رفتن به مطلب

عشق بي فرزانگي، ديوانگي ست


ارسال های توصیه شده

کم نيستند کسانيکه رياضيات را دانشي دشوار و دست نيافتني و در ضمن خشک و خشن دانسته و به همين دلائل، رياضيدان و معلم رياضي را فردي عبوس، بي احساس و بي ذوق مي پندارند و از اينکه کسي که سر و کار و رشته اش رياضيات است، اهل ذوق، هنر، شعر و موسيقي باشد و از آن لذت ببرد، متحير مي شوند! آيا به واقع هنر و رياضيات، يا بعبارت ديگر، زيبايي و ظرافت و رياضي، دو مقوله متضاد و دور از هم و ناسازگار هستند؟ آيا علاقه به رياضيات و تخصص داشتن در آن، به معناي بي ذوقي، بي احساسي و دور بودن از زندگي است؟ انسان ترکيبي از احساس، عاطفه و تاثيرپذيري از يک طرف و انديشه و خرد و داوري منطقي از طرف ديگر است. در واقع انسان، مجموعه اي يگانه از جان و خرد است. احساس و منطق را با هيچ نيرويي نمي توان از هم جدا کرد. به قول «هوشنگ ابتهاج»; عشق بي فرزانگي، ديوانگي است. هر انساني از تماشاي چشم انداز يک دامنه سرسبز آرامش مي يابد و در عين حال به فکر فرومي رود. شاعر احساس دروني خود را با شعر و نقاش با قلم و بوم بيان مي کند. گياه شناس در پي گياه مورد نظر خود و زبان شناس در پي يافتن ريشه نامگذاري گياه و داروشناس در جستجوي ويژگي هاي درماني آن است و رياضيدان نحوه قرار گرفتن برگ و گلبرگ ها يا اندازه ها و شکل ها را مورد مطالعه قرار مي دهد. ولي هم گياه عضوي يگانه است و هم انسان، پس علت اين گوناگوني در رابطه بين گياه و انسان، وجود جنبه هاي گوناگون و گسترده انسان و تجلي آن ها در شرايط مختلفي است.

تاريخچه ارتباط رياضيات و هنر

در دوران رنسانس، نقاشان بزرگ، رياضيدان هم بودند. «آلبرتي»(1404 -1472) نخستين نياز نقاش را هندسه مي دانست. او بود که درسال 1435م، اولين کتاب را درباره «پرسپکتيو» نوشت. نقاشان و هنرمندان براي جان دادن به تصويرها و القاي فضاي سه بعدي به آثار خود، به رياضيات روي آورند. بنابراين همه نقاشان دوره رنسانس نظير «آلبرتي»، «ديودر»، «لئوناردو داوينچي»و... رياضيداناني هنرمند يا هنرمنداني رياضيدان بودند. «دزارک» که خود، معماري هنرمند بود بخاطر همين نياز نقاشان و با اثبات قضيه اي که به نام خود او معروف است، «هندسه تصويري» را بنيان نهاد و بعد از آن رفته رفته اصول بيشتري از رياضيات تاييد شد.

چرا رياضيات و هنر تا اين اندازه به هم

نزديک هستند؟

طبيعت، سرچشمه زاينده و بي پاياني است براي انگيزه دادن به هنرمند و رياضيدان. آن ها از درون خود و از ايده ها سود مي جويند و حقيقت را نه تنها آن گونه که مشاهده مي شود، بلکه آنکه بايد باشد و آرزوي آدمي است، مي بينند. هنر و رياضيات هر دو کمال و ايدهآل را مي جويند.

رياضيات کليد طلايي براي زيبايي شناسي

طبيعت، عنصر تقارن را بعنوان نشانه زيبايي به هنرمند تلقين مي کند و سپس رياضيدان با کشف قانونمندي هاي تقارن به مفاهيم شبه تقارن، تقارن لغزنده مي رسد و «کوبيسم» را به هنرمند(نقاش، شاعر يا موسيقيدان) تلقين مي کند. نغمه ها و آواهاي موجود در طبيعت الهام دهنده ترانه هاي هنرمندان بوده و رياضيدانان با کشف قانون هاي رياضي حاکم بر اين نغمه ها و تلاش در جهت تغيير و ترکيب آن ها گونه هاي بسيار متفاوت و دل انگيزي در موسيقي آفريده اند. هر زمان که محاسبه درست رياضي در نوشته هاي ادبي رعايت شده، آثار جالب، ماندگار و نزديک به واقعيت و قابل قبول براي مخاطب خلق شده است. يکي از نمونه هاي اين مسئله رعايت توجه صحيح «آندره يه ويچ» در افسانه ثروتمند فقير به محاسبات رياضي در داستان خود مي باشد(البته بدون وارد کردن محاسبات عددي) که آن را به اثري ماندگار و قابل پذيرش تبديل کرده است. ترسيم هاي هندسي و نسبت زرين کمک شاياني به هنرمندان معمار و برج ساز و مي کند.

زيبايي رياضيات در کجاست؟

در واقع تمامي عرصه رياضيات سرشار از زيبايي و هنر است. زيبايي رياضيات را مي توان در شيوه بيان موضوع، در طرز نوشتن و ارايه آن در استدلال هاي منطقي آن، در رابطه آن با زندگي و واقعيت، در سرگذشت پيدايش و تکامل آن و در خود موضوع رياضيات مشاهده کرد. يکي از راه هاي شناخت زيبايي هاي رياضيات(بخصوص هندسه) آگاهي بر نحوه پيشرفت و تکامل است. جنبه ديگري از زيبايي رياضيات اينست که با همه انتزاعي بودن خود، بر همه دانش ها حکومت مي کند و جز قانون هاي آن، همچون ابزاري نيرومند دانش هاي طبيعي و اجتماعي را صيقل مي دهد، به پيش مي برد، تفسير مي کند و در خدمت انسان قرار مي دهد.

زيبايي مسايل رياضي

براي بسياري از مسايل رياضي راه حل هاي عادي وجود دارد که وقتي اينگونه مسايل را(با اين روش ها) حل مي کنيد، هيچ احساس خاصي به شما دست نمي دهد و حتي ممکن است تکرار آن شما را کسل کند. ولي وقتي به مسئله اي برمي خوريد که همچون دري مستحکم در برابر شما پايداري مي کند و از هر سمتي به آن حمله مي کنيد ناکام مي شويد زمانيکه ناگهان جرقه اي ذهن شما را روشن مي کند. عجب! پس اينطور! چه زيبا! و مسئله حل مي شود. در رياضيات اغلب از اصطلاح زيباترين راه حل يا زيبايي راه حل استفاده مي کنيم. ولي چرا يک راه حل مسئله ما را تنها قانع و راضي مي کند در حاليکه ديگري شوق ما را برمي انگيزد و شجاعت فکر و ظرافت روش را آن موجب شگفتي ما مي شود؟ راه حل زيبا بايد تا حدي ما را به شگفتي وادارد ولي تنها وجود يک جنبه نامتعارف و غيرعادي زيبايي استدلال رياضي را روشن نمي کند، بلکه بايد عينيت نيز داشته باشد. هم ريختي نمونه با پديده مورد نظر و سادگي درک نمونه و سادگي کار کردن با آن، مفهوم عيني بودن را تشکيل مي دهد. با بکار گرفتن عينيت، زبان دشوار پديده را به زبان ساده تر مدل عيني ترجمه مي کنيم و نتايج لازم را بدست مي آوريم. وقتي که دانش آموزي مي خواهد به تنهايي مسئله دشواري را حل کند نمونه عيني پديده اي را بايد در مسئله شرح دهد، براي خودش بسازد، دشواري مسئله هاي نامتعارف در اين هست که براي حل آن ها بايد بطور مستقل نمونه هم ريخت(مسئله هم ارز) را انتخاب کرد به نحوي که از پديده نخستين ساده تر باشد. نامتعارف بودن اين نمونه و نامنتظر بودن آن به معناي زيبايي و ظرافت راه حل است. زيبايي حل يک مسئله را وقتي احساس مي کنيم که به کمک يک نمونه عيني بدست ايد و در ضمن نامنتظر باشد که بطور مستقيم به ذهن هر کسي نمي رسد و به زحمت در دسترس قرار مي گيرد.

رابطه زيباشناسي رياضي

«نامنتظر بودن» به اضافه «عيني بودن» برابر است با «زيبايي»; اين رابطه به فرهنگ رياضي مربوط مي شود و کسي که چنين فرهنگي دارد، ديد گسترده تري دارد، با کمترين نشانه ها، شباهت بين زمينه هاي مختلف رياضي را پيدا مي کند و به کشف رابطه بين آن ها و فرمول بندي و استفاده از روابط گوناگون بين آن ها مي پردازد. و بدين ترتيب مسئله را نامتعارف تر و زيباتر از بقيه حل مي کند و با ساده ترين و کوتاه ترين و در عين حال جالب ترين روش به جواب مسئله مي رسد و موجب شگفتي و لذت خود و بقيه مي گردد.

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...