رفتن به مطلب

روشهای ازدیاد گیاهان.......


amir.d

ارسال های توصیه شده

دید کلی

 

هدف علم ازدیاد گیاهان ، افزودن به تعداد گیاهان با حفظ ویژگیهای ارزشمند آنها می*باشد. برای این منظور گیاهان به روشهای جنسی (Sexual) و یا غیر جنسی (Asexael) تکثیر می*شوند. اکثرا در طبیعت ، گیاهان از طریق بذر به ادامه نسل می*پردازند. هر کدام از بذرها از نظر ژنتیکی ساختار منحصر به فرد خود را دارند که ناشی از آمیختگی والدین می*باشد.

 

برای تولید مثل موفق گیاهان توسط انسان سه جنبه مختلف مورد نظر می*باشد. داشتن اطلاعات عملی و مهارتهای لازم جهت ازدیاد گیاهان ، نظیر کشت بذر ، نهال و نشا ، پیوند زدن ، تهیه قلمه و ریشه*دار کردن آن هنر ازدیاد نباتات بشمار می*آید، داشتن اطلاعات لازم در مورد رشد و نمو ساختار گیاه و شرایط رشد که علم ازدیاد گیاهان محسوب می*شود. جنبه سوم ، داشتن اطلاعات کافی در مورد روشهای ازدیاد گونه*های مختلف گیاهی می*باشد.

 

تکثیر جنسی گیاهان

 

تکثیر جنسی گیاهان شامل ترکیب یاخته*های جنسی نر و ماده و تشکیل بذر می*باشد. تکثیر جنسی با نصف شدن و کاهش کروموزومی گامتهای نر و ماده ، آغاز می*شود و بعد از لقاح تعداد کروموزومها به تعداد اولیه افزایش می*یابد و با بوجود آمدن ژنوتیپهای جدید همراه است. شکل ظاهری (فنوتیپ) گیاه و انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر توسط ژنها تعیین می*شود.

 

فرآیند زایشی گیاه

 

فرآیند زایشی گیاه با تشکیل گل ، آغاز می*شود و این تغییرات شامل گل انگیزی ، گل آغازی ، اختصاصی شدن و تشکیل گل و شکوفایی است. از ترکیب گامتهای نر و ماده ابتدا تخم حاصل می*شود و تخمک تلقیح یافته به دانه تبدیل می*شود. تخم دارای خاصیت "خود تولیدی" بوده و حاوی اطلاعات ژنتیکی مورد نیاز برای تولید یک گیاه کامل می*باشد. عواملی همچون دما ، طول روز ، هورمونهای گل انگیزی و تغذیه گیاه در تمایز و تشکیل گل ، دخالت دارند.

 

تشکیل بذر

 

دانه*های گرده بعد از جوانه زدن بر روی کلاله ، لوله گرده را حاصل می*کنند. لوله گرده پس از عبور خامه وارد تخمدان شده و در نهایت به کیسه جنینی رسیده و عمل لقاح صورت می*گیرد. لوله گرده حاوی دو هسته جنسی میباشد. یکی از هسته*ها با تخمزا ترکیب شده و تخم دیپلوئید حاصل می*شود. هسته دیگر با هسته ثانویه کیسه جنینی ترکیب شده و آندوسپرم ترپپلوئید را بوجود می*آورد. پوششهای تخمک بعد از لقاح و در حین رشد و نمو بذر ، تغییر حالت داده و پوسته بذر را حاصل می*کنند. بذر شامل جنین ، مواد غذایی و پوسته بذر می*باشد.

لینک به دیدگاه

جوانه زدن بذر

بذر تخمک لقاح یافته است و در هنگام جدا شدن از پایه مادر ، حاوی جنین ، مواد غذایی و پوسته می*باشد. بذرهایی که از پایه مادر جدا می*شوند رطوبت آنها کاهش می*یابد و فعالیت حیاتی آنها در حد پایین می*باشد. فعال شدن ماشین متابولیکی جنین موجب جوانه زنی بذر و رویش گیاه جدید می*شود. جوانه*زنی شامل پاره شده پوسته بذر ، ظاهر شده چند میلیمتر از ریشه*چه می*باشد. در جوانه*زنی بذر نوع ویژه*ای از مولکولهای mRNA دخالت دارند، تعادل هورمونی کنترل می*شود و میزان اسید جیبرلیک در بذر افزایش می*یابد. و با تولید ساقچه و برگها ، گیاه جدید تولید می*شود.

