خاکشناسی و فرسايش خاک

[Alireza Hashemi 33,392]

كنترل فرسايش خاك و كوير زدائي

 

برخي از تغييرات در لايه هاي فوقاني زمين مانند لايه هاي غيرقابل نفوذ براي آب و بالا آمدن سطح آب در لايه هاي بالايي زمين، موجب تشكيل حالت باتلاقي و يا لايه هاي شور بر روي سطح زمين مي شود و ادامه آن به تشكيل كوير و اراضي شور منجر مي گردد. همچنين، در اثر از بين رفتن پوشش گياهي، استفاده بي رويه از جنگلها و مراتع و اقدام به شخم در جهت شيب ها شرايط مناسب براي فرسايش خاك فراهم مي شود. با استفاده از تصاوير متناوب ماهواره اي، كه پديده هاي كويرزائي و فرسايش خاك را بوضوح نشان مي دهند، امكان كنترل آنها و جلوگيري از توسعه چنين رويدادهائي، فراهم مي گردد.

 

 

 

مطالعه شوري و تهيه نقشه شوري خاک

 

در مطالعات شوري خاک در يک منطقه، با توجه به گستردگي منطقه و عدم امكان نمونه برداري مستقيم از تمام نقاط دشت، اساس كار بر روي استفاده از تصاوير ماهواره اي و سيتمهاي اطلاعات جغرافيايي قرار مي گيرد. لذا در ابتدا کليه داده ها و اطلاعات مورد نياز از وضعيت اقليم منطقه که بر اساس تجزيه و تحليل قبلي انجام شده، جمع آوري مي گردد سپس با انتقال اين داده ها به محيط سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي، تشكيل بانكهاي اطلاعاتي صورت مي گيرد. در ادامه بر اساس مطالعات و تحقيقات قبلي، مناطقي كه شور بودن اراضي آنها مسجل شده را به عنوان مبنا انتخاب و بر روي تصاوير ماهواره اي مشخص مي نمايند. با توجه به تباين و ارزش ريز سيماهاي موجود (DN)، اين مناطق به ترتيب در تصاوير ماهواره اي مشخص مي شوند و از اين طريق وضعيت اراضي شور، مورد ارزيابي و بررسي قرار مي گيرند. در نهايت جهت بررسي روند تغييرات اراضي، دو نقشه تهيه شده در دو تاريخ مورد نظر (مثلاً در يک دوره بيست ساله)، با هم تلفيق مي گردد. بر اساس سوابق و تجربيات حاصله و ارائه بهتر نتيجه تحقيق، اراضي زراعي موجود در منطقه در سه رده غير شور، شور و مستعد شوري طبقه بندي مي شوند. براين اساس براي دشتهاي حاصلخيزي که در معرض شور شدن قرار دارند، بايستي تدابيري در جهت جلوگيري از توسعه اين روند گرفته شود؛ در غير اين صورت، اراضي زراعي با خسارات جبران ناپذيري مواجه شده و حل اين معضل بسيار مشكل خواهد بود. در زير نمايي از شوره زارهاي بدون پوشش گياهي و شوره زار هاي با پوشش گياهي بر روي تصويرIRS-Pan ديده مي شود.

 

 

 

 

 

اراضي شور بدون پوشش گياهي بر روي تصوير IRS

 

 

 

 

 

 

 

 

اراضي شور داراي پوشش گياهي بر روي تصوير IRS

 

 

 

سنجش از دور حرارتي در مطالعات خاک

 

مناسبترين ويژگيهاي حرارتي کانيها، در محدوده‌ طول موجهاي 8 تا 14 ميکرومتر تشخيص داده شده است. اين ناحيه‌ مادون قرمز حرارتي، با خصوصيات جذبي تعدادي مواد تشكيل ‌دهنده در سنگها، مانند سيليكاتها، كربناتها، اكسيدها، فسفاتها، سولفاتها، نيتراتها، هيدروكسيلها و غيره مشخص مي‌شوند. برخي ويژگيهاي فيزيكي نظير اندازه‌ ذرات (بافت) و ساختمان مي‌توانند تغييراتي درطيف تشعشعي از نظر عمق نسبي جذب، ايجاد كنند.

 

 

 

شناخت كلي و درك بازتابهاي طيفي خاكهاي مختلف براي غالب كاربران داده هاي سنجش از دور كه با پديده ‌هاي سطح زمين سر و كار دارند، لازم است و اصولاً هيچ كاربري نمي‌تواند ادعا كند كه براي مطالعة پديده‌هاي زميني نيازي به شناخت و بازتابهاي طيفي خاك ندارد. لازم به يادآوري است بر اساس تحقيقات انجام گرفته، با استفاده از دورسنجي مي‌توان نقشه‌ هاي اوليه خاک، فرسايش و شوري خاک را به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك تهيه نمود. با توجه به وضعيت اقليمي و جغرافيايي ايران استفاده از داده هاي ماهواره اي بهترين روش جهت شناسايي، مميزي و به نقشه در آوردن خصوصيات خاک مي باشد.

 

 

منبع : سازمان فضای ایران

[Alireza Hashemi 33,392]