آيا مي دانيد حقوقی:

[surush 1,359]

آيا مي دانيد که:

 

- تغيير حكم دادگاه

هيچ مقام رسمي يا سازمان يا اداره دولتي نمي تواند حكم دادگاه را تغيير دهد و يا از اجراي آن جلوگيري كند، مگر دادگاهي كه حكم صادر نموده و يا مرجع بالاتر، آن هم در مواردي كه قانون معين كرده باشد.

- اصل برائت و استصحاب

اصل بر برائت همه است، بنابراين اگر كسي مدعي حق يا ديني بر ديگري باشد، بايد آن را اثبات كند، در غير اين صورت با سوگند خوانده، حكم برائت صادر خواهد شد، اما چنانچه حق يا ديني برعهده كسي ثابت شد اصل بر بقاي آن است، مگر اينكه خلاف آن ثابت شود. وجود دين، يقين سابق است و تا زماني كه به صورت قطعي مشخص نشود كه از بين رفته، به قوت خود باقي است.

- جمع آوري اسناد دعوا

هرگاه سند معيني كه مدرك ادعا يا اظهار يكي از طرفين است نزد طرف ديگر باشد، به درخواست طرف بايد آن سند ابراز شود. هرگاه طرف مقابل به وجود سند نزد خود اعتراف كند، ولي از ابراز آن امتناع نمايد دادگاه مي تواند آن را از جمله قراين مثبته بداند.

و نيز سندي كه در دادگاه ابراز مي شود ممكن است به نفع طرف مقابل دليل باشد، در اين صورت هرگاه طرف مقابل به آن استناد نمايد، ابراز كننده سند حق ندارد آن را پس بگيرد و يا از دادگاه درخواست نمايد سند او را ناديده بگيرد.

 

- نحوه محاسبه وقت رسيدگي

چنانچه روز آخر موعد، با روز تعطيل ادارات مصادف باشد و يا به جهت آماده نبودن دستگاه قضايي مربوط امكان اقدامي نباشد آن روز به شمار نمي آيد و روز آخر موعد، روزي خواهد بود كه ادارات بعد از تعطيل يا رفع مانع باز مي شوند.

موعدي كه ابتداي آن تاريخ ابلاغ يا اعلام ذكر شده است روز ابلاغ و اعلام و همچنين روز اقدام جزو مدت به شمار نمي آيد.

 

- ساكنان خارج از كشور

تمامي مواعد مقرر در قانون آيين دادرسي مدني از قبيل واخواهي (10 روز) و تكميل دادخواست و غيره براي افراد مقيم خارج از كشور دو ماه از تاريخ ابلاغ مي باشد.

 

- معسر

معسر از هزينه دادرسي كسي است كه به واسطه عدم كفايت دارايي يا عدم دسترسي به مال خود به طور موقت قادر به تأديه آن نيست. ادعاي اعسار از پرداخت هزينه دادرسي ضمن درخواست نخستين يا تجديدنظر يا فرجام مطرح خواهد شد. طرح اين ادعا به موجب دادخواست يا جداگانه نيز ممكن است. اظهارنظر در مورد اعسار از هزينه تجديدنظرخواهي و يا فرجام خواهي با دادگاهي مي باشد كه رأي مورد درخواست تجديدنظر يا فرجام را صادر كرده است.

 

- امتيازات قانوني اعسار

پس از اثبات اعسار، معسر مي تواند از مزاياي زير استفاده نمايد:

1- معافيت موقت از تأديه تمام يا قسمتي از هزينه دادرسي در مورد دعوايي كه براي معافيت از هزينه آن ادعاي اعسار شده است.

2- حق داشتن وكيل معاضدتي و معافيت موقت از پرداخت حق الوكاله.

هرگاه معسر به تأديه تمام يا قسمتي از هزينه دادرسي متمكن گردد، ملزم به تأديه آن خواهد بود. همچنين اگر با درآمدهاي خود بتواند تمام يا قسمتي از هزينه دادرسي را بپردازد، دادگاه با در نظر گرفتن مبلغ هزينه دادرسي و ميزان درآمد وي و هزينه هاي ضروري زندگي، مقدار و مدت پرداخت هزينه دادرسي را تعيين خواهد كرد.

 

رأي غيابي

در تمام جرايم مربوط به حقوق مردم و نظم عمومي كه جنبه حق اللهي ندارند، هر گاه متهم يا وكيل او در هيچ يك از جلسات دادگاه حاضر نشده يا لايحه نفرستاده باشند، دادگاه رأي غيابي صادر مي كند.

اين رأي پس از ابلاغ واقعي ظرف ده روز قابل واخواهي در دادگاه صادركننده رأي مي باشد و پس از انقضاي مهلت واخواهي برابر قانون تجديدنظر احكام قابل تجديدنظر است.

آراي غيابي كه ظرف مهلت مقرر از آن واخواهي نشده باشد، پس از انقضاي مدت واخواهي و تجديدنظر به اجرا گذارده خواهند شد و هر گاه رأي صادره ابلاغ قانوني شده باشد در هر حال محكوم عليه مي تواند ظرف مدت ده روز از تاريخ اطلاع از دادگاه صادركننده رأي تقاضاي واخواهي نمايد، در اين صورت دادگاه اجراي رأي را به صورت موقت متوقف و در صورت اقتضا نسبت به اخذ تأمين يا تجديدنظر در تأمين قبلي اقدام مي نمايد.

 

موانع حضانت

هر گاه در اثر عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي پدر يا مادري كه طفل تحت حضانت اوست، صحت جسماني و يا تربيت اخلاقي طفل در معرض خطر باشد، محكمه مي تواند به تقاضاي اقرباي طفل يا به تقاضاي قيم او يا به تقاضاي مدعي العموم هر تصميمي را كه براي حضانت طفل مقتضي بداند، اتخاذ كند.

 

ادله اثبات

دلايل اثبات دعوي عبارتند از: اقرار، اسناد كتبي، شهادت، امارات، قسم

- اقرار عبارت است در اخبار به حقي براي غير به ضرر خود

- سند عبارت است از هر نوشته كه در مقام دعوي يا دفاع قابل استناد باشد.

- امارات عبارت از اوضاع و احوالي هستند كه به حكم قانون يا در نظر قاضي دليل بر امري شناخته مي شود.

 

سازش خارج از دادگاه

هر گاه سازش خارج از دادگاه واقع شده و سازش نامه غيررسمي باشد، طرفين بايد در دادگاه حاضر شده و به صحت آن اقرار كنند.

اقرار طرفين در صورت مجلس نوشته و به امضاي دادرس دادگاه و طرفين مي رسد. در صورت عدم حضور طرفين در دادگاه بدون عذر موجه دادگاه بدون توجه به مندرجات سازش نامه دادرسي را ادامه خواهد داد.

 

تعدد جرم

توهين به افراد از قبيل فحاشي و استعمال الفاظ ركيك چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا 74 ضربه و يا پنجاه هزار تا يك ميليون ريال جزاي نقدي خواهد بود. (حد قذف هشتاد تازيانه است.)

 

تمكين ارادي

اگر زن قبل از اخذ مهريه به اختيار خود به ايفاي وظايف خود در مقابل شوهر قيام كرد، ديگر نمي تواند از حق حبس (عدم ايفاي وظايف زناشويي) خود استفاده كند ولي حقي كه براي مطالبه دارد، ساقط نخواهد شد.

 

مهلت پرداخت ديه

مهلت پرداخت ديه در موارد مختلف از زمان وقوع قتل به ترتيب زير است:

الف- ديه قتل عمد بايد در ظرف يك سال پرداخت شود

ب- ديه قتل شبه عمد در ظرف دو سال پرداخت مي شود

ج- ديه خطاي محض در ظرف سه سال پرداخت مي شود

تأخير از اين مهلتها بدون تراضي طرفين جايز نيست.

ديه قتل جنين و نيز ديه نقص عضو يا جرح به ترتيب فوق پرداخت مي شود.

 

- مجازاتهاي بازدارنده

مجازاتهاي بازدارنده، تأديب و عقوبتي است كه از طرف حكومت به منظور حفظ نظم و مراعات مصلحت اجتماع در قبال تخلف از مقررات و نظامات حكومتي تعيين مي گردد، از قبيل حبس، جزاي نقدي، تعطيل محل كسب، لغو پروانه و محروميت از حقوق اجتماعي و اقامت در نقطه يا نقاط معين و منع از اقامت در نقطه يا نقاط معين و مانند آن.

 

- فريب در ازدواج

هر يك از زن و شوهري كه قبل از عقد، طرف خود را فريبي داده كه بدون آن فريب مزاوجت صورت نمي گرفت به شش ماه تا دو سال حبس تأديبي محكوم خواهد شد.

- احكام قابل تجديدنظر

احكام زير قابل درخواست تجديدنظر مي باشد:

الف- در دعاوي مالي كه خواسته يا ارزش آن از سه ميليون ريال متجاوز باشد.

ب- تمام احكام صادره در دعاوي غيرمالي

ج- حكم راجع به متضرعات دعوا، در صورتي كه حكم راجع به اصل دعوا قابل تجديدنظر باشد.

 

- جبران خسارت كارگر

در صورتي كه بنا به تشخيص هيأت حل اختلاف، كارفرما موجب تعليق قرارداد از ناحيه كارگر شناخته شود، كارگر استحقاق دريافت خسارت ناشي از تعليق را خواهد داشت و كارفرما مكلف است كارگر تعليقي از كار را به كار سابق وي بازگرداند.

 

- سوء استفاده مأمور دولتي

هر يك از صاحب منصبان و مستخدمان و مأموران دولتي كه با سوءاستفاده از شغل خود به جبر و قهر مال يا حق كسي را بخورد يا بدون حق، بر آن مسلط شود يا مالك را اكراه به فروش به ديگري كند، علاوه بر رد عين مال يا معادل نقدي قيمت مال يا حق به مجازات حبس از يك سال تا سه سال يا جزاي نقدي از شش تا هجده ميليون ريال محكوم مي شود.

 

- صاحبان فرض و قرابت

صاحبان فرض اشخاصي هستند كه سهم آنان از تركه معين است و صاحبان قرابت كساني هستند كه سهم آنها معين نيست. اشخاصي كه به فرض ارث مي برند، عبارتند از: مادر، زوجه و زوج

 

اصل نود

هركس شكايتي از طرز كار مجلس يا قوه مجريه يا قوه قضاييه داشته باشد، مي تواند شكايت خود را كتباً به مجلس شوراي اسلامي عرضه كند. مجلس موظف است به اين شكايات رسيدگي كند و پاسخ كافي دهد و در مواردي كه شكايت به قوه مجريه و يا قوه قضاييه مربوط است، رسيدگي و پاسخ كافي از آنها بخواهد و در مدت متناسب نتيجه را اعلام نمايد و در مواردي كه مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند.

 

تفتيش منازل

در روز به عمل مي آيد و هنگام شب در صورتي انجام مي گيرد كه ضرورت اقتضا كند، جهت ضرورت را قاضي بايد در صورت مجلس قيد نمايد. در صورت لزوم قاضي مي تواند ورود و خروج به محل بازرسي را ممنوع نمايد و براي اجراي اين دستور از نيروي انتظامي و حسب ضرورت از نيروي نظامي استفاده كند.

جواز صدور قرار بازداشت

در موارد زير هرگاه قراين و امارات موجود دلالت بر توجه اتهام به متهم نمايد، صدور قرار بازداشت موقت جايز است:

الف - جرايمي كه مجازات قانوني آن اعدام، رجم، صلب و قطع عضو باشد.

ب - جرايم عمدي كه حداقل مجازات قانوني آن سه سال حبس باشد.

ج - جرايم موضوع فصل اول كتاب پنجم قانون مجازات اسلامي.

د - در مواردي كه آزاد بودن متهم موجب از بين رفتن آثار و دلايل جرم شده و يا باعث تباني با متهمان ديگر يا شهود و مطلعين واقعه گرديده و يا سبب شود كه شهود از اداي شهادت امتناع نمايند، همچنين هنگامي كه بيم فرار يا مخفي شدن متهم باشد و به طريق ديگري نتوان از آن جلوگيري نمود.

ه - در قتل عمد با تقاضاي اولياي دم براي اقامه بينه حداكثر به مدت شش روز.

 

 

در جرايم منافي عفت چنانچه جنبه شخصي نداشته باشد، در صورتي بازداشت متهم جايز است كه آزاد بودن وي موجب افساد شود.

تهديد براي مقاصد خلاف

هرگاه كسي ديگري را به هر نحو تهديد به قتل يا ضررهاي نفسي يا شرفي يا مالي و يا به افشاي سري نسبت به خود يا بستگان او نمايد، اعم از اينكه به اين واسطه تقاضاي وجه يا مال يا تقاضاي انجام امر يا ترك فعلي نموده يا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا 74 ضربه يا زندان از دو ماه تا دو سال محكوم خواهد شد.

آدم ربايي

هركس به قصد مطالبه وجه يا مال يا به قصد انتقام يا به هر منظور ديگر به عنف يا تهديد يا حيله يا به هر نحو ديگر شخصاً يا توسط ديگري شخصي را بربايد يا مخفي كند، به حبس از پنج تا پانزده سال محكوم خواهد شد در صورتي كه سن مجني عليه كمتر از پانزده سال تمام باشد يا ربودن توسط وسايل نقليه انجام پذيرد يا به مجني عليه آسيب جسمي يا حيثيتي وارد شود، مرتكب به حداكثر مجازات تعيين شده محكوم خواهد شد و در صورت ارتكاب جرايم ديگر به مجازات آن جرم نيز محكوم مي گردد.

مجازات شروع به ربودن سه تا پنج سال حبس است.

 

مجازات مزاحمان اطفال و زنان

هركس در اماكن عمومي يا معابر متعرض يا مزاحم اطفال يا زنان بشود يا با الفاظ و حركات مخالف شؤون و حيثيت به آنان توهين نمايد، به حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق محكوم خواهد شد.

 

انواع طلاق

طلاق بر دو قسم باين و رجعي است و در طلاق باين براي شوهر حق رجوع نيست.

در موارد زير طلاق باين است:

1- طلاقي كه قبل از نزديكي واقع شود

2- طلاق يائسه

3- طلاق خلع و مبارات مادام كه زن رجوع به عوض نكرده باشد

4- سومين طلاق كه بعد از سه وصلت متوالي به عمل آيد، اعم از اينكه وصلت در نتيجه رجوع باشد يا نتيجه نكاح جديد.