اریک برن پدر تحلیل رفتار متقابل

[pari daryayi 22,938]

دکتر اریک برن (Eric Berne ) در 10 می 1910 در شهر مونترال کانادا به دنیا آمد. پدرش دکتر دیوید هیلر برنشتاین، پزشک عمومی و مادرش سارا گوردون برنشتاین، یک نویسنده و ویراستار حرفه‌ای بود. اریک تنها یک خواهر به نام گریس داشت که 5 سال از او کوچک‌تر بود. نام اصلی اریک برن، اریک لئونارد برنشتاین بود.

 

هنگامی که اریک دوران کودکی را سپری می‌کرد پدرش در سن 38 سالگی به بیماری سل در گذشت. مرگ پدر شوک بزرگی برای خانواده بود و خانم برنشتاین زحمات زیادی را برای بزرگ کردن اریک و خواهرش متحمل شد.

اریک پا در جای پدر گذاشت و دورة پزشکی را با موفقیت به پایان برد. سپس دوره تخصصی جراحی عمومی را شروع کرد و در سال 1935 از دانشکده پزشکی مک‌گیل فارغ‌التحصیل شد. پس از آن به مدّت 2 سال در کلینیک روان‌پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه ییل به کار پرداخت.

نظریه شخصیت اریک برن ( انسان سالم و حالت های والد- بالغ – کودک) :

 

به نظر اریک برن ، بنیان گذار روش روان درمانی ( تحلیل ارتباط محاوره ای ) ، شخصیت هر انسان از 3 جزء تشکیل شده است:

1_ روان بیرونی یا برون روحی یا من والد

2_ روان نو یا نو روحی یا من بالغ

3_ روان باستانی یا کهنه روحی یا من کودک

در شخصیت در انسان سالمی ، این 3 جزء مرزهای مشخص و نفوذپذیری دارند ولی هیچیک با دیگری تداخل ندارد و 3 بخش شخصیت ، با هم هماهنگ و دمساز است. از نظر اریک برن ، فرد بیمار کسی است که حالتهای من او دچار طرد یا آلودگی شده باشد یا محاورات متقاطعی با دیگران داشته باشد.

 

 

حالت من کودک :

تاثیرات کودک از والدین ، در من کودک ثبت می شود. ثبت اطلاعات مثبت زیادی مثل خلاقیت ، کنجکاوی ، علاقه به دانستن ، و اصرار به تجربه کردن ، و احساس کردن از خصوصیات آن است. من کودک از بدو تولد تا 5 سالگی در فرد شکل می گیرد ؛ یک درک احساسی از زندگی است. این حالت غیرمنطقی است در واقع ، ثبت و ضبط وقایع داخلی و مفهوم احساسی زندگی ، از کارهای من کودک است.

بعضی از حرکات در افراد نشان دهنده من کودک در آنها است : رفتارهایی مثل " گریستن " گازگرفتن لبها " بدخلقی " جبغ زدن " بستن چشم ها " شانه بالا انداختن " انگشت جویدن " و همچنین بیان کلماتی چون : " حدس می زنم " اهمیت نمی دهم " ای کاش " وقتی بزرگ شدم " بهتر – بهترین "

حالت من والد :

حالت من والد ، مبین رفتارها و تعامل های کامل والدین با یکدیگر است چرا که با منعکس شدن رفتار والدین در شخصیت کودک در همان 5 سال اولیه زندگی ؛ شکل می گیرد. کودک تمام قوانین ، مقررات و نصیحت هایی را که شنیده یا دیده است در قسمت من والد شخصیت خود ثبت و ضبط می کند. وظیفه آن ، به حالت خودکار درآوردن پاسخ های زیادی است که فرد می دهد. با این کار از اتلاف انرژی و وقت جلوگیری می شود. من والد ، قضاوت کننده و تقلیدگر است و شامل مجموعه ای انبوه از وقایع خارجی ضبط شده و تحمیلی ، و غیرقابل سوال است.

حالت من بالغ :

بر مفاهیم تفکری زندگی که ناشی از جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات است، تکیه دارد. وظیفه اصلی آن ، بررسی و اعتبار یابی آنها ، تغییر دادن آنها یا بااعتبار دانستن آنها و آماده کردن آن اطلاعات برای آینده است.

من بالغ اطلاعات خود را از " من والد و من کودک " می گیرد. به گفته دکتر اریک برن ( روانشناس و روانپزشک بزرک قرن ) ؛ این قسمت شخصیت آدمی از 10 ماهگی کودک شروع به رشد و فعالیت می کند و وجود من بالغ ، برای بقاء ضروری است ؛ زیرا فعالیتهای من کودک و بالغ را منظم می سازد و بروز احساسات را به طریق مناسبی تحت کنترل قرار می دهد.

