رفتن به مطلب

شهر نطنز


ارسال های توصیه شده

منطقه نطنز در حدفاصل ۳۳ درجه و ۲۵ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۴۰ دقیقه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۲۵دقیقه تا ۵۲ درجه طول شرقی قرار دارد.وسعت شهرستان برابر ۳۳۹۷ کیلومتر مربع و ارتفاع شهر نطنز از دریا ۱۶۰۰ متر است.

 

آب و هوا

مناطق نطنز بعلت ساختار اقلیمی دارای چندین نوع وضعیت آب و هوائیست، یعنی شامل معتدل کوهستانی و کوهپایه ای و دشت و کویری می باشد، که در نتیجه روستاهای مشرف به دامنه قله های کرکس دارای آب و هوای خنک و معتدل کوهستانی است. خود مرکز شهرستان نطنز دارای آب وهوای معتدل کوهپایه ایست و روستاهای واقع در بخشهای بادرود دارای آب و هوای خشک و گرم می باشد.

 

همچنین روستاهای واقع در دامنه قله مرتفع کرکس که به ارتفاع حدوداً 4000 متر میباشد آب و هوای سردی دارد.

 

میزان جمعیت

بنابر آخرین سرشماری مرکز آمار جمهوری اسلامی ایران، جمعیت شهرستان نطنز در سال ۱۳۸۵ برابر با ۴۴۵۵۱ نفر بوده‌است.

 

محصولات کشاورزی

گیاهان طبیعی مناطق کوهپایه‌ای زیره، زرشک کوهی، اسپندانه و سبزیجات خوراکی معطر می‌باشد. گیاه «گون» به فراوانی یافت می‌شود. صیفیجات و میوه‌های درختی از محصولات کشاورزی نطنز است.از گذشته دیر مردمان نطنز در باغ داری و پرورش گل شهرت داشتند، گلابی نطنز یکی از تفحه‌های آن دیار است.

 

سوغاتی

تحفه نطنز در فرهنگ عامه کنایه از نمونه‌ای نادر و کمیاب است که می‌تواند در مورد هر شخص یا هر شیء مصداق پیدا کند، اما قریب به اتفاق سالخوردگان و راویان تاریخ و فرهنگ اجتماعی و ادبیات نطنز براین عقیده‌اند که تحفه نطنز به نوعی محصول خشکبار اطلاق می‌شود که متشکل از میوه‌ای به نام الگ(از خانواده هلو است که بسیار شیرین است و فقط در آبادی‌های نطنز به دست می‌آید) و مغزگردوی آسیاب شده و خاک قند است که در اصطلاح محلی به آن «جوزقند» می‌گویند و برخی به آن گرد دارچین و هل نیز اضافه می‌کنند.

 

اما بسیاری دیگر ازمردم «گلابی» را تحفه نطنز می‌دانند، چرا که «گلابی» نطنز از نظر طعم و مزه در نوع خود بی نظیر است و این بخاطر ترکیبات خاک و آب و هوای ویژه نطنز است، چرا که نهال‌های گلابی نطنز را در مناطق دیگر تکثیر کرده‌اند، اما محصول آنها چنین کیفیتی ندارد...

 

به طور کلی آب و خاک و هوای مساعد خطه نطنز، به گونه ایست که شرایط برای رویش و تولید بهترین نوع محصولات کشاورزی زمینی و باغی را فراهم کرده و در یک کلام می‌توان گفت، تمامی محصولات گیاهی نطنز جنبه «تحفه» دارند واین در شرایطی است که به دلیل نبودن صنایع تبدیلی در این شهرستان هر سال مقدار زیادی از این محصولات از بین می‌روند.

لینک به دیدگاه

پوشش های محلی

در مورد لباس مردم نطنز باید گفت که امروزه بجز ابیانه(آخرین روستای واقع در رودخانه برزرود)که بخش عمده‌ای از فرهنگ گذشته خود را هنوز حفظ داشته، دیگر نقاط به صورت معمول است.

