جستجو در تالارهای گفتگو

اگر گياهان به طريقي از خودشان دفاع نكنند، حتماً به وسيله مجموعه اي از شكارچيان حريص از حشرات كوچك گرفته تا پستانداران گياهخوار بزرگ، بلعيده مي شوند. درحقيقت نه تنها گياهان از خودشان دفاع مي كنند، بلكه به طور معمول بيشتر از يك نوع دفاع به كار مي برند. موقعي كه يك گياه چند انتخاب براي دفاع از خود دارد، چگونه اين انتخاب را انجام مي دهد؟ آيا يك دفاع چندگانه را براي يك وضعيت مورد استفاده قرار مي دهد يا بسته به وضعيت هاي مختلف به اشكال مختلف از خود دفاع مي كند؟ مدتی پیش محققان دانشگاه آلاسكا به مطالعه اين موضوع پرداختند كه چگونه دو وسيله دفاعي، يكي تركيبات ثانويه اي موسوم به phenolic glycosides كه يك دفاع شيميايي مستقيم براي گياه است و ديگري اندام هاي توليد شهد، كه يك دفاع غيرمستقيم است، ميان برگ هاي يك گياه توزيع شده اند. آنها براي آزمايش خود صنوبر لرزان را مورد آزمايش قرار دادند و به نتايج پيش بيني نشده اي دست يافتند كه در آخرين شماره نشريه American Journal of Botany چاپ شده است. مدت مديدي اندام هاي توليد شهد صنوبرها يا به طور اختصار EFN ها، توجه یکی از این دانشمندان به نام دایان واگنر را به خود جلب كرده بود. EFN ها كه معمولاً به صورت دفاع غيرمستقيم به گياه خدمت مي كنند، از نظر فيزيكي از گل جدا هستند و در دمبرگ يعني در پايه برگ ها پيدا مي شوند. خدمت آنها به گياه به اين ترتيب است كه شكارچيان حشرات را جذب خود مي كنند. اين شكارچيان هم شهد توليد شده به وسيله گياهان را مصرف مي كنند و هم حشرات گياهخواري كه به گياه حمله مي كنند را مي خورند. واگنر مي نویسد:«من از حدود ده سال قبل متوجه EFN هاي روي برگ هاي صنوبر شدم و وقتي فهميدم كه تعداد خيلي كمي از زيست شناسان درباره آنها مطالعه كرده اند متعجب شدم.» صنوبر لرزان گياهي است كه به وفور يافت مي شود و از نظر زيبايي شناسي و زيست محيطي اهميت زيادي دارد. واگنر و پت دواك بوم شناس جمعيت حشرات، نيرويشان را بر اين تحقيق متمركز كردند تا كاربرد دفاعي EFN ها را در صنوبر لرزان ببيند. واگنر مي نويسد:«نحوه حضور EFN ها در صنوبر متغير است. بعضي از برگ ها در داخل يك گياه اندام توليد شهد EFN ها را دارند اما بقيه از اين اندام برخوردار نيستند. اين متغير بودن به چند دليل براي ما جذاب بود. از طرفي صنوبر لرزان، همانند بسياري از گياهان، از فنوليك گليكوسيدهاي بيشتري برخوردار است. فنوليك گليكوسيدها يك دفاع شيميايي مستقيم براي برگ هاي جوان تر و برگ هاي آسيب پذيرتر هستند و فراواني آنها به سن و رشد برگ هم بستگي دارد. محققان به اين نتيجه رسيدند كه برگ هاي صنوبري كه از غلظت بالاي فنوليك گليكوسيد برخوردارند به اندام هاي توليد شهد نيازي ندارند. به شرط این که اين مواد شيميايي بتوانند به طور مستقيم جلوي گياهخواران را بگيرند. اما در مجموع يافته هاي اين محققان نشان داد كه گياه صنوبر به جاي تفكيك دو دفاع، تمايل دارد تا هر دو دفاع را در يك مجموعه از برگ هايش به كار بگيرد. حضور EFN ها به سطوح بالاتر فنوليك گليكوسيد بستگي دارد. موقعي كه ديگر عوامل (مثل وضعيت برگ) در كنترل است و با وجود فنوليك گليكوسيد زياني از ناحيه سوراخ كردن برگ به وسيله حشرات، به گياه نمي رسد نيازي به حضور EFN ها نيست. اما حضور EFN ها ممكن است زماني مورد نياز باشد كه گياه به سطوح بالاتر دفاع هاي شيميايي نياز داشته باشد. به اين ترتيب EFN ها گياهخواران شهدنوش را جذب مي كنند و اين گياهخواران ممكن است روي برگ ها تخم هم بگذارند و به اين ترتيب زمينه نوعي از دفاع غير مستقيم براي گياه فراهم مي شود. چراكه به اين ترتيب شكارچيان گياهخوار هم معمولاً به سوي صنوبر جذب مي شوند و اين دفاع غير مستقيم به همه برگ ها از جمله برگ هايي كه وسيله دفاعي ندارند و يا وسيله دفاعيشان كم اثر است گسترش مي يابد. منبع: [Hidden Content]