سنجش از راه دور(Remote Sensing)

[EN-EZEL 13,039]

سنجش از راه دور(Remote Sensing)

 

 

سنجش از راه دور(Remote Sensing) تکنولوژی کسب اطلاعات و تصویربرداری از زمین با استفاده از تجهیزات هوانوردی مثل هواپیما ، بالن یا تجهیزات فضایی مثل ماهواره است .

به عبارتی دیگر سنجش از راه دور عبارتست از علم و هنر کسب اطلاعات فیزیکی و شیمیایی از پدیده های زمینی و جوی از طریق ویژگی های امواج الکترومغناطیسی بازتابی یا منتشر شده از آن ها و بدون تماس مستقیم با پدیده های مذکور می باشد.

اولین ماهواره پرتابی به فضا اسپوتینک بودکه توسط آمریکا،در ۴اکتبر۱۹۵۷به فضا پرتاب شد به و از آن تاریخ تا کنون بیش از ۱۸۰۰۰شی پرنده در اطراف زمین به گردش در آمده است .

در سال ۱۹۷۲ اولین ماهواره منابع زمینی یعنی landsat۱ با دوربین و سنجنده های RBV ، MSS و TM در چهار و هفت باند توسط ایالات متحده آمریکا در مدار زمین قرار گرفت و از هر نقطه زمین هر ۱۸ روز یکبار تصویربرداری می کرد . آمریکا با پرتاب landsat۱ توانست در آن سال میزان سطح کشت گندم و تولید آن را در دنیا به دست آورد و از راه فروش و تولید گندم به نقاط مورد نیاز تمام هزینه های landsatرا تأمین کند. landsat دارای سنجنده جاروبگر چند طیفی MSS_multi spectral scannerبود و در ۴ باند الکترومغناطیسی در نواحی مرئی و مادون قرمز تصویربرداری می کرد . که این امر یک تحول و موفقیت بزرگ برای کارشناسان زمین شناسی و معدن به شمار می رفت. از این مرحله که تصویربرداری از حالت آنالوگ خارج و بصورت رقومی درآمد، دریچه ای جدید برای پردازش تصاویر و نهایتاً تعبیر و تفسیر آنها به روی بشر گشوده شد.

شوروی سابق که در بهره برداری از ماهواره های تصویربرداری به صورت آنالوگ سابقه دیرینه*ای داشت با پرتاب سری ماهواره *های کاسموس در پی تصویربرداری به صورت رقومی برآمد و بدین ترتیب بطور اعجاب انگیزی صحنه رقابت برای سایر ملل فراهم شد.

فرانسه در سال ۱۹۸۶ اولین سری ماهواره های spot را با قدرت تفکیک ۱۰ و ۲۰ متر ( در سه باند ) و هندوستان سری ماهواره های IRS را در سال ۱۹۸۸، ژاپن سری ماهواره های MOS را در سال ۱۹۹۰، آژانس فضایی اروپا سری ماهواره های ERS را در سال ۱۹۹۱ و کانادا سری ماهواره های Radar-Sat را در سال ۱۹۹۵ در مدار زمین قرار دادند.

اکنون بسیاری از کشورهای جهان با درک اهمیت دستیابی به تکنولوژی های فضایی جهت بهره برداری*های صلح آمیز از منابع زمین و حفظ امنیت ملی خود به طرق گوناگون اقدام نموده و به موفقیت های مهمی نیز دست یافته اند که از این میان می توان کره شمالی با پرتاب ماهواره KOM-SAT در سال ۱۹۹۸، مشارکت برزیل و چین جهت پرتاب ماهواره CBERS در سال ۱۹۹۶و مشارکت کشورهای مختلف در طراحی، ساخت و پرتاب انواع ماهواره را نام برد.

حاصل پرتاب این ماهواره ها، تهیه میلیونها تصویر از زمین بوده است که در اختیار هزاران محقق و مؤسسه تحقیقاتی قرارگرفته و با پردازش و تعبیر و تفسیر آنها، اهمیت و کاربردهای علوم و تکنولوژی فضایی آشکار شده است.

این علوم قادر به پیش بینی بروز حوادث غیرمترقبه و هشدارهای لازم، آشکارسازی فعالیت های مخاطره آمیز زیست *محیطی و کاهش اثرات ناشی از آنها ، مدیریت فرسایش ساحلی، پیش بینی فصلی و سالانه آب و هوا و بررسی اثر آنها بر کشاورزی، خشکسالی و پیشروی کویر، برنامه ریزی و مدیریت منابع طبیعی نظیر معادن، جنگل ، مراتع ، ماهیگیری ، وحوش و حوادث مخاطره آمیز، مدیریت آب آشامیدنی ، آشکارسازی آلودگی آب و جلوگیری از امراض، تهیه انواع نقشه های موضوعی و کارتوگرافی در مقیاس های گوناگون می باشند.