هنر رزمی جیت کان دو 截拳道

[adel33 132]

 

جیت کان دو (به چینی: 截拳道) یکی از ورزش‌های رزمی سرزمین چین است که توسط بروس لی، کونگ فوکار و هنرپیشه معروف سینما پایه گذاری شد.

 

بیشتر تکنیک‌های جیت کان دو براساس هنر رزمی وینگ چون كونگ‌فو طراحی شده‌است، چرا که بروس لی تمرینات کلاسیک رزمی خود را در هنگ کنگ زیر نظر استاد ییپ من استاد بزرگ این سبک انجام داده‌بود.

 

فنون وینگ چون در جیت کان دو به شکلی تغییر یافته‌اند که کاربردی تر باشند و استفاده از سلاح‌های سرد نیز در آن بسیار گسترده‌تر است. بسیاری از ضربات و حركات سایر هنرهای رزمی به‌آن افزوده شده‌اند، به طوریكه برخی جیت ‌كان‌ دو را اولین رشته و الگوی ابتدايی هنرهای رزمی تركیبی می‌دانند.

 

روش استفاده از سلاح‌های سرد در جیت کان دو بر پایه هنرهای رزمی کالی و اسکریما است از همين رو این رشته جیت كان دو كالی اسكریما نیز نامیده می‌شود.

 

این رشته گاهی جان فان کونگ فو نیز نامیده می‌شود. جان فان حروف اول نام بروس لی در زبان چینی است. به همین جهت در سال ۲۰۰۴ بنیاد بروس لی نام رسمی این هنر رزمی را به جان فان جیت کان دو تغییر داد.

 

 

نامواره جیت کان دو. نویسه‌های چینی گرداگرد نماد تایجیتو می‌گوید: «از هیچ راه به عنوان راه استفاده نکن، هیچ محدودیتی را محدودیت ندان». پیکان‌ها نمادگر جنبش بی‌پایان کیهان است.

 

مراحل آموزشی

 

آموزش جیت کان دو در سه مرحله مقدماتی، متوسط و پیشرفته صورت می‌گیرد که هنرجویان آن را در ۱۰ مرحله طی می‌کنند تا به عنوان تکنسین ۱ که تقریباً شبیه دان ۱ است شناخته شوند.

 

در طول این مدت لباس آن‌ها شامل شلوار سیاه و تی شرت است که رنگ تی شرت طی این مراحل تغییر می‌کند و با هر مرحله‌ای یک آرم «یین و یانگ» بر روی لباس او اضافه می‌شود. تعداد این آرم‌ها درجه جیت کان دو کار را نشان می‌دهد. هنرجو پس از رسیدن به مرحله تکنسینی می‌تواند کت بروس لی را به تن کند.

 

تفاوت‌های جیت کان دو و وینگ چون

 

یکی از تغییرهای اساسی که بروس لی در سیستم چی سائو وینگ چون انجام داد، شکل ایستادن هنگام انجام چی سائو بود. در وینگ چون پاها روبروی هم و به اندازه عرض شانه‌ها ازهم جدا می‌باشند، پاشنه‌ها به طرف بیرون و زانوها به طرف داخل قرار می‌گیرند. به نظر بروس لی این ایستادن باعث کندی و سنگینی حرکت بدن بود. برای همین در جیت کان دو، چی سائو با پای راست یا چپ جلو ایستاده و پاشنه پای عقب بالا انجام می‌شود.

 

دیگر تغییر بروس لی روی فوک سائو بود که برخلاف وینگ چون تکنیک‌های دست را با پشت دست، ساعد یا بند انگشتان که آن‌ها را غیرطبیعی و موجب زخمی شدن فرد می‌دانست، انجام نمی‌داد و ضربات دست را به سبک بوکسورها اجرا می‌کرد.

 

 

ابداع سبک جیت کان دو

 

پس از سفر بروس لی از هنگ کنگ و عدم دسترسی به استاد ییپ من، او به فکر ایجاد روشی رزمی افتاد. ایده‌ جیت کان دو در سال ۱۹۶۵ در ذهن بروس لی متولد شد.مبارزه با وان جک مان تأثیر بسزایی بر فلسفه مبارزه بروس لی گذاشت. با آن که بروس حریفش را به طرز فجیعی شکست داد، اما معتقد بود که آن مبارزه بیش تر از حد معمول طول کشیده و او نتوانسته‌است آنطور که انتظار دارد از تکنیکهای وینگ چون استفاده کند، بعلاوه او دیگر نمی‌توانست به یادگیری و تکمیل هنر رزمی وینگ چون بپردازد چون فرسخها از استادش دور بود.

 

او به سیستمی احتیاج داشت تا به شکوفایی هرچه بیشتر داشته‌هایش بپردازد. به همین خاطر با تاکید بر «کاربردی بودن، انعطاف پذیری، سرعت و کارآمدی» به توسعهٔ سیستم جدیدی پرداخت. او شروع به استفاده از روش‌های آموزشی متفاوتی کرد: بدنسازی برای افزایش قدرت، دویدن برای افزایش استقامت، تمرینات کششی برای انعطاف پذیری و بسیاری از روش‌های دیگر که او دائماً در حال منطبق کردن با سیستمش بود.