اختلالات ناشی از من های درونی :

1_ طرد شدگی :

وضعیتی است که فرد در یکی از حالت های " من " ثبت شده باشد و 2 حالت دیگر من را قبول نداشته باشد. از نظر روانشناسی انسان هایی که فقط عقلانی ، یا احساسی و لوده ؛ یا آدمهایی که همیشه بالغ هستند ؛ همه وضعیت هایی ناسالم و بیمارگونه اند. این وضعیت ها باعث بروز اختلالاتی در تعاملات اجتماعی آنها می شود.

2_ آلودگی :

وضعیت دیگری است که به علت سست بودن مرزهای من بالغ ؛ یکی از حالت های من کودک یا من والد با آن تداخل کند. اگر وضعیت من بالغ با من والد تداخل کند ؛ رفتارهای تعصب آمیز در فرد بروز می کند. و اگر من بالغ با من کودک دچار اختلال شود ؛ رفتارهای توهم آمیز و خیالات باطل بیمارگونه در فرد به وجود می آید که قبلا ذکر شد.

 

بازی‌های روابط انسانی

 

به گفتهٔ اریک برن بازی‌ها عبارت‌اند از یک سری مراوده‌ها که بین افراد و برای ارتباط برقرار کردن به کار می‌روند. تمام اعمال متقابل انسان‌ها طبق بازی‌های مرسوم و آدابی که از دل این بازی‌ها بیرون آمده , انجام می‌شود و اصولاً می‌توان گفت تمام رفتارهای اجتماعی و گاهی خصوصی انسان‌ها , بازی است.

 

بازی به معنی منحصر به فردی که دارد عبارت است از انجام یک سری از کارها برای به دست آوردن چیزی و یا لذت بردن , ولی در کل , معنی بازی‌های روابط انسانی بر گرفته شده از یک سری اعمال خودآگاه و بیشتر ناخودآگاه است که شخصیتهای درونی هر فرد با توسل به آنها با محیط رابطه برقرار می‌کنند و این در حالی است که دربسیاری از مواقع از انجام دادن آنها هم بی اطلاعند.

 

در کتاب مشهور اریک برن به نام بازی هآ , از حدود چهل و شش بازی مختلف که می‌توانند گروهی و یا تکی اعمال شوند نام برده شده و بعد از او دیگر متخصصین روانکاوی و TA به تکمیل آنها و اضافه کردن دیگر بازی‌های مدرنتر به ساختار این روش روانکاوی شده‌اند.: مثالی ساده‌ای برای بیشتر روشن شدن موضوع می‌زنم: در روحیهٔ جاری بیشتر جوانان این روزهای ایران , بازی «کی از کی بدبخت تر است» کاملاً جاری و ملموس است. در این بازی فردA می‌خواهد دائم از غم‌ها و مشکلاتش حرف بزند و دیگر افراد گروه و یا جامعه نیز مجبور می‌شوند با او بازی کنند. فرضاً فرد B با او هم صحبت می‌شود و فرد A طبق معمول در مورد مشکلاتش و غمهایش شروع به صحبت می‌کند. فرد B برای مشکلات او راه حل‌هایی پشنهاد می‌کند ولی فرد A هر کدام از راه حل‌ها را با جملهٔ «خوبه , ولی...» پاسخ می‌دهد. در نهان این بازی فرد A می‌خواهد به این بازی لذتبخش بپردازد و مقصودش حل کردن مشکلاتش نیست , برای همین تمام پاسخ‌هایی که می‌دهد برای رد کردن راه حل‌های فرد B طراحی می‌شود و این بازی آنقدر ادامه پیدا می‌کند تا فرد B دیگر راه حلی نداشته باشد و فرد A به پیروزی ای که انتظارش را داشته دست پیدا کند و آن چیزی نیست جز این که شخص A دوباره به خودش بگوید «کسی از من بدبخت تر نیست» .

 

شناخت بازی‌ها و افکار هر کدام از شخصیتهای درونی کمک شایانی برای ادامهٔ مستمر و لذت بخش زندگی می‌کند و پیشنهاد می‌کنم کسانی که می‌خواهند تصمیمات بزرگی مانند ازدواج , شراکت , دوستی و... را بگیرند از این فنون استفاده کنند تا با مشکل روبه رو نشوند و یا بتوانند مشکلات را در زمان شکلگیری پیدا و نابود کنند.