرم منحنی ارگانیک تر می باشد و... (گروتر. 1386. ص277 280) • جنس: جنس عناصر تعریف کنندۀ فضا اهمیت به سزایی در تأثیر کلی فضا بر ادراک آن توسط انسان دارد که اغلب به آن بی توجهی شده است (گروتر. 1386. ص243) • رنگ: رنگ یکی از عمیق ترین رمز و رازها را ایجاد می کند که درهنگام بررسی رابطه میان ذهن انسان و جهانی بزرگتر آشکار می گردد. رنگ دارای قدرت زیادی در افزایش احساسات و عواطف می باشد.(لشچینسکی. 1387. ص172). • ابعاد: ادراک نسبت ها در ایجاد حس زیبایی به شکلی عام تعیین کننده می باشد. • شفافیت: اندازه گشودگی یک فضا یا یک ساختمان مشخص کننده میزان ارتباط آن با محیط مجاور است و به همان نسبت محیط داخل را تحت تأثیر فضا و محیط مجاور قرار می دهد، نوع و میزان اندازه بازشو و شفافیت آن در تعیین ارتباط بین داخل و خارج نقش بسزایی دارد.(گروتر، 1386، ص246) • ترکیب با عناصر دیگر: نرده هایی که با گیاهان ترکیب می شوند. می توانند برای زیباسازی فضاهای شهری استفاده شوند که خود شامل پنهان کردن عناصر زشت، به این معنا که نگهدارنده هایی وجود دارد که به روش های مختلف، باعث مطلوب تر شدن چهرۀ شهر می شوند. 2 نقل قول لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 بهمن، ۱۳۹۲ 2- ساختار نرده ها در نماهای شهری نرده ها همانگونه که مورد تحلیل و طبقه بندی قرار گرفتند، به صورت تقریبی دارای پنج شاخصه اصلی می باشند، اکنون بایستی جزئیات ساختاری آن ها را که موجبات تنوع نمونه های اجرایی می شود، تفسیر و مطالعه نمود. جدول 2: طبقه بندی ساختار نرده ها در نماهای درون شهری مأخذ: نگارنده شکل1 :a- رده بندی بر پایه فرم، b- رده بندی بر پایه شفافیت،c- رده بندی بر پایه مصالح خالص و ترکیبی، d - رده بندی بر پایه ترکیب با جزئیات منظر، e-- رده بندی بر پایه ارتفاع، مأخذ: نگارنده در اصل فرم نهایی که به مرحله اجرا می رسد نتیجه تعامل میان شرایط محیطی (اعم از کاربری، امنیت محیطی، میزان شفافیت و ...) و اصول زیبایی شناختی است؛ در این مقطع فجایع بصری نماهای درون شهری به عرصه ظهور می رسد، زیرا که بدون توجه به بستر و میزان نیاز محیطی و به دلیل فرصت محدود و سهولت اجرا، فرم های از پیش ساخته و آماده که در انبارها از پروژه های پیشین باقی است، بر محیط تحمیل می گردند، این همان تکرار و کپی نماها در فضاهای شهری است. در نتیجه برای رفع این معضل، بایستی تعادل میان تعامل محیط، اصول طراحی و اصول زیبایی شناختی فراهم گردد. 1 نقل قول لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 بهمن، ۱۳۹۲ 3- تاثیر نماهای نرده ای با استفاده از نظرات مختلف برخی، نرده ها را از جمله نماهای نامطلوب دانسته اند که برای پوشش زشتی آن ها، عناصر سبز را پیشنهاد کرده اند، "کاهش آلودگی بصری و آرام سازی منظر در استفاده از عناصر گیاهی در پوشش دیواره ها و نرده ها و هر نمای نامطلوب و تصنعی و سامان دهی نماهای شهری و بهبود منظر" شعار این گروه می باشد. (رحیمی سجاسی، 1385، ص 4) بعضی استفاده از نرده را جهت حفاظ و محدودیتی برای استفاده‌کنندگان می دانند، از آن جهت که فرهنگ مصرف بدون حفاظ از فضاها را ندارند، "فرهنگ استفاده از پارک بدون نرده، بدون حفاظ و بدون محدودیت را باید بیاموزیم". و گروهی دیگر برداشتن نرده ها را کار مناسب می دانند و این نمای یکسان برای هر خیابان را خلاف هویت بخشی بدان می دانند. "این افراد معتقدند که هویت خیابان های لندن در حال نابودی است. این گروه معتقدند می توان با برداشتن نرده های آهنی کنار پیاده روها، یکرنگ کردن چراغ خیابان، تعیین شکل و فرمی خاص برای خیابان، به آن هویت بخشید که هماهنگ با منطقه باشد". (محجوب، 1386، ص 8) این هم نظر مردم عادی که حتی به رنگ نرده ها اعتراض کرده اند: "هیچکدام! من فقط داشتم فکر می کردم رنگ نرده هایی که یک درمیان بنفش و قرمز نقاشی کرده اند به هم نمی آید، بهتر بود کنار رنگ بنفش، رنگ زرد به نرده ها می زدند".(شادمانی، 1383، ص 2) در سایت مربوط به معاونت شهرسازی، رنگ آمیزی نرده ها جزء زیباسازی شهر آمده است.(شهرداری مرکزی اصفهان، 1388، ص 2). حتی در تست روانشناسی وجود نرده در اطراف خانه و محل زندگی را نوعی محدودیت دانسته اند: "به عمق جنگل می روید، وارد محوط ه ای بدون درخت می شوید و در مقابل خود، خانه ی رویایی و ایده آلی را که در ذهن متصور می شوید، توصیف کنید؟ ... آیا دور خانه ی شما نرده یا توری وجود دارد؟ اگر هیچ نرده یا حصاری دور خانه رویایی خود در نظر نگفته اید، نشان می دهد که شخصیت آزادی دارید و همیشه از مردم استقبال می کنید و به آن ها خوشامد می گویید. بر عکس، حضور نرده، نمایانگر شخصیت بسته و محدود شماست، شما ترجیح می دهید که افراد سرزده به دیدن شما نیاسند". (ابهام لینک، 1388، ص2) گروهی این بی قانونی ها در نمای شهری را از جمله وظایف شهرداری می دانند که همه چیز بایستی طبق مقررات این سازمان ها قرار گیرند: "هیچ کشور اروپای غربی هیچ شهروندی نمی تواند حتی رنگ نرده بالکن منزلش را بدون اجازه سندیکای خانه و شهرداری تغییر دهد، اما شما معماری شهر تهران را نگاه می کنید، می بینید یکی آسمان خراش آمریکایی ساخته، یک کوتاه سنگلجی قدیم، یکی رومی، یکی زنگی، یک مکزیکی، یک عربی، ... خلاصه، هر کس به دلخواه کار خودش را به انجام رسانده و این شهر یک هیئت و شخصیت خاص خود را ندارد". (شریعتی، 1386، ص7) در انتها به این نتیجه می رسیم که گاه نه تنها رنگ و ظاهر نرده ها در ذهنیت مردم مورد قبول نیست، حتی حسی که از طریق روانشناسی محیط به افراد منتقل می گردد نیز مطلوب نمی باشد.، ولی در هر صورت آن را به عنوان بایدهای امنیتی و ایمنی پذیرفته اند، و در نهایت برای تغییر ظاهر نامطلوب آن سعی در تغییر رنگ و یا کم کردن سطح آن ها به وسیله دیوارهای کوتاهی در پای نرده ها دارند. ولی این حداقل کار ممکن است که نتیجه مطلوب چندانی را به دنبال ندارد جدول 3 : محاسن و معایب نرده ها در نماهای شهری بر پایه دیدگاه شهروندان و صاحب نظران مأخذ: نگارندگان شکل 2: a- نیزه¬ها بر روی دیوار و در ورودی بخش آزمایش خاک دانشگاه تهران، خیابان امیرآباد، b- نرده¬های زندان گون در میان اتوبان جلال آل احمد ، c- نیزه¬ها و نرده¬های زرد و سبز در امیر آباد(مأخذ: نگارندگان)، d- طرح های بازاری در منظر که توسط آهن فروش¬ها تعریف شده در حاشیه میدان ونک مأخذ: نگارنده 1 نقل قول لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 بهمن، ۱۳۹۲ جمع بندی نتایج پژوهش حاضر در واقع تلاشی بوده به منظور ارزشیابی نرده و حصارها به عنوان یکی از پرکاربردترین نماهای شهری در سطح کلان شهر تهران. گذر از زمان و دوره دقت و ظرافت یا به بیان دیگر هنرهای مستظرفه در فضاهای شهری آنگونه که به خلق میدانی همچون نقش جهان در دوره صفویه منجر گردید، اکنون کلیت و سرعت هدف غایی معماری منظر شده است. کاربرد جزئیاتی که هر چند کوچک و ناچیزند ولی در کل موجبات رنجش عابران را چه از جنبه جسمی بلکه روحی نیز فراهم می آورند. مطالعات موردی که در حیطه شهر تهران به صورت پرسشنامه صورت گرفت، نشان می دهد که بیش از 60 درصد ناظران و معماران منظر از نمونه های طراحی شده و موجود ناراضی می باشند و تنها در برخی موارد انگشت شمار، این رضایت فراهم گردیده است. از میان نمونه های مطلوب، مواردی که شفافیت بیشتری دارند و رنگشان سبز تیره یا سیاه می باشد از لحاظ شفافیت و رنگ برگزیده شده اند. رنگ های ترکیبی خواهان کمتری داشته است. از میان فرم ها، فرم های افقی و مورب مطلوب تر بوده و فرم های منحنی در صورتی که با جزئیات منظر ترکیب گشته اند، مورد توجه قرار گرفته اند. بیشترین مطلوبیت، مربوط به نرده هایی بوده که با عناصر منظر همچون گیاهان و مبلمان شهری ترکیب گشته اند. این پژوهش نشان می دهد که هر آنچه که جزء نماهای شهری عمومی قابل رویت توسط شهروندان به شمار می رود، بایستی ساختاری قابل قبول از دیدگاه فرمی، هندسی و ... در منظر شهروندان داشته باشد و حس زیبایی شناختی آنان را در حد کمال ارضاء نماید. منابع • ابهام. لینک. 1388. تست روانشناسی خودشناسی. موجود در: برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام • احسان. 1386. شریعتی منتقد و نه نافی لیبرالیسم. مورخ: 12/5/86. موجود در: برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام • بل. سایمون. 1382. منظر الگو، ادراک و فرآیند. ترجمه: بهناز امین زاده. تهران: دانشگاه تهران. • تیبالدز. فرانسیس. 1381. شهرسازی شهروندگرا: ارتقای عرصه های همگانی در شهرها و محیط های شهری. مترجم: محمد احمدی نژاد. خاک. اصفهان. • رحیمی سجاجی. مریم. 1385. زیبایی شهر در گرو همکاری شهروندان. جزوه مصور اطلاعاتی زیباسازی. سازمان زیباسازی شهر تهران. نخستین گردهمایی دبیران انجمن معتمدین محله با موضوع زیباسازی. نوشته شده در تاریخ 1/7/85. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام Armanshahrco.com/MAGHALAT/AJZA.htm • شهرداری اصفهان. 1388. معرفی و عملکرد مسئولین کمیته اسکان ستاد تسهیلات سفر شهر اصفهان. موجود در: برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام • عشیری. امیر و رستم خانی. پروانه.1383. اصول طراحی فضای سبز در محیط های مسکونی. مشاور: حسنعلی لقایی. مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن. تهران. • کالن. گاردن. 1377. گزیدۀ منظر شهری. ترجمه: طالبیان. منوچهر. دانشگاه تهران. تهران. • گروتر. یورگ کورت. 1386. زیبایی شناسی در معماری. ترجمه: جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. • گيبونز. جوهانا و اوبرهولزر. برنارد. 1380. طراحي منظر در خيابانهاي شهري. ويراستار: شيباني. مهدي. سازمان پارکها و فضاي سبز شهر تهران. • گیبونز. جوانا و اوبرهولزر. برنارد. 1386. مناظر خیابانی شهر. ترجمه: امیرعلا عدیلی. همام. اصفهان. • لشچینسکی. نانسی. 1387. طراحی کاشت منظر: رویکردی حرفه ای به طراحی باغ. ترجمه: محسن کافی و مهدی خان سفید. تهران: آییژ. • محجوب. نیکی. 1386. بازی رنگ ها در شهرها. روزنامه اعتماد. شماره 1613. مورخ: 23/11/86. موجود در: برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام magiran.com • مرتضایی. رضا. 1380. نرده، حصار و جایگاه دوچرخه. ماهنامه شهرداریها. سال دوم. شماره 23. صص53 58. • مرتضایی. سید رضا. 1382. رهیافت هایی در طراحی مبلمان شهری. سازمان شهرداریهای کشور. تهران. • نسترن. مهین. زنگی آبادی. علی و تبریزی. نازنین.1383. طراحی و برنامه ریزی مبلمان شهری. شریعه توس. مشهد. 1 نقل قول لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده
به گفتگو بپیوندید
هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .