برنامه ريزي و مدیریت استراتژيك

[Mohammad Aref 120,438]

1- تعريف برنامه ريزي

برنامه ريزي عبارتست از فرايندي داراي مراحل مشخص و به هم پيوسته براي توليد يك خروجي منسجم در قالب سيستمي هماهنگ از تصميمات. برنامه بياني روشن، مستند و مشروح از مقاصد و تصميمات است. برنامه خروجي فرايند برنامه ريزي است اما برنامه ريزي يك فرايند پيوسته است كه پيش از اتخاذ هر تصميمي آغاز شده و پس از اجراي آن تصميم ادامه مي يابد. از جنبه ماهيت، برنامه ريزي داراي انواع برنامه ريزي فيزيكي، سازماني، فرايند، مالي، وظيفه اي و عمومي است. از جنبه افق زماني، برنامه ريزي را مي توان در قالب برنامه ريزي كوتاه مدت، برنامه ريزي ميان مدت و برنامه ريزي بلندمدت دسته بندي كرد.

بيشتر برنامه ريزي ها بر اساس ديدگاه عقلايي، داراي شكل آرمان ها و اهداف- طرح ها و اقدامات- منابع موردنياز هستند. در اين مدل ها ابتدا آرمان ها و اهداف سازمانها تبيين شده، سپس طرح ها و اقدامات لازم تعيين و در نهايت منابع موردنياز براي انجام پروژه برآورد مي گردند.

 

2- برنامه ريزي و تغيير

تغيير در شرايط محيط، سياست ها، نگرش ها، ديدگاه ها، ساختارها، نظام ها و . . . عواملي هستند كه بر آرمان ها و اهداف برنامه ريزي تأثير گذاشته كه در نهايت باعث تغيير برنامه مي گردند. برنامه ريزي در شكل اشاره شده در فوق ظرفيت و توانايي مقابله با چنين تغييراتي را نداشته و منجر به شكست مي گردد. اين شرايط موجب رشد اين تفكر شد كه در برنامه ريزي بايد بتوان با تغييرات، جهت حركت سازمان را تغيير داد و جهت و رفتار جديدي را در پيش گرفت. اين نگرش زمينه ساز ابداع برنامه ريزي استراتژيك شد. بر خلاف برنامه ريزي سنتي كه در آن آرمان ها و اهداف تعيين مي شوند در برنامه ريزي استراتژيك، هدف تبيين و تدوين استراتژي است. بسته به نوع، تنوع و ماهيت تغييرات موجود در محيط مي توان تركيبي از برنامه ريزي سنتي و برنامه ريزي استراتژيك را به كار برد.

 

3- استراتژي

استراتژي برنامه، موضع، الگوي رفتاري، پرسپكتيو، سياست يا تصميمي است كه سمت و سوي ديدگاه ها و جهت حركت سازمان را نشان مي دهد. استراتژي مي تواند تحت سطوح سازماني، وظايف و محدوده زماني متفاوت تعريف شود.

 

4- برنامه ريزي استراتژيك

برنامه ريزي استراتژيك گونه اي از برنامه ريزي است كه در آن هدف، تعريف و تدوين استراتژي هاست. از آنجايي كه استراتژي مي تواند عمر كوتاه يا بلند داشته باشد برنامه ريزي استراتژيك مي تواند برنامه ريزي بلند مدت يا كوتاه مدت باشد اما رويكردي متفاوت دارد.