آمبلیوپی (تنبلی چشم)

[spow 44,195]

در حال حاضر تعداد کم بینایان و نابینایان در دنیا حدود ۱۸۰ میلیون و در ایران حدود ۵۱۴ هزار نفر است که عامل بسیاری از آنها قابل پیشگیری است ،تنبلی چشم یکی از این موارد است.امروزه حدود ۲ تا ۴ درصد مردم دنیا به تنبلی چشم مبتلا هستند ،این رقم در ایران به بیش از یک میلیون نفر میرسد.

اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشود،فرد را از یک یا هر دو چشم بسیار کم بینا یا نابینا خواهد کرد.

چشمان بعضی از کودکان ،با آنکه سالم و طبیعی بنظر می رسند اما از سلامتی و دید کافی برخوردار نیستند .کامل شدن مرکز بینایی در مغز ،از دوران جنینی تا حدود دوازده سالگی ادامه دارد،اما حداکثر سرعت رشد آن تا دو سالگی است.

نتیجه تکامل دستگاه بینایی ،در این دوران ،دید واضح و کامل است.در این مدت،به خصوص در سه سال اول زندگی ،هر عاملی که باعث اشکال دید ،در یک یا هر دو چشم کودک شود،رشد و تکامل دستگاه بینایی را متوقف می سازد و در نتیجه باعث کاهش میزان بینایی طفل می شود.

معنی این سخن آن است که امکان دارد چشمی که از نظر ظاهری کاملاً طبیعی است از بینایی کامل و طبیعی برخوردار نباشد.در صورتیکه اشکال دید کودک،قبل از پنج سالگی درمان شود،حتی اگر چشم در این مدت تنبل هم شده باشد با درمان،بینایی کامل به دست می آید.

پس از پنج سالگی ،هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به عقب بیفتد احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر می شود.به طوری که پس از دوازده سالگی ،درمان تاثیری در بینایی نخواهد داشت.

● عوامل ایجاد کننده تنبلی چشم:

اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم،مانند آب مروارید،پایین افتادگی پلک یا نداشتن عدسی باعث می شود که چشم نتواند تصویر واضحی دریافت کند و بتدریج دچار تنبلی می شود.در این موارد بهترین درمان ،عمل جراحی است که اگر پس از تولد تا سه ماهگی ،هر چه سریعتر صورت بگیرد،نتیجه بهتری خواهد داشت ، اما پس از سه ماهگی نتیجه جراحی چندان رضایت بخش نخواهد بود.

در نزدیک بینی ،دور بینی،آستیگماتیسم ،اگر دید هر دو چشم بسیار کم باشد و تفاوت دید دو چشم زیاد باشد،چشم ضعیفتر نمی تواند دید واضحی از اشیاء دریافت کند و دچار تنبلی میشود.

لوچی یا انحراف چشم نیز می تواند باعث شود تا چشم منحرف نتواند تصویر واضحی دریافت کند و بتدریج تنبلی در آن چشم ایجاد میشود.

● پیشگیری و درمان:

تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم تشخیص به موقع عوامل ایجادکننده آن است و چون بسیاری از این عوامل برای خانواده ها ناشناخته است،چشم همه کودکان باید حداقل سه بار قبل از دبستان در زمانهای مختلف معاینه شود:

▪ اولین روزهای پس از تولد

▪ دو تا سه سالگی

▪ پنج تا شش سالگی

همچنین اگر کودکی انحراف چشم دارد ،والدین باید به محض تشخیص،او را جهت معاینه برده و تحت درمان قرار دهند.

درمان تنبلی چشم معمولاً بستن چشم سالم است تا چشم تنبل بکار بیافتد و تنبلی آن برطرف شود.مدت بستن چشم مهم است و در فواصل مشخص نیز کودک باید معاینه شوداما گاهی اوقات برای درمان ،عینک و در بعضی موارد جراحی توصیه میشود.

اگر تنبلی چشم بر اثر بیماریهای مادرزادی مانند آب مروارید،پایین افتادگی پلک ویا عیوب ساختمانی ایجاد شده باشد،باید قبل از سه ماهگی درمان شود و اگر به علتهای دیگر به وجود آمده باشد ،درمان قطعی و موثر تا قبل از پنج سالگی امکان پذیر است و بعد از آن ،درمان معمولا نتیجه خوبی ندارد.

گاهی اوقات مدت درمان چندسال اشت،در این صورت والدین طفل بایداستقامت، پشتکار و حوصله لازم را داشته باشند و از رفت و آمد مرتب و سایر مشکلات جنبی آن خسته نشوند.

با رعایت نکات زیر ،فرزندمان به تنبلی چشم مبتلا نمی شود:

ـ قبل از دبستان سه بار کودک خود را نزد متخصص ببریم.

(در اولین روزهای پس از تولد-دو تا سه سالگی-پنج تا شش سالگی)

ـ به محض مشاهده انحراف(لوچی)در چشم کودک ،او را نزد متخصص ببرید.

ـ اگر متخصص توصیه کرد چشم کودکتان را ببندید،طبق دستور او عمل کنید(چشم کودک را کمتر یا بیشتر از زمان تعیین شده،نبندید)

ـ در صورت تجویز عینک ،کودک رابه استفاده دایمی از آن تشویق و طبق دستور عمل نمایید.