کوکاکولا، 'سرمایه‌داری در بطری'

[hasti1988 22,046]

 

 

 

نزدیک به ۶۰ سال کوکاکولا در برمه فروخته نشد و اخیرا پس از تعلیق تحریم های آمریکا علیه این کشور فروش این نوشابه در برمه از سر گرفته شده است.

 

اما یکی از مشهورترین نام های تجاری جهان که روزانه صدها میلیون از محصولات آن در جهان فروخته می شود، هنوز سهمی از بازار در دو- سه کشور جهان ندارد.

 

چند ماه پیش در پی آغاز روند اصلاحات دمکراتیک در برمه، آمریکا تحریم ها علیه برمه را تعلیق کردند و در پی آن کلیک کوکاکولا گفت که تولید و فروش محصولات خود را در این کشور آغاز می کند.

این کمپانی اعلام کرد که اولین محموله نوشابه های کوکاکولا روز دوشنبه،۱۱سپتامبر وارد برمه شده است و قرار است به زودی تولید محلی آن هم آغاز شود.

تام استندج، نویسنده کتاب "تاریخ جهان در شش لیوان" که درباره شش نوشیدنی (شراب، آبجو، کولا، قهوه، چای و نوشیدنی های الکلی) پر طرفدار در جهان است می گوید که کوکاکولا در هر کشوری وارد می شود به نمادی قدرتمند تبدیل می شود.

او می گوید: "از زمانی که اولین محموله کوکاکولا وارد کشوری می شود، همه چیز در آن کشور تغییر می کند. او کوکاکولا را "سرمایه داری در بطری" می داند.

در حال حاضر بیش از ۱.۸ میلیارد قوطی یا بطری کوکاکولا در جهان فروخته می شود و فقط دو کشور کوبا (از سال ۱۹۶۲) و کره شمالی (از سال ۱۹۵۰) به دلیل تحریم های اقتصادی آمریکا مطلقا سهمی در این فروش افسانه ای ندارند.

 

جالب آنکه کوبا یکی از سه کشور خارج از آمریکا بود که در سال ۱۹۰۶ برای نخستین بار نوشابه های کوکاکولا را تولید می کرد.

اما این کمپانی با به قدرت رسیدن فیدل کاسترو و آغاز مصادره دارایی های شخصی در اوایل دهه ۱۹۶۰ از کوبا خارج شد و دیگر بازنگشت.

وضعیت در کره شمالی هم کمابیش همینطور بود. اما اخیرا برخی از رسانه ها گزارش کرده اند که در تعدادی از رستوران های پیونگ یانگ کوکاکولا سرو می شود. اما کمپانی کوکاکولا می گوید که هیچ رابطه تجاری با کره شمالی ندارد و نوشابه های محصول این کمپانی که در بازار کره شمالی موجود است، به داخل کشور قاچاق می شوند.

این نوشیدنی سیاه گازدار در سال ۱۸۸۶ در شهر آتلانتا پا به عرصه وجود گذاشت. از نخستین روزهای فعالیت هدف شرکت آن، گسترش آن در بازارهای جهانی بود. در نخستین سال های قرن بیستم کوکاکولا در تعدادی از کشورهای اروپایی و آسیایی تولید و عرضه می شد.

اما جنگ جهانی دوم این نوشابه را نیز جهانی کرد؛ زمانی که کوکاکولا برای نیرو های آمریکای در خارج از مرزها این کشور فرستاده می شد.

در آن زمان بیش از ۶۰ کارخانه در سراسر جهان به منظور تهیه نوشابه های نیروهای آمریکایی در خارج کشور کوکاکولا تولید می کردند.

 

 

'نماد استعمار' یا 'سمبل آزادی'

تام استندج می گوید که کوکاکولا آن زمان رابطه مستقیمی با میهن پرستی آمریکایی داشت و با توجه به اهمیت آن در زندگی روزمره سربازانی که در جنگ بودند، از جیره بندی شکر در آمریکا مستثنی شده بود.

گفته می شود دولت آیزنهاور، رئیس جمهوری بعدی آمریکا و فرمانده نیروهای ائتلافی در اروپا عاشق این نوشابه بود و خواسته بود که این نوشابه در شمال آفریقا نیز در دسترس باشد.

اما کوکاکولا از زمان آغاز تولیدش علاوه بر طرفدارانش، در طول سال ها دشمنان سرسختی هم داشته است. نام کوکاکولا به نوعی با آمریکا و کاپیتالیسم پیوندخورده است.

فرانسوی های نخستین کسانی بودند که در دهه ۱۹۵۰ از اصطلاح "استعمار کوکاکولایی" استفاده کردند.

استندج می گوید در آن سال ها در فرانسه معترضان که می گفتند این محصول خطری برای جامعه فرانسوی است، کامیون های حامل کوکاکولا را واژگون می کردند و بطری های آن را می شکستند.

بروس وبستر، مشاور مستقل مارک های تجاری که قبلا برای کوکاکولا کار می کرده است می گوید که در جریان جنگ سرد نیز کوکاکولا نماد کاپیتالیسم بود و مرز میان کمونیسم و کاپیتالیسم را مشخص می کرد.

استندج می گوید که کوکاکولا در شوروی سابق از بیم آنکه بخشی از سود ناشی از فروش آن راهی خزانه دولت کمونیست شود، وارد بازار شوروی نشد و پپسی این خلا را پر می کرد و فروش گسترده ای داشت.

او می گوید: "زمانی که دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ برچیده شد، مردم آلمان شرقی جعبه جعبه کوکاکولا می خریدند و نوشدن آن را سمبل آزادی می دانستند."

در همان سالهای جنگ سرد، در خاور میانه هم که اکنون یکی از بازارهای های اصلی نوشابه های گازدار است، کوکاکولا روزهای خوشی نداشت. اتحادیه عرب به دلیل فروش کوکاکولا در اسرائیل، محصولات این کمپانی را بین سال های ۱۹۶۸ تا ۱۹۹۱ بایکوت کرد.

 

آنجا هم باز پپسی جایگزین کوکاکولا شد.

وبستر می گوید که کوکاکولا سعی کرده که درگیر مسائل سیاسی نشود ولی از آنجایی که در دنیا با دولت آمریکا و سیاست های سرمایه داری مرتبط می شود، گاهی خود را در معرض اتهام و انتقاد و دخالت در مسایل سیاسی می بیند.

استندج هم می گوید که برای مثال معترضان تایلندی در اعتراض به حمله نظامی آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ بطری های کوکاکولا را در خیابان خالی می کردند و فروش کوکاکولا برای مدتی در تایلند به حال تعلیق در آمد.

هوگو چاوز، رئیس جمهور ونزوئلا که سیاست های ضد آمریکایی اش معروف است، نیز مردم کشورش را تشویق کرده بود که به جای نوشیدن کوکاکولا و یا پپسی کولا، آبمیوه های محلی بنوشند

 

 

 

 

 

منبع:دانشنامه اقتصاد