اصطلاحات پایه و مفاهیم رایج

[Mohammad Aref 120,438]

–فضا: منظور از فضا در طراحی شهری فضای ساخته نشده میان ساختمان‌هاست. گاه فضا در طراحی شهری در معنای متفاوتی تحت عنوان فضای شهری نیز به کار می رود.

 

–توده: مجموعه ای از بناها ، ساختمان ها و احجام ساخته شده است.

 

–فضای شهری: فضای شهری ، جزئی جداناپذیر از ساختار فضایی شهر محسوب می شود و از این روی ، همچون ساخت کلی شهر ، تابع شرایط اجتماعی و اقتصادی متغیر بوده و در هر فرهنگی به صورت‌های مختلف چون میدان ، خیابان ، بازار و … مطرح می شود.

 

لازمه تبدیل یک فضای عمومی به فضای شهری وقوع تعاملات اجتماعی و حضور حیات مدنی در یک فضاست.

 

-جوهر طراحی شهری ، توده و فضاست.

 

-خیابان و میدان ، دو جزء اصلی طراحی شهری است.

 

-«منظر شهری» : هنر یکپارچگی بخشیدن بصری و ساختاری به مجموعه ساختمان‌ها ، خیابان‌ها و مکان‌هایی است که محیط شهری می‌سازند.

 

–نظم: نظم به معنی وسیع کلمه مبین وضع یا کیفیتی است که دارای نظام و ترتیب باشد ، حالتی به دور از آشفتگی و به هم ریختگی

 

–ترکیب : ترکیب کلی است که اجزاء آن به گونه ای منسجم باهم پیوند یافته اند، این پیوند اجزاء به گونه ای منسجم تأثیر بصری روشنی در پی خواهد داشت.

 

–وحدت: ترکیب متناسب و هماهنگی که به نوعی به یگانگی و پیوستگی رسیده باشد ، به نحوی که افزودن ها کاستن از آن ممکن بنا شد.

 

–تعادل: تعادل در بدنه فضای شهری به معنای برابری ، هم ترازی و هم سنگی وزن های بصری آنهاست.

 

–تناسب: در ارتباط میان ابعاد یک ترکیب نهفته است.

 

–مقیاس: مقایسه مجموعه ای از اندازه ها و نسبت‌ها در نماها و عناصر شهری با یکدیگر (در چند ترکیب) است.

 

–هماهنگی: ترتیب ، تنظیم و ارتباط متناسب و توافق اجزاء و عناصر کالبدی و فضایی.

 

–تقارن: تقارن در بدنه‌ها و فضاهای شهری عبارت است از ترتیب و آرایش عناصر و اجزای همانند در دو سوی یک خط (صفحه) محور.

 

–تباین: تفاوت از نظر عرض ، ارتفاع و پوشش از طرفی و اجزای محصور کننده از طرف دیگر (پهن ، باریک شدن فضا ، سرباز و سربسته شدن فضاها)

 

–فاصله: مقدار تفاوت جایگاه شکل را در زمینه ، نسبت به یکدیگر فاصله می نامیم.

 

–ریتم: ریتم یا وزن ، تکرار قوی ، منظم و پیوسته عناصر و اجزایی است که کل را پدید می آورند.

 

– تداوم: احساس اتصال بین مقاطع مختلف محیطی در ذهن را تداوم می گویند.

 

–خوانایی: در بیان وضوح بصری یا «خوانایی» سیمای شهر ، فرض این است که به آسانی اجزای شهری را بتوان شناخت و بتوان آنها در ذهن ، در قالبی به هم پیوسته به یکدیگر ارتباط دارد.

 

–نمایانی: نمایانی ، کیفیتی است دو شیئی که به احتمال بسیار تصویری روشن در ذهن هر ناظر به وجود می آورد.

 

–سیمای شهر : تمام عوامل از شهر که به دیده می آید و چشم قادر به تماشای آن است. سیمای شهر را بر مبنای عوامل جسمی شهر ، می توان بر اساس پنج عامل استوار دانست: « راه » ، « لبه » ، « محله » ، « گره » و « نشانه » که گره ، لبه و راه به همراه حوزه عناصر ، یک تصویر ذهنی در سطوح ادراکی فرد هستند.

 

–سبک: نمودار نشان دهنده یک نظم فکری در فضای ساخته شده است.

 

–هویت : معرف و شاخص بارزی است که یک مکان را از مکان دیگر متمایز می کند.

 

–عینیت: آن چیزی است که با یکی از حواس ظاهری انسانی درک می شود.

 

–الگو: قانون مندی است که قابلیت تکرار شدن را داشته باشد.

 

–سازمان بصری: نحوه ارتباط میان مجموعه عناصر قابل دید را سازمان بصری می نامند.

 

–توالی: خاصیتی است از محیط یا اجزاء که به ناظر احساس حرکت و پویایی را القاء کند.

 

–مقیاس انسانی: اگر ابعاد و اندازه های یک فضا ، با ویژگی های بصری انسان و یا پیکر انسان ارتباط مطلوبی داشته باشد ، آن فضا دارای مقیاس انسانی است.

 

–بافت: رابطه و همبستگی بین مجموعه بخش های مختلف هر جسم بافت آن جسم نامیده می شود.

 

منبع: کیمیافکر بزرگ