معرفی معبد لوتوس(نیلوفرآبی)

[Mohammad Aref 120,438]

اینجا Lotus Temple یا معبد نیلوفر آبی ، معبد آیین بهائی یا مشرق الاذکار بهائیان در شهر دهلی‌نو پایتخت هندوستان است . معمار این ساختمان یک ایرانی بهایی به نام " فریبرز صهبا "است

این معبد بر روی آب بنا شده است و سیستم خنک کننده این معبد توسط همین آب کار می کند.

معبد لوتوس که در شرق دهلی نو واقع گردیده و طبق گزارش خبرگزاري سي.ان.ان. با حدود 4 ميليون نفر بازديدكننده در سال (در مقابل مثلاً 5/2 ميليون نفر بازديدكنندهء تاج محل) پربازديدكننده‌ترين ساختمان جهان است، از دو جنبه داراي اهميت جهاني است:

يك جنبه ي اهميت آن از نظر هنر معماري است٬چرا كه از نظر هنر معماري جوايز بين‌المللي فراواني را به خود اختصاص داده است ، از جمله جايزه ي معماري مهندسي ساختمان و مهندسي طراحي نور و جايزه ي انجمن ساختمانهاي بتوني آمريكا در سال 1990 به عنوان ظريفترين ساختمان بتوني جهان.

اين معبد را سمبل معماري هند بعد از استقلال اين كشور مي‌دانند و روزنامه ي تايمز آن را «تاج محل قرن بيستم» ناميده است و دولت هند عكس آن را بر روي يك تمبر يادگاري در كنار سه بناي مهم ديگر هندوستان نقش كرده است.

وقتي طرح اين معبد در سال 1978 در مسابقه‌ ي بين‌المللي معبد لوتوس هند كه طراحان هندي و غيرهندي در آن شركت داشتند برنده شد، متخصصين آن را به علت پيچيدگي و ظرافت بيش از حد غيرقابل اجرا دانستند، بنابراين طراح آن، مهندس فريبرز صهبا (متولد مشهد، فارغ‌التحصيل رشتهء معماري از دانشكدهء هنرهاي زيباي تهران) كه ساكن انگلستان بود، تصميم گرفت خود نظارت آن را به عهده بگيرد و به اين منظور هشت سال در هندوستان اقامت نمود. اين ساختمان به شكل يك گل لوتوس (نيلوفرآبی)ساخته شده كه داراي 5 رديف 9تايي گلبرگ است. سه رديف از گلبرگها از بيرون ساختمان ديده مي‌شوند و دو رديف از داخل. ضخامت گلبرگها كه از جنس بتون سفيدند حداكثر 30 سانتيمتر و حداقل 5 سانتيمتر است كه معجزه‌اي در معماري به شمار مي‌رود، به طوري كه آرتور اريكسون كانادايي، از مشاهير معماري جهان، پس از بازديد از ساختمان گفت اين ساختمان نشانه‌ ي آن است كه هنوز در اين قرن امكان معجزه وجود دارد. (براي مقايسه مي‌توان به ساختمان اپراي شهر سيدني اشاره كرد كه ضخامت گلبرگهاي آن گاهي به دو مترهم مي‌رسد.) از همه مهمتر اين كه اين بنا بدون امكانات معماري مدرن ساخته شده است، زيرا به علت ممنوعيت واردات اجناس خارجي در دولت خانم گاندي، اين ساختمان با وسايل ابتدايي موجود در هند، حتي بدون بولدوزر يا مته برقي، ساخته شد. نورگيري اين بنا كه از لابلاي گلبرگهاي لوتوس انجام مي‌شود و تهويه ي آن كه با الهام از بادگيرهاي ايراني و به كمك 9 استخر آب در اطراف بنا انجام مي‌شود از ديگر موارد بسيار جالب آن است.

