جستجو در تالارهای گفتگو

بررسي‌هاي انجام شده در مورد چگونگي رشد هندسي پايتخت‌هاي جهان نشان مي‌دهد‌كه تهران كمترين تعداد ساختمان‌هاي بلندمرتبه را داشته و در دسته بندي شهرها از نظر ارتفاع، كوتاه‌ترين پايتخت جهان محسوب مي‌شود.هرچند سياست كلي مديران اجرايي در حوزه شهرسازي و معماري توسعه عمودي شهر بوده و در سال‌هاي اخير بلندمرتبه‌سازي‌ با جديت پيگيري مي‌شود‌ اما صحبت‌هاي مسئولان و كارشناسان شهرسازي گوياي آن است كه 98‌درصد ساختمان‌هاي تهران كوتاه بوده و تنها 2‌درصد از آنها بلندتر از 9 طبقه هستند. موضوعي كه نگراني‌ كارشناسان را عميق‌تر كرده و موجب بروز مشكلاتي در ابعاد و زواياي مختلف اجتماعي، اقتصادي و امنيتي مي‌شود. زيرا‌ كارشناسان شهرسازي بر اين باورند كه رشد افقي از مهم‌ترين موانع توسعه پايدار شهري بوده و از بعد امنيتي، زمينه را براي اغتشاشات و ناامني‌هاي اجتماعي آماده مي‌كند. هر چند كارشناسان داخلي برآوردي از ميزان خسارات در شهرهاي داراي ساختمان‌هاي بلندمرتبه و كوتاه نداشته و به تحليل‌هاي علمي اكتفا مي‌كنند اما برنامه‌ريزان شهري در جوامع توسعه يافته كه داراي درصد بالايي از ساختمان‌هاي بلندمرتبه هستند آمار و ارقامي داده‌اند كه گوياي آن است شهرهايي كه رشد افقي داشته و در ارتفاع توسعه پيدا نكرده‌اند در زمان بروز حوادث غيرمترقبه و ناامني‌ها 5 برابر بيشتر از شهرهاي ديگر كه در ارتفاع توسعه يافته‌اند آسيب مي‌بينند. البته اين تمام ماجرا نبوده و توسعه كلانشهرها در سطح كه تهران بارزترين نمونه آن به حساب مي‌آيد شبكه حمل‌ونقل طولاني تري را مي‌طلبد كه امروزه يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي تهران نيز همين مسئله است و پايتخت از قبل رشد افقي، آسيب‌هايي جدي در اين زمينه مي‌بيند. به‌گونه‌اي كه كارشناسان چنين استدلال مي‌آورند كه اگر تهران به اين صورت در سطح رشد نمي‌كرد شايد معضل حمل‌ونقل و ترافيك آن پيچيده نمي‌شد. با اين همه كوتاه بودن تهران ابعاد مختلفي دارد كه به‌نظر مي‌رسد شهر را در آينده نزديك با مشكلات اساسي مواجه سازد. متوسط طبقات در تهران 6‌/1‌درصد است بر خلاف تصور عامه كه تهران را شهري با ساختمان‌هاي بلند مرتبه مي‌دانند تهران شهري با ساختمان‌هاي كوتاه بوده و متوسط طبقات در آن به 6/1‌درصد متوسط پايتخت‌هاي جهان به‌لحاظ بلندمرتبه‌سازي مي‌رسد كه از ديدگاه كارشناسان شهرسازي رقم قابل توجهي نبوده و نشان مي‌دهد كه پايتخت در سطح شكل گرفته است. بيت‌الله ستاريان، عضو نظام مهندسي و هيأت علمي دانشگاه تهران با تاكيد بر اين نكته كه رشد افقي هزينه‌هايي را براي نگهداري شهر به مديران شهري تحميل مي‌كند، مي‌گويد: با‌توجه به وضعيت ساختمان‌ها در پايتخت‌هاي دنيا مي‌توان تهران را كوتاه‌ترين پايتخت جهان دانست كه بيشترين درصد رشد آن در سطح بوده و زماني كه يك شهر در سطح رشد مي‌كند هزينه‌هاي سربار خدمات رساني هم افزايش مي‌يابد، چرا كه در رشد افقي شهر با توجه به پراكندگي تراكم نياز به امكانات خدماتي زيادي وجود دارد و مسئولان مجبورند مبالغ بيشتري را نسبت به زماني كه شهر در ارتفاع توسعه مي‌يابد براي ارائه خدمات هزينه كنند و اين مسئله باعث مي‌شود خدمات به‌صورت كافي در سطح شهر توزيع نشود و اساسا ضعف‌هايي در اين رابطه وجود دارد كه گاها به بروز نارضايتي‌هايي مي‌انجامد. او مي‌افزايد: تهران در حالي در سطح توسعه پيدا كرده كه محدوديت‌هاي بسياري در مورد زمين وجود دارد و با توجه به اين مسئله ضروري كه شهر در ارتفاع رشد كند. هر چند در بسياري نقاط تهران كه روي گسل واقع شده‌اند امكان بلندمرتبه‌سازي‌ وجود ندارد و اصول فني و ايمني ايجاب مي‌كند كه شهر در سطح توسعه يابد اما با توجه به محدوديت زمين و منابع ضرورت دارد بلندمرتبه‌سازي‌ صورت بگيرد، تا هم ارائه خدمات راحت‌تر شود و هم از بروز برخي مشكلات امنيتي جلوگيري به عمل بيايد؛ موضوعي كه در بررسي‌هاي كارشناسي صورت پيچيده تري به‌خود مي‌گيرد. تأمين امنيت در شهرهاي كوتاه دشوار است ستاريان با برخي كارشناسان شهرسازي و معماري در اين نكته كه تهران و كلانشهرهايي كه رشد افقي دارند از نظر شهرسازي امنيت لازم را نداشته و احتمال بروز پاره‌اي از مشكلات امنيتي در آنها وجود دارد متفق القول بوده و بر اين باور است كه رشد افقي زمينه مساعدتري را براي بروز مسائل امنيتي و سياسي فراهم مي‌آورد و از اين‌رو اغلب سياستگذاران و برنامه‌ريزان شهري به سمت و سوي بلندمرتبه‌سازي‌ رفته و شهر را در ارتفاع توسعه مي‌دهند و به موازات ارائه خدمات عادلانه، كنترل بيشتري برمحيط شهري دارند. او در اين رابطه مثالي مي‌آورد و مي‌گويد: در يك واحد مسكوني كه 50 واحد دارد و زمين كمتري نيز اشغال شده امكان خدمات رساني در ابعاد وسيع وجود دارد و اساسا از نظر امنيتي نيز شرايط مطلوب تري فراهم است درحالي‌كه در محدوده‌اي كه واحدها در سطح شكل گرفته‌اند و پراكنده هستند امكان خدمات رساني به آن صورت مطلوب كه در ساختمان‌هاي بلند مرتبه‌وجود دارد، وجود ندارد و از نظر امنيتي نيز در مقايسه با واحدهاي بلندمرتبه چندان قابل اعتماد نيست. به‌گونه‌اي كه در حال حاضر برنامه‌ريزان شهري راهبرد فشرده‌سازي‌ و افزايش تراكم و رشد عمودي هوشمندانه را در پيش گرفته‌اند و آن را يك راهكار اساسي براي توسعه پايدار و برقراري امنيت مي‌دانند. گسل‌ها، مانع بلندمرتبه‌سازي‌ در تهران هر چند كارشناسان شهري براي توزيع مناسب فضاهاي خدماتي و رفاهي پيشنهاد مي‌كنند كه شهر در ارتفاع توسعه يافته و گسترش كمتري در سطح داشته باشد اما مسئله مهمي كه در اين رابطه وجود دارد و به‌عنوان مانع محسوب مي‌شود اين است كه تهران داراي گسل‌هاي متعددي در مناطق مختلف بوده و اين موضوع باعث مي‌شود ساخت ساختمان‌هاي بلند مرتبه و برج به آن صورتي كه در سايركلانشهرها صورت مي‌گيرد در تهران با موانعي روبه‌رو باشد. براساس صحبت‌هاي كارشناسان زلزله نگار، تهران يكي از 4 منطقه زلزله خيز كشور بوده كه طولاني‌ترين گسل در شمال آن به طول 120 كيلومتر واقع شده و همين مسئله ايجاب مي‌كند كه شهر در سطح توسعه پيدا كند. سعيد سادات نيا، مدير جامعه معماران ايران و نايب رئيس انجمن صنفي مهندسان مشاور در اين ارتباط مي‌گويد: هر چند با رشد افقي شهر مخالفم و آن را براي توزيع عادلانه امكانات و خدمات مناسب نمي‌دانم اما معتقدم با توجه به زلزله خيز بودن تهران، بلند مرتبه‌سازي‌ عملا با مشكلات و موانعي همراه است و ما زماني مي‌توانيم اقدام به بلند مرتبه‌سازي‌ در پايتخت كنيم كه تكنولوژي پيشرفته‌اي را هم در آن به كار گيريم همانند ژاپن كه به‌رغم بروز زلزله‌هاي بالاي 7 ريشتر ساختمان‌هاي بلند مرتبه در آن تخريب نمي‌شود و البته در توسعه افقي وجود كوچه‌هاي باريك و تنگ خطرناك‌تر از ساختمان‌هاي بلند مرتبه بوده و آثار تخريبي بسياري به‌دنبال دارد و نمي‌توان اين سبك شهرسازي را در برابر زلزله مقاوم دانست؛ موضوعي كه ديگر كارشناسان شهري نيز بر آن صحه گذاشته و معتقدند تهران به‌علت وجود گسل‌ها نتوانسته در ارتفاع رشد كند. هر چند برخي اين توجيه را رد كرده و علل ديگري را در اين رابطه مطرح مي‌كنند ولي آنچه واقعيت دارد اين است كه تهران نسبت به ديگر پايتخت‌ها، شهري كوتاه بوده وبرج و آسمانخراش ندارد. همشهری آنلاین