طرزتهیه گسترش خونی و مطالعه گلبولهای قرمز و سفید و محاسبه قطرآنها

نام آزمایش : طرزتهیه گسترش خونی و مطالعه گلبولهای قرمز و سفید و محاسبه قطرآنها

مواد و وسایل مورد نیاز:

1- دو عدد لام یک بار مصرف تمیز

2 – لوله موئینه ساده

طرزتهیه گسترش خونی: آشنایی با روش تهیه گسترش

شرح آزمایش :

یک قطره خون را در یک سانتیمتری انتهای لامA قرار میدهیم ، لبه لام دیگر لامB را با زاویه حدود (30 ) درجه بر روی قطره خون قرار می دهیم و با یک فشارملایم وسرعت یکنواخت در سطح لام به سمت جلوحرکت میدهیم . خلاصه داستان اینجا اکنون گسترش خونی آماده است . چند لحظه صبر می کنیم تا خون سطح لام خشک شود.

خون روی لام را با الکل متانول ثابت میکنیم . حالا گسترش خونی برای رنگ آمیزی آماده است.

ویژگی های یک گسترش خونی خوب کدامند؟

گسترش خونی دوسوم (3/2) سطح لام را اشغال کند. پس گسترش خونی کوتاه ارزش پائینی دارد .

گسترش خونی مطلوب دارای مناطق ضخیم , متوسط , نازک می باشد.

انتهای گسترش خونی شعله شمعی باشد. انتهای گسترش های خونی ناصاف کج و نوک تیزبی ارزش تلقی می شود.

یک گسترش خونی نادرست باعث اشکال در تشخیص سلولهای خونی می شود.

رنگ آمیزی

staining

به افتخار آقای رومانوسکی romanowskyرنگ رایت ( wrigth-stian) و رنگ گیمسا (GIMSA-Stian) و…. بنام رنگهای رومانوسکی نامگذاری شدند.

رنگ رایت ( wrigth-stian)

این رنگ حاوی دو رنگینه است I- رنگینه های اسیدی مثل ائوزینII- رنگینه های بازی یا قلیائی مثل متیلن بلو (آبی متیلن) میبا شد.

به عنوان یک اصل یا ویژگی اجزا وساختمانهای اسیدی سلولها, رنگهای قلیائی را می پذیرند لذا این ساختمانها رابازوفیلیک (قلیا دوست) یا دوستار مواد بازی گویند , مثل هسته سلول که در این رنگ آمیزی آبی رنگ میشود.

اجزا وساختمانهائی که فقط رنگینه های اسیدی را بخود راه میدهند اسیدوفیلیک (اسید دوست) یاائوزینوفیلیک(ائوزین دوست) می نامند.

این اجزا که در سیتوپلاسم بعضی سلولها قرار دارند با این رنگ آمیزی قرمز رنگ میشوند.

– اجزاوساختمانهائی که ترکیبی ازدو رنگینه هم رنگینه اسیدی هم رنگینه بازی را به خود راه میدهند نوتروفیلیک (خنثی دوست ) می نامند.

بهترین رنگ برای رنگ آمیزی گسترش خونی رنگ رایت و رنگ (رایت+ گیمسا) است رنگ آمیزی گیمسا با توجه مشکلات وعیوبی که برای آن ذکر میشود هنوز به عنوان رنگ آمیزیروتین ومعمول آزمایشگاهها از آن استفاده می شود.

رنگ آمیزی گسترش خونی بوسیله رنگ گیمسا

بعد از تهیه گسترش خونی اگر لام را زیر میکروسکوپ قراردهیم . فقط هاله ای از سلولها ی خون را مشاهده می کنیم. برای مطالعه روی سلولها ی خون باید گسترش خونی را رنگ آمیزی کنیم.

بلی رنگ گیمسا. این رنگ خود حاوی دو رنگینه است.1- رنگینه متیلن آبی 2- رنگینه ائوزین .

رنگینه متیلن آبی که خاصیت بازی دارد , قسمتهای اسیدی سلول را رنک می کند مثل هسته سلول , به خاطر وجود نوکلئیک اسید (اسیدهای هسته ای) هسته سلول ها خاصیت اسیدی دارند. هسته سلول آبی تیره متمایل به بنفش میشه.

حالا رنگ ائوزین ساختار های بازی سلول را رنگ میکنه. دانه های موجود در سیتوپلاسم سلول را رنگ میکنه.

توجه کنید دانه هائی که خاصیت بازی دارند. با رنگ ائوزین به رنگ نارنجی درمیآیند.

به عنوان نمونه دانه های موجود در سلول های ائوزینوفیل که با رنگ آمیزی گیمسا به رنگ نارنجی درمیآیند.

ثابت کردن یا فیکس کردن

گسترش خونی(لام خونی) تهیه شده را میگذاریم خوب خشک شود.

لام خونی را روی دهانه یک لیوان قرار می دهیم.

روی سطح لام خونی قطره قطره الکل متانول میریزیم . بطوریکه الکل تمام سطح لام خونی را فرا گیرد .

صبر می کنیم تا الکل روی سطح لام خوب خشک شود. (این عمل را ثابت کردن لام خونی با الکل گویند.)

رنگ گیمسا را به نسبت یک به ده با آب رقیق میکنیم. (1 ccرنگ گیمسا + 9 ccآب)

روی سطح لام خونی که ( ثابت شده است) را با رنگ رقیق شده می پوشانیم. بعد ازگذشت 20 تا 30 دقیقه رنگ روی لام را دورمیریزیم. لام را زیر شیر آب با جریان ملایم گرفته تا رنگ های اضافی خوب شسته شود. حالا سلول های خونی روی لام رنگ گرفته اند. میگذاریم لام خشک شود.

بعد زیر میکروسکوپ با عدسی شیئی لام را مورد مطالعه قرار می دهیم.

بعد زیر میکروسکوپ با عدسی شیئی X 100لام را مورد مطالعه قرار می دهیم.

در تمام مراحل موظب باشید لام را پشت و رو نه گذاشته باشید .

روش محاسبه قطر میدان دید و قطر سلول با عدسی های 10 و 40

ابتدا با خط کش قطر میدان دید را اندازه می گیریم به این صورت که خط کش را در میدان دید گذاشته و با عدسی چشمی ، آن را به میلیمتر اندازه می گیریم سپس آن را در 1000 ضرب می کنیم تا به میکرون تبدیل شود . عدد بدست آمده را بر تعداد سلولهایی که در قطر میدان دید قرار دارند تقسیم می کنیم ، قطر یک سلول بدست می آید .

مثلا با خط کش میدان دید 6 میلی متر شد و تعداد سلولها در قطر میدان دید 4 عدد

1000 × 6=6000 میکرون روش اول

4 ÷ 6000= 1500

روش دوم

برای بدست آوردن قطر میدان دید با عدسی بالاتر بزرگنمایی عدسی مورد نظر را به بزرگنمایی عدسی کوچکتر تقسیم می کنیم یعنی اگر 10 و 40 باشد 4 = 10 ÷40 سپس قطر میدان دید را به عدد بدست آمده تقسیم می کنیم ، قطر میدان دید عدسی 40 بدست می آید که آنرا تقسیم بر تعداد سلولهای قطر میدان دید تقسیم می کنیم یعنی :

4 ÷ 6000 = 1500

نتایج بدست آمده در آزمایشگاه :

1000 × 2/3= 3200 میکرون

10 ÷ 40 = 4

4 ÷ 3200 = 800

تعداد سلولها = 58

58 ÷ 800 = 8/13 سلول قطر

ادامه مطلب