جستجو در تالارهای گفتگو

[h=4]مسکن های مهر و آنچه نباید به فراموشی سپرد! شینا انصاری[/h] روند رو به گسترش ساخت و سازهای مسکن در استان های مختلف کشور و ارائه آمار و ارقام نویدبخش از سوی مسئولان برای مردم جویای مسکن، با اجرای سریع پروژه های مربوطه در پیرامون شهرها، به خصوص کلانشهرهای کشور بدون در نظر گرفتن آثار و پیامدهای زیست محیطی حاصل از بارگذاری جمعیت، شاید در نگاه نخست از منظر تصمیم گیران چندان حائز توجه نباشد اما تنها با نگاهی گذرا به معضلات موجود در شهرک های بزرگ مسکونی پیرامون شهرها و یا شهرهای جدید پس از گذشت چندین سال از احداث و اسکان جمعیت در آنها و عدم وجود زیرساخت های لازم در تأمین منابع آب، مدیریت فاضلاب و پسماند، به خوبی بیانگر این واقعیت است که ساخت و سازهای مسکونی بدون توجه به ملاحظات محیط زیست زمینه ساز مسائل و مشکلات جدی خواهد بود. مشکلاتی که شاید در کوتاه مدت در سایه تامین بدیهی ترین امکانات مورد نیاز رخ نمی نماید ولی در واقع روی دیگر سکه ساخت و سازهای رو به تزاید مسکن است. گرچه از دیدگاه کلان دانش محیط زیست، نخست باید پنج رکن اساسی برای ساخت و ساز در یک عرصه مهیا شود تا به ساخت و ساز دست یازید، اما آنچه در ساخت و سازهای مسکونی در استان های تهران و البرز از سالیان گذشته تاکنون مشاهده شده، این است که از ارکان مورد نظر شامل شکل زمین، موقعیت ارتفاعی مناسب، شیب مناسب، سنگ مادر مقاوم و آب کافی شاید صرفاٌ به یک یا دو رکن آن بسنده شده است. از دیدگاه خرد این دانش نیز سنجه های دیگری نظیر خاک، جهت جغرافیایی، پوشش گیاهی و... مطرح هستند که درغالب موارد، در ساخت و سازهایی که هر روزه در شهرها و به ویژه کلانشهر تهران صورت می گیرد از آنها صرف نظر می شود. هنگامی که شیب و شکل نامناسب زمین که زمینه ساز شرایط برای گرد آمدن انواع آلودگی ها (همچون آلودگی هوا، گردوغبار و حتی آلودگی صدا) می شود، مورد تامل قرار نگیرد، وجود گسل ها و سنگ مادر نامقاوم و عدم کفاف منابع آب موجود در سدهای امیرکبیر، لتیان و لار، طالقان و حتی سد درحال آبگیری ماملو (به علاوه چاه هایی که جبران مافات کمبود آب سدها را می کنند) در اغلب ساخت و سازهای صورت گرفته از دیرباز تا امروز در پایتخت و شهرهای اقماری پیرامون آن -که به تدریج هریک از آنها در قامت یک شهرستانِ نوظهور پدیدار می شوند- مورد نظر قرار نگرفته است. در نهایت نیز توجه به ارکان خرد دانش محیط زیست نظیر بافت خاک، پوشش گیاهی و... دیگر محلی از اعراب نخواهد داشت. با این وجود و علیرغم عدم توجه جدی به این نکات در ساخت و سازهای رایج مسکن، حجم بالای ساخت و سازهای پرشتاب مسکن بدون مدنظر قرار دادن موضوع بسیار مهم «توان اکولوژیکی برای ساخت و ساز» و بارگذاری جمعیت انسانی «بیش از حد ظرفیت منابع زیستی» بی شک مشکلات عدیده ای را درپی خواهد داشت. باید اذعان داشت که در حال حاضر رویکرد غالب در نگرش به مقوله حفاظت از محیط زیست در ساخت و سازهای رایج مسکن عمدتاً مبتنی بر عدم تداخل اراضی مورد نظر با مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست است و به مواردی چون ظرفیت سنجی و بارگذاری جمعیتی پیش از ساخت و ساز و همچنین در نظر گرفتن تمهیدات زیست محیطی در حین ساخت و اجرای پروژه ها، به منظور مدیریت آلودگی های ناشی از اسکان جمعیت نظیر پیش بینی راهکارها و نحوه مدیریت پسماند و مکانی جهت ایجاد تاسیسات تصفیه خانه فاضلاب توجه کافی صورت نمی گیرد. در هرحال آثار و تبعات مثبت ساخت و سازها از حیث مسائل اجتماعی و روانی در جامعه شاید بتواند پیامدهای دراز مدت ناشی از کم توجهی به موضوع پایداری ساختار اکولوژیک را پنهان سازد. اما حتی در صورتی که جانمایی محل استقرار این سکونتگاه ها با الزامات محیط زیست همسو باشد، بی اعتنایی به راهکارهای مدیریتی محیط زیست در خصوص نحوه دفع فاضلاب و پسماند که در بسیاری از شهرک های موجود کشور شاهد هستیم می تواند زمینه ساز بسیاری از معضلات و آلودگی های زیست محیطی آتی باشد. معضلاتی که درصورت عدم رعایت ملاحظات محیط زیست در آینده نزدیک - و بسیار نزدیکتر از آنچه می پنداریم- آلودگی های زیست محیطی شهرهایمان را دو چندان خواهد ساخت.