جنبه ي ديگر اهميت اين بنا نقش سمبليك آن در اتحاد بين اديان است، به طوري كه جايزه ي ممتاز كمال هنر معماري را از انجمن بين‌المذاهب در واشنگتن در سال 1987و جايزه ي گلوب آرت آكادمي اتريش را براي ترويج اتحاد و هماهنگي بين ملتها و اديان مختلف واز هر طبقه اجتماعي ٬در سال 2000 برده است. بازديدكنندگان اين معبد از همه ي اديان جهانند و همه كنار هم در آن به دعا مشغول مي‌شوند. از جمله مهمترين بازديدكنندگان آن مي‌توان از دالايي‌لاما و نمايندهء دولت واتيكان نام برد. شكل اين معبد، يعني گل لوتوس، به اين علت انتخاب شده است كه براي همه ي اديان شرقي مقدس است و پيروان همه ي اديان با آن احساس نزديكي مي‌كنند. به عقيده ي هندوها برهما در يك گل لوتوس به وجود آمد و بنابراين گل لوتوس خانه ي خدا به شمار مي‌رود. بوداييان در دعاي مشهور خود خداوند را چنين مي‌ستايند: اي جواهري كه در گل لوتوس خفته‌اي. بودا فرموده است كه انسانها بايد مانند لوتوس باشند كه در مرداب مي‌رويد اما در نهايت پاكي و پاكيزگي است؛ پس لوتوس سمبل آلوده نشدن به دنياست. در ايران قبل از اسلام مي‌بينيم كه در بيستون ميترا در حال رقص روي گل لوتوس تصوير شده است و در تخت جمشيد در دست سلاطين گل لوتوس ديده مي‌شود. در ديانت اسلام نيز گل لوتوس از طرحهاي محرابهاي مساجد است و گنبد تاج محل نيز به شكل غنچه ي لوتوس ساخته شده است. همچنين گل لوتوس يكي از نقشهاي متداول در قالي‌هاي ايراني است.

معبد لوتوس كه مشرق‌الاذكار ناميده مي‌شوند پيروان همه ي اديان را در خود مي‌پذيرند. در اين معابد 9 در به نشانه ي 9 دين بزرگ الهي جهان وجود دارد. درون آنها هيچ تزئيني كه يادآور دين خاصي باشد وجود ندارد و در نهايت سادگي است. هر فرد مي‌تواند به آن وارد شود و به آرامي، بدون هيچ سروصدا و مراسمي، هر دعايي كه مي‌خواهد براي خود بخواند. فقط چند بار در روز براي مدتي كوتاه آيات كتب مقدسه به صداي بلند براي عموم تلاوت مي‌شود. در اين معابد آثار الهي همه ي اديان تلاوت مي‌شود، زيرا يكي از مهمترين اصول اعتقادي بهائيان وحدت اساس اديان الهي است. تاكنون علاوه بر هندوستان، در كشورهاي آلمان، آمريكا، استراليا، اوگاندا، پاناما و ساموآ مشرق‌الاذكارهايي ساخته شده‌اند.

از نكات جالب ديگر يكي مربوط به خادمان معبد است :همه خوش لباس ،خوش چهره ،مودب و با لهجه ي كاملا انگليسي (چرا كه همه غير از چند دربان ،اروپايي هستند. نكته بعدي مربوط به عبادت در معبد است كه بر خلاف همه ي مساجد و معابد در سكوت و آرامش حاكم بر معبد كه البته بيشتر شبيه يك تالار بزرگ و مرتفع و مفروش با سنگ مرمر ،انجام مي گيرد.قبل از ورود،راهنماي معبد به زبان انگليسي و بعد هندي همه را به خاموش كردن موبايل و دوربين و البته صداي بچه ها به هر وسليه ي ممكن دعوت مي كند و از همه مي خواهد دقايقي بر نيمكت هاي سنگي و خنك ( به دليل سيستم خنك كننده ي طبيعي يعني آب موجود در استخرهاي زير و اطراف معبد به شكل گلبرگ هاي نيلوفر ) بنشينند و بدون آنكه مزاحم تمركز و عبادت ديگران شوند به هر زبان ،هر چيزي كه دوست دارند اما در سكوت زمزمه كنند. نكته ي بعدي مربوط به موزه و نمايشگاه بزرگ مشرق الاذكار است كه در حين بازديد از معبد با يك كارت دعوت و بروشور معرفي موزه ، توريست ها را به بازديد ترغيب مي كنند . در موزه مخاطب با حجم انبوهي از عكس و پوسترهاي زيبا در معرفي تاريخچه ساخت معابد مشرق الاذكار و مرامنامه و خط و مشي سازندگان و بانيان معبد و دعوت به وحدت ادیان٬ روبرو مي شود.