 

 

 

 

 

لی بر آنچه که «روش بی روشی» می‌نامید بسیار تاکید داشت. ایده‌ای که بیانگر رهایی از روشهای فرمالیته -همان سبکهای سنتی- بود. بروس لی احساس می‌کرد سیستمی که او «جان فان کونگ فو» (آموخته‌های بروس لی از هنرهای رزمی) نامیده‌است، محدود کننده‌است و به همین خاطر آن را به آنچه که با نام جیت کان دو توصیفش کرد، تغییر شکل داد. نامی که بعدها از مطرح کردن آن اظهار پشیمانی کرد چون از نام جیت کان دو نیز ویژگی‌های خاصی برداشت می‌شد که هر سبکی به نوبه خود ادعا می‌کند، درحالیکه ایدهٔ هنر رزمی او خروج از هر گونه عوامل محدود کننده بود

[adel33 132]

مفاهیم اساسی در جیت کان دو

 

بروس لی هر چند که 33 سال پیش از دنیا رفته امّا یاد وخاطره اش در دل میلیونها نفر زنده است زندگی کوتاه وی پر از ماجرا و حادثه بود. بروس لی یکی از معروفترین رزمی کاران وهنر پیشگان بوده است. وی در اواخر دهة 60 واوایل دهة 70 میلادی به علّت اجرای ضربات عالی وتکنیک های برتر در مبارزه در محافل گونگ فوی بین المللی معروف ومشهور شد.

 

.جیت کان دواو همیشه تکنیکی را که خودش ابداع کرده تمرین می نمود وبه نمایش می کذاشت. فیلم های گونگ فوی بروس لی بسیار هیجان آور وشگفت انگیز بود. بروس لی یکی از 7 نفر معروف در محافل کونگ فوی جهان به شمار می رفت و به علّت هنرمند وهنرپیشه بودن وی شرکت هالیوود آمریکا بعد از مرگش یک موزة یادبود برای او درست کرد. بروس لی در بازیگری مهارت زیادی داشت وتکنیک های بوکس چینی را خیلی خوب اجرا می کرد، لذا مردم جهان احترام زیادی برایش قائلند.

 

علت کسب این همه موفّقیّت این بود که وی سبکی به نام جیت کان دو که حرکات، ضربات وتکنیک های آن مربوط به زمان و عصر خودش بود را ابداع نمود. اینمیراث گرانهایی بود که او به ووشوی چینی داد. بروس لی ،جیت کان دو را بر اساس تکنیک های ووشو و برخی سبک های خارجی بوجود آورد وبعد ان را به یک سبک مبارزه ای تبدیل کرد . بنیان گذاشتن جیت کان دو روح انقلابی بروس لی را ظاهر می کرد. او حرکات و تکنیک هایی را که در کونگ فوی چینی ( ووشو) برتر بود انتخاب می کرد .

 

وی از نظریات محافل ووشوی سنّتی تخطّی می کرد واز تکنیکها وضربات متعلّق به رشته های دیگر که کاربرد خوبی داشت نیز استفاده می نمود. حرکات این سبک ، ساده وضربات آن کاربردی وتکنیک هایش خیلی شدید وخشن می باشد. نتیجة کار بروس لی ، در جمع آوری سبک های ووشو در جیت کان دو ظاهر می باشد .

 

بروس لی می گفت: از بی قانونی تا قانون ، از بی محدودیتی تا محدودیت که این عالی ترین گوهر ایدئولوژی جیت کان دو است.

 

فدراسیون بین المللی جون فان گونگ فو واقع در آمریکا

 

در جیت کان دو، تکنیک وحرکات مخصوصی برای دست وپا وجود ندارد. جیت کان دوکار باید در مبارزه ، با توجّه به حرکت وتکنیک های اجرایی حریف، حرکت وتکنیک خود را عوض کند ، تا بتواند حریفش را شکست دهد. مبارز میتواند از هر محیط وشرایطی عبور کند و هیچ شرایط محیطی نمی تواند او را محدود کند . بنابراین کسی که جیت کان دو را به طور کامل اموزش دیده و با موفّقیّت تمام فنون این سبک را یاد گرفته باشد ، می تواند حریفش را به راحتی شکست دهد. این حقیقت کاربرد و خلاصه ومعنای جیت کان دو است .

[adel33 132]

هوشیاری

 

عکس العمل سریع دست و پای بروس لی یکی از هنرمندان رزمی سرشناس را دچار حیرت نمود.بروس تمایل داشت مشتها و لگدهایش را درست قبل از لحظه ای که حریف مشت و لگد خود را روانه ی وی می سازد، پرتاب نماید.

 

همه ی کسانی که برای اولین بار او را می دیدند چنین به نظرشان می رسید که او صاحب نوعی غریزه ی خاص یا حس ششم است که امکان خواندن افکار درونی مردم را به او می دهد !

 

شاید مبارزه با فردی نظیر وی برای عده ی زیادی مایوس کننده بود . زیرا بدون آنکه حتی فرصت یک چشم به هم زدن را به حریف بدهد، به سرعت بر او غلبه می یافت.

