گـنـجـشـک 24371 اشتراک گذاری ارسال شده در 9 شهریور، ۱۳۹۰ نقش و عملكرد شهرها از زمان پيدايش شهرها، عوامل متعددي در ايجاد شهرها مؤثر بوده‌اند. شرايط مناسب جغرافيايي و اقليمي ، اعتقادات و باورها ، عامل پدافندي و نظامي ، عامل بازرگاني و عامل سياسي ، حكومتي و اداري، از جمله عواملي بوده كه در دوره‌هاي زماني مختلف ، به شكل متفاوتي زمينه ايجاد شهرها را فراهم نموده‌اند. در ايران ايجاد شهرها در نزديكي چشمه‌سارها و با فاصله مناسب از رودخانه‌ها (عامل جغرافيايي) ، تكيه و تأكيد بر نيايشگاههاي شهر و سپردن موقعيت برتر بدان (چغازنبيل و فيروزآباد) و ايجاد و توسعه شهرهايي چون مشهد و قم (عامل ديني)، ايجاد استحكامات پدافندي مشتركي چون ديوارـ سد انوشيروان در منطقه گرگان به طول 300 كيلومتر و همچنين ايجاد سدهاي تميشه ، دربند و مرو، و در سده‌هاي اخير ايجاد شهر بوشهر (عامل نظامي) ، ايجاد شهرهاي متعدد در مسير اصلي و فرعي جاده ابريشم (عامل بازرگاني) و ايجاد و يا توسعه شهرهايي با هدف سياسي و انتخاب پايتخت (پاسارگاد و تهران) ، مؤيد عوامل فوق‌الذكر است (ورجاوند ، 1374). در سده هاي اخير، برخي از عوامل فوق الذكر، از جمله عامل نظامي ، اهميت كمتري يافته است و در مقابل ، عوامل و نقشهاي جديدي چون صنعت و معدن موجب ايجاد شهرها شده اند. برخي از شهرهاي ايران به دليل توسعه صنعت و صرفاً براي پاسخگويي به اشتغال يك يا چند كارخانه صنعتي و يا استخراج معدن به وجود آمده و يا توسعه يافته‌اند. دلايلي كه موجب ايجاد شهرها شده اند بعضاً نقش شهرها را نيز مشخص نموده اند. دانشمندان رشته هاي مختلف به ويژه ، جغرافي دانان، در ارزيابي نقش شهرها ، عمدتاً به نوع اشتغال اشاره مي‌كنند، به اين مفهوم كه اگر در يك شهر، در بخش و يا زيربخشهاي اقتصادي به نسبت معيني اشتغال وجود داشته باشد، نقش شهر نيز در همان زمينه تعريف مي شود. جغرافي‌داناني چون ماكس سور (1952) ، ماكس دريو (1961) ، بوژوگارنيه (1980) و پيرژرژ و چانسي هاريس (1943) ، طبقه بندي متفاوتي را ارائه داده‌اند كه از آن ميان نقشهاي اصلي و مشترك مورد بررسي قرار ميگيرد (فريد ، 1368). شهر جديد فولادشهر اصفهان اين نقشها عبارتند از : نقش صنعتي بازرگاني نظامي فرهنگي توريستي ـ تفريحي خوابگاهيخوابگاهي معدني . 1 لینک به دیدگاه
گـنـجـشـک 24371 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 شهریور، ۱۳۹۰ برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام نقش صنعتي شهرها هنگامي معنا مي يابد كه توليدات صنعتي آن مازاد بر نياز جامعه شهري باشد و خدمات شهري را توسعه دهد. فعاليتهاي بازرگاني و سرمايه‌هاي ناشي از آن بر گسترش و توسعه صنايع اثر مي گذارد و متقابلاً صنعت نيز به پويايي بازرگاني كمك ميكند. در اين گونه شهرها، اشتغال در بخش صنعت ، وزن قابل توجهي مي يابد و اكثر ساكنان آن از بخش صنعت ارتزاق مي‌كنند. فولاد شهر نمونه‌اي از يك شهر صنعتي مي باشد. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام شهرها هر نقش و وظيفه‌اي داشته باشند، نمي‌توانند به دور از فعاليتهاي بازرگاني قرار گيرند، زيرا حيات اجتماعي انسانها در شهر و ضرورت رفع نياز آنان از يكديگر ، چنين فعاليتي را ايجاب مي نمايد، اما نقش بازرگاني شهر هنگامي تحقق مي يابد كه فعاليتهاي مشاغل بازرگاني در كل فعاليتهاي شهري، وزن خاصي به خود گيرد. راههاي اصلي ، راههاي آهن ، بازارهاي محلي ، شهرهاي مرحله‌اي و مكاره‌اي و همچنين بنادر بازرگاني با گسترش و توسعه به شهرهاي بازرگاني تبديل مي‌شوند و در نهايت شرايط محيطي برخي از شهرها، آنها را به شهرهاي بازرگاني دايمي تبديل ميكند. راهها توسعه طرق ارتباطي ، به ويژه راههاي آهن ، موجب تكوين شهرها ميشود و متقابلاً وجود شهر نيز تحت تأثير توسعه راههاي ارتباطي است. توسعه راه‌آهن و نقطه تقاطع آنها ، موجب ايجاد ايستگاههاي بزرگي گرديد كه نقش آنها جمع‌آوري و توزيع كالاهاي بازرگاني انبوهي بود كه از نقاط مختلف به آن نقطه مي‌رسيد و همين ايستگاهها ، با داشتن انبار تجهيزات و كالا به تدريج نقش شهر چهارراهي به خود گرفتند. بازارهاي محلي اين بازارها در نواحي غيرمسكون و در عين حال مطمئن نواحي روستا و روستا شهرها گسترده ميشود تا روستاييان يكجانشين بتوانند فرآورده‌هاي كشاورزي خود را كه مازاد نياز آنان است ، بفروشند و به جاي آن توليدات غذايي شهري ، پوشاك و ابزارها و آلاتي كه در جهت رفع نيازهاي زراعي آنان لازم است بخرند. نظير همين بازارها در مسير جابه جايي فصلي ايلات نيز گسترده ميشود. به مرور زمان ، اين مراكز دادوستد فصلي ، جاي خود را به مراكز كوچكي از اجتماعات انساني ثابت ميدهند كه به تدريج توسعه مي يابند و به شهرهاي بازرگاني تبديل مي شوند. شهرهاي مرحله‌اي و مكاره‌اي در گذشته ، استراحت كاروانيان در محلهايي خاص به زايش شهرهاي مرحله‌اي كمك مي‌كرد و استمرار امنيت جاده‌ها و موجبات رشد اين قبيل شهرها را فراهم مي ساخت. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام از دوران باستان تا آغاز قرن بيستم ، از كمتر سرزميني ميتوان ياد كرد كه در بناي عمده شهرهايش به عامل پدافندي و جنبه نظامي توجه نكرده باشند. هر چه به گذشته باز گرديم ، تأثير عامل پدافندي و جنبه‌هاي نظامي در شكل ، ساخت و بافت شهرها بيشتر ديده مي شود. موقعيت خاص جغرافياي سياسي ايران ، پيش از اسلام ، در ارتباط با قدرتهايي چون سومر، آكد، بابل، آشور و سپس يونان و روم در غرب ، و در دوران پس از اسلام ، حمله اقوام بيابانگرد زرد از جانب شمال شرقي ، حكومتها را به ايجاد شهرهاي پدافندي وا مي‌داشت. در گذشته ارتفاعات ، قلل آتشفشاني ، پيش آمدگي صخره سنگها و امثال آن، به عنوان هسته مركزي شهر نظامي برگزيده مي شد، و يا وجود منابع آبي ، مرداب ، باتلاق در دفاع شهر مؤثر بوده است، ولي امروزه با اختراع و كاربرد سلاحهاي مخرب ، مكان جغرافيايي شهرهاي نظامي آن امتياز و ارزش نظامي پيشين را ازدست داده‌اند و نقش نظامي شهرها تابع شرايط سياسي است. گونه ديگري از شهرهاي نظامي ، بنادر جنگي مي باشد. بنادر و پايگاههاي دريايي ، به سبب شرايط جغرافيايي مساعد و با ظرفيت مناسب براي ناوگانهاي عظيم ، نقش نظامي به خود مي‌گيرند (بندر بوشهر). در ايران شهرهاي دزفول ، شاهين‌دژ و سنندج نمونه‌هايي از شهرهاي نظامي بوده‌اند كه پيشوند و يا پسوند آنها نيز گوياي اين امر است. شهرهاي فوق الذكر ، گرچه با اهداف نظامي تأسيس شدند، اما به دليل كم اهميت شدن مقر جغرافيايي شهر براي اهداف نظامي و همچنين افزايش جمعيت آنها و اشتغال تعداد قابل توجهي از جمعيت به فعاليتهاي غيرنظامي ، ديگر نمي‌توان نقشي نظامي براي آنها قايل شد. 1 لینک به دیدگاه
گـنـجـشـک 24371 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 شهریور، ۱۳۹۰ برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام فعاليتهاي فرهنگي و هنري در شهرهايي تجلي مي‌يابد كه سازمانهاي عالي فرهنگي و هنري را با گنجينه‌هايي از آثار ارزشمند هنري در خود جاي داده باشند. در اين شهرها وجود سازمانهاي ملي فرهنگي و هنري ، دانشگاه موزه ، كتابخانه ، اجتماعات علمي ، هنري ، ادبي و مراكز تحقيقاتي و مدارس عالي ، آزمايشگاهها و مؤسسات پژوهشي ، زمينه را براي فعاليتهاي علمي و فرهنگي فراهم ميكند. شهرهاي تاريخي ـ فرهنگي را با عناوين شهرهاي مذهبي و زيارتگاهي ، دانشگاهي و هنري ميتوان تفكيك كرد. نقش زيارتگاهي شهر تنها با انجام مراسم مذهبي ساكنان شهر قابل تبيين نيست، مگر آنكه شهر بتواند به طور مستمر و يا فصلي تعداد زيادي از پيروان مذهب را از جاهاي دور به سوي خود جلب كند. ميدان نقش جهان اصفهان تكوين شهرهاي زيارتگاهي در شرايط جغرافيايي مساعد الزامي نيست، چه بسا شهرهاي مذهبي را در محيطهاي نامساعد جغرافيايي نيز ميتوان ديد (شهر مكه). در ايران ، مشهد و قم نمونه‌هايي از شهرهاي مذهبي مي‌باشند. علاوه بر اينها ميتوان از شهرهايي چون شيراز و اصفهان به عنوان شهرهاي دانشگاهي و هنري ياد كرد. 1 لینک به دیدگاه
گـنـجـشـک 24371 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 شهریور، ۱۳۹۰ برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام شهرهاي توريستي ـ تفريحي در دهه هاي اخير، به دليل افزايش جمعيت شهرها و ازدحام بيش از حد آن كه عمدتاً آلودگيهاي زيست محيطي را نيز به همراه دارد، با استقبال بيشتري مواجه شده‌اند. اين شهرها به شكلهاي مختلف ديده مي‌شوند. برخي از آنها در كنار درياها نقش خود را ايفا مي‌كنند كه در صورت پيوند با جنگل ، پارك و يا كوهستان ، از قدرت جاذبه بيشتري برخوردار مي شوند (شهرهاي ساحلي درياي خزر). نوع ديگري از شهرهاي تفريحي ـ توريستي ، شهرهايي هستند كه داراي توريسم كوهستاني هستند و اصطلاحاً به آنها «برف شهر» مي‌گويند. ايجاد اين نوع شهرها، اصولاً متكي بر وجود شهرهاي نزديك كوهپايه است كه خدمات برف شهرها را به هنگام فعاليت تأمين ميكند. نقش اين شهرها در زمينه انجام ورزشهاي زمستاني ، اسكي و كوه‌نوردي، است و جمعيت فعال شهر به طور فصلي به كار گمارده ميشود و در هنگام تعطيلي ورزشهاي زمستاني، ايستگاههاي ورزشي از حركت و پويايي باز مي‌ايستد. در اين صورت، فعاليتهاي خدماتي آنها ركود پيدا ميكند و جمعيت فعال نيز به روستاهاي خود بر مي‌گردند. در ايران ، در مقياسي محدود، آبعلي چنين نقشي دارد. نقشه طرح جامع چالوس 1 لینک به دیدگاه
گـنـجـشـک 24371 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 شهریور، ۱۳۹۰ برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام استخراج منابع كاني موجب ايجاد شهرهاي معدني ميشود. معمولاً براي استخراج معادن ، مجموعه‌هاي ساختماني و كمپهاي كارگري در كنار معادن ايجاد مي‌گردد. چنانچه استخراج معادن رو به افزايش باشد و برخي از صنايع و خدمات را به مجموعه كارگري جذب نمايد ، شهر معدني تولد مي‌يابد. شهرهاي معدني، به ويژه شهرهاي متكي بر معادن طلا، الماس و نفت ، تا زماني به حيات خود ادامه ميدهند كه بهره‌برداري از منابع معدني تداوم داشته باشد، در غير اينصورت ، خيلي سريع از اعتبار و عظمت شهر كاسته ميشود. البته در اين ميان شهرهايي كه بتوانند فعاليتهاي صنعتي نويني را جذب نمايند و از معدنچيان استفاده كنند، از اين قاعده مستثني مي‌باشند. امروزه ذغال سنگ و ساير مواد كاني سنگين ، كه حمل و نقل آنها از نظر اقتصادي به صرفه نيست، به عنوان مواد اوليه صنايعي كه در شهرهاي معدني استقرار مي‌يابند، مورد استفاده قرار ميگيرد و شهرهاي معدني به مفهوم واقعي در مناطقي وجود دارد كه بنا به دلايلي امكان استقرار صنايع تبديل وجود ندارد. در بين شهرهاي ايران، مسجد سليمان نمونه گويايي از يك شهر معدني مبتني بر اكتشاف محسوب ميشود. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برخي از شهرها فاقد هر يك از نقشهاي فوق‌الذكر مي‌باشند. شهرهايي كه اصطلاحاً به آنها « شهر خوابگاهي» گفته ميشود، معمولاً در نزديكي شهرهاي بزرگ و كلان‌شهرها نضج مي‌يابند. ساكنان اين شهرها طي روز در شهرهاي مجاور كار مي‌كنند و شبها به خانه بر مي‌گردند. در واقع ساكنان شهرهاي خوابگاهي در جايي غير از محل سكونت خود اشتغال دارند. يكي از دلايل به وجود آمدن شهرهاي خوابگاهي ، بالا بودن هزينه زندگي ، به ويژه قيمت زمين و مسكن در شهرهاي بزرگ ، مي‌باشد. ساكنين شهرهاي خوابگاهي عمدتاً مهاجراني هستند كه از نقاط مختلف كشور براي اشتغال به شهرهاي بزرگ ، به ويژه پايتخت، مهاجرت مي‌كنند و به دليل بالا بودن هزينه اقامت در آنها ، در نهايت به روستاها و شهرهاي اطراف مي‌روند و در آنجا اسكان مي‌يابند. برخي از شهرهاي كوچك و بزرگ اطراف تهران كه در دوران پس از انقلاب با رشد جمعيت قابل توجهي مواجه بوده‌اند، نمونه‌هايي از سكونتگاههاي خوابگاهي هستند كه از ميان آنها نقش خوابگاهي كرج برجسته است. روش تعيين نقش برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام 1 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده