روش کار موتورهاي جستجو

[Mohammad Aref 120,438]

وقتي جستجويي در يک موتور جستجوگر انجام و نتايج جستجو ارايه مي شود، کاربران در واقع نتيجه کار بخش هاي متفاوت موتور جستجوگر را مي بينند. موتور جستجوگر قبلا” پايگاه داده اش را آماده کرده است و اين گونه نيست که درست در همان لحظه جستجو، تمام وب را بگردد. بسياري از خود مي پرسند که چگونه ممکن است گوگل در کمتر از يک ثانيه تمام سايت هاي وب را بگردد و ميليون ها صفحه را در نتايج جستجوي خود ارايه کند؟

گوگل و هيچ موتور جستجوگر ديگري توانايي انجام اين کار را ندارند. همه آنها در زمان پاسخ گويي به جستجوهاي کاربران، تنها در پايگاه داده اي که در اختيار دارند به جستجو مي پردازند و نه در وب! موتور جستجوگر به کمک بخش هاي متفاوت خود، اطلاعات مورد نياز را قبلا” جمع آوري، تجزيه و تحليل مي کند، آنرا در پايگاه داده اش ذخيره مي نمايد و به هنگام جستجوي کاربر تنها در همين پايگاه داده مي گردد.

بخش هاي مجزاي يک موتور جستجوگر عبارتند از:

Spider يا عنکبوت ، Crawler يا خزنده ، Indexer يا بايگاني کننده ، Database يا پايگاه داده ، Ranker يا سيستم رتبه بندي

Spider (عنکبوت)

اسپايدر يا روبوت (Robot)، نرم افزاري است که کار جمع آوري اطلاعات مورد نياز يک موتور جستجوگر را بر عهده دارد. اسپايدر به صفحات مختلف سر مي زند، محتواي آنها را مي خواند، لينک ها را دنبال مي کند، اطلاعات مورد نياز را جمع آوري مي کند و آنرا در اختيار ساير بخش هاي موتور جستجوگر قرار مي دهد. کار يک اسپايدر، بسيار شبيه کار کاربران وب است. همانطور که کاربران، صفحات مختلف را بازديد مي کنند، اسپايدر هم درست اين کار را انجام مي دهد با اين تفاوت که اسپايدر کدهاي HTML صفحات را مي بيند اما کاربران نتيجه حاصل از کنار هم قرار گرفتن اين کدها را. index.html صفحه اي است که کاربران آنرا مي بينند:

اما يک اسپايدر آنرا چگونه مي بيند؟

براي اين که شما هم بتوانيد دنياي وب را از ديدگاه يک اسپايدر ببينيد، کافي است که کدهاي HTML صفحات را مشاهده کنيد.

آيا اين دنياي متني براي شما جذاب است؟

اسپايدر، به هنگام مشاهده صفحات، بر روي سرورها، رد پا برجاي مي گذارد. شما اگر اجازه دسترسي به آمار ديد و بازديدهاي صورت گرفته از يک سايت و اتفاقات انجام شده در آن را داشته باشيد، مي توانيد مشخص کنيد که اسپايدر کدام يک از موتورهاي جستجوگر صفحات سايت را مورد بازديد قرار داده است. يکي از فعاليتهاي اصلي که در SEM انجام مي شود تحليل آمار همين ديد و بازديدها است.

اسپايدرها کاربردهاي ديگري نيز دارند، به عنوان مثال عده اي از آنها به سايت هاي مختلف مراجعه مي کنند و فقط به بررسي فعال بودن لينک هاي آنها مي پردازند و يا به دنبال آدرس ايميل (Email) مي گردند.

 

Crawler (خزنده)

کراولر، نرم افزاري است که به عنوان يک فرمانده براي اسپايدر عمل مي کند. آن مشخص مي کند که اسپايدر کدام صفحات را مورد بازديد قرار دهد. در واقع کراولر تصميم مي گيرد که کدام يک از لينک هاي صفحه اي که اسپايدر در حال حاضر در آن قرار دارد، دنبال شود. ممکن است همه آنها را دنبال کند، بعضي ها را دنبال کند و يا هيچ کدام را دنبال نکند.

کراولر، ممکن است قبلا” برنامه ريزي شده باشد که آدرس هاي خاصي را طبق برنامه، در اختيار اسپايدر قرار دهد تا از آنها ديدن کند. دنبال کردن لينک هاي يک صفحه به اين بستگي دارد که موتور جستجوگر چه حجمي از اطلاعات يک سايت را مي تواند (مي خواهد) در پايگاه داده اش ذخيره کند. همچنين ممکن است اجازه دسترسي به بعضي از صفحات به موتورهاي جستجوگر داده نشده باشد.

شما به عنوان دارنده سايت، همان طور که دوست داريد موتورهاي جستجوگر اطلاعات سايت شما را با خود ببرند، مي توانيد آنها را از بعضي صفحات سايتتان دور کنيد و اجازه دسترسي به محتواي آن صفحات را به آنها ندهيد.

موتور جستجو اگر مودب باشد قبل از ورود به هر سايتي ابتدا قوانين دسترسي به محتواي سايت را (در صورت وجود) در فايلي خاص بررسي مي کند و از حقوق دسترسي خود اطلاع مي يابد. تنظيم ميزان دسترسي موتورهاي جستجوگر به محتواي يک سايت توسط پروتکل Robots انجام مي شود. به عمل کراولر ، خزش (Crawling) مي گويند.

 

Indexer (بايگاني کننده)

تمام اطلاعات جمع آوري شده توسط اسپايدر در اختيار ايندکسر قرار مي گيرد. در اين بخش اطلاعات ارسالي مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرند و به بخش هاي متفاوتي تقسيم مي شوند. تجزيه و تحليل بدين معني است که مشخص مي شود اطلاعات از کدام صفحه ارسال شده است، چه حجمي دارد، کلمات موجود در آن کدامند، کلمات چندبار تکرار شده اند، کلمات در کجاي صفحه قرار دارند و … .

در حقيقت ايندکسر، صفحه را به پارامترهاي آن خرد مي کند و تمام اين پارامترها را به يک مقياس عددي تبديل مي کند تا سيستم رتبه بندي بتواند پارامترهاي صفحات مختلف را با هم مقايسه کند. در زمان تجزيه و تحليل اطلاعات، ايندکسر براي کاهش حجم داده ها از بعضي کلمات که بسيار رايج هستند صرفنظر مي کند. کلماتي نظير a ، an ، the ، www ، is و … . از اين گونه کلمات هستند.

DataBase (پايگاه داده)

تمام داده هاي تجزيه و تحليل شده در ايندکسر، به پايگاه داده ارسال مي گردد. در اين بخش داده ها گروه بندي، کدگذاري و ذخيره مي شود. همچنين داده ها قبل از آنکه ذخيره شوند، طبق تکنيک هاي خاصي فشرده مي شوند تا حجم کمي از پايگاه داده را اشغال کنند. يک موتور جستجوگر بايد پايگاه داده عظيمي داشته باشد و به طور مداوم حجم محتواي آنرا گسترش دهد و البته اطلاعات قديمي را هم به روز رساني نمايد. بزرگي و به روز بودن پايگاه داده يک موتور جستجوگر براي آن امتياز محسوب مي گردد. يکي از تفاوت هاي اصلي موتورهاي جستجوگر در حجم پايگاه داده آنها و همچنين روش ذخيره سازي داده ها در پايگاه داده است.

Ranker (سيستم رتبه بندي)

بعد از آنکه تمام مراحل قبل انجام شد، موتور جستجوگر آماده پاسخگويي به سوالات کاربران است. کاربران چند کلمه را در جعبه جستجوي (Search Box) آن وارد مي کنند و سپس با فشردن Enter منتظر پــاسخ مي مانند. براي پاسخگويي به درخواست کاربر، ابتدا تمام صفحات موجود در پايگاه داده که به موضوع جستجو شده، مرتبط هستند، مشخص مي شوند. پس از آن سيستم رتبه بندي وارد عمل شده، آنها را از بيشترين ارتباط تا کمترين ارتباط مرتب مي کند و به عنوان نتايج جستجو به کاربر نمايش مي دهد.

حتي اگر موتور جستجوگر بهترين و کامل ترين پايگاه داده را داشته باشد اما نتواند پاسخ هاي مرتبطي را ارايه کند، يک موتور جستجوگر ضعيف خواهد بود. در حقيقت سيستم رتبه بندي قلب تپنده يک موتور جستجوگر است و تفاوت اصلي موتورهاي جستجوگر در اين بخش قرار دارد. سيستم رتبه بندي براي پاسخ گويي به سوالات کاربران، پارامترهاي بسياري را در نظر مي گيرد تا بتواند بهترين پاسخ ها را در اختيار آنها قرار دارد.

حرفه اي هاي دنياي SEM به طور خلاصه از آن به Algo ( الگوريتم) ياد مي کنند. الگوريتم، مجموعه اي از دستورالعمل ها است که موتور جستجوگر با اعمال آنها بر پارامترهاي صفحات موجود در پايگاه داده اش، تصميم مي گيرد که صفحات مرتبط را چگونه در نتايج جستجو مرتب کند. در حال حاضر قدرتمندترين سيستم رتبه بندي را گوگل در اختيار دارد.

مي توان با ادغام کردن اسپايدر با کراولر و همچنين ايندکسر با پايگاه داده، موتور جستجوگر را شامل سه بخش زير دانست که اين گونه تقسيم بندي هم درست مي باشد: کراولر، بايگاني ، سيستم رتبه بندي

تذکر: براي سهولت در بيان مطالب بعدي هرگاه صحبت از بايگاني کردن (شدن) به ميان مي آيد، مقصود اين است که صفحه تجزيه و تحليل شده و به پايگاه داده موتور جستجوگر وارد مي شود.

براي آنکه تصور درستي از نحوه کار يک موتور جستجوگر داشته باشيد داستان نامتعارف زير را با هم بررسي مي کنيم. داستان ما يک شکارچي دارد. او تصميم به شکار مي گيرد:

- کار کراولر:

او قصد دارد براي شکار به منطقه حفاظت شده ابيورد، واقع در شهرستان درگز (شمالي ترين شهر خراسان بزرگ) برود.

- پروتکل Robots :

ابتدا تمام محدوديت هاي موجود براي شکار در اين منطقه را بررسي مي کند:

آيا در اين منطقه مي توان به شکار پرداخت؟

 

کدام حيوانات را مي توان شکار کرد؟

 

حداکثر تعداد شکار چه ميزاني است؟

 

و … .

فرض مي کنيم او مجوز شکار يک اوريال (نوعي آهو) را از شکارباني منطقه دريافت مي کند.

- کار اسپايدر

او اوريالي رعنا را شکار مي کند و سپس آنرا با خود به منزل مي برد.

- کار ايندکسر

شکار را تکه تکه کرده، گوشت، استخوان، دل و قلوه، کله پاچه و … آنرا بسته بندي مي کند و بخش هاي زايد شکار را دور مي ريزد.

- کار پايگاه داده

بسته هاي حاصل را درون فريزر قرار داده، ذخيره مي کند.

- کار سيستم رتبه بندي

مهمانان سراغ او مي آيند و همسرش بسته به ذائقه مهمانان براي آنها غذا طبخ مي کند. ممکن است عده اي کله پاچه، عده اي آبگوشت، عده اي … دوست داشته باشند. پخت غذا طبق سليقه مهمانان کار سختي است. ممکن است همه آنها آبگوشت بخواهند اما آنها مسلما” بامزه ترين آبگوشت را مي خواهند!

نکته ها:

شکارچي مي توانست براي شکار کبک يا اوريال و يا هر دو به آن منطقه برود همانطور که موتور جستجوگر مي تواند از سرور سايت شما انواع فايل (عکس، فايل متني، فايل اجرايي و …) درخواست کند.

 

شکارچي مي تواند شب به شکار برود يا روز. موتور جستجوگر هم ممکن است شب به سايت شما مراجعه کند يا روز. بنابراين همواره مطمئن باشيد که سايت شما آپ است و موتور جستجوگر مي تواند در آن به شکار فايلها بپردازد.

 

غذاي خوشمزه را مي توانيد با نتايج جستجوي دقيق و مرتبط مقايسه کنيد. اگر شکارچي بهترين شکار را با خود به منزل ببرد اما غذايي خوشمزه و مطابق سليقه مهمانان طبخ نگردد، تمام زحمات هدر رفته است.

 

به عنوان آخرين نکته اين بخش ياد آوري مي کنم که به شکار اوريالي رعنا آن هم در منطقه حفاظت شده ابيورد (پارک ملي تندوره) اصلا فکر نکنيد. اما توصيه مي شود که حتما از طبيعت بکر آن ديدن فرماييد (بدون اسلحه!).

منبع: بانک مقالات علمي به زبان فارسي دانشجويان

[Mohammad Aref 120,438]

موتور جستجوگر چگونه کار مي کند؟

 

وقتي جستجويي در يک موتور جستجوگر انجام و نتايج جستجو ارايه مي شود، کاربران در واقع نتيجه کار بخش هاي متفاوت موتور جستجوگر را مي بينند. موتور جستجوگر قبلا" پايگاه داده اش را آماده کرده است و اين گونه نيست که درست در همان لحظه جستجو، تمام وب را بگردد. بسياري از خود مي پرسند که چگونه امکان دارد گوگل در کمتر از يک ثانيه تمام سايت هاي وب را بگردد و ميليون ها صفحه را در نتايج جستجوي خود ارايه کند؟

نه گوگل و نه هيچ موتور جستجوگر ديگري توانايي انجام اين کار را ندارند. همه آنها در زمان پاسخ گويي به کاربران، تنها در پايگاه داده اي که در اختيار دارند به جستجو مي پردازند و نه در وب!

موتور جستجوگر به کمک بخش هاي متفاوت خود، اطلاعات مورد نياز را قبلا" جمع آوري، تجزيه و تحليل مي کند و آنرا در پايگاه داده اش ذخيره مي نمايد و به هنگام جستجوي کاربر تنها در همين پايگاه داده مي گردد.

بخش هاي مجزاي يک موتور جستجوگر عبارتند از:

• Spider يا عنکبوت

• Crawler يا خزنده

• Indexer يا بايگاني کننده

• Database يا پايگاه داده

• Ranker يا سيستم رتبه بندي

الف Spider- (عنکبوت)

اسپايدر يا روبوت (Robot)، نرم افزاري است که کار جمع آوري اطلاعات مورد نياز يک موتور جستجوگر را بر عهده دارد. اسپايدر به صفحات مختلف سر مي زند، محتواي آنها را مي خواند، اطلاعات مورد نياز را جمع آوري مي کند و آنرا در اختيار ساير بخش هاي موتور جستجوگر قرار مي دهد.

کار يک اسپايدر، بسيار شبيه کار کاربران وب است. همانطور که کاربران، صفحات مختلف را بازديد مي کنند، اسپايدر هم درست اين کار را انجام مي دهد با اين تفاوت که اسپايدر کدهاي HTML صفحات را مي بيند اما کاربران نتيجه حاصل از کنار هم قرار گرفتن اين کدها را.

اما يک اسپايدر آنرا چگونه مي بيند؟

براي اين که شما هم بتوانيد دنياي وب را از ديدگاه يک اسپايدر ببينيد، کافي است که کدهاي HTML صفحات را مشاهده کنيد. براي اين کار در مرورگر مورد استفاده خود، مسير نشان داده شده

با انجام اين کار فايل متني به شما نشان داده مي شود:

آيا اين دنياي متني براي شما جذاب است؟

اسپايدر، به هنگام مشاهده صفحات، از خود بر روي سرورها رد پا برجاي مي گذارد. شما اگر اجازه دسترسي به آمار ديد و بازديدهاي صورت گرفته از يک سايت و اتفاقات انجام شده در آنرا داشته باشيد، مي توانيد مشخص کنيد که اسپايدر کدام يک از موتورهاي جستجوگر صفحات سايت را مورد بازديد قرار داده اند.

يکي از فعاليتهاي اصلي که در SEM انجام مي شود تحليل آمار همين ديد و بازديدها مي باشد.

اسپايدرها کاربردهاي ديگري نيز دارند، به عنوان مثال عده اي از آنها به سايت هاي مختلف مراجعه مي کنند و فقط به بررسي فعال بودن لينک هاي آنها مي پردازند و يا به دنبال آدرس پست الکترونيکي (Email) مي گردند.

ب- Crawler (خزنده)

کراولر، نرم افزاري است که به عنوان يک فرمانده براي اسپايدر عمل مي کند. آن مشخص مي کند که اسپايدر کدام صفحات را مورد بازديد قرار دهد. در واقع کراولر تصميم مي گيرد که کدام يک از لينک هاي صفحه اي که اسپايدر در حال حاضر در آن قرار دارد، دنبال شود. ممکن است همه آنها را دنبال کند، بعضي ها را دنبال کند و يا هيچ کدام را دنبال نکند.