 

راز عکس العمل سریع بروس لی در حس هوشیاری پرورش یافته ی او که در نتیجه ی سالها تعلیم و تمرین توسعه یافته بود، نهفته و مکمل تکنیکهای دست و پای او محسوب می شد.

 

سریع بودن صرف حرکات دست و پا لزوما" بدان معنا نیست که شما می توانید با مشت و لگد حساب حریفتان را برسید.به بیانی دیگر، سرعت صرفا" ضامن آن نیست که ضربه ی شما قبل از آنکه ضربه ی حریف به شما اصابت کند، به او بخورد.اما توسعه ی حس هوشیاری، سانس شما در غلبه کردن بر او به طور چشمگیری افزایش می یابد.

[adel33 132]

جيت کان دو چيست ؟

«جيت كان دو» اين ميراث با ارزش مرحوم بروس لي بروس لی با لباس سنتی کونگ فو، يكي از بحث برانگيزترين هنرها خصوصاً در چند ساله اخير بوده است . امروزه افراد زيادي در سراسر دنيا به تدريس جيت كان دو مشغول هستند و سازما نهايي را هم تشكيل داده اند كه از طريق آن در ظاهر به گسترش جيت كان دو و در اغلب به تجارت و مطرح كردن نام رئيس سازمان خود مي پردازند . جاي تاسف است كه بروس لي فرصت پيدا نكرد تا هنر خود را به صورت سازمان يافته و كلاسيك به جهانيان عرضه كند و تنها توانست به تربيت يك نسل انگشت شمار در دهه 60 ميلادي بپردازد .

 

جيت كان دو در كشور ما حال و هوايي قدري متفاوت با ساير نقاط جهان دارد ، عنوان سبك بروس لي خود كافي است تا تعداد بسياري از علاقه مندان به وي و هنرهاي رزمي را جذب كند تا به اين انگيزه كه آنچه در فيلم هاي وي ديده اند ، فرا بگيرند خود را وقف جيت كان دو كنند .

 

بايد عنوان كنم كه من نه مربي جيت كان دو هستم و نه مدعي اين هنر ، اما با مطالعه عميق منابع در دسترس در مورد جيت كان دو بر آنچه اغلب اساتيد و هنرجويان بنام جيت كان دو ارايه مي دهند ، ايراد مي گيرم . چندي پيش از هنر جوياني كه به قول خود چندين سال را صرف آموختن جيت كان دو كرده بودند و اكنون قصد پيوستن به يكي از سبك هاي رينگي را داشتند ، آزموني به عمل آوردم ، متاسفانه همه آنها در انجام تكنيك هاي پايه دچار ضعف اساسي بودند ، البته مشت هميشه هم نمونه خروار نيست و من هم با مشاهده چند هنرجو قصد ندارم در مورد كل جامعه جيت كان دو قضاوت كنم ، اما نكته بارزتري كه در مورد اين هنرجويان و حتي در ساير كلاسها ، حداقل طبق شواهد شخصي مشاهده كرده ام ، يك نوع سطحي نگري است كه به تقليد ژست هاي بروس لي در فيلم ها ، در مبارزات و تقليد پوشش بروس لي محدود مي شود . آيا اين جيت كان دو است ؟ آيا فردي كه حركات رقص پا و . . . بروس لي را تقليد كند ، جيت كان دو كار خوبي است ؟ آيا پوشيدن لباسهايي به طرح لباس هاي بروس لي در فيلم ها به معني درك جيت كان دو است ؟ آيا هنرجويان جيت كان دو مي دانند آن لباسهاي سرمه اي رنگ با يقه بسته ، لباس فرم مردم عادي در زمان چين كمونيست بوده است نه لباس فرم جيت كان دو ؟

 

در مورد بروس لي مقالات بي شماري نوشته شده و ابعاد مختلف شخصيت وي مورد بررسي قرار گرفته ، آنچه بيش از همه داراي ارزش است آن است كه وي داراي ذهني خلاق و خواهان آزادي بوده است ، در زماني كه سبك هاي رزمي شرقي يك به يك به جامعه آمريكا معرفي مي شدند و هر كدام هم مدعي كاملترين ، قويترين و بهترين بوده اند ، جواني سر بر آورد و دوست داران هنر هاي رزمي را به دوري از تعصب تشويق مي كند ، وي جمله اي ساده و پر معنا را مطرح مي سازد : « اگر سبكي كامل بود پس چرا اين همه سبك به وجود آمده اند ؟! » وي البته مورد غضب استادان بزرگ سبك هاي سنتي قرار مي گيرد كه از گستاخي و ماجرا جويي اين جوان كه به نوعي موقعيت آن را به خطر مي انداخت ، خشمگين شده بودند ، اما وي همه رزمي كاران را مورد نكوهش قرار مي داد كه كوركورانه از تعاليم هيچ كس بهره مند نشوند و پيروي نكنند ، با ذهني باز و بدون تعصب از هر سبكي بياموزند و در واقع « هر چه خوب و داراي كارآيي است جذب كنند ».

 

بروس از همين طرز فكر در پرورش مهارتهاي خود استفاده كرد ، وي با بزرگان بسياري به تمرين پرداخت و با آنها تبادل دانش نمود ، جون ري استاد بزرگ تكواندو از جمله افرادي است كه سالها با بروس به تمرين پرداخته است . جمعي از پيشگامان فول كنتاكت كاراته همچون جو لونيس ، باب وال مايك استون ، چاك نوريس و . . . نزد وي تمرين نموده اند ، از نقش وي در آفرينش كاراته تماس كامل نبايد چشم پوشي كرد ، هر چند به اين موضوع پرداخته نشده است ، اما بروس تنها راه مهارت در مبارزه و درك كامل از آن را مبارزه تماس كامل با استفاده از لوازم ايمني مي دانسته است كه خود در واقع مفهوم مبارزه آزاد است .

 

 

بروس لي جيت كان دو را خلق كرد ولي هميشه از اينكه نامي براي آن در نظر گرفت پشيمان بود ، چرا كه جيت كان دو يك تفكر و فلسفه است كه همواره پوياست ، هر روز مي توان چيز جديدي ياد گرفت و بر داشته ها افزود ، آنچه بروس آموزش مي داد تركيبي بود از ضربات ساده و كاربردي از ضربات پاي كاراته ، ضربات مشت بوكس ( وي بسيار تحت تاثير محمد علي كلي بوده است ) و حتي فنون گلاويزي كه از استاد بزرگ «جن لبل» فرا گرفته بود . وي اعتقاد داشت كه راه ساده و مستقيم بهترين راه است در جلد اول كتاب وي از سري كتاب هاي « شيوه رزمي بروس لي » كه به « آموزش تكنيك هاي دفاع از خود » مي پردازد شاهد هستيم كه ضربات ساده و كاربردي هستند و دفع حمله با يك يا دو حركت پايان مي يابد .

 

بروس لي جيت كان دو را خلق كرد چون نياز به تغيير را درك كرده بود ، چرا كه ذهن خود را آماده پذيرش مطالب جديد ساخته بود ، جيت كان دو فلسفه يافتن و استفاده از بهترين ها براي يك رزمي كار است . آيا شما داراي چنين توان و دانشي هستيد ؟

 

«جرج ديلمن» استاد بزرگ هنر هاي رزمي نظر جالبي در مورد جيت كان دو دارد : هنر بروس لي ، هنر بروس لي بود و با بروس لي مرد . منظورم اين است ، كه اگر او امروز راه بهتري مي يافت بعضي چيزها را عوض مي كرد . اگر شما راه بهتري براي اجراي مشت و لگد داشتيد ، او آن را امتحان مي كرد و اگر واقعا بهتر بود آنرا بكار مي گرفت .» اين است مفهوم جيت كان دو واقعي .

 

 

jeet kune do

 

در این دنیا ، برداشت های مختلف از جنبه های مختلف از جیت کان دو ، درست به تعداد کسانی است که خود را هنرجوی جیت کان دو می دانند . این مقاله مثالی از برداشتی است که به جنبه ساده گرایی و خلوص این سبک می پردازد :

 

 

 

جیت کان دو – نقطه اوج خلوص در حرکت

 

جیت کان دو یا همان (( روش متوقف کردن مشت )) توسط بروس لی فقید ابداع شد و می توان آن را به عنوان یک هنر رزمی چینی – آمریکایی مدرن و امروزی ، طبقه بندی کرد . ریشه های سیستم جیت کان دو را ، وینگ چون کونگ فو ، شمشیر زنی اروپایی ، بوکس آمریکایی و . . . تشکیل می دهند . به عبارت دیگر، این سیستم را به عنوان (( هنر رزمی بروس لی )) می شناسند که ویژگی های شاخص آن ، سادگی و مختصر و کاربردی بودن آن است . در این روش حداکثر تلاش ، برای کاربرد ساده و مختصر از حرکات ، جهت تسریع و تاثیر ضربات به عمل می آید . در این سیستم رسیدن به مهارت تشخیص صحیح زمان و مکان ، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است .

 

 

 

متوقف کردن

 

واژه متوقف کردن به طور ابتدایی به معنای بلوکه کردن ضربه حریف و یا ضربه زدن به او در حین حمله و یا قبل از آن است . البته عقیده متوقف کردن حمله حریف ، در بسیاری از سبکهای باستانی رزمی نیز مطرح شده است که مثال بارز آن ، روشهای بلوکه کردن ضربه ( دفاع ) و سپس اجرای حمله است که تقریبا در بیشتر سبکهای باستانی ، مشترک است . اما برای فهم عمیق تر استراتژی جیت کان دو باید به بررسی عمیق تر فلسفه این روش پرداخت .

 

 

 

دفاع در جیت کان دو حمله است

 

فلسفه

 

در فلسفه جیت کان دو عقیده کلی روی حذف حرکات اضافی و نمایشی متمرکز است . در جیت کان دو این گونه حرکات به عنوان یک سری تکنیک های مزاحم و زحمات بیهوده در نظر گرفته می شوند . آیا در برابر حرکات اضافی و آشفته حریف ، باید از حرکات آشفته و غیر منطقی نظیر خود او استفاده کرد ؟! منطقی تر نیست که با ساده تر و کاربردی تر کردن حرکات و حذف حرکات غیرمنطقی از سریع ترین راه ممکن ، بر چنین حریفی غلبه کرد ؟

 

در چنین حالتی به راحتی می توان تشخیص داد که حریف اول از تکنیک های دست و پا گیر سنتی استفاده می کند ولی تردید نداشته باشید که حریف دوم یک جیت کان دو کار است !

 

 

 

قابلیت انطباق

 

جیت کان دو هنرجو را برای (( هر موقعیت احتمالی )) آماده می کند نه برای (( تمام موقعیت ها )) ، منظورم این است که بعضی از حالات و تهاجماتی که در سبک های دیگر برای هنرجو ترسیم می شوند ، هیچ گاه در عالم واقعیت اتفاق نمی افتند ، جیت کان دو بر تمرینات طولانی برای مقابله با موقعیت های واقعی و روزمره احتمالی ، تکیه دارد . انطباق با این موقعیت هاست که ارزش واقعی این سبک را بنیان می نهد . (( روش متوقف کردن مشت )) ، انطباق با دنیای واقعیت است نه رویاها !

 

 

 

آب

 

قابلیت انطباق جیت کان دو از فلسفه معروف (( نافذ ، مثل آب )) سرچشمه می گیرد . جیت کان دو همان مانند آب ، دارای هنر نفوذ به هر منفذی است که البته فرمول اولیه آن را استقرار صحیح شکل می دهد نهH2O ! این روش ، کمترین مقاومت و اعمال زور را در برابر حریف به ارمغان می آورد . برای مثال حرکت موج دریا می تواند مثال روشنی از یک جیت کان دو کار باشد ، موج به جلو پیش می رود ( هنرجو به هر منفذی در گارد حریف نفوذ می کند ) و سپس موج به عقب برمی گردد ( هنرجو منافذی را برای به دام انداختن حریف در اختیار وی قرار می دهد ) .

 

 

روش (( بی روشی )) !

 

جیت کان دو به رد پایبندی به یک استیل یا روش ثابت همیشگی می پرداآرم سبک جیت کان دو (نشان یین و یانگ)زد و در واقع به روش (( بی روشی )) اعتقاد دارد . در این سیستم عقیده بر این است که کسب خلوص تکنیکی و حذف زواید به ساده گرایی فنی منتهی می شود و در واقع ساده گرایی ، اوج خلوص تکنیکی است .

 

راه فراتر رفتن از روش های ثابت و کلیشه ای این است که زوائد را حذف کنیم تا به ریشه ها برسیم که در این مورد می توان گفت که ریشه مبارزه ، حرکت است . حرکت برای حمله ، دفاع و یا هر منظور دیگر . این ریشه مبارزه است .

 

 

 

سیستم انفجاری

 

اگر جیت کان دو را از زاویه تهاجمی و گارد دائمی اش بررسی کنیم ، مسلما با یک سیستم انفجاری روبرو خواهیم بود ولی اگر به این جنبه توجه کنیم که در این روش اعتقادی به داشتن گارد ثابت و همیشگی وجود ندارد و حرکات حریف ، گارد ما را تعیین می کند ، آنگاه این سیستم یک روش تدافعی به حساب می آید . به هر حال جیت کان دو همیشه به دنبال راه مغلوب کردن حریف با صرف کمترین میزان انرژی است .

 

جیت کان دو همیشه به دنبال راه مغلوب کردن حریف با صرف کمترین میزان انرژی است.

 

زیر ساخت ها

 

حرکت صحیح و اصولی پاها و نقل و انتقال بدن فقط از طریق برقراری یک حالت متعادل و هماهنگ است . به عبارت دقیق تر ، یک گارد مناسب در واقع زیرساخت تمام حرکات و استراتژی های مبارزه را فراهم می کند . شما چگونه ضرورت های زمانی / مکانی لازم برای متوقف کردن حرکت حریف را برای خود به وجود می آورید ؟

 

ضربه جب در جیت کان دو که بروس لی آن را با سرعت غیر قابل باوری به اجرا در می آورد.

 

تحرک

 

برای درک میزان تحرک ، ابتدا باید برداشت صحیح و تحلیل درستی از عمق میدان حرکت در فاصله بین خود و حریف را کسب کرده باشیم و در مرحله بعدی بتوانیم این فاصله را به طور دلخواه به وجود آورده و یا تغییر دهیم . به این نحو میزان تحرک و نقل و انتقال بدن ما به طول گامهای ما در جیت کان دو ، به طور اتوماتیک نمایان می شوند .

 

بر اساس نظر بنیانگذار این سیستم ، (( بهترین حالت گام های تهاجمی به شما این اجازه را می دهد تا در حال حرکت به اجرای مشت و لگد بپردازید ، به این ترتیب نه تنها حریف را غافلگیر می کنید ، بلکه خواهید توانست با تمام وزن بدن به حریف خود ضربه بزنید . حرکات پاها باید زیرکانه ، ساده و آزاد باشد . ضربات مشت و لگد یک هنرجو ، مانند توپخانه یک ارتش است . توپخانه باید تحرک داشته باشد تا بتواند با تنظیم فاصله ، دشمن را هدف قرار دهد . تحرک ، همچنین برای تدافع هم مهم است ، چون همیشه حمله کردن به یک هدف متحرک و یا هدف دور از دسترس ، سخت تر از حمله به اهداف ثابت است .

 

در جیت کان دو ضربه به نقاط حساس مثل کشاله ران به وضوح دیده می شود. در اینجا بروس لی این حرکت را در اژدها وارد می شود به نمایش می گذارد.

 

واقع گرایی

 

برای داشتن برداشت صحیح از جیت کان دو ، در ابتدا باید در نظر داشته باشید که هدف این سیستم ، ضربه زدن به حریف از ایمن ترین راه ممکن و پایان دادن هر چه سریع تر به درگیری است . همچنین فراموش نکنید که گارد مناسب و حرکات پا ، اساس و بنیان مابقی اصول جیت کان دو را تشکیل می دهند .

 

این سیستم ، واقع گرایی تکنیک ها را از ورای فلسفه (( پرهیز از درگیری زیاد )) و (( درگیری در کمال کنترل )) ، می نگرد . جیت کان دو ، هنر مبارزه کردن بدون درگیری است ، به عبارت بهتر ، مبارزه کردن با حداقل صرف انرژی که این فلسفه ، خود حاوی اوج خلوص تکنیکی است و مستلزم پایبندی و تعلق خاطر به راه بی پایان حقیقت می باشد .

[adel33 132]

درس هایی از اصول ذن: همیشه آماده آموختن باشید

 

بروس لی دارای قدرت تمرکز بسیار زیادی بود.

 

آن روز تابستانی سال ۱۹۶۴ میدان ورزشی لانگ بیچ هوایی بسیار خفه و گرفته داشت. جمعیت تماشاگر مسابقات بین المللی کاراته پس از ساعتها تماشای مسابقات بین المللی دیگر بی قراری می کردند. در آن لحظه آقای اد پارکر که گرداننده مسابقات ورزشی سالیانه بود٬ میکروفون را در دست گرفت و به معرفی بروس لی که قرار بود جیت کان دو را به نمایش بگذارد٬ پرداخت. فورا" سکوت همه جا را فرا گرفت و سرها برای دیدن او به جلو خم شد. بروس لی قبل از شروع فعالیت های سینمایی در بین هنرمندان رزمی افسانه ای بیش نبود.

 

بروس لی در حالی که یک یونیفرم کونگ فوی ساده و سیاه و دست دوز بر تن داشت٬ پا بر رینگ نهاد. او مطالب کوتاهی را به آرامی در مورد هنر خود ادا کرد و سپس عملیات خود را به نمایش گذاشت. در اغلب موارد تماشای یک فرد عضلانی و بزرگ که فنون کاراته را انجام می دهد عملی خوشایند است و تماشاگر را تحت تاثیر نمایش درخشان و نیرویی فعال قرار می دهد. ولی تماشای اجرای فنون با سرعتی خیره کننده به وسیله این مرد کوچک اندام٬ بیش از دیگران مرا تحت تاثیر قرار می داد٬ حرکان زیبا و سریع او همچون پرنده در حال پرواز بود. پس از اتمام نمایش بروس٬ یک لحظه سکوت محوطه مسابقه را فرا گرفت٬ سپس موجی از هلهله ها و کف زدنها٬ سکوت را در هم شکست.

 

بروس لی در میدان ورزشی لانگ بیچ در حال توضیح هنر خود (جیت کان دو)

 

چند هفته بعد یکی از دوستانم ترتیب ملاقات مرا با بروس لی داد. یعنی همان شخصی که من امیدوار بودم به طور خصوصی مرا تحت تعلیم قرار دهد. بروس لی شاگردان خود را دستچین می کرد و این ملاقات برای من بسیار حیاتی بود.

 

نظر به اینکه او فقط به صورت خصوصی تعلیم می داد و محل خاصی برای تعلیمات خود نداشت٬ ملاقات در خانه من صورت گرفت. او با عجله و شتاب خود را رساند و من به منظور استقبال از او به حیاط جلویی خانه ام رفتم. در نگاه اول٬ او حتی کوچکتر از آنچه در صحنه دیده می شد به نظر می آمد. او شلوار راحت و بلند ورزشی و پیراهن رکابی سبز چسبان بر تن داشت که عضلات برجسته اش را نمایان می ساخت و در حالی که لبخندی بر لب داشت دست مرا فشرد و بلافاصله به موضوع اصلی اشاره کرد و پرسید:

 

«شما چرا مایلید که نزد من تعلیم ببینید؟»

 

«زیرا شدیدا" تحت تاثیر نمایشها و حرکات شما قرار گرفته ام٬ و دیگر آنکه شنیده ام شما بهترین مربی هستید.»

 

او پرسید:«آیا شما تا به حال هنرهای رزمی دیگری را آموخته اید؟»

 

در جواب گفتم:«خوب بله٬ به مدتی بس طولانی٬ ولی چند وقت پیش تمرینها را متوقف کردم و حالا دوباره می خواهم از سر بگیرم.»

 

بروس سرش را تکان داد و از من خواست تا چند تا از فنونی را که می دانستم نمایش دهم. بدین منظور٬ ما به محوطه ی جلوی گاراژ خانه رفتیم و او به دقت کاتاهای مختلفی را که اجرا می کردم مدنظر قرار داد. سپس از من خواست که چند نوع ضربه٬ حرکات دفاعی و مشت بر کیسه ای که از سقف گاراژ آویزان بود٬ وارد آوردم.

 

سپس پرسید:«آیا شما قبول می کنید که تمام چیزهایی را که یاد گرفته اید به دست فراموشی بسپارید و از نو شروع کنید؟»

 

به صراحت گفتم:«خیر»

 

بروس لبخندی زد و دستش را به آرامی روی شانه ی من گذاشت و در ادامه گفت:«اجازه بدهید داستانی را که استاد من برایم گفته است٬ برایتان نقل کنم. این داستان در مورد استاد ذن ژاپنی است. استاد روزی شخصی را که به مقام پروفسوری دانشگاه نائل گشته بود و برای تحقیق در مورد ذن به ایشان روی آورده بود٬ به حضور پذیرفت.»

 

«از ابتدای گفت و گو با آن پروفسور پر واضح بود که او علاقه مند به یادگیری ذن واقعی نیست٬ بلکه او بیشتر مایل است با عقاید و دانسته های خود استاد را تحت تاثیر قرار دهد. استاد صبورانه به صحبت های پروفسور گوش فرا داد٬ در انتها او را دعوت به صرف چای نمود. استاد فنجان مهمانش را پر کرد و همچنان به ریختن ادامه داد.»

 

«پروفسور می دید که چای از فنجان سرریز می کرد٬ بنابراین طاقت نیاورد و معترضانه به استاد گفت:«استاد فنجان لبریز شده و بیش از این جا ندارد.»

 

استاد در جواب گفت:«ذهن شما نیز همانند این فنجان٬ پر از عقاید و محفوظات فکری خودتان است. من چگونه می توانم ذن را بدون اینکه شما در ابتدا فنجان ذهنتان را خالی نمایید٬ برایتان تشریح کنم؟»

 

بروس لی چهره ی مرا زیر نظر گرفت و گفت:«متوجه منظورم شدید؟»

 

در جواب گفتم:«بله٬ شما می خواهید من ذهنم را از دانسته ها و عادات قدیمی پاک نمایم و برای کسب اطلاعات جدید جا داشته باشم.»

 

او در تائید گفت:«دقیقا" و حال آماده ی شروع اولین درس شما هستیم.»

 

این موضوع به آن معنا نبود که بروس مانع از این می شد که من نسبت به نحوه ی تدریس وی دید منتقدانه ای داشته باشم٬ بلکه در حقیقت مرا دعوت به مباحثه و حتی مناظره و درخواست استدلال منطقی می نمود. اما هر وقت جر و بحث در مورد یک موضوع خاص به طول می انجامید٬ جواب او همیشه یک چیز بود:«به هر حال فنجان ذهنتان را خالی کنید و امتحان کنید.»

 

بعدها فهمیدم که بروس لی آنچه آموزش می داد خود نیز همراه با من آنها را تمرین می کرد. او در جوانی رشته وینگ چان را که شاخه ای از کونگ فو است تحت نظر استاد سرشناس٬ ییپ من آموخت. او جوانی کم سن و سال بود که وارد امریکا شد. وقتی عملیات کنپو کاراته ی آقای ادپارکر را مشاهده نمود٬ چند حرکان دست را از او فرا گرفت. او از ته کوان دو٬ ضربات کاری پا را اقتباس نمود٬ حرکاتی که علت اصلی خشونت و دشوار جلوه کردن شیوه ی کره ای است. او همچنین شیوه های مختلفی از هنرهای رزمی را فرا گرفت و از بین تمامی آنها حرکاتی را که به نظرش مفیدتر می نمودند٬ گلچین می نمود. اگرچه او جزو بهترین هنرمندان عصر خود به شمار می رفت٬ با این حال او همیشه در حال فراگیری بود و به طور مدام در مسیر تحولات و حصول پیشرفت های لاینقطعی قرار داشت. او واقعا" فنجان خود را خالی نگه می داشت!

 

بروس نه تنها تواناییها و قابلیت های فیزیکی خود را تا حد کمال توسعه بخشیده بود٬ بلکه ذهن خود را از طریق ذن صیقل داده بود. خلوتگاه او در لس آنجلس تا سقف از کتب و نوشته های قدیمی استادان ذن به زبانهای چینی و انگلیسی انباشته بود.

 

کتابخانه شخصی بروس لی در لس آنجلس با بیش از دو هزار جلد کتاب در مورد هنرهای رزمی و ذن انباشته شده بود.

 

بیش از یک دهه از زمان اولین درس من با بروس لی می گذرد و در حال حاضر در اواسط دهه پنجم عمرم به سر می برم. با داشتن نیم قرن تجربه٬ با این حال بعضی مواقع در برابر یک ایده و فن جدید از خود بی تابی و شوق نشان می دهم٬ ولی وقتی احساس بی صبری در مقابل یک فن و عملی دارم و با اطمینان از خود برخوردی جزمی ارئه می دهم٬ اولین درس بروس لی را به خاطر می آورم و در آن لحظه سعی در حالی نمودن فنجان (ذهن) خود و باز کردن جایی برای جذب روش ها و ایده های جدید می نمایم.

[adel33 132]

انسجام افکار

 

احتمالا" منظره ی مضحکی بود که: دو مرد میانسال در حالی که کلاه محافظ به سر داشتند و دستکشهای بوکس در دست٬ در محوطه ی مخصوص ماشین رو خانه ای واقع در حومه شهر٬ به شدت در حال کوبیدن یکدیگر بودند. ولی واقعیت این بود که من (جو هیامز) و استرلینگ سیلفانت در حال تمرین تعدادی از فنون جیت کان دو که بروس لی به ما آموخته بود٬ بودیم.

 

به این فکر بودم که به بروس نشان دهم که به چه میزانی حرکات را آموخته ام که همین امر باعث پرت شدن حواسم شد. من بیشتر سعی بر پیشی گرفتن از حرکات استرلینگ داشتم٬ نه اینکه بخواهم به آنها پاسخ دهم و بیشتر به فکر استفاده از پاهایم بودم٬ به جای آنکه بگذارم تمرینها خود وضعیت من را تثبیت کنند. حواسم متوجه همه چیز بود به جز هدف فعلی٬ کسب پوئن و برتری.

 

بروس لی فریا زد: «بسیار خوب٬ کافی است.» او که داور مسابقه بود٬ ادامه داد: «حرکات شما به حرکات فیلها و لگدهایتان به لگدهای اسبان سرکش و ضربانتان همانند تلگراف ساموئل مورس می ماند.»

 

سپس بروس توجهش را به من معطوف ساخت و گفت:

 

«جو! شما به جای گرفتن جلوی حرکات حریفتان٬ جلوی ضربه ی او را بگیرید و خود ضربه ای وارد کنید. نمی دانم حواستان کجاست ولی هر جا هست٬ قطعا" در جایی که باید باشد٬ نیست. شما باید به فکر وارد کردن فشار بر استرلینگ باشید تا بتوانید حرکات پا٬ تعادل و قابلیت جابجایی او را برهم زنید. ببینید چقدر انرژی تان را از دست داده اید و هیچ کاری صورت نداده اید.»

 

این انتقادی بود که با این جمله پایان یافت:

 

«چند بار به شما گفتم که تمام انرژی ذهن و جسمتان را در آنه واحد روی یک هدف متمرکز سازید. رمز کیمه (انسجام افکار) حذف تمام افکار زائد است٬ افکاری که در رسیدن به هدف فعلی شما نقشی ندارند.»

 

پس از آنکه با بروس لی تنها ماندم٬ او شروع به گپ زدن با من کرد:

 

«یک هنرمند رزمی ماهر فکرش را در یک مقطع زمانی مشخص بر یک موضوع متمرکز می سازد٬ او هر مشکلی را دقیقا" در موقعی که واقع می شود٬ می پذیرد و با پایان یافتن آن موضوع٬ فکرش را نیز از آن برگرفته و بر موضوع بعدی متمرکز می سازد. مانند یک استاد ذن٬ او نگران گذشته و یا آینده نیست و فکرش فقط مشغول چیزی است که در حال جریان دارد. زیرا فکرش منسجم و متمرکز است و آرامش در او حاکم است و قادر است نیرویش را ذخیره کند. بنابراین در ذهنش جای خالی برای یک فکر دارد. این فکر می تواند تمامی وجود او را اشغال کند٬ مانند آبی که تمامی کوزه را پر می کند. شما مقدار بسیار زیادی از انرژی بدنتان را به هدر دادید. زیرا افکارتان را در یک نقطه متمرکز نساختید. همیشه به خاطر داشته باشید: در زندگی٬ همچنین در تشک مسابقه افکار غیر منسجم یا غیر متمرکز موجب هدر رفتن انرژی تان می شوند.»

 

پرسیدم:«و اگر من قادر به خالی کردن ذهنم از افکار پراکنده نباشم٬ چه می شود؟»

 

او خندید و معماوار جواب داد:

 

«خوب در آن صورت فکرتان منسجم نیست.»

 

تصویری از فیلم خشم اژدها که تمرکز و خشم تواما" با هم در چهره بروس لی موج می زند.

 

وقت زیادی صرف کردم تا به کیمه تسلط یافتم و هنوز راهی بس طولانی در پیش دارم٬ ولی به خوبی دریافته ام که هر وقت افکارم منسجم است تمامی نیروی ذهنی و جسمی من به هم پیوسته و متمرکز می شود. در طی روزهایی که با تمرکز حواس کامل مشعول کار هستم٬ کار بیشتری انجام می دهم و در پایان کار خستگی کمتری نسبت به روز هایی که به آسانی افکارم پریشان می شود٬ احساس می کنم.