جستجو در تالارهای گفتگو

فیزیولوژی جذب آب در گیاهان نظر به اینکه آب مهمترین ماده زیستی برای تمام موجودات است در گیاهان نیز عامل اساسی زندگی و رشد و نمو است. آب در ساختار کلوئیدی پروتوپلاسم شرکت می کند و برای انجام فعالیتهای متابولیسمی ضروری است. در گیاه نیروی مکش موجب جذب و انتقال آب به قسمتهای مختلف می گردد این نیرو به نام پتانسیل آبی گیاه نامیده می شود که در اثر وجود یونهای آلی و کانی و کلوئیدهای موجود در یاخته حاصل می گردد. پتانسیل آبی در گیاه نیز مانند خاک منفی است و در مقایسه با پتانسیل آبی خاک منفی تر است. ● جذب آب توسط ریشه ها سیستم ریشه ای گیاهان اغلب بسیار گسترده است. میزان گستردگی ریشه ها در زیرزمین بیش از میزان گستردگی ساقه ها در هواست. تارهای کشنده ریشه سطح ریشه ها را بطور قابل ملاحظه ای افزایش می دهند. اگر مساحت تارهای کشنده بطور جداگانه محاسبه گردد معلوم می شود که سطح تارهای کشنده ۷/۱ برابر قسمتهای دیگر ریشه است. در سایر گونه ها سطح تار کشنده ریشه بالغ بر ۸ تا ۱۲ برابر بقیه سطح ریشه گزارش شده است. تارهای کشنده ریشه نه تنها سطح جذب را افزایش می دهند بلکه تماس نزدیکی با خاک پیدا می کنند و باعث خرد کردن ذرات خاک و نفوذ به داخل شکافها می شوند. بیشتر جذب آب در نزدیکی نوک ریشه و منطقه رشد صورت می گیرد یعنی در جایی که یاخته های اپیدرمی دارای دیواره نازک هستند به تدریج که بافت ریشه بالغ می شود اپیدرم و تارهای کشنده آن بوسیله پریدرم چوب پنبه ای شده غیر قابل نفوذ جایگزین می گردد. ● افزایش جذب موثر آب به منظور افزایش جذب موثر آب ، رشد ریشه باید مرتبا منطقه جذب را که بالاتر از راس رویش ریشه است بازسازی کند. همچنین رشد ریشه برای نفوذ آن در خاک مرطوب ضروری است و این امر در شرایط کمبود آب می تواند بسیار باشد. پس از افزودن آب به خاک ، حرکات آب بیشتر به سمت پایین است و به سوی ریشه ها حرکت نمی کند و تنها راهی که دسترسی ریشه را یه آب زیاد می کند رشد و آبدوستی مثبت ریشه است که به سوی محلهای مرطوب و آبدار خاک رشد می کند سرعت رشد ریشه زیاد است و در مورد گیاهان علفی این سرعت ۱۰ میلیمتر در روز بطور عادی است. سیستم ریشه ای گیاه ذرت بطور متوسط روزانه ۵۰ تا ۶۰ میلیمتر رشد می کند. گرچه منطقه تارهای کشنده مهمترین سطح جذب آب به شمار می آید مناطق پیرتر هم در این عمل نقش قابل ملاحظه ای دارند. این امر بویژه در زمستانها که رشد ریشه کم است و یا در مواقع کمبود آب بیشتر صورت می گیرد نقاط خروج ریشه های جانبی لایه های چوب پنبه ای شده را شکسته و ورود آب را امکان پذیر می سازد. ● عوامل موثر در جذب آب برای اینکه آب از خاک وارد ریشه گیاه شود باید نیروی جاذبه ای در ریشه وجود داشته باشد که به سطح آورده شود و مثل یک فشار منفی عمل کند در عین حال خاک یا محلول غذایی نیز مکش یا جاذبه ای در جهت عکس دارد. تفاضل این نیرو مکش خالصی است که منجر به ورود آب در گیاه می شود. فزونی نیروی مکش گیاه بر نیروی مکش خاک موجب حرکت آب به سوی گیاه می گردد. نیروی مکش خاک به مقدار کلوئید (رس و هوموس) و درجه خشکی آن بستگی دارد. ● عوامل موثر در نیروی مکش گیاه در سطح تارهای کشنده ، فشار اسمزی شیره واکوئلی تار کشنده بیش از فشار اسمزی محلول خاک است این فزونی فشار موجب کشش و جذب آب می شود. بافتهای درونی نیز مکش ایجاد می کنند که مربوط به فشار اسمزی واکوئلهای این بافتها و نیروهای آغشتگی کلوئیدی آنها و اندام هوایی است که تعرق انجام می دهند. ریشه آب را هنگامی جذب می کند که تهویه شده باشد. در خاک خیلی سنگین مثل خاک رس یا خاک بسیار مرطوب ، ریشه ها دچار خفگی می شوند چنانچه در مورد گیاهانی که ریشه های راست و عمیق دارند وقتی ریشه ها به سفره آب زیرزمینی می رسند علایم خشک شدن را نشان می دهند به استثنای گیاهان مانگرو که در این گیاهان ریشه های هوایی هدایت گاز را به عهده دارند. آبیاری نباید در فاصله بسیار نزدیک صورت گیرد بویژه اگر خاک سنگین باشد باید به خاک فرصت داد تا تهویه در آن انجام پذیرد. ● جذب آب بوسیله برگ آب جوی می تواند در بعضی مناطق که مه فراوان دارند توسط گیاه جذب شود. جذب مستقیم رطوبت مه بیشتر بوسیله برگها صورت می گیرد و آزمایش مربوطه بر روی دو گونه گیاه ساحل صحرای نامیبیا انجام شده است. یکی از این گونه ها به نام تریانقاهردوآنسیس از تیره ایزوله آله است و گونه دیگر ولوتیشیا میزابیلیس است. در بروملیاسه نیز جذب آب بوسیله برگها شناخته شده است. بویژه در تیلاندیسا مکانیسم جذب آب در این گیاه شناخته نشده است. اما چون در گیاه مردهع نیز مانند گیاه زنده صورت می گیرد لذا به نظر می رسد که پدیده ای فیزیکی باشد. ثعلبهای اپی فیت می توانند آب جوی را جذب کنند. برگهای نهاندانگان متعددی از تک لپه ایها و دو لپه ایها در شرایط خشکی و نیمه خشکی هوا می توانند آب جوی را جذب کنند. در بعضی سرخسها مانند پلی پودیوم پلی پوئیدس و سوراک اوفیسیناروم نیز جذب آب بوسیله برگها مشاهده شده است. ● میکوریزها میکوریزها به معنای قارچ ریشه است. این قارچها از ارتباط متقابل و سودمندی با ریشه های گیاهان برخور دارند. ریشه های گیاه مواد مترشحه خود را به قارچ منتقل می کند و قارچ هم در انتقال مواد غذایی و آب به ریشه گیاه کمک می کند. ریشه هایی که در خارج ریشه های گیاه رشد می کنند به مناطق عمقی خاک می رسند و به جذب مواد غذایی و انتقال آنها به گیاه بویژه در انتقال یونهای کم تحرک مثل فسفات ، روی ، مس ، مولیبدن کمک می کنند. میکوریزها نوعی پوشش حفاظتی بوجود می آورند.