 

مراسم خاص محلی

پنجشنبه بازار که از اعصار گذشته در قصبه مرکزی نطنز برگذار میگشته، محلی بوده برای دادوستد که این سنت تا به امروز کماکان ادامه داشته، که می‌توان زیبائی خاصی را از حضور روستائیان مشاهده نمود.دیگر مراسم مرسوم در نطنز همان مراسمهای رایج در ایران بوده منتها با یک ویژه گیهای خاص مثلاً بیشتر در گذشتها که مراسم عروسی در روستاها برگزار می‌گردید با یک شوروحال خاصی بود بطوریکه چند روز طول میکشید مانند مراسم حنابندان، طبقکشی و...، مراسم مذهبی مانند بلندکردن نخل در روز عاشورا و دور چرخاندن آن می‌باشد که همچو دیگر نقاط است و از دیگر مراسم رفتن به زیارت امامزادگان و اهل قبور در شبهای «برات» است که به شب نیمه شعبان گفته می‌شود یعنی در بعدازظهر روز چهاردهم ماه شعبان اهالی بر سر قبور رفتگان خود خیرات و نذورات گذاشته.

 

زبان و گویش

زبان مردم نطنز یکی از گویشهای کهن زبانهای ایرانی است، ولی در روستاهای نطنز و بخش‌های مختلف آن شاهد هستیم که مردم در تلفظ کلمات و بیان جملات هر کدام بنحوی کش و قوس‌های خاصی در تلفظ کلمات می‌دهند.

لینک به دیدگاه

درخت چنار چند صد ساله

این درخت در یکی از محله‌های شهر نطنز که به کوی رهن معروف است واقع شده‌است.قدمت این درخت تنومند طبق گفته اهلی قدیمی محل به زمان امام حسن عسگری (ع)می رسد.قطر تنه درخت درقسمت پایین حدود ۶متر و ارتفاع آن به حدود ۳۰ متر می‌رسد.

 

کوهستان کرکس

m7jdsthb2w.jpg

 

کوهستان کرکس، بخشی از نیمه شمالی رشته‌ کوههای مرکزی ایران است. کوه کرکس حاصل گدازه‌هایی است که از راه شکاف‌های موجود در سطح زمین به بیرون راه یافته‌اند.قله‌های کوهستان کرکس به علت ارتفاع زیادی که دارند تقریباً در نیمی از سال پوشیده از برف بوده و منبع اصلی چشمه‌های متعددی است که در دامنه‌های این کوهستان جریان دارند.

 

بر اساس گزارش‌های سازمان حفاظت محیط زیست ایران، هم اکنون کل و بز، قوچ و میش وحشی، گراز، گرگ و پایکا در منطقه کرکس زندگی می‌کنند.کوهستان کرکس جزو مناطق حفاظت شده‌است.

لینک به دیدگاه

روستای تاریخی ابیانه

 

1p7h6wmdkw.jpg

 

ابیانه روستایی در ۴۰ کیلومتری شمال غربی نطنز، در دامنه کوه کرکس است. این روستا به اعتبار معماری بومی و بناهای تاریخی پرتنوعش از روستاهای استثنایی ایران است. ابیانه نقطه‌‏ای خوش منظره و خوش آب و هوا و دارای موقعیت طبیعی مساعدی است. نوشته و اثری که قدمت زمانی ابیانه را دقیقاً معلوم کند در دست نیست؛ ولی قدمت هزار و پانصد ساله را برای آن تخمین می‌زنند و آن را از کهن ترین زیست گاه‌های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران می‌دانند.

 

آثار و بناهای تاریخی که در ابیانه وجود دارد مربوط به دوره‌های ساسانی، سلجوقی صفوی و قاجار است. این آثار نشان دهنده قدمت تاریخی این زیست گاه انسانی است. در دورهٔ صفویه هنگامی که شاهان صفوی برای ییلاق به نطنز می‏رفتند بسیاری از نزدیکان آنها و درباریان ترجیح می‏دادند در ابیانه اقامت کنند.

 

شمار خانه ‏های ابیانه در سرشماری سال ۱۳۶۱ برابر با ۵۰۰ واحد برآورد شده؛ این خانه‏‌ها تماماً بر روی دامنه پرشیبی در شمال رودخانه برزرود بنا شده‌است به صورتی که پشت بام مسطح خانه‏‌های پایین دست، حیاط خانه‏‌های بالادست را به وجود آورده‌است و هیچ دیواری هم آنها را محصور نمی‏سازد.

 

در نتیجه، ابیانه در وهلهٔ اول روستایی چند طبقه به نظر می‏آید که در بعضی موارد تا چهار طبقهٔ آن را می‏ توان مشاهده کرد. اتاقهای ابیانه به پنجره‏های چوبی ارسی مانند مجهزند و اغلب دارای ایوانها و طارمیهای چوبی پیش آمدهٔ مشرف بر کوچه ‏های تنگ و تاریک‏اند که خود به صورت مناظر جالبی درآمده‏اند. نمای خارجی دیوارهای خانه‏‌های ابیانه با خاک سرخی که معدن آن در مجاورت روستاست پوشیده شده‌است.

 

از آنجا که در دامنه ‏های شیبدار ابیانه فضای کافی برای ساختن خانه‏‌های موردنیاز وجود ندارد در این روستا چنین رسم شده‌است که هر خانواده انبار غار مانندی در تپه‏های یک کیلومتری روستا، در کنار جاده و نرسیده به ابیانه ایجاد نماید. این غارها که در دل تپه‏‌ها حفر شده‏اند و از بیرون تنها درهای کوتاه و محقر آن نمودار است برای نگهداری دامها و نیز آذوقهٔ زمستانی و اشیای غیرضروری مورد استفاده قرار می‏گیرد.

 

زندگی مردم ابیانه کشاورزی و باغداری و دامداری است که با روشهای سنتی اداره می‏شود. بیشتر زنان در امور اقتصادی با مردان همکاری دارند. ابیانه دارای هفت رشته قنات است که برای آبیاری مزارع و باغات مورد استفاده قرار می‏گیرد.

 

گندم، جو، سیب‏ زمینی و انواع میوه به خصوص سیب، آلو، گلابی، زردآلو، بادام و گردو در ابیانه به دست می‏آید. در سالهای اخیر قالی‏بافی در ابیانه رواج پیدا کرده و نزدیک به ۳۰ کارگاه قالی‏بافی در آنجا دایر شده‌است. در گذشته گیوه ‏بافی از جمله مشغله‏‌های پردرآمد زنهای ابیانه بوده‌است که امروزه تا حدی متروک شده‌است.

 

مردم ابیانه به سبب کوهستانی بودن منطقه و دور بودن محل آنها از مراکز پر جمعیت و راههای ارتباطی، قرنها در انزوا زیسته و در نتیجه بسیاری از آداب و رسوم قومی و سنتی و از جمله زبان و لهجهٔ قدیم خود را حفظ کرده ‏اند.

 

زبان مردم ابیانه شاخه‌ای از پارسی میانه ‌است که البته در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده و اکنون فقط تعداد کمی از واژه‌های اصیل پهلوی اشکانی در گویش آنان شنیده می‌شود.

 

لباس سنتی آنها، هنوز هم میان آنها رواج دارد و در حفظ آن تاکید و تعصب از خود نشان می‏دهند، در مردان شلوار گشاد و درازی از پارچهٔ سیاه(شبیه شلوارمردان بختیاری) و در زنها پیراهن بلندی از پارچه‏‌های گلدار و رنگارنگ است. علاوه بر این، زنهای ابیانه معمولاً چارقدهای سفیدرنگی بر سر دارند.

لینک به دیدگاه

آتشکده نطنز

hujhyaj9xp.jpg

 

این آتشکده بنایی از عهد ساسانی است که در حوالی مسجد جمعه (جامع) و در میان باغی قرار دارد. ارتفاع این بنا از سطح زمین به ۲ متر می‌رسد. آثار کمی از این بنا که شباهت بسیار کاملی به بناهای دوران ساسانی دارد، شامل چهارستون از هفت ستون اولیه و یک اتاق از چهار اتاق آن بجا مانده و بقیه فروریخته‌است. دو تاقچه از چهار تاقچه‌ای که سطح مربع بنا را به تاق فوقانی گنبد متصل می‌کند هنوز باقی است.

 

ابعاد هر یک از اضلاع خارجی بنا ۳۵ /۱۱ متر بود، و ضلع داخل بنا ۷ متر طول درد. دهانه هر تاق ۵/۶۹ متر است. اصل بنا با سنگ لاشه و پوششی از گچ ساخته شده‌است.

 

مسجد جامع

dpacj7c3z2.jpg

 

مسجد جمعه یا مسجد جامع نطنز مجموعه‌ای از چندین بنا است که این بناها در دوران الجایتو خدابنده و پسرش ابوسعید بهادرخان به ترتیب زیر ساخته شده‌است: - مسجد بین سالهای ۷۰۴ تا ۷۰۹ هجری. - بقعه شیخ عبدالصمد به سال ۷۰۷ هجری. - ایوان جلوخان خانقاه در سال ۷۱۶ و ۸۱۷ هجری. - مناره که تاریخ پایان بنای آن سال ۷۲۵ هجری نوشته شده‌است.

 

یکی از مورخان به نام «آندره گدار» درباره بنای مسجد جمعه نطنز که از نظر سبک معماری در نوع خود کم نظیر است و نشانه‌هایی از معماری چند دوره را در خود حفظ کرده‌است، می‌نویسد: «مسجد که نسبتاً از خرابی محفوظ مانده مرکب است از یک شبستان هشت ضلعی گنبددار مشرف برصحنی که چهار ایوان دارد. اضلاع صحن را دهلیزها و نمازخانه‌های مختلف به هم متصل می‌سازد. این مسجد از سمت شمال و مشرق و جنوب محدود است به کوچه باریکی که چون به مدخل بزرگ مسجد و مقابل مناره و درگاه خانقاه می‌رسد، وسعت یافته مبدل به میدان کوچکی می‌شود. در سمت غرب ویرانه خانقاه دیده می‌شود، مسجد ۳ مدخل دارد، یک مدخل جنوبی و دو مدخل شمالی، مدخل‌های سمت شمال همسطح حیاط هستند، ولی مدخل جنوبی دهلیزی است که با ۱۲ پله بلند به کف راهرو مسجد می‌رسد...»

 

از نقاط دیدنی مسجد، مکانی در میان صحن مسجد است که با چند پله به کانال قنات آبی می‌رسد که از زیربنای مسجد عبور می‌کند. اصل بنای مسجد با آجر و ملات ساخته و با آهک پوشیده شده‌است.

 

برپهنه چندین کتیبه و سنگ نبشته در گوشه و کنار مسجد، تاریخ تعمیرات، بانیان، معماران و استادان مجرب و مشهوری که در مرمت و بازسازی این مسجد فعالیت داشته اند؛ به خوبی عنوان شده‌است

لینک به دیدگاه

رباط شاه عباس

این رباط در عهد شاه عباس اول توسط میرابوالمعالی برزرودی یکی از امرای مقرب دربار (وزیر حضور و مجلس نویس شاه) ساخته شده و دارای جلوخان و سردری با کتیبه سنگ شیشه‌ای به خط ثلث زیبایی است که متأسفانه قسمتی از آن تخریب و ربوده شده و آنچه باقی مانده به لحاظ دیواره سازی و سنگربندی‌های اشرار و راهزنان در مدخل کاروانسرا اکنون به دشواری قابل خواندن است.

 

گنبد باز نطنز

4tih9z3eyk.jpg

 

گنبدی است بر قله کوهی کم ارتفاع مشرف به شهر. در کتاب تاریخ زندگانی شاه عباس اول درباره چگونگی ساخت این گنبد چنین آمده‌است: «شاه عباس اول اغلب تمرینات لشگری خود را در دشتی بین نطنز و اردستان انجام می‌داد و شکارگاه‌هایی نیز در این حوالی بود ودر این شکارها، بازهای جنگی و شکاری شرکت داشتند، در سال ۱۰۰۱ هجری قمری که شاه عباس به اردستان و نطنز رفته بود، یکی از بازها که مورد توجه شاه بود و به»بازلوند«شهرت داشت در جنگ با عقابی زخمی شد و پس از چندی مرد و موجب ملال خاطر شهریار سرافراز گشت... و در حین توجه، اشاره علیه براین موجب صادر گشت که حکومت پناه»نجم الدین محمود بیک«حاکم نطنز در مقامی مرتفع عمارت عالیه‌ای جهت دفن»بازلوند«طرح اندازد... و جناب حکومت پناه اطاعت حکم نمود و برقله کوهی رفیع (در همان مکان که عقاب، باز را صید کرده بود) گنبدی عالی طرح افکند و در عرض اندک زمان به اهتمام او به اتمام رسید... و اگر کسی ملاحظه آن عالی بنا بنماید، می‌داند که چه زحمت در اتمام آن بنا رفته و چه مبلغ زر در آنجا خرج شده... و مصالح آن تمامی از شهر نطنز برقله آن کوه که یک فرسنگ است به پشت آدمی برده‌اند...»

 

شکارگاه عباس آباد

h5zskfbmsv.jpg

 

شکارگاه عباس آباد و بنایی که به این منظور در محدوده شکارگاه ساخته شده‌است در محلی به نام «عباس آباد» و در حاشیه جاده قدیم کاشان - نطنز قرار دارد، فاصله این محل تا شهر نطنز کمتر از ۱۰ کیلومتر است. بنای شکارگاه عباس آباد به دوران شاه عباس بزرگ تعلق دارد و محل تفریح و شکار پادشاهان صفویه بوده‌است. این بنا با خشت و گل ساخته شده و در میان باغ وسیعی قرار دارد که سمت غرب آن به ارتفاعات کرکس منتهی می‌شود و بخش شرق آن با تپه ماهورهای کم ارتفاع به مراتع گسترده‌ای می‌پیوندد که تا بادرود ادامه دارد. چشم انداز زیبا و آب و هوای مطلوب این محل را مستعد جذب گردشگر کرده‌است. به گفته یک مورخ فرانسوی، موقعیت ویژه این محل، شناخت سازندگان بنا را در انتخاب مناسب ترین مکان برای شکار و گردشگری می‌رساند.

لینک به دیدگاه

قلعه و شاق نطنز

قلعه وشاق برفراز یکی از ارتفاعات مشرف به روستای «اوره» قرار دارد و موقعیت آن طوری است که دسترسی به بنای اصلی قلعه به سادگی میسر نیست. براساس شواهد و اسناد موجود، قلعه وشاق و بناهای پائین قلعه که به دره‌ای موسوم به «روباه» ختم می‌شود، در سده هشتم هجری از جمله اماکن معمور و مسکون بوده‌است. حمدالله مستوفی درباره این قلعه نوشته‌است: وشاق، قلعه‌ای است در ولایت نطنز و... چون وشاق بر آنجا حاکم شد به قلعه وشاق معروف گشت.

 

در زمانی که این قلعه مسکونی بوده همه گونه لوازم زندگی در آنجا فراهم بوده چنان که تا سه دهه گذشته آثار و علائم برخی از آنها مانند آسیاب بادی باقی مانده بود.

 

راه دسترسی به این قلعه که در راس صخره‌ای کله قندی بنا شده‌است مقدور نبوده و ظاهراً با استفاده از طناب یا زنجیرهایی که به میخ‌های ضخیم فولادی متصل بوده و بر سینه کش صخره کوبیده شده بود، به این قلعه رفت و آمد می‌کرده‌اند.

 

برخی‌ها نیز می‌گویند برای رسیدن به بنای اصلی قلعه راهروی مخفی و تونلی وجود داشته که به مرور بسته و گم شده‌است.

 

منطقه باستانی اریسمان

۱۳ کیلومتر دورتر از مرکز شهر نطنز و در منطقه‌ای به نام «اریسمان» که مرکز دهستانی به همین نام است، آثاری چند هزارساله به دست آمده که نشان از فعالیت صنعتگران ایران باستان در این منطقه دارد. باستانشناسان در کاوش‌های سالهای اخیر در منطقه باستانی اریسمان به کوره‌های ذوب فلزات و قالب‌ها و قطعات ذوب فلز برخورده‌اند.

 

مسجد جامع ابیانه

مسجد جامع ابیانه از جمله مساجد تاریخی شهرستان نطنز است که در روستای تاریخی ابیانه قرار دارد. قدیمی ترین آثار موجود در این مسجد منبر چوبی منبتکاری شده‌است که تاریخ ساخت آن به سال ۴۶۶ هجری می‌رسد و هم‌زمان با مناره مسجد جامع میدان کهنه کاشان ساخته شده‌است. روستای تاریخی ابیانه در دامنه شمال غرب کوه کرکس قرار گرفته و تا جاده قدیم کاشان -- نطنز حدود ۲۰ کیلومتر فاصله دارد. این روستا به لحاظ قرار گرفتن در یک منطقه کوهستانی و دور بودن ازمرکز شهر نطنز، از تاخت وتازها ادوار گذشته مصون مانده و مردم آن نیز با حفظ آداب و رسوم گذشتگان کوشیده‌اند تا بافت قدیمی این روستا را به شکلی که بوده‌است نگهداری کنند. روستای ابیانه در حال حاضر یکی از مراکز گردشگری شهرستان نطنز به شمار می‌آید.

لینک به دیدگاه

امامزاده آقاعلی عباس و سید محمد(ع)

از فرزندان بلافصل امام موسی بن چعفر(ع)‌ که مقبره مطهرشان در شهر بادرود است. گنبد این امامزاده بزرگترین گنبد خاورمیانه از نظر قطر آن می‌باشد.

 

بقعه شیخ عبدالصمد نطنزی

xrvcewfg4j.jpg

 

بنای این بقعه با مسجد جمعه چنان مربوط و متصل است که به نظر می‌رسد مقارن یکدیگر یعنی در سال ۷۰۷ هجری ساخته شده‌اند. محور اصلی بقعه و محراب آن که با محور مسجد نزدیک به ۱۰ درجه انحراف دارد و نیز موقعیت راهرو، مقبره و دهلیز مسجد دلیل دیگری است برآن که هر دو بنا در یک زمان ساخته شده‌اند. گنبد این بقعه هرمی شکل و هشت ضلعی است. براساس لوحه‌ای در بقعه شیخ عبدالصمد، ساخت این بقعه به اسماعیل بنای اصفهانی نسبت داده شده‌است.

 

در راهرو مشترک مسجد و مقبره شیخ عبدالصمد سردر مخصوصی برای خانقاه ساخته شده که کتیبه آجری آن به خط ثلث برجسته به خوبی قابل خواندن است.

 

برضریح چوبی روی آرامگاه شیخ عبدالصمد نیز کتیبه‌ای به خط ثلث به چشم می‌خورد با این مضمون «عمل استاد حسین بن استاد اسماعیل سرشگی النطنزی فی تاریخ نه اربع و سنین و الف سنه ۱۰۶۴ کتیبه عبداللطیف.» و بر لوح سنگی روی قبر شیخ چنین حکاکی شده‌است: «هذا الغفور الرحیم الرحمن اللهم صل علی النبی و الولی و الحسن و الحسین و العباد و الباقر و الصادق و الجعفر و الکاظم الموسی و الرضا و التقی و النقی و العسگری و الحجته القائم محمدالمهدی الغازی صاحب الزمان(عج)» "همت مصروف داشت عصمت پناه صالحه خدیجه سلطان بنت شمس طلا در سنه ۱۰۴۵ و این اثر خیر از او باقی ماند.

 

گفتنی است؛ قسمتی از بالای محراب آرامگاه شیخ عبدالصمد هم اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می‌شود. قسمت‌هایی از این محراب در اواخر قرن گذشته به سرقت رفته بود.

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...