کراولر، ممکن است قبلا" برنامه ريزي شده باشد که آدرس هاي خاصي را طبق برنامه، در اختيار اسپايدر قرار دهد تا از آنها ديدن کند. دنبال کردن لينک هاي يک صفحه به اين بستگي دارد که موتور جستجوگر چه حجمي از اطلاعات يک سايت را مي تواند در پايگاه داده اش ذخيره کند و همچنين ممکن است اجازه دسترسي به بعضي از صفحات به موتورهاي جستجوگر داده نشده باشد.

شما به عنوان دارنده سايت، همان طور که دوست داريد موتورهاي جستجوگر اطلاعات سايت شما را با خود ببرند، مي توانيد آنها را از بعضي از صفحات سايت تان دور کنيد و اجازه دسترسي به محتواي آن صفحات را به آنها ندهيد. تنظيم ميزان دسترسي موتورهاي جستجوگر به محتواي يک سايت توسط پروتکل Robots انجام مي شود که در مقالات ديگر سايت به آن پرداخته شده است. به عمل کراولر ، خزش (Crawling) مي گويند.

ج- Indexer (بايگاني کننده)

تمام اطلاعات جمع آورش شده توسط اسپايدر در اختيار ايندکسر قرار مي گيرد. در اين بخش اطلاعات ارسالي مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرند و به بخش هاي متفاوتي تقسيم مي شوند. تجزيه و تحليل بدين معني است که مشخص مي شود اطلاعات از کدام صفحه ارسال شده است، چه حجمي دارد، کلمات موجود در آن کدام است، کلمات چندبار تکرار شده است، کلمات در کجاي صفحه قرار دارند و ... .

در حقيقت ايندکسر، صفحه را به پارامترهاي آن خرد مي کند و تمام اين پارامترها را به يک مقياس عددي تبديل مي کند تا سيستم رتبه بندي بتواند پارامترهاي صفحات مختلف را با هم مقايسه کند.

در زمان تجزيه و تحليل اطلاعات، ايندکسر براي کاهش حجم داده ها از بعضي کلمات که بسيار رايج هستند صرفنظر مي کند. کلماتي نظير a ، an ، the ، www ، is و ... . از اين گونه کلمات هستند.

د - DataBase (پايگاه داده)

تمام داده هاي تجزيه و تحليل شده در ايندکسر، به پايگاه داده ارسال مي گردد. در اين بخش داده ها گروه بندي، کدگذاري و ذخيره مي شود. همچنين داده ها قبل از آنکه ذخيره شوند، طبق تکنيکهاي خاصي فشرده مي شوند تا حجم کمي ُُاز پايگاه داده را اشغال کنند.

يک موتور جستجوگر بايد پايگاده داده عظيمي داشته باشد و به طور مداوم حجم محتواي آنرا گسترش دهد و البته اطلاعات قديمي را هم به روز رساني نمايد. بزرگي و به روز بودن پايگاه داده يک موتور جستجوگر براي آن امتياز محسوب مي گردد. يکي از تفاوتهاي اصلي موتورهاي جستجوگر در حجم پايگاه داده آنها و همچنين روش ذخيره سازي داده ها در پايگاه داده است.

 

و- Ranker (سيستم رتبه بندي)

بعد از آنکه تمام مراحل قبل انجام شد، موتور جستجوگر آماده پاسخ گويي به سوالات کاربران است. کاربران چند کلمه را در جعبه جستجوي (Search Box) آن وارد مي کنند و سپس با فشردن Enter منتظر پــاسخ مي مانند.

براي پاسخگويي به درخواست کاربر، ابتدا تمام صفحات موجود در پايگاه داده که به موضوع جستجو شده، مرتبط هستند، مشخص مي شوند. پس از آن سيستم رتبه بندي وارد عمل شده، آنها را از بيشترين ارتباط تا کمترين ارتباط مرتب مي کند و به عنوان نتايج جستجو به کاربر نمايش مي دهد.

