جستجو در تالارهای گفتگو

گل راعی ( علف چای – هوفاریقون ) نام عمومی : St.johns wort نام انگلیسی :‌ Hardhay نام خانواده :‌Hypericac گیاهشناسی : گل راعی گیاهی است علفی و دائمی به ارتفاع تا یک متر با بوی معطر و در زمان گلدهی بسیار زیبا . دارای برگ های متقابل ، بیضوی و دراز . ساقه آن به تعداد زیاد و منشعب می باشند. همچنین بروی ساقه دو خط نسبتاً برجسته قرار گرفته است. گل ها بصورت گل آذین دیهیم ، به رنگ زرد زیبا و به تعداد زیاد که به گیاه زیبایی خاصی می بخشند. در کناره های گلبرگ زرد رنگ نقاط تیره به رنگ قرمز مایل به قهوه ای دیده می شود که از خصوصیات بارز این گیاه است. این نقاط فضاهایی هستند که حاوی مواد موثر گیاه ( هیپریسین و ترکیبات وابسته ) می باشند.زمان گلدهی گیاه برحسب ناحیه رویش از اردیبهشت تا مهرماه می باشد. محل رویش گیاه در کوهستان ها و ارتفاعات نواحی شمالی کشور می باشد. البته در ارتفاعات متوسط و کم بسیاری از نقاط از جمله کرج ، راه چالوس ، لاهیجان ، ارومیه ، بروجرد ، گنبد کاووس ، کلاردشت و اطراف تهران نیز رویش دارد. قسمت های مورد استفاده دارویی گیاه سرشاخه های گلدار آن است . علف چای در مزارع چای شمال بعنوان علف هرز می روید و احتمالاً‌نامگذاری آن بدین علت است. منبع جغرافیایی : بومی نواحی شمال آفریقا ، جنوب آمریکا ، آسیا ، استرالیا،‌اروپا و نیوزیلند . همچنین در نقاط مختلف آمریکا کشت می گردد. بیشترین مقدار این گیاه از غرب آسیا و شرق اروپا صادر می گردد. ترکیبات مهم : مهمترین اجسام موجود در گیاه شامل 0/05 تا 0/3 درصد نفتودی آنترون ها از جمله هیپریسین ، پزدوهیپریسین ، ایزوهیپریسین ، پروتو هیپریسین، هیپرفورین ، ادهیپروفورین می باشند. میزان 2 تا 4 درصد فلاونوئید ها از جمله هیپروزید ،‌هیپرین ، کورستین ،‌ایزوکورستین و روتین ؛ میزان 7 تا 15 درصد تانن های کاتشین ، مقدار کمی اسانس ، مقدار کمی پروسیانیدین ، گزانتون ها ؛ کارتنوئید ها و فنول های اسیدکربوکسیلیک از جمله کافئیک ،‌کلروژنیک و فرولیک میباشند. از بین ترکیبات فوق مهمترین آنها هیپریسین و پزدوهیپریسین است که از 0/0095 تا 0/466 درصد در برگ ها و تا 0/24 درصد در گل ها وجود دارند. گیاه و داروی های تهیه شده صنعتی از این گیاه بر حسب این دو ماده استاندارد میشوند. موارداستفاده در طب عوام : بعنوان ضد التهاب و ورم برونش ها و دستگاه تناسلی ادراری ، درمان آسیب مجاری صفرا ،‌التهاب مثانه ، سرماخوردگی معمولی ، ترش کردن ، خونریزی ، میگرن ،‌سردرد ،‌سیاتیک ، زخم معده ، ادرارآور ،‌ قاعده آور ،‌ضد مالاریا ،‌ضد شب ادراری ،‌ بطور موضعی جهت بریدگی و سوختگی ،‌درمان زخم ها ،‌عفونت های میکروبی و ویروسی استفاده می شود. اثرات مهم : خاصیت ضد افسردگی : هیپریسین قادر است هر دو نوع A و B منوآمینواکسیداز (MAO ) را مهار نماید. از این نظر می تواند در استفاده های کلینیکی بعنوان د افسردگی ، ضد اضطراب ،‌بی خوابی ، احساس بی ارزشی ،‌بی اشتهایی ،‌خونسردی و بی احساسی ،‌افسردگی های فصلی ( مانند پاییز و زمستان و یا سستی در بهار و تابستان) کاربرد داشته باشد. همچنین تاثیر این گیاه در فعالیت های