مقالات توسعه پایدار شهری و زيست محيطي

[Mohammad Aref 120,438]

مقاله های مرتبط با توسعه پایدار و محيط زيست رو تو این تاپیک بذارین.

 

[Abo0ozar 8,637]

انسان ، ساختمان ، شهر و محیط زیست

 

مهدی شفقتی-رحیم سرور-نادر صنوبر

 

مقدمه :

امروزه روند رو به تزاید شهرنشینی و افزایش مصرف همواره محیط زیست طبیعی را مورد تهاجم و تخریب قرار داده است .

امروزه این شعار كه سیاست های زیست م حیطی مخالف توسعه و پیشرفت و رفاه یك جامعه می گردد كاملاً مردود شده است چرا كه هرگونه پیشرفت (چه در بعد صنعت یا كشاورزی و یا خدمات ) بدون داشتن محیط زیست طبیعی سالم بوجود نمی آید .

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

محیط زیست و توسعه پایدار شهری

 

کلانشهر تهران به عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران حدود یک هفتم جمعیت ایران را در خود جا داده که این امر خود منجر به گسترش و شدت فشارهای وارده بر محیط زیست و در نتیجه به بروز انواع آلودگی های زیست محیطی، تخریب منابع و کاهش فضاهای طبیعی و در پی آن افزایش نیاز شهروندان تهرانی به محیط زیستی سالم و در نتیجه افزایش انتظارات آنان از مدیران و برنامه ریزان شهری در کلانشهر تهران شده است. در این راستا ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در سال 1382 با نام ستاد محیط زیست و انرژی و با هدف ساماندهی فعالیت های مرتبط با مسائل زیست محیطی در پنج کارگروه آب و فاضلاب، انرژی، مواد زائد جامد، آلودگی هوا و سیستم های اطلاعاتی آغاز به کار کرد. در سال 1385 و با تغییر مدیریت ستاد، علاوه بر انجام پروژه های گذشته با اضافه کردن گروه های مدیریت محیط زیست و آموزش و ادغام گروه سیستم های اطلاعاتی در گروه های دیگر و تغییر نام مجموعه به ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، امور زیست محیطی با گستردگی بیشتر و دید بلندمدت در دستور کار پرسنل ستاد قرار گرفت و در جهت دستیابی به محیط زیست شهری سالم، دیدگاه و عملکرد مدیریت شهری بر پنج اصل مهم ذیل استوار شد.

 

1- مدیریت مشارکتی 2- آموزش پرسنل شهرداری 3- آموزش شهروندان 4- رعایت ملاحظات محیط زیست 5- استانداردسازی فعالیت ها.

در طرح راهبردی- ساختاری توسعه و عمران (طرح جامع تهران) شهرداری تهران در بند 7 به حفاظت از محیط زیست شهر تهران اشاره شده است. این بند دارای چهار محور به عنوان اهداف تعیین شده درطرح جامع تهران است:

1- تضمین پایداری مناطق حفاظت شده و تنوع زیستی اکوسیستم ها، حفظ باغات و اراضی کشاورزی و توسعه فضاهای سبز در محدوده، حریم و مجموعه شهری تهران

2- پالایش فعالیت ها و انتقال مراکز آلاینده و پایانه های حمل بار به خارج از محدوده شهر 3- جلوگیری یا کاهش آلودگی هوا و صدا با ارائه راهکارهای ممکن از جمله تحدید حمل ونقل شخصی و تغییر در مشخصات وسایل نقلیه سنگین از نظر تولید صدا، گسترش حمل ونقل عمومی به ویژه توسعه شبکه مترو و ارتقای تکنولوژی تولید و مصرف سوخت مناسب با حداقل آلایندگی 4- بهینه سازی مدیریت پسماندها به ویژه پسماندهای خطرناک، بیمارستانی و نخاله های ساختمانی و اعمال روش های مناسب و جدید برای دفع زباله با کمترین آسیب رسانی به محیط زیست.

برای اجرای طرح مذکور ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با اهداف ذیل تحت نظارت مستقیم مشاور محیط زیستی شهردار تهران و مدیریت وی فعالیت می کند:

- شناخت و ارزیابی وضعیت موجود محیط زیست شهر تهران - تدوین معیارها و الگوهای پایدار زیست محیطی و ارائه راهکارهای تحقق آنها - یکپارچه سازی و هماهنگی در فعالیت های زیست محیطی شهرداری تهران - نظارت عالیه بر رعایت ضوابط زیست محیطی در طرح ها

 

- نیاز مدیران ارشد به دریافت مشاوره تخصصی - هماهنگی و همسو سازی فعالیت های درون و برون سازمانی مرتبط با شهر تهران - بررسی آثارمحیط زیستی پروژه ها- تعریف پروژه های مرتبط با محیط زیست شهری.

رئوس وظایف گروه های کاری ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران

اهداف مورد اشاره در بالا ضرورت تشکیل گروه های مختلف با شرح وظایف معین را گوشزد می کند. به این منظور شش گروه زیر با اهداف مشخص تشکیل شده است:

1- گروه آب و فاضلاب: گروه آب و فاضلاب در جهت شناسایی و رفع معضلات محیط زیستی مرتبط با آب و فاضلاب شهر تهران و همچنین ارتقای شاخص های

 

محیط زیستی منابع آب و شبکه آب و فاضلاب فعالیت دارد. محور فعالیت این گروه با توجه به مشکلات مختلف در زمینه آب و فاضلاب شهر تهران (بالا بودن تراز آب زیرزمینی در برخی از نقاط و پایین بودن در نقاط دیگر، عدم استفاده از آب، نبودن شبکه فاضلاب، عدم ساماندهی مسیل ها و قنوات و مخاطرات مختلف آنها برای شهر) در سه زمینه قنوات، آب های سطحی و منابع آبی شهر است.

 

2-گروه آلودگی هوا: هدف از تشکیل این گروه مطالعات در زمینه آلودگی هوای شهر تهران با درنظر گرفتن فناوری های نوین پایش آلودگی هوا (از قبیل داده های ماهواره ای غلظت آلاینده ها و آنالیز مکانی توزیع منبع آلاینده) بوده است. محورهای تحقیقاتی این گروه با توجه به طرح جامع کاهش آلودگی هوا، شامل منابع ثابت (تاسیسات صنعتی، پارکینگ های اتوبوس های شهری) و متحرک آلاینده (حمل ونقل عمومی، روش های کنترل نشت آلاینده ها، روش های گسترش فضای سبز، پایش آلودگی هوا و آموزش و اطلاع رسانی جمعی) است.

 

3- گروه آموزش: این گروه با هدف ارتقای سطح فرهنگ و توانمندی شهروندان در راستای زندگی سالم و ارتقای کیفیت محیط زیست شهری تشکیل شده است. ارائه طرح های آموزشی برای گروه های سنی مختلف، ارتباط با گروه های مردمی و تشکل های غیردولتی، برنامه ریزی و برگزاری کارگاه های آموزشی، همایش ها و سمینارهای مرتبط با موضوعات محیط زیستی و معضلات موجود در شهر تهران از وظایف این گروه است.

 

4- گروه انرژی: مدیریت مناسب و اجرای طرح های موثر به منظور بهینه سازی توزیع و مصرف انرژی که شهرداری تهران در جایگاه مدیریت شهری دارای اختیاراتی در این حوزه است، دستاوردهای اقتصادی و زیست محیطی عظیم و ارزشمندی را برای کلانشهر تهران به ارمغان خواهد آورد. مطالعات مکانیابی توسعه شبکه سی ان جی در شهر تهران و تدوین برنامه اجرایی و نظارت بر اجرای مقررات مبحث 19 مقررات ملی ساختمان (عایقکاری حرارتی) دو محور اصلی فعالیت گروه است.

 

5- گروه مدیریت محیط زیست

این گروه با توجه به اهداف ذیل تشکیل شد:

- ایجاد سیستم مدیریت محیط زیست (ایزو 14001) در کل شهرداری تهران اعم از مناطق، سازمان ها و شرکت ها

 

- نهادینه کردن ملاحظات محیط زیستی در پروژه های عمرانی شهرداری تهران

- شناسایی و بررسی قوانین و مقررات محیط زیستی مرتبط با مدیریت شهر تهران.

6- گروه مواد زائد جامد

این گروه در زمینه مدیریت مواد زائد جامد و تفکیک زباله های تر و خشک و ارائه راهکارهای صحیح در برآورد اهداف توسعه پایدار، انجام مطالعات علمی در جهت برنامه ریزی و مدیریت صحیح زائدات جامد شهر تهران، با هدف بهبود وضعیت موجود و ارتقای کارایی سیستم کنونی مدیریت مواد زائد جامد شهر تهران با همکاری نهادهای موظف در این مجموعه فعالیت می کند.

 

 

روزنامه سرمایه

[Mohammad Aref 120,438]

گذرگاه زیستی در شهر میلان

 

شهر میلان در میان شهرهای اروپایی بیشترین میزان مالکیت خودرو را به خود اختصاص داده است. بیش از نیمی از شهروندان میلان از خودروی شخصی استفاده می کنند. این شهر همچنین از نظر غلظت ذرات معلق در میان کلانشهرهای اروپایی در جایگاه سوم قرار دارد. انتشار آلاینده ها مخصوصاً ذرات معلق و ترافیک مشکلاتی است که اقشار مختلف جامعه اعم از سیاسی، دانشگاهی، علمی و شهروندی را تحت الشعاع قرار داده است.

اطلاعات مربوط به ذرات معلق که توسط ایستگاه های مستقر در سطح شهر به دست آمده نشان می دهند که ریزمعلق یک مشکل اورژانسی در میلان محسوب می شوند. مشکل دیگری که هم در بعد سیاسی و هم شهروندی باید مورد توجه قرار گیرد، کیفیت زندگی است که با افزایش ترافیک به مخاطره افتاده است و مسئله نهایی آموزش شهروندان برای یک رفتار پایدارتر است. شهرداری میلان برای مقابله با این مشکلات، راهکار سودمندی را تحت عنوان گذرگاه زیستی ارائه داده است. این راهکار جایزه بهترین عملکردهای سال 2008 در دبی را از آن خود کرده است.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

مدیریت هرز آب های شهری

 

هرز آب ها منبع عمده آلودگی در بسیاری از شهرهای جهان به شمار می روند. به هنگام بارش برف و باران، سطح خیابان ها، پارکینگ ها و پیاده روها که غالباً با آسفالت، سیمان و بتن پوشیده شده اند، مانع از نفوذ آب به داخل زمین می شوند. این آب های سطحی حاوی آلاینده هایی مثل گازوئیل، روغن، نفت، فلزات سنگین، زباله، فاضلاب بیمارستانی، کودهای شیمیایی و حشره کش ها هستند که از طریق سامانه فاضلاب شهری به نهرها، جویبارها، رودخانه ها راه می یابند و مرگ آبزیان را سبب می شوند. برای مدیریت مطلوب و کاهش اثرات هرز آب های شهری اقدمات متعددی صورت گرفته است. یکی از این شیوه ها فرش کردن سطح خیابان ها، پیاده روها و پارکینگ ها با استفاده از سطوح بتنی متخلخل یا نفوذپذیر می باشد.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

دیواره های صوتی در شهرها

 

آلودگی صوتی یکی از انواع آلودگی های زیست محیطی است که مانند آلودگی هوا در حال پیش بردن شهرها به سوی یک بحران تازه است. کارشناسان مسائل شهری برای مقابله با کاهش آلودگی صوتی اقدامات و راهکارهای زیادی ارائه داده اند. تهیه نقشه های صوتی برای مناطق و کاربری های مختلف شهری و صنعتی، عایق بندی دیوار واحدهای مسکونی و صنعتی، استفاده از مواد جاذب صوت در سازه های شهری و پنجره ها و درهای منازل، ایجاد موانع بتونی، شیشه ای، طبیعی یا فضای سبز در حاشیه منازل مسکونی یا بزرگراه ها و تولید وسایل نقلیه استاندارد و کم صدا، اعمال محدودیت در تردد خودروها و از همه مهمتر ایجاد دیواره های صوتی در بزرگراه ها و معابر در کاهش آلودگی صوتی در شهرها موثرند.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

بام های سفید شیوه ای برای مهار گرمای زمین

 

گرایش به سمت طراحی و ساخت بام هایی با راندمان انرژی موثر طی سالهای اخیر روند رو به رشدی داشته است. پوشش سفید راهی مناسب برای خنک نگه داشتن ساختمان است که باعث صرفه جویی در هزینه ها و تأثیرات مثبت بر روی محیط زیست می شود.

بام های سفید که بیشتر به رنگ سفید یا روشن بوده و با شدت انعکاس بالا مشخص می شوند در کاهش میزان انرژی خورشیدی که در یک ساختمان ذخیره می شود و یا به درون آن راه می یابد موثرند. این نوع بام در کلانشهرهایی که به دنبال شیوه های کنترل تقاضا، هزینه و دسترسی آسان به برق هستند یک راهکار موثر به شمار می آید.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

بازگرداندن طبیعت به شهرها

 

پژوهش ها درباره تأثیر ساخت و سازهای شهری بر تغییرات آب و هوایی، بیشتر بر فناوری های نوین و ایده های جدید در ساختمان سازی متمرکز است. در آمریکا، چین، ابوظبی و چندین کشور دیگر، پایداری محیطی با تأکید بر سرسبزی مورد توجه مدیران قرار گرفته است. ساخت بناهای شهری بر پایه معیارهای روز دنیا و با نگاه به کنترل تغییرات آب و هوایی، نباید تنها محدود به افزایش کارآیی مصرف انرژی در آنها شود. از آنجا که یکی از دلایل اصلی تغییرات جهانی آب و هوا، جنگل زدایی در مناطق استوایی است، باید ساختمان ها را به گونه ای بازسازی نمود که تمرینی برای رویش دوباره جنگل ها باشد. همچنین با بررسی دلیل تغییرات آب و هوایی و مبارزه با آن، باید برای بازگرداندن طبیعت به شهرها تلاش کرد.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

محیط زیست و توسعه پایدار شهری

 

کلانشهر تهران به عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران حدود یک هفتم جمعیت ایران را در خود جا داده که این امر خود منجر به گسترش و شدت فشارهای وارده بر محیط زیست و در نتیجه به بروز انواع آلودگی های زیست محیطی، تخریب منابع و کاهش فضاهای طبیعی و در پی آن افزایش نیاز شهروندان تهرانی به محیط زیستی سالم و در نتیجه افزایش انتظارات آنان از مدیران و برنامه ریزان شهری در کلانشهر تهران شده است. در این راستا ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در سال 1382 با نام ستاد محیط زیست و انرژی و با هدف ساماندهی فعالیت های مرتبط با مسائل زیست محیطی در پنج کارگروه آب و فاضلاب، انرژی، مواد زائد جامد، آلودگی هوا و سیستم های اطلاعاتی آغاز به کار کرد. در سال 1385 و با تغییر مدیریت ستاد، علاوه بر انجام پروژه های گذشته با اضافه کردن گروه های مدیریت محیط زیست و آموزش و ادغام گروه سیستم های اطلاعاتی در گروه های دیگر و تغییر نام مجموعه به ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، امور زیست محیطی با گستردگی بیشتر و دید بلندمدت در دستور کار پرسنل ستاد قرار گرفت و در جهت دستیابی به محیط زیست شهری سالم، دیدگاه و عملکرد مدیریت شهری بر پنج اصل مهم ذیل استوار شد.

 

1- مدیریت مشارکتی

2- آموزش پرسنل شهرداری

3- آموزش شهروندان

4- رعایت ملاحظات محیط زیست

5- استانداردسازی فعالیت ها.

 

در طرح راهبردی- ساختاری توسعه و عمران (طرح جامع تهران) شهرداری تهران در بند 7 به حفاظت از محیط زیست شهر تهران اشاره شده است. این بند دارای چهار محور به عنوان اهداف تعیین شده درطرح جامع تهران است:

1- تضمین پایداری مناطق حفاظت شده و تنوع زیستی اکوسیستم ها، حفظ باغات و اراضی کشاورزی و توسعه فضاهای سبز در محدوده، حریم و مجموعه شهری تهران

2- پالایش فعالیت ها و انتقال مراکز آلاینده و پایانه های حمل بار به خارج از محدوده شهر

3- جلوگیری یا کاهش آلودگی هوا و صدا با ارائه راهکارهای ممکن از جمله تحدید حمل ونقل شخصی و تغییر در مشخصات وسایل نقلیه سنگین از نظر تولید صدا، گسترش حمل ونقل عمومی به ویژه توسعه شبکه مترو و ارتقای تکنولوژی تولید و مصرف سوخت مناسب با حداقل آلایندگی

4- بهینه سازی مدیریت پسماندها به ویژه پسماندهای خطرناک، بیمارستانی و نخاله های ساختمانی و اعمال روش های مناسب و جدید برای دفع زباله با کمترین آسیب رسانی به محیط زیست.

 

برای اجرای طرح مذکور ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با اهداف ذیل تحت نظارت مستقیم مشاور محیط زیستی شهردار تهران و مدیریت وی فعالیت می کند:

- شناخت و ارزیابی وضعیت موجود محیط زیست شهر تهران - تدوین معیارها و الگوهای پایدار زیست محیطی و ارائه راهکارهای تحقق آنها - یکپارچه سازی و هماهنگی در فعالیت های زیست محیطی شهرداری تهران - نظارت عالیه بر رعایت ضوابط زیست محیطی در طرح ها

- نیاز مدیران ارشد به دریافت مشاوره تخصصی - هماهنگی و همسو سازی فعالیت های درون و برون سازمانی مرتبط با شهر تهران - بررسی آثارمحیط زیستی پروژه ها- تعریف پروژه های مرتبط با محیط زیست شهری.

 

رئوس وظایف گروه های کاری ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران

اهداف مورد اشاره در بالا ضرورت تشکیل گروه های مختلف با شرح وظایف معین را گوشزد می کند. به این منظور شش گروه زیر با اهداف مشخص تشکیل شده است:

1- گروه آب و فاضلاب: گروه آب و فاضلاب در جهت شناسایی و رفع معضلات محیط زیستی مرتبط با آب و فاضلاب شهر تهران و همچنین ارتقای شاخص های محیط زیستی منابع آب و شبکه آب و فاضلاب فعالیت دارد. محور فعالیت این گروه با توجه به مشکلات مختلف در زمینه آب و فاضلاب شهر تهران (بالا بودن تراز آب زیرزمینی در برخی از نقاط و پایین بودن در نقاط دیگر، عدم استفاده از آب، نبودن شبکه فاضلاب، عدم ساماندهی مسیل ها و قنوات و مخاطرات مختلف آنها برای شهر) در سه زمینه قنوات، آب های سطحی و منابع آبی شهر است.

 

2-گروه آلودگی هوا: هدف از تشکیل این گروه مطالعات در زمینه آلودگی هوای شهر تهران با درنظر گرفتن فناوری های نوین پایش آلودگی هوا (از قبیل داده های ماهواره ای غلظت آلاینده ها و آنالیز مکانی توزیع منبع آلاینده) بوده است. محورهای تحقیقاتی این گروه با توجه به طرح جامع کاهش آلودگی هوا، شامل منابع ثابت (تاسیسات صنعتی، پارکینگ های اتوبوس های شهری) و متحرک آلاینده (حمل ونقل عمومی، روش های کنترل نشت آلاینده ها، روش های گسترش فضای سبز، پایش آلودگی هوا و آموزش و اطلاع رسانی جمعی) است.

 

3- گروه آموزش: این گروه با هدف ارتقای سطح فرهنگ و توانمندی شهروندان در راستای زندگی سالم و ارتقای کیفیت محیط زیست شهری تشکیل شده است. ارائه طرح های آموزشی برای گروه های سنی مختلف، ارتباط با گروه های مردمی و تشکل های غیردولتی، برنامه ریزی و برگزاری کارگاه های آموزشی، همایش ها و سمینارهای مرتبط با موضوعات محیط زیستی و معضلات موجود در شهر تهران از وظایف این گروه است.

 

4- گروه انرژی: مدیریت مناسب و اجرای طرح های موثر به منظور بهینه سازی توزیع و مصرف انرژی که شهرداری تهران در جایگاه مدیریت شهری دارای اختیاراتی در این حوزه است، دستاوردهای اقتصادی و زیست محیطی عظیم و ارزشمندی را برای کلانشهر تهران به ارمغان خواهد آورد. مطالعات مکانیابی توسعه شبکه سی ان جی در شهر تهران و تدوین برنامه اجرایی و نظارت بر اجرای مقررات مبحث 19 مقررات ملی ساختمان (عایقکاری حرارتی) دو محور اصلی فعالیت گروه است.

 

5- گروه مدیریت محیط زیست: این گروه با توجه به اهداف ذیل تشکیل شد:

- ایجاد سیستم مدیریت محیط زیست (ایزو 14001) در کل شهرداری تهران اعم از مناطق، سازمان ها و شرکت ها

- نهادینه کردن ملاحظات محیط زیستی در پروژه های عمرانی شهرداری تهران

- شناسایی و بررسی قوانین و مقررات محیط زیستی مرتبط با مدیریت شهر تهران.

 

6- گروه مواد زائد جامد: این گروه در زمینه مدیریت مواد زائد جامد و تفکیک زباله های تر و خشک و ارائه راهکارهای صحیح در برآورد اهداف توسعه پایدار، انجام مطالعات علمی در جهت برنامه ریزی و مدیریت صحیح زائدات جامد شهر تهران، با هدف بهبود وضعیت موجود و ارتقای کارایی سیستم کنونی مدیریت مواد زائد جامد شهر تهران با همکاری نهادهای موظف در این مجموعه فعالیت می کند.

 

روزنامه سرمایه

[Mohammad Aref 120,438]

طرح هایی برای پاکیزگی شهرها

 

مشکل زباله، یک مسئله جهانی است. هر روزه میلیون ها تن زباله در شهرهای سراسر جهان تولید می شود. گسترش روز افزون تولید زباله و راهکارهای مربوط به دفن بهداشتی آن نیز می تواند از جمله موضوعات جدی برای زندگی انسان ها و حیات وحش به شمار رود. تحقیقاتی که توسط دانشمندان صورت گرفته موید این مطلب است که زباله و معضل بازیافت آن نه تنها یک مشکل اساسی در سطح شهری است بلکه دامنه وسیعی از محیط زیست را فرا گرفته که در اثر بی مبالاتی و عدم رعایت نکات زیست محیطی، ضررهای جبران ناپذیری برای بشر به وجود خواهد آورد.

تبدیل یک شهر به شهری تمیز و عاری از آلودگی و زباله نیازمند انجام اقدامات و برنامه ریزی های خاص و زمان بندی شده می باشد. شهر پاکیزه، شهری ایمن و سالم است و دستیابی به آن تنها با خواست و اراده مردم میسر می گردد. بنابراین باید با آموزش به شهروندان ذهنیت، رفتار و عادات آنان را درباره پاکیزگی محیط پیرامونشان تغییر داد. همکاری افراد جامعه در تمیزی شهر مزایای زیادی دارد که تنها با مسئولیت پذیر بودن شهروندان فراهم می شود. شهروندان باید به این باور برسند که پاکیزگی محیط بیرون و حفظ بهداشت آن به اندازه بهداشت محیط خانه اهمیت دارد و باید برای ارتقای آن بکوشند.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

خیابان های بتنی و سازگاری آن با محیط زیست

 

سالهاست بین کارشناسان مباحثی جدی درباره روسازی خیابان ها با استفاده از آسفالت و بتن مطرح است. بدیهی است هرکدام از این شیوه ها موافقان و مخالفانی دارد. مهم ترین مزیتی که موافقان خیابان های بتنی به آن اشاره می کنند، دوام و ماندگاری زیاد سطوح بتن نسبت به سطوح آسفالتی است؛ در مقابل دلیل اصی مخالفان، هزینه سرسام آور این نوع خیابان ها می باشد. اما اخیراً در ایالت مینیاپولیس آمریکا، خیابان هایی از بتن ساخته شده که هزینه تمام شده آن برابر با هزینه تمام شده خیابان های آسفالتی است. این برابری قیمت ریشه در نوسانات ارزش نفت دارد. چرا که قیمت آسفالت به قیمت نفت وابسته است و بالا رفتن قیمت، طبعاً قیمت آسفالت هم بالا می رود.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

طراحی برای حمل و نقل پایدار

 

شهرداری اودنس دانمارک با هدف کاهش قابل ملاحظه دی اکسید کربن تا سال 2025، طرح جامعی را برای حمل و نقل پایدار ارائه داده است. هدف کوتاه مدت طرح، کاهش ترافیک در مناطق مرکزی شهر از طریق ایجاد محدودیت جدی برای خودروها، ایجاد شرایط و امکانات مناسب برای عابرین پیاده و دوچرخه سواران و بهبود حمل و نقل عمومی می باشد. اودنس یکی از شهرهای سرآمد در زمینه استفاده از دوچرخه در جهان بوده و طرح جدید تلاش برای تثبیت این موقعیت است.

شهرداری بر اساس شعار «ورزش، زندگی است»، برای ده سال آینده این شهر برنامه ریزی کرده است. هدف دراز مدت این طرح، تبدیل اودنس به یک شهر سالم و پایدار است، بدین معنی که پایداری بخش لازم در کلیه تصمیم گیری های سیاسی به حساب می آید. هدف، ایجاد شهری بدون کربن تا سال 2025 است و سه حوزه مهم در تحقق آن ترافیک، انرژی و ساخت و ساز می باشد. در سال 2008، شهرداری طرحی را برای حمل و نقل و ترافیک ارائه داد که راه حل جامع و پایداری را برای چالش های مربوط به ترافیک پیشنهاد می نمود. هدف عمده این برنامه، تغییر عادات با ایجاد شبکه ای از مسیرهای دوچرخه سواری، گذرگاه های مخصوص عابرپیاده و دیگر شیوه های پایدار در رانندگی بود. توجه به عابرین پیاده و دوچرخه سواران به جای خودروها موجب افزایش فعالیت و در نتیجه تنوع زندگی اجتماعی در منطقه می شود. ترغیب مردم به دوچرخه سواری و پیاده روی موجب می شود تا شهر سرسبزتر و شهروندان سالم تر باشند. بنابراین، برنامه ترافیک و حمل و نقل هم از لحاظ فرهنگی و هم از لحاظ سلامتی با سیاست های شهری مرتبط است.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120,438]

مفهوم پایداری

پایداری، به معنای تداوم در امری همچون فعالیت و ایجاد موازنه­ی پویا میان عوامل موثر فراوان نظیر عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی مورد نیاز نوع بشر می­باشد.

پايداري به عنوان وجه وصفي توسعه ، وضعيتي است كه در آن ؛ مطلوب بودن و امكانات موجود در طول زمان کاهش پیدا نمی­کند و از کلمه Sus ) Sustenere، یعنی از پایین و Tenere يعني نگهداشتن ) به معناي زنده نگهداشتن يا نگهداشتن گرفته شده است كه بر ،حمايت يا دوام بلند مدت دلالت مي­كند.

پايداري در معناي وسيع خود به توانا يي جامعه، اكوسيستم يا هرسيستم جاري براي تداوم كاركرد در آينده نامحدود اطلاق مي شود، بدون اينكه به طور اجبار در نتيجه تحليل رفتن منابعي كه سيستم به آن وابسته است يا به دليل تحميل بار بيش از حد روي آنها، به ضعف كشيده شودGold, 1996: 1) (.

از طرف ديگر توانايي سيستم براي استقامت و پايايي به گونه اي اجتناب ناپذير وابسته به موفقيتي است كه سيستم در ايجاد ارتباط با محيط بيرو ني كسب مي­كند؛ به عبارت ديگر پايداري سيستم به طور كامل وابسته به قابليت سيستم براي سازگاري و انطباق ، تغيير و تحول و پاسخگو يي به محيط است و از آنجا كه محيط به نوبه خود همواره در حال تغيير است ، اين فر ايند سازگاري و انطباق سيستم بايد يك فر ايند پويا و حساس باشد ( کهن گ، 1376: 198) . بنابراين :

سيستم پايدار به كاركرد مناسب دروني و به رابطه سازگار با محيط و به عبارت بهتر به پايداري در درون و به پايداري در بيرون ( در تعامل با محيط ) نيازمند است تا در مجموع به عنوان سيستم پايدار عمل كند.

در واقع پايداري در عمل موازنه اي بين ضرورت­هاي زيست محيطي و نيازهاي توسعه است و از دو طريق محقق مي شود: كاهش فشارها و افزايش ظرفيتهاي موجود ( نصیری، 1379: 114)

 

 

بنابراين شرايط اصلي پايداري عبارتند از :

1. سيستم­ها بايد با شرايط محلي و زيست محيطي سازگار باشند؛

2. سيستم­ها بايد با نيازهاي آتي و اهداف مورد نظر قابليت سازگاري داشته باشند؛

3. سيستم­ها بايد نسبت به تغييرات، انطباق پذيري كافي داشته باشند و در صورت تخريب سيستم در اثر وقوع حوادث ناخواسته با صرف كمترين هزينه ترميم شوند؛

4. گسترش سيستم­ها نبايد باعث وارد آوردن آسيب به سيستمهاي حافظ زندگي انسان مانند آب و هوا ، خاك و سيستمهاي بيولوژيكي شود.

 

انواع پایداری

پايداري به 2 دسته تقسيم مي شود :

- پايداري سطحي ( كوتاه مدت و نمادين )

-پايداري عميق ( بلند مدت و بنيادين )

پايداري سطحي روي كارايي و استراتژي هاي جايگزين با توجه به مصرف منابع متمركز مي شود و معمولاً اهداف غالب در جامعه را بدون پرسش مي پذيرد و براي حل مسائل، راه حلهاي درماني را هدف گذاري مي كند. پايداري عميق ، اهداف را در ارتباط با ارزش­هاي بالاتر ارزشيابي مي­كند و سيستم­هاي لازم را با توجه به محدوديتهاي اكولوژيكي براي دستيابي به اين اهداف طراحي مي­ كند.

 

مهندس ملاحت حقيقي

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

سیر تکوینی مفاهیم توسعه پایدار

چنانچه نگاهی گذرا به پیشینه تاریخی توسعه بیندازیم، ضرورت توجه به آن آشکار می­شود. به طور کلی، پس از توسعه صنعتی در دهه ­های 1950 و 1960 در اروپا، ناهنجاری­های زیست­ محیطی زیادی به وجود آمد. عوارض ناشی از این توسعه علاقه­ مندان به محیط زیست را در وهله اول به واکنش واداشت. در همین راستا نخستین اجلاس بین ­المللی را در زمینه محیط زیست در سال 1951 در استکهلم تشکیل دادند و بیانیه­ ای در حمایت از محیط زیست منتشر کردند (مکنون،1367: 3) .

از این زمان به بعد تفکر در زمینه حفظ محیط­ زیست در کنفرانس ­های بیوسفر یونسکو (پاریس: 1968) شکل گرفت. (بدری، 1376: 44) قابل ذکر است پیدایش مفهوم پایداری در دهه 1970 را می ­توان نتیجه رشد منطقی و آگاهی تازه­ای نسبت به مسائل جهانی محیط زیست و توسعه دانست که به نوبه خود تحت تاثیر عواملی همچون نهضت­ های زیست ­محیطی دهه 60 و انتشار کتاب ­هایی نظیر محدودیت­­ های رشد (1972) از دانلامیدوز، بهار خاموش (1962) از راشل کارسون و دایره بسته (1971) از باری کامونر، بود.

به دنبال اجلاس استکهلم، در سال 1974 کنفرانس شورای جهانی کلیساها خواستار تحقق جامعه پایدار شد و در همان سال اعلامیه کوکویوک که در آن توسعه بوم شناسانه مطرح شده بود که سرانجام عنوان توسعه پایدار به خود گرفت.

مهم­ترین نسبت در این نام­گذاری طرح الگویی بود که برای محیط زیست زیان آور نباشد. (حسین نصیری) با این حال اصطلاح توسعه پایدار برای اولین بار در اواسط دهه 1970 به خانم باربارا نسبت داده می­شود (بدری، 1376: 45-44) و از اجلاس مهم فونیکس نیز به عنوان بخشی از فرآیند شکل­گیری تفکر توسعه پایدار یاد می­شود.

گزارش فونیکس به همراه اعلامیه 1972 استکهلم و اعلامیه کوکویوک ضمن تصدیق پیچیدگی و جدی بودن بحران­های اجتماعی و زیست محیطی که جامعه انسانی با آن­ها روبرو است، موجب بروز پیامدهای نوید بخشی شد که همگی نیاز به تدوین و اجرای استراتژی­های سالم زیست­محیطی به منظور ترویج توسعه اجتماعی-اقتصادی یا توسعه زیست­محیطی متفق القول داشتند. (جمالی، ویکتوریا، 1375: 2).

در سال 1983 مجمع عمومی سازمان ملل متحد کمیسیونی را با عنوان کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه متشکل از 22 کشور به ریاست برانت لند نخست وزیر تشکیل داد تا خط­مشی زیست­محیطی دراز مدت جامعه بین­المللی را روشن سازد و مهم­ترین مسائلی که مورد شناسایی کمیسیون برانت لند قرار گرفت، به عنوان شرایط توسعه پایدار مطرح گردید که عبارتند از: جمعیت و توسعه، امنیت غذایی، انرژی و صنعت، چالش­های شهری.

این گزارش مبنای مذاکرات کشورها برای تهیه دستور کار 21 جهت برگزاری کنفرانس ریو در سال 1992 گردید. این کنفرانس با حضور سران و نمایندگان 172 کشور و تعداد زیادی از سازمان­های غیردولتی در شهر ریودوژانیرو و برزیل تشکیل گردید و هر چند که نتایج آن خواسته­های طرفداران محیط زیست را برآورده نکرد لکن صدور بیانیه ریو حداقل توانست طرح توسعه پایدار (دستور کار 21) را برای سال­های پایانی قرن بیستم مشخص سازد (و.م. آدامز، 1375: 45). در این کنفرانس همه اختلاف­ نظرها حل شد و تا حدودی یک برنامه پویا به دست آمد تا در طی زمان به وسیله کشورها و مناطق، به اجرا گذاشته شود.

یکی از فرازهای مهم دستور کار 21 تشکیل کمیسیون توسعه پایدار زیر نظر سازمان ملل بود که در دستور کار فوق هدف از تشکیل آن چنین ذکر شده است:

اطمینان موثر از پیگیری اهداف کنفرانس ریو، ارتقای همکاری­های بين­المللی و منطقی کردن ظرفیت تصمیم­گیری بین دولت­ها و مرور اقدامات اجرایی دستور کار 21 در سطوح محلی، ملی، منطقه­ای و بین­المللی.

درپی تشکیل کمیسیون فوق به منظور پیگیری اهداف آن اولین نشست این کمیسیون در سال 1993 برگزار شد و بعد از آن نیز تا کنون اجلاس کمیسیون هر ساله برگزار می­شود. در کشور ما نیز توجه خاصی به دستور کار 21 شده و کمیته­ای تحت عنوان کمیته توسعه پایدار جهت برنامه­ریزی و تعیین سیاست­ها و ارائه پیشنهادهای لازم در خصوص دستور کار فوق به وجود آمده که در ساختار آن کمیته­های فرعی مختلفی در نظر گرفته شده است. (صلانی، 1380: 45)

 

توسعه پایدار در یک جمله

توسعه پايدار : رفع مشكلات نسل حاضر بدون تضييع تواناييهاي نسلهاي آينده براي برآورده نمودن نيازهايشان

 

مهندس ملاحت حقيقي

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

تاريخچه توسعه پایدار

ايده پايداري ريشه در گذشته‌هاي دور، و تفكرات مرتبط با جنبش­هاي زيست محيطي دارد.

ردپاي مفهوم پايداري را در ادبيات جغرافيايي نيز مي‌توان يافت. شايد بتوان گفت پايداري و مبحث آن برآيند تفكرات جبر جغرافيايي و امكان گرايي است. و اينكه لحاظ نمودن قوانين و محدوديتهاي محيطي همراه با تفكرات بشر و دورانديشي او مي‌تواند به پايداري حيات انسان و اشكال فضايي ساخته شده و طبيعي كمك كند.

اما دهه 60 و 70 میلادی را باید آغاز نگرانی­ها و توجه مردم به حفظ محیط زیست و نیز توجه به آثار زیست محیطی در فعالیت­های اقتصادی دانست. در این سال­ها اندیشمندان تخریب و نابودی منابع طبیعی را هشدار دادند و توسعه لجام گسیخته و ناعادلانه کشورهای عقب مانده را گوشزد کردند. طی دهه 90 میلادی سمینارهای متعددی توسط یونسکو برای دست­یابی به توسعه پایدار تشکیل شد و در سال 1997 به منظور ارزیابی میزان پیشرفت اجرایی دستور کار 21 اجلاسی به نام زمین+5 از سوی سازمان ملل تشکیل شد تا به موضوعات و بحث­های گوناگونی در توسعه پایدار توجه داشته باشد.

 

گرچه اصطلاح توسعه پايدار در هنگام اعلاميه كوكويوك در خصوص محيط زيست و توسعه در اوايل دهه 1970 به كار برده شده و نيز ريشه اين اصطلاح به رويكرد توسعه اكولوژيك بر مي‌گردد كه در راهبرد حفاظت جهان آورده شده است، ليكن شكل‌گيري آن به تشكيل كميسيون مستقل جهاني در زمينه محيط زيست و توسعه و ارائه گزارش اصول توسعه پايدار قرار دارد. اين گزارش موسوم به گزراش برانتلند كه از اسم رئيس نروژي آن گرفته شده است، شامل مجموعه­اي از پيشنهادها و اصول قانوني جهت دستيابي به توسعه پايدار براي كشورهاي در حال توسعه است و توسعه پایدار را اين چنين تعريف می کند:

" رفع نيازهاي نسل حاضر بدون تضييع تواناييهاي نسلهاي آينده براي رفع نيازهايشان".

اين تعريف ساده همچنين مبناي دستور كار 21، به عنوان يك طرح كار توسعه پايدار براي قرن 21 است. در واقع توسعه پایدار را می­توان راه تازه­ای برای رسیدن به آرمان­های بشر همراه با حفظ منابع و امکانات برای آیندگان دانست که قوانین و راهکارهایی را می­طلبد تا مسیر هموارتر شود. از آن­جا که واژه توسعه پایداردر برگیرنده کلیه مفاهیم اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، کالبدی و زیست محیطی می­باشد و حصول به آن نیازمند عزم ملی و همیاری تمام بخش­های و نهادهای دولتی و غیردولتی و ارائه برنامه جامع در این زمینه است. (زرآبادی، توکلی، 13: 110)

با این وصف باید اشاره داشت که « توسعه پايدار » به عنوان مفهومي با سابقه بيش از سه دهه در ادبيات توسعه، امروزه به يك قالب فكري عمده در بسياري از كشورها، بالأخص كشورهاي در حال توسعه ، بدل شده است. با وجود آن كه اين مفهوم، مانند مفهوم توسعه، تعاريف و تفاسير متعددي را در بر گرفته، اما در سطح بين المللي داراي اجماعي علمي و عملي است كه از طريق سازمان ملل و نهادهاي مرتبط، به مثابه برنامه عمل توسعه كشورها پيشنهاد شده است.

 

بنیاد فلسفی توسعه پایدار

به طور کلی هدف از توسعه تجدید سازمان کل نظام اقتصادی و اجتماعی است، به نحوی که در این فرآیند، علاوه بر بهبود سطح زندگی، دگرگونی ­های اساسی در نهادها و زیرساخت­های اجتماعی و مدیریت و نهایتاً در رفتارهای گوناگون انسان پدیدار گردد. چگونگی تجدید سازمان سیستم اقصادی و اجتماعی و نیز روابط حاکم بر آن (یا رفتارها) تابعی از فلسفه فکری و نحوه تفکر برنامه­ریزیان و سیاتسگزاران توسعه و نتیجتاً سایر انسان­ها می­باشد.

 

مهندس ملاحت حقيقي

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

تفکر شهر پایدار

شهرسازي پايدار:

پايدار بودن يک جامعه انساني به چه معناست؟

پايداري يک معناي نسبي دارد.

پايدار ماندن يعني به جلو رفتن و ادامه دادن. پايداري يك سمت و سو است نه يك مقصد.

شهر پايدار شهري است كه حافظ و ارتقا دهنده رفاه اهالي چه در بلند مدت و چه در دوره متوسط مي باشد كه در ضمن بالاترين كيفيت زندگي از آن بدست مي آيد. پايداري ايجاب مي كند كه تصميم گيري يكپارچه در نتايج اقتصادي و اكولوژي و اجتماعي خوب به اجرا درآيد.

 

پايداري محيطي به معني حفظ سرمايه طبيعي است كه ايجاب مي كند ما انسانها در مصرف مواد تجديد شونده و در مصرف آب و منابع انرژي حد و اندازه را رعايت كرده و بيشتر از انچه كه سيستم هاي طبيعي مي توانند فراهم کنند مصرف نكنيم. بعلاوه به ياد داشته باشيم كه نسبت مصرف ما از منابع يكبار مصرف بيشتر از نسبتي نباشد كه منابع پايدار تجديد شونده نتواند آنرا جبران كند بهترين مثال در اين مورد نفت و سوخت فسيلي است كه پس از اتمام شدن ديگر تجديد نمي شوند.

 

بالاخره پايداري محيطي بمعني رعايت اين اصل مهم است كه نسبت آلاينده هاي پراكنده در جو و در دامن طبيعت هرگز بيشتر از ظرفيت جذب شدن آن آلاينده ها در هوا و آب و خاك و بيشتر از توان تصفيه طبيعت نباشد.

 

پايداري معني نسبي دارد برچسب زدن يك شهر يا عرف استفاده از شهر) به عنوان اينكه شهر پايدار است و برچسب آن دگر كه شهر پايدار نيست كار درستي نيست . درتصوير زير مفهوم كلي پايداري نسبي نشان داده شده است شهر سرشار از همه منابع و انرژي طبيعي مثل انرژی و غذا و آب وغيره دارند خروجي يا درويي هايي زياد مثل آلودگي حرارتي، فاضلاب، ضايعات گياهی و غيره نسبت به شهر هم اندازه آن پايداري كمتري دارد.

 

ايجاد وضعيت بهتر در پايداري نسبي يك شهر ايجاب ميكند كه خصوصياتي را كه در الگوي ورودی ها و خروجي ها اثر مي گذارند ارزيابي كنيم. احتمالا در اين راستا بايستي خاك و آب و انواع ساختمان و سيستم هاي حمل و نقل و سازمان قضايي را لحاظ كرد. سپس مي توان پتانسيل تغييرات را حين نقشه كشيدن محوطه در ساختمان ها مورد ارزيابي قرار داد.

 

اصول شهر پايدار:

 

1. تصميمات امروز نبايستي آينده كودكان و نسل آينده و آنچه را كه در آينده برمي گزيند به خطر اندازد. همه ما مسئول اعمال فردي و گروهي خود مي باشيم.

2. منابع طبيعي بايستي عادلانه موثر مورد استفاده قرار گرفته و پايداري جامعه فداري پايداري جامعه ديگر نگردد.

3. استفاده از منابع تجديد شونده مورد تائيد و تشويق ما است و ضمن استفاده از منابع غيرتجديد شونده بايستي به حداقل برسد. مصرف منابع تجديد شونده نبايستي بيشتر از ميزان توليد تجديدي آن شود.

4. برقراري ارتباطات آزاد بين مردم و بخش اصناف و كليه سطوح دولتي مهم اند. ما تنوع فرهنگي واقتصادی و محيطي را ارج مي نهيم.

5. هر جامعه بايستي زمينه بهداشتی و حياتي وبي خطري را براي تعامل انسان ها و تحصيلات و اشتغال و تفريحات سالم و سرگرمي ها و توسعه فرهنگي فراهم كند.

6. پايداري به توانمندي جامعه اكوسيستم و يا به هر سيستم درحال فعاليت كنوني اطلاق مي شود كه مي تواند تا آينده نامعلوم ادامه فعاليت داده بدون اينكه بر اثر فرسايش و تهي شدن منابع كليدي به حكم اجبار به سمت سقوط هدايت گردند.

 

توسعه پایدار به مفهوم حرکت بر محور انسان-محیط است و توسعه امکانات اقتصادی با توجه به ملاحظات محیطی و عدالت اجتماعی را مورد توجه قرار مي دهد. توسعه پایدار پس از مشکلات ایجاد شده از توسعه صرفا اقتصادی پس از جنگ جهانی مطرح گردید. جایی که توسعه بی رویه باعث اختلافات طبقاتی و مشکلات زیست محیطی عدیده ای شده و مسير توسعه به ابعاد محيطي و اجتماعي کمتر از اقتصادي بها داده بود.

 

با توسعه روزانه شهري شدن زندگی بشر مفاهیم مربوط به توسعه پایدار به این حیطه وارد گردید و توسعه پایدار شهر محصول نگاه های جدید به عدالت اجتماعی,فضایی و محیطی نسبت به شهر است. شهرها در سال 2020 جمعيتي معادل 75 درصد کل جهان را در عینی در خود جای خواهند داد که تقريبا 2 درصد از فضاي شهري را در اختیار دارند. بنابر این این تراکم عجیب و بی سابقه جمعیت و نیاز عمومی به جذب منابع اساسی منجر به بهره برداری های غیر طبیعی از منابع محلی و استثمار منابع همسایگی خواهد شد. آثار این توسعه با پس ماند های غیر قابل پیش بینی به جای مانده از شهرها ادامه داشته و آلودگی ها و بیماری ها و گونه های زندگی حاشیه ای جدید محصول این توسعه خواهد بود.

 

اما توسعه پایدار شهری به عنوان جزئی از توسعه پایدار بر پایه استفاده معقول از منابع طبیعی استوار شده است و در این نوع توسعه ملاحظات سه گانه, محيطي, اقتصادي و اجتماعي در کنار هم لحاظ خواهد شد.بنابر اين شهر پايدار برآمده از فرايند توسعه اي است که هنيت و امکان ارتقاي هميشگي سلامت اجتماعي - اقتصادي بوم شناسانه شهر و منطقه را فراهم کرده و اين ذهنيت و امکان را به عينيت و اقدام مبدل ساخته است.

 

بنابر اين راه کارهاي زير به عنوان راه کارهاي توسعه پايدار شهري مطرح است :

 

1- حداقل سازي پيامد هاي زيست محيطي

2- حداقل سازي مصرف منابع تجديد ناپذير

3- بهره برداري از منابع تجديد پذير

 

در اين مسير به ناچار سياست هايي مثل کاهش اتکا به خودروي شخصي, افزايش فشردگي کالبدي در توسعه شهري, حفاظت و احياي نظام هاي طبيعي در شهر و منطقه پيراموني, کاهش مصرف منابع و توليد آلودگي در شهر و منطقه, بهبود زيست پذيري اجتماعات بشري, پایندگی و تقویت اقتصاد شهری و اصلاح نظام اداری و حکمرانی شهری, بايستي اعمال شود تا شهر به سمت پايداري هدايت شود.

 

پيش فرض هاي توسعه پايدار شهري:

در راستاي تحقق توسعه پايدار شهري مي بايست شرايطي فراهم شود تا امكان بستر سازي توسعه پايدار انساني و بهبود رفاه اجتماعي شهروندي، فراهم گردد كه در اين بستر مي توان به برقراري عدالت اجتماعي(هاروي، 1376: ص110- 99) طراحي اقليمي هماهنگ با محيط زيست انساني (بحريني، شيعه، 1380)، تقويت ساختارهاي همبستگي اجتماعي همچون تعهد و مسئوليت پذيري، تقويت بنيانهاي اجتماعي و خانوادگي و احياي محيط زيست همگاني (بحريني، 1378) وايجاد انتظام ساختاري در فضاي شهري براي ادراك زيباشناختي و خوانايي شهري (كوين لينچ، 1381: ص12- 34) و بهبود بهره گيري از فضاهاي شهري و افزايش رضايت شهروندي (بحريني، 1378، ص98- 129) و يكپارچگي بخشي به ساختار بصري محيط و منظر شهري (گوردن كالن، 1377: ص64- 90) اشاره كرد.

 

آقای مهندس رضا لاهیجی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

شهر پرتراکم و توسعه پایدار شهری

پيچيدگي پايداري شهري :

اعلام اين مطلب كه ترسيم واقعيت هاو مشخصات " شهرهاي پايدار" واجد فوريتي انكار ناپذير است سخني بديهي و تكراري است . با اين همه هنوز مفاهيم ماهيت "شهر پايدار" و امكانپذيري آن مورد اختلاف وسيع متفكران در مقوله شهرسازي است . ارزيابي پايداري فرايندهاي صنعتي و روشهاي توليد انرژي در قياس با پايداري شهرها مقوله هاي ساده اي بشمار مي آيند، زيرا كه يك شهر متشكل از مجموعه اي از نظامهاي فيزيكي ، تاريخي ، اقتصادي و اجتماعي است . بهمين سبب براي ارزيابي پايداري شهري كلاف سردرگمي از انواع پيچيدگيها را مي بايد شناخت و از يكديگر جدا كرد. موضوعهاي زير شاخصترين پيچيدگيهائي است كه پژوهشهاي ناظر بر پايداري شهرها با آن روبرو هستند.

 

 

تعاريف مختلف واژه پايداري :

رايج ترين مفهوم توسعه پايدار همان است كه در كنفرانس سران در شهر ريودوژانيرو به كار گرفته شد. طبق اين مفهوم توسعه پايدار توسعه اي است كه ضمن آن كه به نيازهاي كنوني پاسخگوست ، توانائيهاي نسلهاي آينده را براي پاسخگويي به نيازها و خواسته هايشان به مخاطره نمي اندازد. با اين حال "وينتر" مدعي است كه اكنون بيش از 200 تعريف براي توسعه پايدار وجود دارد.

بدين سان اكنون مفهوم توسعه پايدار آنچنان در معرض تفسيرهاي گوناگون قرار گرفته كه فقدان چارچوبي محكم و عموم پذيرفتني از ديدگاههاي فلسفي و ماهوي ، مشكل اصلي كنوني در اين زمينه است.

 

 

گستره وسيع موضوع ها:

توسعه پايدار نگران تهي شدن كنوني كره زمين از منابع است ، ليكن تنها منابع طبيعي نيستند كه در مخاطره قرار گرفته اند، بلكه كيفيتهاي ديگر نظير كيفيت چشم اندازها، ميراث فرهنگي ، و آرامش و توانائي مناطق شهري براي زيست ايمن و سالم نيز در خطر نابودي است.

 

آقای مهندس رضا لاهیجی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

ایده آل های توسعه پایدار

مفهوم توسعه پایدار مفهوم بسیار اساسی و مهمی است زیرا در برگیرنده ایدئال­ها و اصولی است که درک، شناخت و تحقق آن­ها آینده­ای روشن را نوید می­دهد و عدم توجه مثبت به آن، اضمحلال و نابودی محیط و بشریت را به دنبال خواهد داشت. در توسعه پایدار به رشد اقتصادی و تحقق استانداردهای بهتر زندگی بدون از دست دادن منابع کمیاب طبیعی توجه می­شود. توسعه پایدار، تلاش برای حمایت از آینده، در زمان حال است، مفروضیات زیربنایی و ایدئالها توسعه پایدار عبارتند از:

1- یکپارچگی اقتصادی-محیطی: تصمیمات اقتصادی باید با توجه به آثاری که بر محیط زیست می­گذارد اتخاذ شوند.

2- تعهد بین نسل­ها: در زمان حاضر، تصمیمات باید با توجه به نتایجی که بر محیط زیست نسل­های آینده دارند اتخاذ شوند.

3- عدالت اجتماعی: کلیه مردم دارای حق برخورداری از محیطی هشتند که بتوانند در آن محیط رشد کرده، شکوفا شوند.

4- حفاظت محیطی: محافظت از منابع و حمایت از دنیای جانوری و گیاهی ضرورت دارد.

5- کیفیت زندگی: تعریف گسترده­تری از رفاه بشری باید ارائه شود، به نحوی که از محدوده رفاه اقتصادی فراتر رود.

6- مشارکت: نهادها باید مجدداً سامان­دهی شوند به نحوی که از طریق آن­ها امکان شنیده شدن کلیه صداها در فرآیند تصمیم­گیری فراهم اید.

 

الزامات توسعه پایدار

برای رسیدن به توسعه پایدار لزوماً نیاز به در اختیار بودن مجموعه ­ای از عوامل و شرایط است. کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه الزامات زیر را برای رسیدن به توسعه پایدار بر می­ شمارد:

- وجود یک نظام سیاسی که با تامین امنیت برای شهروندان، آن­ها را در تصمیم­ گیری­ ها مشارکت دهد.

- وجود یک نظام اقتصادی که بتواند برای تنش­های ناشی از ناموزونی توسعه، چاره اندیشی کند.

- وجود یک نظام تولیدی که ملزم به حمایت از محیط زیست باشد و محیط را اساس توسعه بداند.

- وجود یک نظام بین المللی که الگوهای پایدار تجاری را فراهم نماید.

- وجود یک نظام بین المللی که الگوهای مناسب را ایجاد کند.

- سرانجام وجود یک نظام مدیریتی قابل انعطاف که ظرفیت خود اصلاحی را داشته باشد.

 

خانم مهندس ملاحت حقیقی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

تبيين و ترسيم چارچوب توسعه پايدار : محيط ، ابعاد و اهداف

توسعه پايدار به استناد تعاريف ذكرشده فرآيندي است كه اهداف اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي جامعه را در هر جا كه ممكن است از طريق وضع سياستها، انجام اقدام­هاي لازم و عمليات حمايتي با هم تلفيق مي­كند و در هر جايي كه تلفيق امكان ندارد به ايجاد رابطه مبادله بين آنها ، بررسي و هماهنگي اين مبادله­ها مي­پردازد. براساس اين تعريف سه دسته هدف (اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي) و برمبناي آنها سه محيط و سه بعد اصلي وجود دارد كه عبارتند از : 1- محيط هاي اقتصادي، اجتماعي ؛ 2- طبيعي و ابعاد اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي.

به­ همين دليل در غالب مستندات، توسعه پايدار را بر مبناي همين سه دسته هدف تعريف و ترسيم مي كنند . به­عنوان مثال سازمان همكاريهاي اقتصادي با تأكيد بر اين سه دسته هدف ، شماي توسعه پايدار بهصورت شكل زیر ترسيم مي­شود.

 

 

 

 

اما ايجاد تعادل و انجام تلفيق بين اهداف اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي مستلزم داشتن چشم انداز بلندمدت­تر، بررسي و تعيين تأثيرات تصميم­هاي فعلي روي نسلهاي آتي، وضع قوانين، مقررات، همكاريهاي ضروری محلي، ملي، منطقه­اي و جهاني ، عقد قرار دادها و پيوستن به پيمانها ، كنوانسيونها و پروتكل­ها و بالاخره ترتيبات نهادي و مديريتي و … مي­باشد و اين خود محيط و بعد اصلي بعدي را مشخص مي­كند كه همان محيط سياسي و بعد سياسي است . به همين دليل در اين نوشتار براي توسعه پايدار چهار محيط و چهار بعد ترسيم شده است . همچنين دستيابي به اين موضوعات ، ايجاد ساختارهاي هدايتي و حمايتي و تثبيت آنها مستلزم وضع اهداف خاص سياسي است. شايد به همين دليل است كه امروزه زمامداري خوب به عنوان يك مقوله پذيرفته شده در بحث توسعه پايدار مطرح مي شود و مستلزم همكاري دولت (و واحدهاي دولتي ) ، بخش خصوصي و نهادهاي مدني و مردم در جهت توسعه كشور است . بعلاوه تو انايي رسيدن به وفاق در مورد نحوه رفع چالش­ها به عواملي مثل امنيت، توافق­هاي نهادي، ساختارهاي مشاركتي، توزيع قدرت و اختيارات و مسؤوليت­ها و تعيين سطح مناسب احاله اختيارها و مسئوليت­ها نياز دارد. بنابراين نيل به توسعه پايدار يك وظيفه ضمني تغيير شكل شيوه اداره كشور، برنامه ريزي و اجراي آن و دستيابي به زمامداري خوب را با خود دارد. (OECD, 2001: 22)

 

 

 

اولويت نسبي كه به ابعاد مختلف توسعه پايدار داده مي شود­، در هر كشور، جامعه ، فرهنگ و حتي در هر موقعيت و در طول زمان متفاوت است. به­ همين دليل در حاليكه توسعه پايدار يك چالش جهاني است، پاسخ­هاي عملي فقط مي­تواند به صورت ملي و محلي تعريف شود. رويكردهاي توسعه پايدار تنوع چالش­هاي اقتصادي، اجتماعی ، زيست محيطي و سياسي را كه كشورهاي مختلف با آن مواجه­اند منعكس مي­كند كه از ارزشها و علا يق مختلف در جوامع مختلف مشتق مي­شود. به عنوان مثال در تايلند توسعه پايدار به عنوان توسعه كل گرايانه­اي تعريف مي­شود كه شش بعد دارد : اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي، سياسي، دانشي و تكنولوژيكي و تعادل فكري و رواني. در بوليوي، تأكيد خاصي روي بعد سياسي ( مثل زمامداري خوب و مشاركت) و روي هويت فرهنگي و معنوي مردم بومي شده است.

 

خانم مهندس ملاحت حقیقی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

اصول توسعه پایدار

با توجه به تعاريف و بحث هاي ارائه شده ، بنيادهاي اصلي توسعه پايدار را مي توان به شرح زير عنوان كرد كه دستيابي به توسعه پايدار مستلزم توجه و رعايت آنها است.

1. كنار گذاشتن تصور قدر قدرتي انسان

تصور قدر قدرتي انسان از اينجا ناشي شد كه انسان در مسير عروج تمدن و تكنولوژي به چنان توانمندي تكنولوژيك دست يافت كه نه تنها خروج از آشيان اكولوژيك براي او ميسر شد بلكه تصور كرد كه مالك و قادر محيط خود است و هر كاري را مي­تواند انجام دهد. حاصل چنين تصوري غفلت از ظرفيت نگهداشت و تحمل نظام­هاي اكولوژيك از يكسو و ناديده گرفتن اين واقعيت از سوي ديگر مي­باشد كه انسان يك ارگانيزم از مجموعه ارگانيزهاي محيط طبيعي است و نه بيشتر و بايد روابط معقول و متعادلي با ديگر موجودات نظام هستي كره زمين داشته باشد.

 

2. اكوسيستم بسيار مهمتر از درك و تصور فعلي است

كيفيت و كاركردهاي اكوسيستمها و خدماتي كه اكوسيستمها و محيط طبيعي ارائه مي­دهند، به مراتب مهمتر از آن چيزي است كه در برنامه ريزي توسعه و در تصور عمومي وجود دارد و بيان آنها در قالب اصطلاحات و واژه­هاي اقتصادي ممكن نيست.

 

3. عدالت و برابري

شامل برابري درون نسلي ، برابري درو ن كشوري، برابري جنسيتي، برابر ي بين كشورها و برابري بين نسلها است.

 

4. آشتي توسعه و پايداري

فلسفه اصلي توسعه پايدار آشتي بين توسعه و پايداري از طريق دقت و توجه كافي به همه اهداف از ديدي سيستمي و كل گرايانه است. به عبارت ديگر در حالي كه بسياري از سياستهاي توسعه در گذشته براساس نظريه رشد بود ، توسعه پايدار رشد را يك عامل اقتصادي ميداند و بر پايداري اقتصادي، اجتماعي، سياسي و طبيعي يا زيست محيطي تأكيد مي­كند.

 

5. مشاركت و وفاق

مشاركت وسيع در تصميم­گيري يكي از پيش نيازهاي توسعه پايدار است و موجب مشروع بودن تصميم­ها، برنامه و پشتيباني در اجراي آنها مي شود. مشاركت به نوبه خود يك هدف است و اصل اساسي برابري را برآورده مي­سازد و مي تواند سبب وفاق در مورد آرمان بلند مدت و حركت به سوي پايداري شود (

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

)

 

6. مردم محوري

محور بودن انسانها يك اصل اساسي است كه با پارادايم پايداري و فلسفه آن و نيز با اصل مشاركت و وفاق همخوان است. (

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

)

برنامه جامع ، چرخه­اي و تلفيقي

فعاليت­ها و برنامه­هاي توسعه پايدار بايد با گسترش مداوم همه موارد را در برگرفته و يك نظام تلفيقي مناسب از همه فعاليتهاي مرتبط ، ضرو ي و نيز فعاليتهاي كوتاه مدت تا بلند مدت را به وجود آورد. يك مبحث مهم ديگر در برنامه ريزي توسعه پايدار قبول مفهوم چرخه­اي در برنامه ريزي است. اين به آن معنا است كه كار برنامه­ريزي يكباره به اتمام نميرسد و لذا هيچ ضرورتي براي لحاظ همه موارد ضروري از همان اول نيست و مي توان از ساده و كم شروع كرد تا در چرخه­هاي بعدي تكميل شود.

7. ديدي سيستمي و كل گرايانه

توسعه پايدار با نگرشهاي تك بعدي يا تك عاملي همخوان نيست و به لحاظ تلفيق اهداف مختلف اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي، و سياسي توجه اي كل گرايانه دارد و در بررسي پايداري دروني و بيروني سيستم از ديد سيستمي استفاده مي­كند.

 

8. ساخت بر روي آنچه كه وجود دارد

دليلي وجود ندارد كه همه چيز از ابتدا شروع شود. خاصيت چرخه اي برنامه ريزي توسعه پايدار اين است كه مي توان از يك پايه موجود (مثل يك برنامه در حال اجرا ) شروع كرد و در طي چرخه­ها آنها را كامل كرد.

 

9. انعطاف پذيري

انعطاف پذيري، قدرت و ظرفيت يك نظام در حفظ موجوديت خود در مقابل اختلالات و تغييرات بيروني است. اين تغييرات كه ممكن است اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي يا سياسي باشد، دو نوع اثر متفاوت دارند : فشار و ضربه يا شوك. سيستم در صورتي پايدار است كه علي رغم وارد آمدن فشار و ضربه يا شوك، توانا يي حفظ وضعيت خود را داشته باشد. فشار به آثار كم، جزئي اما مستمر اشاره دارد كه آثار تراكمي آن مي­تواند زياد باشد، مثل كاهش تقاضاي بازار براي محصول؛ د ر حالي كه ضربه يك عامل قابل توجه اما گذرا است مثل خشكسالي يا افزايش ناگهاني قيمت نهادهها. (یانگ، 1377: 11)

 

10. استفاده عاقلانه از منابع

به معناي استفاده از منابع تجديد پذير در حد تجديدپذيري و رعايت كارايي در مصرف منابعتجديدناپذير مي باشد. كارايي مصرف منابع نيز به معناي افزايش ميزان توليد به ازاي واحد مصرف منابع ، كاهش هزينه، كاهش مصرف و باقي گذاشتن مقدار بيشتري از منابع براي نسلهاي آتي و آلودگي و ضايعات كمتر است.

 

11. تفكر جهاني و عمل محلي 3

جهاني انديشه كن و محلي عمل كن، شعار اصلي توسعه پايدار است و توسعه پايدار جز با توجه واقعي و كافي به مشكلات محلي و حل آن از طريق مشاركت ذينفع­ها از يكطرف و همكاريهاي بين المللي از طرف ديگر حاصل نمي­شود.

 

خانم مهندس ملاحت حقیقی

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام