جستجو در تالارهای گفتگو

توسعه موفق بستگی به مناسب سازی اصول و سیاست های عمومی طراحی با شرایط محلی نواحی یا سایت ها (مکان ها) دارد. برای این منظور اسناد مکمل برنامه سازی، ابزار مناسبی بوده و علاوه بر آن، در بازتاب نیازها و فرصت های محلی نقش مهمی ایفا می کند. این اسناد به مسئولین محلی کمک می کند تا سیاست های توسعه را به ایده های مشخص طراحی تبدیل کنند که برای سایت ها و مکان های خاص و در رابطه با مسایل خاص شهرسازی استفاده باشند. در کتاب به کمک طراحی که در سال ۲۰۰۰ تهیه شده است، اسنادی را تحت عنوان اسناد مکمل معماری و محیط مصنوع بریتانیا مطرح می کند که از طریق آن مسئولین محلی می توانند، سیاست های توسعه را به ایده های مشخص طراحی تبدیل کنند که برای سایت ها و مکان های خاص و در رابطه با مسایل خاص شهرسازی و طراحی قابل اجرا است. ابزارهایی که مسئولین می توانند از طریق آن ها به اهداف و سیاست های برنامه دست یابند ابزارهایی را در اختیار مسئولین محلی قرار می دهد که از طریق آن ها به اهداف و سیاست های برنامه دست یابند. این اسناد باید از طریق مشارکت مردمی تهیه شده و دیدگاه های آن ها در برنامه ی مورد نظر مورد توجه قرار گیرند. اسناد مذکور با توجه به ارزیابی شرایط محلی انجام شده و قابل انتقال از یک محل به محل دیگر نیستند. این اسناد نیازمند هدایت بوده و در طول زمان باید مورد بازنگری قرار گیرند. اسناد مکمل برنامه سازی زمانی موثر می افتند که اصول طراحی را به تعدادی ایده طراحی تبدیل کنند که هم مناسب شرایط اقتصادی و هم شرایط محل و موقعیت آن باشد. رابرت کوان در کتاب اسناد هدایت طراحی شهری بیان می کند که سند هدایت طراحی شهری یک اصطلاح عام برای اسنادی است که سازندگان و طراحان به وسیله آن ها توسعه و ساخت و ساز در زمینه ی طراحی و برنامه ریزی را هدایت می کنند. اسناد مزبور می توانند توسط ادارات محلی، صاحبان زمین، سازندگان و شرکای آ نها، سازمان های تجاری و اجتماعی، که تمامی آن ها باید در فرایند مذکور مداخله کنند، به صورت گروهی تهیه شوند. سازوکار هدایت طراحی شهری می تواند موجبات پشتیبانی از سیاستهای طراحی و برنامه ریزی را فراهم آورده، فرایند مشارکت را تسهیل نموده، چشم انداز را تدوین کرده، استانداردهای طراحی را تعیین ساخته و گام های بعدی را معین نماید. اسناد مکمل برنامه سازی سعی بر آن دارد تا سیاست های تدوین شده در برنامه چارچوب توسعه محلی را در جهت دستیابی به ایده های روشن طراحی برای محدوده ها و یا سایت های مشخص و یا در ارتباط با موضوعات خاص طراحی یا برنامه ریزی به طور کاملا مکانی شده توسعه دهد. این اسناد ابعاد مشخص طراحی و برنامه ای به خود می گیرد و حیطه تغییرات آن از سیاست ها و معیارهای طراحی تا راهنما و ضوابط و الگوهای پیشنهادی را شامل می شود. همچنین این اسناد قادر هستند که افرادی با دامنه ای از علایق متضاد را گرد هم آورد. سیاستگذاران، قانون گذاران و کنترل کنندگان، الزامات قانونی را تدوین و وضع می کنند. مردمی که در محل مورد نظر، کار یا زندگی می کنند، و افرادی که سنجش های حرفه ای را انجام می دهند، موجبات درک شرایط محلی را فراهم می کنند. سازندگان، صاحبان زمین، کارشناسان مسکن و املاک و موسسات ساخت وساز در کنار سایر حرفه مندان بر شرایط بازار و تاثیرات آن بر محل، تمرکز دارند. برنامه ریزان، معماران منظر، مهندسان معمار و مدیران پردازه ها، هر یک رویکرد خاصی در مورد چگونگی کنترل و اداره ی فرایند طراحی دارند. راهبردها و الگوهای پیشنهادی طراحی در مرحله اجرا باید به گونه ای باشد که کلیه اهداف و سیاست های طراحی به سادگی به طراحان و کنتر ل کنندگان پردازه منتقل گردد و اعمال شدنی نیز باشد. نظارت بر اجرای صحیح ضوابط و خروجی های اسناد مکمل برنامه سازی بر عهده ی کمیته های بازنگری است که طی آن برنامه های موردی بر اساس معیارهای راهنما، بازبینی و بازنگری می شوند. بر این اساس تشکیلات اجرایی مورد نیاز برای کنترل کیفی اسناد توسعه، از تشکیلات فنی موجود شهرداری ها که کنترل برنامه های جامع را بر عهده دارند متفاوت است. ضروری است این تشکیلات نسبت به دانش طراحی شهری آگاهی داشته و قادر به کنترل و هدایت سه بعدی سیما و منظر شهری نیز باشند. محیط تشکیلاتی این اسناد در سلسله مراتب مدیریت شهری درآمیخته است و عملکرد مضاعفی را در خصوص انطباق برنامه طراحی شهری با دیدگاه های مدیریت عمران شهری و عموم، همچنین چگونگی راهبرد و اجرای برنامه، بر عهده دارد. ایجاد هماهنگی این اسناد با دیدگاه های مسئولان و نمایندگان مردم، جایگاهی ویژه دارد و لازم است این هماهنگی در مرحله سیاست گذاری انجام شود و یافته های برنامه و سیاست های اجرایی آن قبل از انجام مراحل بعدی به تایید برسد. همچنین شایان ذکر است که تحقق پذیری پردازه های طراحی شهری به جلب حمایت شهروندان، توجیه اقتصادی و جلب توجه طرف های ذی نفع در مداخله (شامل مالکان، سرمایه گذاران، سازندگان و شهرداری که در عمل حامی منافع عموم اند) نیاز دارد. شهرداری برای تحقق پردازه هایی که حیطه عمومی در آن ها اهمیت داشته باشد، می باید امتیازاتی به طرف های درگیر بدهد تا آن را نسبت به انجام امور مشتاق سازد (حتی اگر از نظر اقتصادی بازدهی چندانی برای آ نها نداشته باشد). در مواردی این امتیازات به صورت واگذاری تراکم در محلی دیگر و یا دادن وام های کم بهره یا بدون بهره و ارائه خدمات مهندسی بلاعوض خواهد بود. منبع: پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار

مفهوم کاربری زمین به عنوان یک متغیر وابسته در سنجش نظام مکان - فضا (place-space)، مفهومی چندبعدی است؛ چرا که گستره این مفهوم منابع متعدد اطلاعات مربوط به مکان - فضا (محیط طبیعی، محیط انسان ساخت، حقوق زمین و ...) که موضوع برنامه ریزی شهری - منطقه ای است را در بر میگیرد. اما در نظام برنامه ریزی شهری - منطقه ای رسمی کشور (قراردادهای همسان 12، 19 و ...) ابعاد مفهوم کاربری زمین به روشنی تعریف نشده است و منابع متعدد اطلاعات را نیز گاه مورد فراموشی قرار می گیرد و طبقه بندی اطلاعات مربوط به سایر رشته های علمی مانند جغرافیا و ... به جای طبقه بندی اطلاعات متغیر سنجش نظام مکان فضا در برنامه ریزی معرفی می شود. براساس آیین نامه، نحوه بررسی و تصویب طرح های توسعه و عمران محلی اطلاعات ناحیه ای، منطقه ای و ملی شهرسازی و معماری کشور، طرح های توسعه و عمران در کشور ما در سیزده نوع از طرح جامع سرزمین، طرح های کالبدی ملی و منطقه ای تا طرح شهرک های مسکونی و شهرک های غیرمسکونی طبقه بندی شده است. بدیهی است این نظام چند سطحی نیاز به یک نظام تعریف شده کاربری زمین داد که در هریک از ابعاد آن هر کاربری تعاریف و شاخص هایی داشته باشد و بتواند مکان فضا را به منظور برنامه ریزی در سطح مشخص مورد سنجش قرار دهد و خود مبنای برنامه ریزی قرار گیرد، ولی در نظام برنامه ریزی شهری - منطقه ای کشور ما نظام واحدی تعریف نشده است. به عنوان مثال در قرارداد همسان 12 مولفه تولید صنعتی یا فعالیت صنعتی، درمانی، فرهنگی، مذهبی و ... هریک در یک طبقه معرفی شده باشند، بدون آنکه شاخص های اندازه گیری آن برای سطوح مختلف (طرح جامع، طرح تفصیلی، طرح های بهسازی و ...) تعریف شود. پیگیری این موضوع در سطح طرح های ناحیه ای بر حسب تعریف وظیفه هدایت و کنترل توسعه و استقرار مطلوب مراکز فعالیت، .... توزیع متناسب خدمات برای ساکنان شهرها و روستاها.... را به عهده داد نیز ما را با مسئله پیش گفته مواجه می سازد. نویسنده: حسین پیرزاده دانلود مقاله

شهر همواره در نزد فیلسوفان، اندیشمندان و محققان به عنوان پدیده ای جدید که انسان را از جوهره اصیل خود دور می سازد و او را در چارچوب روابط عقلانی خشک ابزاری و حسابگری قرار می دهد، مدنظر بوده است. روابط اجتماعی و شیوه امروزین زندگی در فضای شهری از یک طرف، و نقش نمادین فضاهای کالبدی در شهرها از طرف دیگر، انسان شهرنشین را بیش از پیش نسبت به خود و دیگران و محیط بیگانه کرده است. باید خاطرنشان شد که عناصر مادی و کالبدی فضای شهری بیانگر نمادها و معنای خاصی است که از طریق آن شهروندان با اطراف خود ارتباط برقرار می کنند، اما اینکه آن نمادها و معانی چه حس و چه رابطه روانی و اجتماعی را در فرد تقویت می کند، بستگب به شکل و فرم فضایی دارد که از درون طرح های توسعه شهری به وجود می آید. به عنوان نمونه، ساخت و سازهای بی رویه شهری، حکایت از آشفتگی و پریشانی فضایی دارد که این آشفتگی و پریشانی به تشویش روانی، همراه با فقدان تعلق اجتماعی شهرنشینان، انجامیده است. طرح های توسعه شهری در کشور ما بدون توجه مدیران شهری به ابعاد روانی و ذهنی و فرهنگی به اجرا در می آیند و شهرنشینان سنتی را به زندگی مدرن - با گرایش ها و ایدئولوژی مدرن - دعوت می کنند. این امر باعث ایجاد شکاف و فاصله میان انسان شهرنشین با محیط شهری خود می شود که نتیجه آن چیزی جز انزوا، انفعال و از خود بیگانگی نسبت به محیط نیست. طرح های توسعه شهری بیانگر فاصله ها و بی هویتی هاست، و این امر خود به احساس تعلق ناچیز نسبت به محیط شهری می انجامد و فردگرایی و انزوا را به دنبال می آورد. زندگی در شهرها تنها به معنای داشتن سکونت در محیط امن و سرپناه نیست، بلکه به معنای احساس تعلق و معنا نسبت به جلوه های منطقی و عقلانی از هستی و حیاتی است که در شهر تبلور یافته است. از آنجا که انسان در تمام عرصه های حیات و زندگی - از جمله در قلمرو روابط و فضای شهری - معناکاو است، اگر معناهای اصیل متعلق به تاریخ و فرهنگ و فطرت خود را در فضای شهری پیرامون خود مشاهده نکند، دچار یأس، دلسردی، انزوا و از خود بیگانگی می شود. مقاله حاضر به دنبال تشریح و تبیین نظری ارتباط میان محیط شهری و از خودبیگانگی ساکنان شهری است که می تواند به عنوان پیش درآمدی برای تفحص تجربی موضوع مطرح گردد. نویسنده: ناصر غراب دانلود مقاله