مغزی بسیار رضایت بخش بوده و این موضوع با آزمایشات الکتروآنسفالوگراف و به روش دوسوکور ثابت شده است. بیشتر از 25 تحقیق دوسوکور بروی 1757 نفر که دارای افسردگی خفیف تا متوسط بوده اند نشان داد که علف چای بصورت عصاره استاندارد در درمان آنها بسیار رضایتبخش بوده است. در سال 1994 در آلمان معادل 66 میلیون دوز روزانه از آن توسط پزشکان نسخه شده است. اثرات ضد میکروب و ویروس : عصاره گیاه علف چای دارای اثرات ضد میکروب و ویروس قوی بروی بسیاری از میکروارگانیسم های با اهمیت و بیماریزاست .مطالعاتی که تاکنون انجام شده نشان می دهد که بر ضد ویروس آنفلونزا تیپ های Aو B ، ویروس تبخال نوع 1 و 2 ، ویروس وزی کولیا استوماتیتیس و ویروس ایدز ( HIV ) دارای تثرات قوی است . همچنین بر ضد هر دو نوع میکروب های گرام منفی و مثبت از جمله استافیلوکوک اورئوس ، استرپتوکوک موتانس ، پروتئوس ولگاریس ، اشرشیاکلی و پزدوموناس آئروژنیوزا تاثیر قوی داراست. اثرات ضد سوختگی و زخم : محصولات بسیار متنوعی از جمله چای ، عصاره ی روان ،‌تنتور ،‌قرص ،‌دراژه ، کپسول ، قطره ،‌پماد و لوسیون از این گیاه تهیه شده است. طریقه و مقدار مصرف : چای : چای کیسه ای ( تی بگ ) تهیه شده از آن اصولاً 2 گرمی بوده که در یک لیوان اب تهیه می گردد و تا 3 بار در روز می تواند مورد استفاده قرار گیرد. گل خشک : به مقدار 2 تا 4 گرم بصورت دمکرده یا جوشانده تا 3 بار در روز ( جمعاً 6 تا 12 گرم در روز ) می تواند مصرف گردد. تنتور : 3 تا 6 میلی لیتر تا سه بار در روز( جمعاً 9 تا 18 میلی لیتردرروز ) توصیه می گردد. عصاره روان : 1 تا 2 میلی لیتر تا سه بار در روز ( جمعاً 3 تا 6 میلی لیتر در روز ) توصیه می گردد. قطره : در صورتی که از نوع استاندارد که حاوی 0/3 درصد هیپریسین است استفاده شود ،‌3 قطره تا سه نوبت در روز ( جمعاً 90 قطره در روز ) مصرف می گردد. عوارض جانبی : در حد میزان مصرف دارویی معادل ( 2/7 میلی گرم هیپریسین بطور روزانه که مساوی 9 میلی لیتر قطره استاندارد می باشد ) دارای هیچگونه عارضه جانبی نمی باشد . با مقادیر مصرف زیاد ممکن است باعث حساسیت به نور گردد، البته این موضوع فقط در حیوانات مانند گوسفند گزارش شده و در انسان مشاهده نشده است. احتمال داده می شود که با 30 تا 50 برابر مقدار مصرف دارویی می تواند حساسیت به نور ( فتوتوکسیسیته ) ایجاد کند . عوارض مطالعه شده بر حسب آمار این گیاه و فرآورده های مربوطه بسیار محدود می باشد بطوری که کلیه عوارض خفیف و موقتی آن به 2/5 درصد موارد مصرف کننده می رسد که شامل التهاب روده و معده به میزان 0/55 درصد ،‌آلرژی به گیاه به میزان 0/5 درصد ،‌ایجاد خستگی به میزان 0/4 درصد و بی خوابی به میزان 0/26 درصد می باشد. استفاده های کلینیکی : دپرسیون اضطراب میگرن بی خوابی احساس بی ارزشی بی اشتهایی خونسردی و بی احساسی بدخوابی موارد منع مصرف : فقط حساسیت به گیاه تداخلات دارویی : با غذاهای دارای مقادیر زیاد تریپتامین مانند پنیر ، داروی فلوکستین ، مهار کننده MAO ،‌داروهای ضد ایدز ، داروهای قلبی حاوی دیگوگسین بهتر است مصرف نشود چون ممکن است مقدار کمی اثرات آنها را کاهش دهد. موتاژنیسیته : با آزمایشات حیوانات کاملاً منفی بوده است. اشکال دارویی موجود : قرص ،‌کپسول ،‌قطره و تنتور که خوراکی می باشند و ژل ،‌پماد ،‌کمپرس و روغن که اشکال موضعی آن هستند. طریقه و مقدار مصرف : قطره : هر نوبت 30 قطره تا روزی سه نوبت ( جمعاً‌90 قطره ) در مقدار کمی آب حل شده و میل شود. قرص : روزی 1 تا 3 قرص بر حسب شدت بیماری میل شود. تنتور و یا عصاره های روان استاندارد هیدروالکلی ( اتانولی ) : هر نوبت 2 تا 3 میلی لیتر و تا روزی سه نوبت ( جمعاً تا 9 میلی لیتر ). مقدار مصرف انواع فرآورده ها به هر شکل تا معادل 7/2 میلی گرم هیپریسین ها در روز بلامانع است. نکات قابل توجه : 1- از فرآورده های دارویی صنعتی این گیاه قرص و قطره هایپیران می باشد که در کلیه داروخانه های کشور بعنوان داروی رسمی ایران عرضه می گردند. 2- به علت بی خطری قرص و قطره هایپیران بطور رسمی بدون نسخه در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد. 3- گیاه علف چای دارای حدود 20 گونه و واریته در نقاط مختلف ایران است و چند گونه از آنها بسیار مشابه می باشند ، ولی فقط یک گونه آن دارویی است. همچنین بعضی از گونه ها نیز سمی می باشند ،‌ بهمین دلیل بهتر است از فرآورده های موجود در داروخانه ها استفاده نمود نه گیاه مربوطه تا خطری ایجاد نشود. 4- دارو دیر اثر بوده و اثرات آن از 4 تا 6 هفته پس از مصرف شروع می شود ،‌بنابراین برای رسیدن به اثرات مطلوب احتیاج به زمان است. توصیه می گردد برای اطمینان از اثر دارو حداقل مصرف آن را دوماه ادامه داد و در صورت بی اثر بودن موضوع را به پزشک و یا داروساز داروخانه در میان گذاشت. 5- قطره را هرگز نباید بطور مستقیم میل نمود و حتما باید در مقدار کمی آب رقیق گردد. 6- داروی هایپیران ممکن است در حدود 2 درصد افراد ایجاد دل آشوب معده گردد که پس از یک ماه مصرف از بین می رود. 7- در دو درصد افراد مصرف کننده جهت تسکین میگرن ممکن است در روز های اول مصرف سردرد ها افزایش یابد که پس از دو تا چهار هفته از بین رفته و تکرار نخواهد شد. 8- افرادی که برای تسکین میگرن از هایپیران استفاده می کنند باید هر روز آن را مصرف کنند. دارو در شروع حمله های میگرنی مانند داروهای شیمیایی چندان موثر نخواهد بود. 9- در صورت استفاده صحیح و با میزان کافی ، موفقیت تسکین میگرن توسط هایپیران در افراد ایرانی بیشتر از نود درصد می باشد. این موضوع توسط تحقیقات کلینیکی چند سال گذشته در دانشگاه انجام شده است. 10- موفقیت درمان افسردگی های ضعیف تا متوسط هایپیران 93 درصد بوده که با انجام چندین مطالعه کلینیکی در ایران و جهان مورد تایید قرار گرفته است. 11- فرآورده های مشابه هایپیران با نام های تجاری مختلف که توسط کارخانجات جهان ساخته میش وند ،‌پر مصرف ترین داروی گیاهی دهه اخیر در مشکلات روانی و افسردگی بوده است. 12- گیاه بلافاصله پس از چیدن باید خشک شود در غیر این صورت ممکن است مواد فعال آن از بین بروند. 13- گیاه علف چای یا گل راعی با گیاه چای معمولی ارتباطی ندارد و فقط علف چای بطور هرز در میان بوته های چای شمال کشور می روید و بدین نام مشهور گشته است.