حتي اگر موتور جستجوگر بهترين و کامل ترين پايگاه داده را داشته باشد اما نتواند پاسخ هاي مرتبطي را ارايه کند، يک موتور جستجوگر ضعيف خواهد بود. در حقيقت سيستم رتبه بندي قلب تپنده يک موتور جستجوگر است و تفاوت اصلي موتورهاي جستجوگر در اين بخش قرار دارد.

سيستم رتبه بندي براي پاسخ گويي به سوالات کاربران، پارامترهاي بسياري را در نظر مي گيرد تا بتواند بهترين پاسخ ها را در اختيار آنها قرار دارد. حرفه اي هاي دنياي SEM به طور خلاصه از آن به Algo ( الگوريتم) ياد مي کنند.

الگوريتم، مجموعه اي از دستورالعمل ها است که موتور جستجوگر با اعمال آنها بر پارامترهاي صفحات موجود در پايگاه داده اش، تصميم مي گيرد که صفحات مرتبط را چگونه در نتايج جستجو مرتب کند. در حال حاضر قدرتمندترين سيستم رتبه بندي را گوگل در اختيار دارد.

ُمي توان با ادغام کردن اسپايدر با کراولر و همچنين ايندکسر با پايگاه داده، موتور جستجوگر را شامل سه بخش زير دانست که اين گونه تقسيم بندي هم درست مي باشد:

• کراولر

• بايگاني

• سيستم رتبه بندي

تذکر- براي سهولت در بيان مطالب بعدي هر گاه صحبت از بايگاني کردن (شدن) به ميان مي آيد، مقصود اين است که صفحه تجزيه و تحليل شده و به پايگاه داده موتور جستجوگر وارد مي شود.

براي آنکه تصور درستي از نحوه کار يک موتور جستجوگر داشته باشيد داستان نامتعارف زير را با هم بررسي مي کنيم.

داستان ما يک شکارچي دارد. او تصميم به شکار مي گيرد:

 

- کار کراولر:

او قصد دارد براي شکار به منطقه حفاظت شده ابيورد، واقع در شهرستان درگز (شمالي ترين شهر خراسان بزرگ) برود.

- پروتکل Robots :

ابتدا تمام محدوديت هاي موجود براي شکار در اين منطقه را بررسي مي کند:

• آيا در اين منطقه مي توان به شکار پرداخت؟

• کدام حيوانات را مي توان شکار کرد؟

• حداکثر تعداد شکار چه ميزاني است؟

• و ... .

فرض مي کنيم او مجوز شکار يک اوريال (نوعي آهو) را از شکارباني منطقه دريافت مي کند.

- کار اسپايدر

او اوريالي رعنا را شکار مي کند و سپس آنرا با خود به منزل مي برد.

- کار ايندکسر

شکار را تکه تکه کرده، گوشت، استخوان، دل و قلوه، کله پاچه و ... آنرا بسته بندي مي کند و بخش هاي زايد شکار را دور مي ريزد.

 

- کار پايگاه داده

بسته هاي حاصل را درون فريزر قرار داده، ذخيره مي کند.

- کار سيستم رتبه بندي

مهمانان سراغ او مي آيند و همسر او بسته به ذائقه مهمانان براي آنها غذا طبخ مي کند. ممکن است عده اي کله پاچه، عده اي آبگوشت، عده اي جگر و ... دوست داشته باشند. پخت غذا طبق سليقه مهمانان کار سختي است. ممکن است همه آنها آبگوشت بخواهند اما آنها مسلما" بامزه ترين آبگوشت را مي خواهند!

نکته ها:

• شکارچي مي توانست براي شکار کبک يا اوريال و يا هر دو به آن منطقه برود همانطور که موتور جستجوگر مي تواند از سرور سايت شما انواع فايل (عکس، فايل متني، فايل اجرايي و ...) درخواست کند.

• غذاي خوشمزه را مي توانيد با نتايج جستجوي دقيق و مرتبط مقايسه کنيد. اگر شکارچي بهترين شکار را با خود به منزل ببرد اما غذايي خوشمزه و مطابق سليقه مهمانان طبخ نگردد، تمام زحمات هدر رفته است.

• به عنوان آخرين نکته اين مقاله ياد آوري مي کنم که به شکار اوريالي رعنا آن هم در منطقه حفاظت شده ابيورد، اصلا فکر نکنيد. اما توصيه مي شود که حتما از طبيعت بکر آن ديدن فرماييد (بدون اسلحه!).

منبع :

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام