رفتن به مطلب

نوشتار یونانی بر روی سکه های اشکان


zahra22

ارسال های توصیه شده

 

 

 

چکیده:

 

یکی از نکات مبهم تاریخ اشکانی نوشته های یونانی بر روی سکه های شاهان این سلسله است. سکه جزء مهمترین آثار باقی مانده از اشکانیان در طول بیش از چهار قرن حکمرانی شاهان این سلسله است. اشکانیان از ابتدای حکومت خود تا پایان آن از خط و نوشته های یونانی بر روی سکه های خود استفاده کردند.محققان به درستی نمی دانند که چرا اشکانیان این سیاست را در نظام مالی خود در پیش گرفته بوده اند. می توان گفت که سکه های اشکانی با نوشتار یونانی برای مبادلات مالی خارجی استفاده می شده و در تجارت و اقتصاد داخلی نقشی نداشته اند.در این مقاله سعی داریم به بیان این نکته بپردازیم که استفاده از نوشتار یونانی بر روی سکه های اشکانی بیش از آنکه نشان دهنده تاثیر فرهنگهای غیر ایرانی مانند سلوکی و باختری باشد، نشان دهنده مصلحت اندیشی های سیاسی و اقتصادی اشکانیان است.مقدمه

 

قلمرویی که اشکانیان در آنجا به قدرت رسیده بودند؛ یکی از استانهای دولت سلوکی به نام پارت و هیرکانیا بود. پارت وهیرکانیا از اواسط قرن سوم قبل از میلاد تا سال 129 قبل از میلاد مرزهای شرقی سلوکیان را تشکیل می داده است.بنابراین اشکانیان در قلمرویی زندگی و مبارزه می کردند که ساکنان شهرهای آن با فرهنگ و نوشتار یونانی آشنا بوده اند.اشکانیان بعد از آنکه حکومت خود را در درون مرزهای قلمرو سلوکیان و باختریان بنا نهادند،اما حکومت آنان تا پیش از آنکه آنتیوخوس سوم در مگنسیا از رومیان شکست بخورد ، پایه های لرزانی داشت. بنابراین منطقی به نظر می رسد که اشکانیان در ابتدای حکومت خود برای حفظ قدرت خویش مجبور بوده اند که از نظر سیاسی با سلوکیان و باختریان با مدارا رفتار کنند. تا از این طریق بتوانند در فعالیتهای اقتصادی بین شرق و غرب شرکت داشته باشند.به نظر می رسد با فتح ماد توسط مهرداد اول فرهنگ و سیاست یونانی - که تا قبل از این واقعه فرهنگ وسیاست غالب بود- مغلوب شده باشد. بعد از مرگ آنتی اخوس هفتم با انحطاط کامل سلوکیان از نظر سیاسی همزیستی مسالمت آمیزی از نظر فرهنگی بین اشکانیان و سلوکیان به وجود آمده باشد.در واقع در پی ضعف سلوکیان رومیان به تارومار کردن آنها پرداختند.در این شرایط سلوکیان که پناهگاهی جز حکومت اشکانی نداشتند، به خدمت در این حکومت پرداختند.پیشینه تحقیق:

 

منابع یونانی همچون نوشته های ژوستین(Justin,book5) اطلاعاتی را درباره خط و نوشتار مرسوم در بین اشکانیان در اختیار ما

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
می دهند. بر اساس نوشته های مورخ مذکور به نظر می رسد هم زبان و خط محلی و هم زبان و خط یونانی در بین اشکانیان مورد استفاده بوده است. وقتی به تاریخ اشکانی می پردازند خط و نوشتار حاکم در بین آنان را در اختیار ما
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
دهند. به نظر می رسد که نظام نوشتاری و زبان آنان به دو زبان و نوشتار محلی و یونانی بوده است.جورجینا هرمان(هرمان، 30:1373) معتقد است که شاهان اشکانی اگر چه خود را دوستدار یونان می دانستند؛ اما بی تردید الهه های ایرانی را پرستش می کردند.استفاده از نام های ایرانی در بین شاهان اشکانی - همچون مهرداد واردوان- به خوبی پرستش الهه های ایرانی توسط این شاهان را نشان می دهد. هرمان پا را از این فراتر تهاده و معتقد است که اشکانیان زردشتی بوده اند. بیوار(بیوار،103:1383) باتکیه بر گنجینه یافت شده در دره اترک در غرب بجنورد که در آن سکه های اشکانی به همراه سکه های دایودوت یافت شده نظر دیاکونوف را درباره خط و زبان اشکانی تایید می کند. دیاکونوف(دیاکونوف،75:1344) معتقد است که شاهان اشکانی ، در نوشته روی سکه های خود می کرده اند و بنابراین یونانی یکی از زبانهای رسمی امپراطوری اشکانیان بوده است.سایکس نیز در کتاب خود (سایکس ص 493)نظر مشابهی را ذکر می کند . به عقیده اوشهرهای یونانی نشینی که در قلمرو دولت اشکانی بوده اند، حکومتی نیمه مستقل داشته اند ؛ بنابراین کاربر عناوینی همچون فیل که بر سکه های اشکانی به کار رفته ، جهت جذب قلوب ساکنین این شهرها بوده است .گیرشمن (گیریشمن، 315:1370) و خدادادیان (خدادادیان ،277:1380) نیز استفاده از نوشتار و فرهنگ یونانی به وسیله اشکانیان را بیشتر اقدامی سیاسی از طرف این دولت می داند که وضعیت ایراندر آن روزگار بر آنان تحمیل کرده بود. از طرفی در آن زمان مبادلات تجاری از یونان تا بلخ به زبان یونانی انجام می گرفت. مالکوم کالج (کالج، 2537 شاهنشاهی ) تنها به بیان این نکته بسنده کرده که سکه های نخستین پارتی به شیوه یونانی ضرب شده است. شیپمان (شیپمان ، 1384) استفاده از لقب دوستدار یونان که از زمان مهرداد اول بر سکه های اشکانی به کار رفته است را دلیلی بر این موضوع می داند که شاهان اشکانی بر آن بوده اند که ساکنان یونانی قلمرو پارت و مناطق مجاور آن را با خود همراه سازند. فرای(فرای، 289:1377)بر این عقیده است که آغاز فرمانروایی پارتیان همراه با ادعای آنان مبنی بر دوستداری یونان است و پایان آن دوران واکنش فرهنگ ایرانی در برابر فرهنگ یونانی است.با این حال هیچ کدام از محققینی که به پژوهش در باره تاریخ اشکانی پرداخته اند، نتوانسته اند به طور روشن بیان کنند که علت استفاده از نوشتار یونانی بر سکه های اشکانی چه بوده است . در واقع جامعه تحت سلطه اشکانیان جامعه ای بود که اگر چه حکومت حکمرانان ایرانی را بر خود پذیرفته بودند ؛ اما با این حال ساکنان این جامعه با خط ایرانی آشنایی نداشتند و بنابراین لازم بود که برای آنان سکه هایی به خط یونانی ضرب شود

لینک به دیدگاه

[h=3]جغرافیایی سیاسی:[/h]هسته مرکزی جغرافیای سیاسی حکومت اشکانیان بین دریای کاسپین و خلیج فارس

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
گرفته است.با این حال مرزهای سیاسی این سلسه آن شامل تمام قلمرو ایران ، بخشی از کشوری که امروزه عراق نامیده می شود، ترکیه، ارمنستان، آذربایحان، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان بوده است. در زمان اوج قدرت اشکانیان حتی غزه و فلسطین هم در قلمرو آنان
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
می گرفته است.البته این مرزها در طول دوره های مختلف حکومت اشکانی یکسان نبوده است . با اوج و یا سقوط قدرت سیاسی آنان ، این مزرها هم تغییر می کرده است.ایران به عنوان اصلی ترین جایگاه قلمرو اشکانی از نظر جغرافیایی چهار ساختا مختلف داشته است. این ساختارها عبارتند از:الف) مناطق کوهستانی که یک چهارم مناطق جغرافیایی ایران را تشکیل می داده اند.این مناطق محل مناسبی برای جنگهای پارتیزنی( مشکور،108:1374) اشکانیان بود.2)صحرای نمک3) سواحل دریای مازندران: این منطقه شامل یک نوار باریک ساحلی است که بین سلسله کوههای البرز و دریا
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
گرفته است. این منطقه ، منطقه ای پرباران است و بیشتر زمینهای جنگلی ایران در آنجا
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
دارد.4) دشت خوزستان: زمینهای حاصلخیز خوزستان شرایط مناسبی را برای کشاورزی ایجاد کرده بود . در دوره اشکانی یونانیان غالبا در این منطقه ساکن بودند.[h=3]تاریخ سیاسی اشکانیان:[/h]ارشک اولین شاه اشکانی است که به ضرب سکه پرداخته است. بر اساس نوشته آرین ارشک اول از خانواده اشکانیان و فرزند فری پاتر بوده است(Arrian, Frg. Hist., 1 (quoted in Photius 58) and 156 ) . برادر او تیرداد است.ارشک اول بعد از آندراگورس(تصاویر4-1 )- استاندار سلوکیه - در سال 247 قبل از میلاد در آساک تاجگذاری کرد. پس از آنکه ارشک اعلام استقلال نمود ، آنتی اخوس سوم -پادشاه سلوکی -به مقابله با او پرداخت تا قلمرو سلوکیان را از او باز پس ستاند. همزمان با این اقدام آنتی اخوس(تصاویر13-5) درگیر جنگی با رومیان شد و از آنان شکست خورد . اشکانیان از اوظاع پیش آمده به نفع خود استفاده کردند و قدرت خود را در پارت ، هیرکانیا، هرات و شاید نسا استحکام بخشیدند.پس از مرگ دایودودت اول، پادشاه باختری( تصاویر25-18) ، ارشک با فرزند او دایودودت دوم
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
داد صلحی منعقد نمود. در این اثنا سلوکوس دوم کالینوکوس ( 247 تا 226 قبل از میلاد ) به جمع آوری لشکری در بابل پرداخت تا به همراه آن لشکر به بخش شرقی قلمرو خویش- که اشکانیان آن را تصاحب کرده بودند. -حمله کند. در پی حمله سلوکوس ارشک عقب نشینی کرد و به سکاها پناه برد. اما بد اقبالی اشکانیان دیری نپایید.در حدود سال 227 ق.م ، سوریه درگیر مشکلاتی شد و بنابراین توجه سلوکوس به جای شرق به سوریه معطوف شد. پس از سلوکوس دوم ، پسر بزرگ او بر تخت سلطنت سلوکیان نشست. او در زمان حکومتش درگیر شورش برادرش ملون و اسکندر گردید. در این شرایط ارشک از موقعیت استفاده کرد و به جمع آوری سپاه و تحکیم موقعیت خویش پرداخت. او قلعه ای به نام آپااورتنون بنا نهاد. این قلعه موقعیتی
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
ناپذیر داشته است.[h=4]ارشک دوم:[/h]ارشک دوم فرزند ارشک اول ( 211 الی 191 قبل از میلاد ) و برادر زاده تیرداد -دومین پادشاه اشکانی - است . بعضی از مورخین نام او را اردوان ذکر کرده اند. بعد از مرگ ارشک اول موقعیتی به دست سلوکیان افتاد و آنان توانستند آن بخش از قلمروشان را که در سال 211 ق.م به دست اشکانیان افتاده بود ، دوباره تصرف کنند.آنتی اخوس سوم ، با ارتبازان ، پادشاه ماد ، عقد اتحادی بست و سپس به سمت همدان لشکر کشید. در آنجا در سال 209 ق.م معبد آناهیتا را به آتش کشید. آنتی اخوس پس از فتح همدان به طرف هکاتوم پولیس حرکت کرد و تقریبا بدون هیچ گونه درگیری خاصی آنجا را فتح نمود. ارتش آنتی اخوس سپس به تاگایی در نزدیکی دامغان تاخت و ارشک دوم را در کنار کوه لایوس شکست داد و وادار به عقب نشینی به هیرکانیا نمود.ارتش سلوکی در پی پیشروی های خود ، تمبرکس و سیرکس را محاصره و سپس
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
نمود. ارشک دوم بعد از تحمل این شکستها مجبور شد که
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
داد صلحی با آنتیوخوس منعقد نماید.پس از ارشک دوم ، پریاپاتیوس در سال 191 ق.م بر تخت سلطنت اشکانیان نشست. بر اساس نوشته های فرای پارت و باختر (که برای بار دوم به تصرف سلوکیان در آمده بودند) تا زمان شکست آنتی اخوس از رومیان در مگنسیا در سال 189 ق.م در اختیار سلوکیان بود؛ اما شکست آنتی اخوس از رومیان فرصتی به دست اشکانیان داد تا دوباره این نواحی را فتح کنند و اینگونه بود که غروب تاثیر فرهنگ یونانی در ایران آغاز شد.شکست آنتی اخوس از رومیان تبعات دیگری هم داشت. پس از این شکست سلوکیان تقریبا استقلال خود را از دست دادند و رومیان شروع به دخالت در امور سلوکیه کردند. دیگر عزل و نصب شاهان سلوکی با نظارت رومیان انجام می شد. این وضعیت ادامه داشت تا اینکه پمپی به کلی به حکومت سلوکیان در سوریه خاتمه بخشید.

لینک به دیدگاه

[h=3]مشخصات سکه های اشکانی:[/h]واحد وزن در دوره اشکانی درهم است و بیشتر سکه های این دوره یک درهمی است.سکه های چهاردرهمی اشکانی تنها از زمان مهرداد اول ضرب شده اند. در این دوره قالب سرسکه ها بیضی شکل بوده و تصویر به صورت عمودی بر سکه ضرب می شده است. تصویر شاه در مرکز سکه از مشخصات عمده سکه های اشکانی است. نام شخصی شاهان اشکانی به ندرت بر سکه های آنان دیده می شود(تصاویر25-18).اشکانیان پس از

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
ضرابخانه های ماد ، سلوکیه و بابل، سال و ماه حکومت خود را به یونانی بر سکه ها نقر می کردند. این موضوع فهم زمان حکومت آن دسته از شاهان اشکانی که در این برهه زمانی سکه زده اند را ممکن ساخته است . سکه های آنان آمده است. برای تقسیم بندی سکه های اشکانی ودوران حکومت هر کدامین از شاهان اشکانی تا زمانی که به
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
ضرابخانه های ماد، سلوکیه و بابل پرداختند که از آن زمان به بعد بر روی سکه های آنان همچنان خط یونانی و سال و ماه حکومت آنان باقی می ماند.احتمالا تمام سکه های چهاردرهمی اشکانی در ضرابخانه سلوکیه ضرب شده اند.بر پشت این سکه ها به جای نقش کماندار نقش الهه تایچه -که گاه سربند شاهی را به پادشاه می دهد- دیده می شود. در حاشیه پشت این سکه ها نوشتارهایی نقر شده است. این نوشته ها به ندرت بر روی سکه ها دیده می شوند. در پشت این سکه ها بین نقش الهه تایچه و تصویر پادشاه ، سال ضرب سکه به خط یونانی نوشته شده است. این سالها بر اساس تقویم سلوکی بوده اند. بر بعضی از این چهاردرهمی ها نام ماه ضرب سکه نیز آورده شده است.بعضی از ایالتهای وابسته به دولت اشکانی همچون خاراسین، ایلام و پارسیان به نام خود سکه ضرب کرده اند. احتمالا سکه های اشکانی در نظام اقتصادی این ایالتها نقشی نداشته اند. بعلاوه در بعضی از شهرهای بین النهرین همچون دورااروپوس که زیر نظر اشکانیان اداره می شده ؛ علاوه بر سکه های اشکانی ، سکه های شاهان معاصر اشکانیان نیز یافت شده است. به این ترتیب می توان چنین استنباط کرد که سکه های اشکانی در جنوب ایران کمتر مورد استفاده بوده اند.[h=3]نتیجه گیری:[/h]در ایران سکه های بسیار کمی از شاهان سلوکی به دست آمده است. این در حالی است که سلوکیان نزدیک به یک قرن در ایران حکومت کرده اند. یقینا آنان در این مدت جهت انجام داد و ستد های خود به سکه نیاز داشته اند. به درستی نمی توان دلیل مشخصی را برای این موضوع ارائه داد ؛ اما با این حال می توان احتمال داد که سلوکیان در داد وستد های خود سکه های اسکندر را مورد استفاده
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
می داده اند.از سکه های آندراگوراس ساتراپ باختر نیز در موزه های ایران اثری نیست. این موضوع احتمالا به این علت بوده است که شهر نسا هیچ نوع ارتباط اقتصادی با شهرهای درون ایران نداشته است. در نسا همچنین اثار بر جای مانده از یونانیان بسیار اندک است. این مطلب بیانگر آن است که ارتباط فرهنگی بین یونانیان شرق ایران با دیگر شهرهای یونانی بسیار ضعیف بوده . به هر حال یونانی نشینان شرق ایران هنگام جنگ و دفاع از خود از یاری هموطنان خود بی نصیب مانده بودند.مقایسه نوشته های یونانی بر سکه های اشکانی ، شاهان باختری و نیز سکه های سلوکی نشان می دهد ضرابان سکه های اشکانی به تقلید از سلوکیان و باختریان به نقر نوشته ها بر سکه ها پرداخته اند. شاید یکی از دلایل استفاده اشکانیان از خط یونانی بر روی سکه ها ، ارتباط تنگاتنگ آنان با یونانیان باختر بوده است. اشکانیان به هر طریق ممکن سعی داشتند دامنه نفوذ خود را در میان یونانیان باختر گسترش دهند.سکه های نقره اشکانی که بر روی آنها تصویر پادشاه و بر پشت آنها نقش کماندار نشسته دیده می شود را می توان سکه های دولتی اشکانی دانست که به منظور استفاده در تجارت بین المللی ضرب می شده اند. در همان ضرابخانه هایی که سکه های دولتی ضرب می شده اند، به جز سکه های نقره ، سکه های دیگری نیز ضرب می شده است. بر روی این سکه ها تصویر پادشاه و بر پشت آنه نقوش بومی دیده می شود. این سکه ها احتمالا در مبادلات محلی کاربرد داشته اند.به نظر می رسد که قدرت نظامی اشکانیان چندان به نیروهای نظامی یونان و ملل تابعه اشکانی متکی نبوده و آنان در جنگها بیشتر از نیروهای خودی و عشیره ای استفاده می برده اند. سکه های غیر نقره ای که پیش از این ذکر آنها گذشت ؛ احتمالا برای پرداخت دستمزد این نیروهای عشیره ای استفاده می شده است.تعدد سکه های ارشک دوم نشان می دهد که بعد از مرگ ارشک اول به توسعه قلمرو خود ادامه دادند و توانستند تعداد بیشتری ازشهرهایی که تحت سلطه سلوکیان بود را
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
نمایند.

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...