معرفی ژئوسایت های کشور (ژئوتوریسم ایران)

[not found 16,275]

ژئوتوريسم چیست؟

 

ژئوتوریسم (Geotourism) یکی از رشته های کردشگری وابسته به طبیعت است است که به معرفی پدیده های زمین شناسی به گردشگران با حفظ هویت مکانی آنها می پردازد. ژئوتوریسم از علوم مختلف زمین شناسی کمک می گیرد و علاقمندان به طبیعت و پدیده های زمین شناسی را برای بازدید از جاذبه های زیبای زمین دعوت می کند.

 

ژئوتوریسم یا گردشگری زمین شناسی امروزه مخاطبان وسیعی پیدا کرده است . مخاطبان ژئوتوريسم نه تنها متخصصان و کارشناسان زمين شناسى، بلکه گردشگران عادى و علاقمندان طبيعت هستند. در جريان فعاليت‌هاى ژئوتوريسمى، بازديدکنندگان ضمن بازديد از پديده‌هاى زيبا و ويژه زمين شناسى، با مبانى پيدايش آنها آشنا شده اهميت وجودى آنها را در‌مى‌يابند. يکى از ويژگى‌هاى پديده‌هاى زمين شناسى که موجب برترى نسبى آنها بر پديده‌هاى اکوتوريسمى مى‌شود، اسرارآميز بودن و پيچيده بودن مباحث زمين شناسى براى افراد عادى است. واژه زمين شناسى براى اغلب مردم يادآور پديده‌هاى باشکوه، بزرگ و اسرارآميزى چون آتشفشان، زلزله، شهاب سنگ، دايناسور، فسيل، دوره‌هاى زمانى ميليونى و ... است. لمس اين مفاهيم يا مفاهيم وابسته به آنها که در جريان برنامه‌هاى گردشگرى زمين شناسى امکانپذير است، جذابيتى شگرف براى بازديدکنندگان ايجاد مى‌نمايد.

 

يکى از مباحث مهمى که در ژئوتوريسم اهميت زيادى دارد، موضوع آموزش و اطلاع رسانى است. هدف از اين مبحث آشنا ساختن همگان به خصوص کودکان و نوجوانان با ميراث زمين شناسى و پديده‌هاى مختلف علوم زمين به منظور جلب همکارى عمومى در حفظ اين آثار و استفاده بهينه و صحيح از اين منابع است.

 

ژئوتوريسم علاوه بر مزايايى که از نظر درآمدزايى مستقيم و غيرمستقيم به واسطه جذب گردشگر دارد، در ايجاد اشتغال بين دانش‌ آموختگان علوم زمين و همچنين ساکنان مناطق داراى سايت‌هاى زمين شناسى بسيار موثر است. ايجاد مشاغل جديد تحت عنوان راهنمايان زمين شناسى (Geoguides ) و نگهبانان زمين شناسى ( Geoguards ) از اين جمله‌اند.

 

Geoguide زمين شناسى است که با گذراندن دوره‌هاى آموزش اصول راهنمايان جهانگردى و همچنين آشنا بودن با پديده‌هاى زمين شناسى ايران در خدمت گروه‌هاى گردشگرى قرار مى‌گيرد. وظيفه اين راهنما ارائه توضيحات علمى و توصيف پديده‌هاى زمين شناسى براى گردشگران و پيشبرد اهداف آموزشى تعريف شده است. اين راهنما مى‌تواند بصورت دائم در منطقه حضور داشته باشد و به گروه‌هاى مراجعه کننده خدمات بدهد. در اين صورت بايد در ژئوپارک مورد نظر دفترى براى استقرار وى در نظر گرفته شود. همچنين راهنما مى‌تواند بر اساس برنامه گرو‌ه‌هاى گردشگرى، در مناطق مختلف آنها را همراهى نمايد.

 

Geoguard زمين شناسى است که در محل ژئوپارک مستقر بوده و ضمن آگاهى کافى از ويژگى‌هاى پديده مورد نظر، وظيفه حراست از محدوده ژئوپارک را انجام مى‌دهد. Geoguard مى‌داند که چه عواملى بر پديده مذکور آثار منفى مى‌گذارد و در جهت جلوگيرى از اين آسيب‌ها تلاش کرده و اين آثار منفى را در ابتداى بازديد براى بازديدکنندگان نيز تشريح مى‌نمايد. Geoguard در تمامى مراحل بازديد گروه را همراهى نموده و از آسيب‌هاى احتمالى وارده به پديده‌ها توسط بازديدکنندگان جلوگيرى مى‌کند.

 

نکاتى که در اين تعريف بايد مورد توجه قرار گيرند:

 

آگاهانه:

 

يک ژئوتوريست با هدف مشخص و برنامه قبلى به يک منطقه مسافرت مى کند. در واقع او مى داند که از اين بازديد چه انتظارى دارد و چه خواهد ديد او از موضوع مورد بازديد شناخت کلى دارد.

 

مسئولانه:

 

ژئوتوريست به ارزش وحساسيت پديده هاى زمين شناختى آگاه است. و در هنگام استقرار در منطقه و بازديد از وارد نمودن هرگونه آسيب به آنها و طبيعت بيرون خوددارى کرده ود يگران را نيز از اين کار باز مى دارد .

 

طبيعت فعاليت هاى ژئوتوريستى در محيط طبيعى انجام مى شود .بازديد از موزه هاى علوم زمين به تنهايى نمى تواند يک فعاليت ژئوتوريسمى باشد و بيشتر يک فعاليت تکميلى در کنار ژئوتوريسم به حساب مى رود. البته بازديد از سايت هاى فسيلى در شمار فعاليت هاى ژئوتوريسمى به حساب مى آيد. پديده هاى زمين شناختى حاصل عملکرد فرايندهاى گوناگونى است که در طول تاريخ زمين شناختى وزمين ريخت شناسى(ژئوموروفولوژيک) موضوع مورد علاقه وتوجه ژئوتوريسم است.

 

آموزش:

 

يکى از اهداف ژئوتوريسم آموزش مفهوم هاى پايه علوم زمين به همگان به ويژه کودکان ونوجوانان است آشنايى با پديده هاى زمين شناختى و ارزش آنها موجب احساس نزديکى بيشتر با زمين وطبيعت و افزايش حس مسئوليت فردى واجتماعى افراد نسبت به حفاظت از اين پديده ها خواهد شد . پيش از اين به دليل نو بودن موضوع ژئوتوريسم عدم ارائه تعريف دقيق از آن و نبود منابع ومستندات تدوين شده اين نوع گردشگرى (بوم گردى) در نظر مى گرفتند.حقيقت اين است که هر دو رشته گردشگرى (ژئوتوريسم و اکوتوريسم ) زيرمجموعه اى از توريسم وابسته به طبيعت Nature) (based tourism به شمار رفته و زيرشاخه يکديگر نيستند. تفاوت بزرگ اين دو اين است که اکوتوريسم بيشترين توجه را به موجودات زنده ومحيط هاى زندگى (گياهى وجانورى) معطوف مى دارد (همانگونه که نام آن وارتباطش با اکوسيستم و اکولوژى آن بر مى آيد). اما ژئوتورييسم به پديده هاى زمين شناختى وزمين ريخت شناسى پرداخته و در واقع با طبيعت بيجان وسير تحولى آن سروکار دارد .حتى در مواردى که ژئوتوريسم موضوع فسيل ها را مورد نظر قرار مى دهد-به يک موجود اکنون غير زنده - يا سنگ(سنگواره)توجه کرده است هر چند که اين سنگ خواستگاه زنده داشته است. البته موضوع سنگواره ها پل ارتباطى بين دانش زمين شناسى، زيست شناسى و آب وهوا شناسى ديرين است.

 

براى جداسازى ژئوتوريسم واکوتوريسم مثال زير مى تواند تفاوت ها را به روشنى بيان نمايد:

 

رشته هايى مانند کوه نوردى تپه نوردى از زيرمجموعه هاى اکوتوريسم هستند اما هدف وفعاليت اکوتوريسم ها و ژئوتوريست ها در اين بخش از طبيعت انجام مى دهند يکسان نيست .براى يک ژئوتوريست ، هدف کوهنوردى يا تپه نوردى نيست و سفر به اينگونه جاها براى شناخت ومطالعه خود پديده (کوه ، تپه، دره و...)و چگونگى پيدايش وساختار آن است. اين در حالى است که يک اکوتوريست براى کوهنوردى ورزشى يا تفريحى، بازديد از چشم اندازها وتماشاى گياهان و جانوران هدف هايى اين گونه ،‌ به طبيعت سفر مى کند.

 

به طور کلى ژئوتوريسم نوعى گردشگرى طبيعى بر پايه دانش زمين شناسى است .

 

راس داولينگ و ديويد نيوسام در کتاب ژئوتوريسم (2006) آشکارا ژئوتوريسم را گردشگرى زمين شناختى و (نه گردشگرى جغرافيايى) دانسته اند. همچنين در خلال نخستين کنفرانس جهانى ژئوتوريسم (فريمانتل استراليا 2008) در روز پايانى کنفرانس ، گفتگوهاى پردامنه اى در مورد پيوستگى ژئوتوريسم با دانش زمين شناسى و جغرافيا بين کارشناسان و شرکت کنندگان پيش آمد که پس از پايان ديدگاه هاى گوناگون دانش زمين شناسى از آن رو که فرآيندها و پديده هاى زمين شناختى بيشتر و گسترده ترى را در مقايسه با جغرافيا (ژئومورفولوژى/ زمين ريخت شناسى) زير پوشش مى گيرد،‌ به عنوان پيوسته ترين رشته علمى با زمين ريخت شناسى ) زير پوشش مى گيرد،‌ به عنوان پيوسته ترين رشته علمى با ژئوتوريسم پيشنهاد شد. همچنين همگان به اين هماهنگى رسيدند که تعريف پيشين ژئوتوريسم از سوى انجمن ملى جغرافياى آمريکا(نشنال جئوگرافى) با آنچه اکنون در ديگر جاهاى جهان به کار مى رود يکسان نبوده و نمى تواند به عنوان مفهوم ژئوتوريسم به کار رود. اين تعريف تنها در آمريکا و با توجه به ويژگى هاى مورد نظر آن کشور کاربرد دارد . شايان ذکر است که اين هماهنگى با حضور چند تن از نمايندگان سرشناس ژئوتوريسم کشور آمريکا بدست آمد. ژئوتوريسم اصلى ترين فعاليتى است که در محدوده يک ژئوپارک انجام مى شود. اما مى تواند در خارج از اين محدوده يعنى در يک ژئوسايت منفرد نيز صورت پذيرد. ترانشه جاده ها و ديواره ها از ديگر مواردى هستند که مى توانند پديده هاى زمين شناختى را دربرداشته ونمايش دهند. اين گونه موارد که حالتى کم وبيش خطى دارند را نمى توان ژئوسايت در نظر گرفت. عنوان ژئوتوريسم مسير يا مسير ژئوتوريسمى براى اينگونه موارد بکار مى رود.