 

مزایای ازدیاد جنسی

 

امکان انبار کردن بذر در شرایط مناسب و کشت آن در سالهای بعد ، ارزان و اقتصادی بودن ازدیاد توسط بذر ، عدم انتقال بیماریهای ویروسی توسط بذر ، سازگار بودن بذر به شرایط متغیر محیطی ، امکان ازدیاد اکثر گیاهان زراعی ، تکثیر پایه*های بذری برای درختان میوه ، ازدیاد کلونهای اصلاح شده توسط بذر و ... از مزایای تکثیر جنسی گیاهان محسوب می*شوند.

 

تکثیر غیر جنسی گیاهان

 

در تولید مثل غیر جنسی ، تقسیم یاخته*ای بدون کاهش کروموزومی (میوز) اساس کار می*باشد. بطوریکه گیاهان تولید شده حاوی اطلاعات ژنتیکی پایه مادر می*باشند. تقسیم یاخته*ای توسط سلولهای غیر جنسی (سوماتیک) انجام می*گیرد. تقسیم مستقیم یاخته*ای عامل تشکیل بافت پینه در محل زخم و باززایی و بهبود زخم است و تکثیر رویشی را بوسیله قلمه ، پیوند و خوابانیدن شاخه ممکن می*سازد. این روش تکثیر در کشت بافت نیز مطرح بوده و می*توان گیاهان جدید را از این طریق تولید نمود. سلول رویشی زنده گیاهان ، دارای قدرت تولید یک گیاه کامل می*باشد و این پدیده را قدرت خودسازی (Totipotency) می*نامند و گیاه تولید شده بطور کامل اطلاعات ژنتیکی یاخته های مادری را خواهد داشت.

لینک به دیدگاه

روشهای ازدیاد غیر جنسی گیاهان

 

قلمه زدن

 

قلمه قسمتی از گیاه است که معمولا حاوی جوانه بوده و بعد از جدا کردن از پایه ، در محیط کشت ریشه*دار می*گردد. قلمه زدن معمولترین روش ازدیاد غیر جنسی بوده که آسانتر و ارزانتر از دیگر روشهای غیر جنسی می*باشد. گیاهان تولید شده از طریق قلمه گیری شبیه پایه مادر و شبیه یکدیگر بوده و در آنها تفرقه صفات حاصل نمی*شود.

 

خوابانیدن شاخه

 

در این روش شاخه مورد نظر را قبل از جدا کردن از پایه مادر ، در محیط کشت ریشه*دار نموده، سپس از پایه مادر جدا می*کنند و به عنوان گیاه جدید مورد استفاده قرار می*دهند. در شاخه*هایی که به عنوان وسیله ازدیاد بکار برده می*شوند، ریشه*های نابجا حاصل میشود.

 

پیوند زدن

 

پیوند عبارت است از اتصال دو قطعه از بافت زنده گیاه بر روی یکدیگر که منجر به تشکیل یک گیاه مستقل می*گردد. قسمت بالای محل پیوند را پیوندک می*نامند. پیوندک وظیفه عمل فتوسنتز و تشکیل محصول را به عهده می*گیرد. پایه بخش پایین محل پیوند است که قسمتی از تنه و سیستم ریشه را بوجود می*آورد.

 

ازدیاد بوسیله ساختارهای رویشی

 

برخی از گیاهان نظیر گیاهان چند ساله علفی دارای ساختارهای ویژه رویشی می*باشند که می*توان گیاه مورد نظر را توسط این نوع ساختارها ، زیاد کرد. از این ساختارها می*توان به پیاز ، ساقه غده*ای ، ریزوم ، پاجوش و ... اشاره کرد.

 

ریزازدیادی

 

این روش شامل تولید گیاه با استفاده از قسمتهای بسیار ریز گیاه نظیر بافتها و یاخته*ها در شرایط ضد عفونی شده و در محیط کشت مصنوعی با استفاده از سیستم درون شیشه*ای می*باشد. این روش را بطور کلی ، کشت بافت می*گویند.

 

مزایای تکثیر غیر جنسی گیاهان

 

تولید گیاهان یکدست و متجانس و شبیه پایه مادر ، کوتاه کردن دوره نونهالی ، ازدیاد گیاهان بکربار ، کنترل شکل و مراحل رشد و گوناگونی روشهای غیر جنسی ، از مزایای این روش تکثیر محسوب می*شود.

 

معایب ازدیاد غیر جنسی گیاهان

 

از معایب ازدیاد غیر جنسی پر هزینه بودن و امکان انتقال عوامل بیماریزا توسط این روش می*باشد. از عوامل بیماریزا می*توان به قارچها ، باکتریها و ویروسها اشاره کرد

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...