 

ژئوتوريست ها معمولاً گردشگرانى قانع هستند که به دنبال هتل هاى لوکس وشرايط بسيار عالى خدماتى نيستند. آنها مى توانند به راحتى در چادر و در شرايط ابتدا زندگى کنند، مسيرهاى طولانى وسخت را پيمايش کنند وبيشترين ارتباط ونزديکى را با طبيعت داشته باشند. اين يکى از مزيت هاى ژئوتوريسم به شمار مى رود و نشان مى دهد که اينگونه از گردشگرى اين رويداد و اين هماهنگى ، يکى از اهداف و آرمان هاى تشکيل ژئوپارک ها نيز بوده است .

 

افسانه ها واسطوره ها در زمين شناسى

 

پديده هاى زمين شناختى گاه ريخت هاى ويژه با رويدادهاى اسرارآميز (از ديدگاه مردم عادى) را هويدا مى سازد که دستمايه مردم براى ساخت داستان ها واسطوره ها وشکل گيرى باورهايى ماندگار مى شود .پرداختن به اين موضوع وشناخت اينگونه اسطوره ها وباورها در مقوله اى نوين به اسم geomythology مورد بررسى قرار مى گيرد.

 

سنگ آدم (آدم داشى به زبان آذرى) به گونه اى از دودکش هاى جن گفته مى شود که بدنه اى استوانه اى شکل وسرى کروى دارد وشبيه بدن انسان است. در ميان مردم بومى ، باورهايى وداستان هايى براى انگونه ريخت ها وجود دارد از جمله اينکه يک انسان گناهکار به عذاب خدا دچار شده وسنگ شده است.

 

هفت تخته سنگ ايستاده در مسير جاده چالوس با داستانى مشابه هفت برادران معروف شده اند.کوه عقاب در تفت وچين اژدها در گرمسار از ديگر نمونه هاى معروف در اين زمينه هستند .در منطقه تخت سليمان يک چشمه تراورتن ساز خشکيده که اکنون يک تپه مخروطى تو خالى وخوفناک است.به نام زندان سليمان ويک ديواره دراز پيچ خورده از تراورتن به اژدهاى سليمان معروف شده اند.

 

آتشفشان هاى سبلان ودماوند از ارزش هاى اسطوره اى زيادى برخوردارند تا اندازه اى که از دماوند در بسيارى از جاها به عنوان نماد ايران استفاده مى شود.از دماوند در آثار جاودانه شاعران ونويسندگان ايران نيز بارها ياد شده است.

 

آتشفشان مزاحم در نزديکى شهر بابک به دليل خروج آزاردهنده گوگردى از آن و دودزايى به اين نام خوانده شده است. يکى از نمونه هاى جالب در دره ستاره هاى جزيره قشم ديده مى شود.دره ستاره ها که مردم محلى به آن استاره گفته (به معناى ستاره افتاده ) مى گويند .ريخت فرسايشى ويژه اى دارد و آکنده از ستون هاى نوک تيز باقيمانده از فرسايش است.مردم بر اين باورند که در عهد باستان يک ستاره به داخل اين دره فرو افتاده و خاک و سنگ را به هوا پرتاب کرده و خاک و سنگ در همان حالت سخت شده اند وباقيمانده اند .

 

ريخت شناسى ناشى از عملکرد زمين ساخت وفرسايش در کوه هاى نزديک بزرگراه کرج- قزوين در منطقه آبيک از دور دست پيکره زنى را مجسم مى سازدکه چشم به جاده دارد.رانندگانى که همواره از اين مسير رد مى شوندمى گويند اين زن همسر يک راننده است که منتظر بازگشت شوهرش است.

 

در منطقه قروه امام زاده اى به نام باباگر گر با شمشير خود يک اژدها را به سنگ تبديل کرده است.اين اژدها يک توده تراورتن نوارى شکل وپيچ خورده است که بر روى سطح بالايى آن يک توده تراورتن نوارى شکل وپيچ خورده است که بر روى سطح بالايى آن يک شيار طولى وجود دارد وجاى برخورد شمشير به شمار مى رود.در همين منطقه دهانه اى در نزديکى چشمه معدنى وجود داردکه گازهاى زيرزمينى از آن خارج مى شود .اهالى در دل نيت يا نذرى کرده و دهانه را با پارچه و ديگر مواد مى بندند. پس از مدتى فشار گاز پارچه ها وديگر مواد را با صدايى بلند به هوا پرتاب مى کنند.برخى از مردم باور دارند هر چه صدا بلندتر باشد امکان پذيرفته شدن نيت يا نذر آن شخص بيشتر است.

 

نمونه هاى بسيار زياد وجالبى از اين دست در سراسر ايران به چشم مى خورند که همگى به شکلى با پديد هاى زمين شناختى در رابطه هستند.اين نمونه ها مى توانند در موضوع آثار فرهنگى ژئوتوريسم مورد استفاده قرار گيرند. يکى از کاربردهاى جالب در اين زمينه ريشه يابى نام مکان ها وارتباط ويژه آن با يک پديده زمين شناختى است.مرتضى مومن زاده کار جالب و همه جانبه اى در اين زمينه به انجام رسانده و مجموعه نام مکان هايى که نام کلمه زر يا طلا در خود دارند را گردآورى نموده و به اين نتيجه رسيده که در بسيارى از موارد معدن يا نشانه هايى از طلا در آن مکان وجود داشته است.وى در واقع ،‌سرنخ هايى با ماهيت فرهنگى را براى اکتشاف مورد استفاده قرار داده است.

 

گوناگونى فراوان در غار نهشته ها ، اسامى گوناگونى را براى ريخت هاى اين غار نهشته ها به همراه داشته است.پاى فيل،‌پنجه شير،سر يوزپلنگ،‌عروس وداماد هشت پا،بودا، نخل سوخته وبسيارى اسامى ديگر را مى توان از زبان راهنمايان غار در هنگام بازديد از غارهاى ايران شنيد.

 

نمونه هاى ياد شده نشانگر اين هستند که مردم پيوسته با طبيعت وزمين ارتباط عميق وذاتى داشته وبسيارى از پديده هاى آن را در فرهنگ خود جاى داده اند. اين موضوع اهميت توجه به Geomythlogy را در معرفى ژئوپارک ها و گسترش ژئوتوريسم مشخص مى سازد.

 

 

 

برگرفته از اطلس توانمنديهاى ژئوپارک و ژئوتوريسم ايران نوشته عليرضا امرى کاظمى

 

*** در این تایپیک قصد دارم ژئوسایت های ایران رو معرفی کنم.

[not found 16,275]

ژئوپارک قشم در دنیا بی نظیر است

 

 

به گزارش ايسنا ، دكتر كلوديا در بازديد يك هفته‌ اي خود از منطقه ژئوپارك قشم ديشب در گفت‌وگو با خبرنگاران خاطرنشان كرد: ژئوپارك قشم به دليل مناطق بكر و دست نخورده آن و نيز وجود مردماني با آداب و رسوم و پوشش خاص، يكي از منحصر به فرد ترين ژئوپارك هاي جهان به شمار مي‌رود.

 

ژئوپارك قشم به دليل مناطق زمين شناسي، طبيعي، تاريخي و زيست محيطي ويژه آن، در دنيا منحصر به فرد است.

 

مسوول توسعه منطقه‌اي ژئوپارك‌هاي آلمان، اظهار كرد: در جريان بازديد از ژئوپارك قشم، مذاكرات مهمي در خصوص توسعه و اجراي هرچه سريعتر طرح جامع آن با مسوولان ژئوپارك قشم صورت گرفت كه به توافقاتي دست يافتيم.

 

كلوديا گفت: وسعت ژئوپارك آلمان بالغ بر 3500 كيلومتر است و بيش از يك ميليون نفر جمعيت دارد و سالانه گردشگران داخلي و خارجي زيادي از آن بازديد مي‌كنند.

 

وي افزود: در اجراي طرح جامع ژئوپارك قشم، بايد سه مساله اصلي مورد توجه خاص قرار گيرد كه ايجاد ظرفيت‌هاي توسعه ژئوپارك، آموزش مردم و جوامع محلي از طريق رسانه‌ها و جانمايي و تجهيز مناطق ژئوپارك قشم از آن جمله است. با تحقق اين امور مي‌توان به زمينه گردشگري در ژئوپارك مهم قشم، اميدوار بود.

 

وي بيان كرد: ژئوپارك آلمان يك پارك طبيعي است كه در واقع از طريق مديريت پارك‌هاي طبيعي اداره مي‌شود و طرح توسعه و حفاظت و نگهداري آن با مشاركت مردم محلي اجرا مي‌شود.

 

وي با اشاره به اهميت مشاركت مردم محلي در اجراي طرح‌هاي توسعه ژئوپارك اظهار داشت: آموزش مردم محلي و همچنين راهنمايان تورهاي گردشگري ‌از مسايل مهم در اجراي طرح جامع ژئوپارك قشم مي‌باشد.

 

خانم كلوديا با تاكيد بر همكاري و ارائه مشاوره به مديران ژئوپارك قشم گفت: گزارش نهايي مطالعه و بررسي ژئوپارك قشم را آماده و به يونسكو و نشريات معتبر علمي در زمينه ژئوپارك‌ها و همچنين سازمان منطقه آزاد قشم ارايه خواهيم كرد.

 

گفتني است، دكتر كلوديا، مشاور ژئوپارك‌هاي جهاني، مسوول ژئوپارك فرانكفورت آلمان، عضو كميته مشورتي اروپا در خصوص ژئوپارك‌ها، عضو كميسيون ژئوپارك‌هاي جهاني، مسوول توسعه منطقه‌يي ژئوپارك‌هاي آلمان و استاد دانشگاه‌هاي آلمان است.

منبع:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[not found 16,275]

از جمله پدیده های زیبای زمین شناسی كه در قشم اتفاق افتاده عبارتند از:

 

فرسایش:

كه حاصل عملكرد باد،امواج دریا، رگبارهای فصلی، تغییرات درجه حرارت، رطوبت، تبلور كانی ها و عوامل ثانوی مانند تكتونیك و نیروی ثقل است. فرسایش به طور عمده در رسوبات نئوژن كه دارای جنس مقاوم هستند صورت می گیرد و بیشترین فرسایش را در لایه های سیلتی ، مارن و ماسه های سنگی مشاهده می نماییم. در اغلب مناطق به دلیل فرسایش سریع لایه های زیرین كه از جنس غیر مقاوم هستند زیر لایه های سنگی مقاوم خالی می شود و این لایه ها نیز در اثر نیروی ثقل خود فرو می ریزند. از نمونه های بارز در این زمینه میتوان در تراس های ساحلی نزدیك سوزا و دوستكو می توان مشاهده نمود. از پدیده های دیگر می توان به دود كش جن و تخت دیو، شكل های قارچی ، كمانی ، كروی ، قلوه ای مخروط ها و هرم های كوچك و بزرگ، شكل های شبیه به انسان و جانوران ( كوهسر) مختلف اشاره كرد. دشت و دامنه های مجاور چشمه های معدنی سولفوره در منطقه كارگه كه آن را با نام جالب كا سه سلخ یا برهوت سلخ می شناسیم مجموعه ای از شكل های فرسایشی را در خود جای داده است.

[not found 16,275]

دره ستاره ها:

روستای بركه خلف در فاصله 5 كیلو متری از سواحل جنوبی جزیره قرار گرفته است در شمال این روستا یكی از زیبا ترین جلوه های فرسایش در جزیره قابل مشاهده است. اهالی محل به این دره لقب استاره كفته و استارافتیده داده اند و معتقدند پس از فرو افتادن ستاره ای در این محل بر اثر ضربه ای سهمگین خاك از زمین بالا آمده و به هر شكلی كه بوده خشك و منجمد شده و چنین شكل هایی پدید آمده است. به دلیل شكل ویژه این دره و انواع شكل ها و پدیده های فرسا یشی موجود در آن مانند: مخروط های نوك تیز، ستون ها و ستونك های فرسایشی ، آرك ها و تیغه ها و دیوار های نواری اها لی معتقدند كه با تاریك شدن هوا این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه هستند و از ورود به آن در شب خود داری می كنند. جنس این دره از ماسه سنگ با سیمان آهكی است و پر از پوسته های فسیلی است كه به دلیل سست بودن جنس لایه ها می توان انتظار داشت پس از هر بارندگی شدید تغییرات محسوس در مورفولوژی دره صورت پذیرد.

 

 

 

 

[not found 16,275]

تنگه چاهكو:

در حوالی روستای چاهو در كناره شمالی بخش غربی جزیره دو دره عمود بر هم با دیواره های عمودی بلند دیده می شوند كه مورفولوژی شبه كارستی را نشان می دهد. در كف یكی ازدره ها كه امتداد تقریبا شمالی جنوبی دارد حفره های كم ژرف و نیم ژرف چاه مانندی وجود دارند كه محل انباشت و ذخیره آبهای جاری شده در هر بارندگی در دره ها بوده و مورد استفاده اهالی منطقه قرار می گیرد. جنس دیواره ها به طور عمده از ماسه سنگ آهكی است و به دلیل وجود میان لایه های مارن قرمز، سیلت و آهك شاهد انحلال و فرسایش های شدید در این بخش ها هستیم به نحوی كه در تمامی طول دیواره دره حفره های متعدد كوچك و بزرگ نمایان هستند. این تنگه به دلیل دارا بودن دیواره های عمودی نسبتا بلند، وجود شیارها و خطوط فرسایش موازی و ژرف و همچنین انواع حفره های نیمه كروی و بیضوی از زیبایی ویژه ای برخوردار است.

 

 

[not found 16,275]

تنگ عالی :

دربخش غربی جزیره در جنوب روستای چاهو شرقی واقع شده است وامتداد كلی شمالی جنوبی دارد. ورودی شمالی تنگه از طریق روستای چاهو شرقی در حدود 2كیلو متری ساحل شما لی قرار دارد و دهانه آن در ابتدا فراخ و پر عرض است ولی پس از طی چند 10 متر به سرعت تنگ و بسیار باریك می شود. وجود گیاهان فراوان و درختان نسبتا سالمند نشان دهنده وجود میزان آب كافی در بستر تنگه است. حفره ها و شیارهای فراوانی در دیواره های تنگه مشاهده می شود كه شكل نیم كروی، قاشقی و طاقچه ای دارند و از عناصر اصلی زیبایی این تنگه به حساب می آیند. شیارهای خطی و طا قچه ای در بسیاری از نقاط به صورت موازی دیده می شوند و دلیل بروز این حا لت انحلال و فرسایشی در میان لایه های رسی و مارنی است كه نسبت به ماسه سنگ آهكی فرسایش پذیری زیادی دارند. حركت سریع و تخریبی آب در زمان بروز سیلاب ها عامل دیگری در فرسایش لایه ها و ایجاد شكل های تیغه ای و گوه ای با لبه های صیقلی است. در دیواره های این تنگه شاهد درزه های كوچك و بزرگ و همچنین چندین گسل عرضی هستیم كه به احتمال زیاد حاصل فعالیت های نمكی است كه در كنار آن قرار گرفته است و در نهایت درانتهای جنوبی خود به دیواره های شمال شرقی گنبد نمكدان ختم میشود و مسیر از اینجا تا ساحل جنوبی كاملا با ساحل شمالی متفاوت بوده و جلوه های خاص حاصل از برونزد گنبد نمكی قابل مشاهده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[not found 16,275]

گنبد نمكی:

نمك به دلیل وزن حجمی پایین كه نسبت به سنگ های در بر گیرنده خود دارد و به خاطر خاصیت شبه خمیری و انعطاف پذیری آن همواره میل به صعود دارد و در مناطقی كه لایه های ضخیمی از نمك در زیر زمین وجود داشته باشد در صورت وجود نقطه ضعف در لایه های بالایی نمك از آن نقطه بالا می آید و با استفاده از فشار هیدروستاتیك نیروی خود را بر تمام بخش های محاط بر خود وارد می نماید. پس از بروز گنبد نمكی بر روی سطح زمین و با تاثیر آب باران نمك به تدریج محو می شود و در محل گنبد نمكی مواد مربوط به پوش سنگ و همچنین موادی كه از اعماق زیاد به همراه توده نمك به بالا آمده اند باقی می مانند. و این موجب غنی شدن یك یا چند نمونه كانی و ماده معد نی می شوند. در جزیره های قشم ، هرمز و هنگام هماتیت ، اولیژیست و مگنتیت بیشترین برونزد را دارند و معادن خا ك سرخ این جزایر شاهدی بر این مدعا هستند. از نمونه پدیده های مربوط به گنبد نمكی می توان به لایه های رنگارنگ نمك و كانی های آهن دار، غارهای نمكی ، بركه های نمكی ، شكل های كریستالیزاسیون زیبا، ساخت های تكتو نیكی بزرگ و كوچك اشاره كرد.

 

 

[not found 16,275]

غار نمكی و چشمه نمكی:

این غار در بخش جنوبی جزیره و در منتهی الیه غربی آن قرار گرفته است. دهانه غار رو به جنوب است و تا ژرفای حدود 20 متری آن با نور روز روشنایی دارد. شكل كل مسیر غار به صورت بك كمان كاملا خمیده است و دیواره ورودی غار تشكیل شده است از نوارهای رنگارنگ نمك و لایه های مختلفی از كانی های آهن دار. همچنین در مدخل غار آبگیری به طول 20 متر مشاهده می شود كه میزان آب آن وابسته به میزان نزولات جوی و متغیر است. استلاكتیت و به ندرت استلاگمیت های نمكی از اولین پیچش آن قابل هستند و به تدریج میزان آن افزایش می یابد. از نیمه غار تا انتهای آن زیبایی غار را كف پوشی از نمك كریستاله دو چندان نموده است و در نزدیكی دیواره ها اتصال استلاكتیت ها و استلاگمیت ها با یكدیگر ستون ها و ستونك های زیبا یی را پدید آورده است. در نزدیكی دهانه غار چند دهانه دیگر نیز قابل مشاهده است كه دیواره این حفره ها پوشیده از رسوبات گل كلمی نمك است. چشمه نمكی مجاور غار نمكی هم حاصل نفوذ آبهای سطحی مربوط به بارندگی به داخل مجراها و كانال های گنبد نمكی نمكدان است این آبها پس از نفوذ به داخل گنبد و حل كردن مقادیر زیاد نمك و دیگر مواد قابل انحلال به شكل چشمه ظاهر می شود آب این چشمه محلول فوق اشباع نمك است و به همین دلیل رسوب گذاری و تبلور نمك در حاشیه مسیر این چشمه به وفور دیده می شود و حاصل آن به صورت نواری سفید رنگ از دور دست مشاهده می شود از جمله شكلهای زیبایی كه در این ناحیه از نمك قابل مشاهده می شود میتوان به پلیگون های نمك، تیغه های نمكی بسیار تیز و برنده، شكل های گل كلمی و قلوه ای، رشته های ذره بینی و بلور های خود شكل نمك اشاره كرد.

 

 

[not found 16,275]

بام قشم :

فلاتی نیمه بلند مشرف بر كناره شمالی جزیره كه از بخش های مركزی آغاز می شود و تا نواحی غربی امتداد می یابد كه بام قشم نامیده می شود و چشم انداز بی نظیری را می توان از فراز آن شاهد بود. بخشهای پر فراز آن به طور عمده از سنگ آهك سخت كه شامل پوسته های صدف فراوان است تشكیل شده و در دامنه ها و حواشی آن ارتفاعات ماسه سنگ سست همراه با مارن و سیلت مشاهده می شوند كه بشدت فرسایش یافته اند. یكی از راههای خوب دسترسی به بام قشم از كنار روستای طبل می گذرد كه از انتهای مسیر ماشین رو پس از حدود 15 دقیقه پیاده روی و صعود از دامنه ها می توان به سطح فلات دسترسی پیدا كرد در آنجا بقایای یك روستای ویران شده را می توان یافت كه مردم محلی آن را كلات كشتار می نامند. نكته جالب دیگراستفاده از سنگ آهك سخت در سازه های این منطقه است كه از همان لایه های آهكی بالای فلات تامین شده است. وجود یك آب انبار مسقف سنتی ( بركه) شان از آن دارد كه سابقا اهالی دو روستای طبل و سلخ در ماههای گرم و شرجی سال از بام قشم به عنوان ییلاق استفاده می كرده اند. همینطور در شب میتوان بر روی بام قشم ستاره ها را رصد كرد.

[not found 16,275]

سواحل قشم :

ساحل مجاور كوه نمكدان به دلیل غنی بودن از ذرات براق كانی اولیژیست كه بر روی ماسه های كرم رنگ بسیار نرم تجمع پیدا كرده اند ساحلی درخشان و نقره فام است. ریپل مارك های موجی در برخی نقاط امتدادی در حدود 50 متر را بدون به هم خوردگی و تغییر جهت حفظ كرده اند. كه این نشانگر

 

آرامش دریا ، شیب كم ساحلی ، یكنواختی جنس و اندازه ماسه های ساحل است. تراس های ساحلی نیز در نواحی مختلف قابل مشاهده هستند. به دلیل سخت بودن جنس دیواره های این تراس ها عامل فرسایش كمتر بر روی آنها موثر بوده اما در عوض چهره ای خشن و آكنده از لبه های تیز را در سنگ ها می بینیم ضربه های امواج بر این دیواره ها و استحكام و مقاومت آنها نبرد همیشگی دریا و ساحل را تداعی می كند. تجمع سخت پوستان ، دو كفه ای ها، گاسترو پودها و به خصوص خرچنگ ها موضوعی شایان توجه است.

 

 

 

 

[not found 16,275]

غارهای خربس :

در ناحیه جنوب شرقی در داخل یك تپه بزرگ مارنی- رسی كه از سمت دریا بریده و فرسوده شده و تعدادی حفره و سوراخ بزرگ وجود دارد كه تا چندین متر در داخل دیواره ادامه یافته و بعضا به یكدیگر متصل بوده و تشكیل یك شبكه را می دهند. این غارها در فاصله ده كیلو متری شهر قشم قرار دارند و مشرف به ساحل جنوبی جزیره اند. با توجه به جنس دیواره ها كه به طور عمده از مارن و سیلت هستند فرسایش تاثیر زیادی بر آنها داشته و به نظر می رسد حفره هایی كه آنها را غار می نامند در ابتدا در اثر عمل امواج به وجود آمده است و اندازه های محدودی داشته اند و سپس توسط مردم بومی عمیق تر و بزرگ تر شده اند. نرمی جنس دیواره ها موجب شده است كه كار حفر آنها به سهولت انجام پذیرند. در دیواره های داخلی و خارجی غارها پوسته های دو كفه های مختلف به وفور یافت می شود غارهای خربس : در ناحیه جنوب شرقی در داخل یك تپه بزرگ مارنی- رسی كه از سمت دریا بریده و فرسوده شده و تعدادی حفره و سوراخ بزرگ وجود دارد كه تا چندین متر در داخل دیواره ادامه یافته و بعضا به یكدیگر متصل بوده و تشكیل یك شبكه را می دهند. این غارها در فاصله ده كیلو متری شهر قشم قرار دارند و مشرف به ساحل جنوبی جزیره اند. با توجه به جنس دیواره ها كه به طور عمده از مارن و سیلت هستند فرسایش تاثیر زیادی بر آنها داشته و به نظر می رسد حفره هایی كه آنها را غار می نامند در ابتدا در اثر عمل امواج به وجود آمده است و اندازه های محدودی داشته اند و سپس توسط مردم بومی عمیق تر و بزرگ تر شده اند. نرمی جنس دیواره ها موجب شده است كه كار حفر آنها به سهولت انجام پذیرند. در دیواره های داخلی و خارجی غارها پوسته های دو كفه های مختلف به وفور یافت می شود

 

[not found 16,275]

كولنی های مرجانی :

در جنوب بخش مركزی جزیره در ناحیه ای به نام شیب دراز كه محل تردد مردم از جزیره قشم به جزیره هنگام است می توان كلنی های مرجانی زیبایی را مشاهده نمود. هر چند دامنه این ریف ها محدود است. اما ازتنوع گونه ها و رنگ های بسیار زیبایی بر خوردار هستند. كلنی های بزرگتری را در اطراف جزیره هنگام و بزرگترین و گسترده ترین ریف های مرجانی را در حاشیه جزیره لارك مشاهده نمود.

[not found 16,275]

چشمه سولفوره :

در منطقه كارگه چشمه ای مشاهده می شود كه تركیباتی از نمك و سولفور دارد و نسبتا گرم است. این چشمه در منطقه ای واقع شده كه میدان گازی سلخ و هسته طاقدیس سلخ قرار دارد این چشمه از نوع چشمه های آرتزین (جوشان) است و در واقع به دلیل اختلاف سطح اساس در منبع آب زیر زمینی و سنگ بستر آن به سمت بالا می چوشد. به دلیل وجود رگه های سولفور در لایه های مارنی و سیلتی كه بر روی لایه های آهكی قرار گرفته است. آب چشمه در حین صعود دارای تركیبات سولفور می شود. این چشمه همچین گازH2s تولید می كند كه موجب انتشار بوی ناخوشایندی از آب چشمه می شود. به دلیل وجود مواد معدنی و دمای منا سب آن آب این چشمه می تواند خواص درمانی ( از جمله درمان بیماری های پوستی و آرامش بخشی اعصاب ) داشته باشد كه این نكته دلیل خوبی برای ساماندهی منطقه مورد نظر و ایجاد امكانات برای استفاده مردم از آن است.

[not found 16,275]

مجموعه زيبا و ديدني چشمه هاي آب معدني باداب سورت اروست که از شگفت انگيزترين شاهکارهاي طبيعت و به عنوان زیباترین چشمه جهان و همچنین دومین اثر طبیعی ملی ایران پس از قله دماوند با اقدامات و پیگیری‌های انجام شده توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران، دهیاری اروست، مدیر عامل وقت شرکت تعاونی این روستا و همچنین مدیریت سایت اروست به ثبت رسید، در جنوب شرق شهر ساری٬ در ارتفاع ۱۸۴۱ متری از سطح دریا و طبق جغرافیای سیاسی وزارت محترم کشور در محدوده روستاي اروست واقع شده است. این اثر زیبا و دیدنی که حدود سه هکتار را در بر می گیرد، از شمال به ارتفاعات و تپه‌هاي پوشيده ‌‌‌‌‌از جنگل‌هايي با درختان سوزني برگ مي‌رسد، از جنوب مشرف به دره‌هاي پايين دست و از شرق در مجاورت ارتفاعات پوشيده از گياهان بوته‌اي و درختچه‌ها است. غرب آن را نيز روستای اروست احاطه كرده است. چشمه هاي اسرار آمیز باداب سورت اروست مشتمل بر چهارده چشمه با آب هاي کاملاً متفاوت از لحاظ رنگ بو مزه مي باشند. يکي از این چشمه ها که چشمه اصلی می باشد داراي آبي بسيار شور مي باشد و داراي دریاچه ای کوچک است که عمدتاً در تابستان براي شنا و آب درمانی استفاده مي شود. در قسمتی از کف این دریاچه حفره ای عمیق به نام برمودای اروست وجود دارد. در کناره های این دریاچه نیز رسوبات سیاه رنگی وجود دارد که همراه با آب دریاچه جهت درمان دردهاي کمر و پا٬ امراض پوستی٬ روماتيسم و میگرن سودمند است. همچنین به علت شوری زیاد این دریاچه و دارا بودن املاح و مواد معدنی فراوان به هیچ عنوان در فصل زمستان یخ نمی زند و هیچ جانوری نیز در آن زیست نمی کند. سیزده چشمه ديگر که در مجاورت اين چشمه قرار دارند، بسیار کوچکتر هستند و به اکسیر حیات معروف اند. همچنین داراي آب هایی به رنگ نارنجي و کمي ترش مزه اند که به صورت دائمي و نشتي همانند نوش دارویی گاز دار از دل زمین می جوشند. همچنین در اطراف دهانه چشمه ها کمي رسوب اکسيد آهن نشسته است. آب هاي رسوبي چشمه های باداب سورت در مسير جريان خود از بالاي کوه به پائين طي هزاران سال مانند آبشاری پلکانی با هنرنمایی خود دهها حوضچه کوچک بسيار زيبا در رنگ هاي نارنجي، زرد، قرمز، طلایی و سفید در اندازه هاي مختلف ايجاد کرده است که اسراري از دنياي مستور و پوشيده طبيعت بکر و دل انگيز را به نمايش گذاشته است. در یکی از این حوضچه ها که عمق نسبتا خوبی دارد و شبیه به یک جکوزی طبیعی است برخی از گردشگران وارد آن می شوند و در آن آبتنی می کنند. چشمه های باداب سورت اروست از نوع ژئوپارك محسوب شده و همزمان با آخرين چين خوردگي البرز در پليوستوسن و پليوسن که دوران چهارم زمين شناسي می باشد، شكل گرفته است. البته این چشمه ها بسیار جوان هستند چرا که اگر چشمه های باداب سورت اروست را پیاده صدها متر به سمت شمال طی مسیر کنید در ارتفاعات به باداب سورت قدیمی می رسید که به گودال زمان معروف است بطوریکه اگر وارد آن شوید به قدری مبهوت خلقت خداوند می شوید که گذر زمان را فراموش می کنید. البته این چشمه صدها سال است که خشک شده است، اما آثار بسیار زیبایی از آن باقی است و اگر این چشمه جوشان بود بدون شک جزو عجایب هستی به شمار می رفت. باداب سورت ها فقط به همین دو مکان ختم نمی شوند. مکان دیگری به نام باداب کوچک که به شورسر معروف است نیز وجود دارد که شامل دو چشمه می باشد. این دو چشمه از نظر وسعت بسیار کوچک هستند و در منطقه ایی در روستای اروست واقع اند و خواص درمانی بسیار خوبی نسبت به دیگر چشمه ها دارند. در مجموع در حریم روستای اروست سه باداب با موقعیت های جغرافیایی مختلف وجود دارد که دو تای آن زنده اند و هر کدام از چندین چشمه که دارای آب هایی با دمای معتدل می باشند، تشکیل شده اند و در همه ایام سال پر آب می باشند. ديدار از چشمه و حوضچه هاي باداب سورت خستگي را از جان گردشگران بيرون مي کند و چشمان کنجکاو و حقيقت جو در کنکاش مناظر طبيعي جنگلي و کوهستاني پيرامون تا دوردست ها مبهوت و خيره مي ماند. خيال انگيزترين صحنه هاي منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشيد است که تلالو نور خورشيد در حوضچه ها و انعکاس نور آنها همراه با سايه روشن طبيعت اطراف جلوه هاي تحسين برانگيز از موهبت خداوندي را به جلوه گري مي گذارد که اين چشم اندازهاي چشم نواز هيچگاه از روح و ذهن فراموش نمي شود و بارها و بارها طبيعت دوستان را به تماشاي خود فرا مي خواند. باداب سورت در همه فصول سال زیباست و در هر فصل زیبایی های خاص خودش را دارد اما پر بازدید ترین زمان، فصل بهار و تابستان است. چراکه در فصل بهار این منطقه بسیار سر سبز و خرم است و فصل تابستان نیز زمان خوبی برای آبتنی در این حوضچه های زیبا و سرشار از مواد معدنی می باشد. از آنجائیکه باداب سورت اروست در ارتفاعات اروست واقع است، تماشای سرزمین های پست اطراف به آدمی شوق پرواز می دهد و حرکت آب بر روی پلکان ها عظمت خدای یگانه را نشان می دهد و این یعنی پله پله تا ملاقات با خدا. آری اینجا اروست است، سرزمین چشمه های طلایی، اقلیم عشق و سربلندی، سرزمین پرواز تا بیکران! اینجا اروست است، مهد آزادی و تمدن! به اروست بیایید تا مجذوب و مبهوت خلقت خداوند زیبایی ها شوید و لذت جدا شدن از زمان را تجربه کنید!== ویژگی‌های باداب == این چشمه‌ها در ارتفاع ۱۸۴۰ متری واقع شده‌، در ایران بی‌نظیر هستند و تنها در شش کشور دیگر پدیده‌ای تا حدّی شبیه باداب سورت وجود دارد. اطراف چشمه پوشیده از درختچه‌های زرشک وحشی و ارتفاعات بالاتر پوشیده از جنگل‌های سوزنی برگ است.[۱]

 

این باداب شامل دو چشمه با آب‌های کاملاً متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب است. چشمهٔ پرآب دارای آب بسیار شور و استخری با قطر حدود ۱۵ متر و عمق زیاد است. چشمهٔ دوم که در بالادست و شمال غربی این چشمه قرار دارد، ترش مزه و دارای آبی به رنگ قرمز و نارنجی است، در اطراف چشمه کمی رسوب آهن نشسته‌است. جریان آب‌های رسوبی و معدنی این چشمه‌ها طی سال‌ها، در شیب پایین دست کوهستانی خود، صدها طبقه و ده‌ها حوضچهٔ بسیار زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز در اندازه‌های مختلف پدید آورده‌است. این طبقات و حوضچه‌ها در واقع جاذبهٔ اصلی و ویژگی منحصر به فرد چشمه‌های باداب سورت است. زیبایی این طبقات و محل ویژهٔ قرارگیری چشمه در دامنهٔ کوهستان و چشم اندازهای اطراف به ویژه در غروب تحسین برانگیز است.