نواندیشان | بهترین سایت علمی آموزشی کشور
مهمترین روش انشعاب گیری از لوله گاز ، عملیات هات تپ می‌باشد. این عملیات، روش گرمی است که جهت فراهم نمودن بستر مناسب برای انشعاب گیری انجام می‌شود.
شناخت تاسیسات گازرسانی برای انشعاب گیری از لوله گاز
تاسیسات، قلب مراکز و واحدهای مختلف صنعتی و مسکونی هستند. تاسیسات گازرسانی، از جمله تاسیسات مهم در این مراکز هستند که بسته به نوع و کاربرد، دارای انواع مختلفی می‌باشند. این تأسیسات علاوه بر استفاده در حمل ونقل سوخت‌های گازی، جهت توزیع و مصرف در بین مشترکان نیز کاربرد دارد.
در این مقاله، قصد داریم به معرفی انواع تاسیسات گازرسانی و روش‌های انشعاب گیری از لوله گاز، بپردازیم. به طور کلی، تاسیسات گازرسانی را میتوان به سه دسته زیر تقسیم بندی کرد:
تاسیسات گازرسانی در صنعت
یکی از مهمترین تاسیسات، تاسیسات گازرسانی صنعتی هستند. برای انشعاب گیری از لوله گاز، همواره باید در نظر داشت که در تاسیسات صنعتی، همواره انتقال گاز از طریق خطوط انتقال انجام نمی‌شود. در واقع، گازرسانی در صنایع می‌تواند با روش‌های متنوع و با تاسیسات مختلف در زیر زمین برای مصارف شرکت‌های صنعتی صورت گیرد. مصارف این شرکت‌ها و صنایع همیشه شامل گاز طبیعی نبوده و از انواع مختلفی از گازها، مانند نیتروژن، اکسیژن و آرگون استفاده می‌شود. برای استفاده از این گازها، کپسول‌ها و مخازن حاوی گاز از طریق سیلندر به محل مصرف منتقل می‌شوند. این روش در صنعت، همیشه مقرون به صرفه نبوده و موجب پیدایش تاسیسات گازرسانی زیرزمینی و پیشرفته شده است.
تاسیسات گازرسانی در پزشکی
یکی از حوزه‌های استفاده از تاسیسات گازرسانی، مصارف پزشکی است که شامل کلینیک‌ها، مراکز تحقیقاتی، بیمارستان‌ها، داروسازی و … است. در این تاسیسات، امکان لوله کشی و انشعاب گیری از لوله گاز وجود دارد. از سیستم‌های گازرسانی در بخش های مختلفی از جمله اتاق ریکاوری، سالن‌های عملیاتی، واحدهای مراقبتی و … استفاده می‌شود. از جمله سیالات مورد استفاده در این حوزه، میتوان به هوا پزشکی، اکسید نیتروژن، انواع اکسیژن، دی اکسید کربن و اصلاح گاز بیهوشی اشاره کرد.
تاسیسات گازرسانی شهری
از جمله تاسیسات مهم در شهرها، تاسیسات گازرسانی به منازل و ادارات می‌باشند. در این حوزه به کمک لوله‌کشی و انشعاب گیری از لوله گاز، گاز طبیعی در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد. در این تاسیسات، نکاتی مانند محاسبه قطر لوله گاز، بودار کردن آن با ترکیبات خاص برای اطلاع از نشت و کاهش فشار گاز مورد توجه قرار می‌گیرد. همانگونه که ذکر شد، کلیه تاسیسات گازرسانی در زیر زمین دفن می‌گردند.
انواع تجهیزات در تاسیسات گازرسانی
همانگونه که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، بسته به کاربرد، نوع گاز و محل استفاده، تاسیسات گازرسانی نیز، متفاوت و منحصر به فرد خواهند بود. با این حال، در ادامه مهمترین تجهیزات مشترک در سیستم‌های گازرسانی معرفی و نام برده می‌شوند:
- لوله‌های انتقال گاز که اغلب از جنس پلی اتیلن، فولاد درز دار یا بدون درز هستند.
- رگولاتور
- کنتورهای کنترل فشار یا گازمتر
- اتصالات عایق
- فشارسنج گاز
- سیستم حمل و نقل و ارتباطات جهت توزیع گازهای تحت فشار و فشار متوسط
- کنترل‌های اتوماتیک
- فیلترها
- اتصالات خاموش شامل شیرهای خاموش، قفل خاموش، شیرهای آب‌بندی و دروازه
الزام رعایت ایمنی در نصب تاسیسات و انشعاب گیری از لوله گاز
اولین قدم در نصب و راه‌اندازی تاسیسات گازرسانی و انشعاب گیری از لوله گاز، رعایت ایمنی جهت جلوگیری از آسیب‌های احتمالی است. در تاسیسات گازرسانی شهری، جلوگیری از تداخل تاسیسات آب، برق و گاز بسیار مهم و حائز اهمیت است. علت این امر، جلوگیری از حوادثی مانند آتش‌سوزی می‌باشد. در صورت به وجود آمدن دود ناشی از سوخت گاز، خطر انفجار در محل تأسیسات افزایش می‌یابد.
همچنین از دیگر دلایل اهمیت نکات ایمنی در انشعاب گیری از لوله گاز، احتمال برخورد صاعقه و ایجاد سوراخ روی لوله‌ها در اثر قوس الکتریکی و در نتیجه بروز آتش‌سوزی است.
روش‌های تعمیر و نگهداری از تاسیسات گازرسانی
در ادامه، به ذکر روش‌های تعمیر و نگهداری تاسیسات گازرسانی و همچنین انشعاب گیری از لوله گاز می‌پردازیم.
1) بازدید از تاسیسات، روانكاری و تعمیرات شیرهای گاز: گریسكاری و روانكاری از جمله روش‌های نگهداری شیرهای مربوط به تاسیسات گازرسانی می‌باشند. در خطوط تغذیه و شبكه های توزیع گاز، باید به صورت دوره‌ای و اغلب هر 6 ماه یکبار به بازدید، گریسكاری و روانكاری شیرهای تاسیسات و شیرهای قطع و وصل در واحدهای تقلیل فشار پرداخت.
2) تهیه گزارش ماهانه از عملكرد واحدهای نگهداری، تعمیرات و انشعابات سیستم‌ها
3) بازدید،كنترل، نگهداری و تعمیرات خطوط تغذیه
4) تعمیرات برنامه‌ریزی نشده: در صورت بروز هرگونه خرابی و یا ایجاد مشکل در تاسیسات و ادوات گازرسانی، می‌بایست اقدامات لازم جهت عیب‌یابی و تعمیر تاسیسات انجام گیرد.
5) انشعاب گیری از لوله گاز
انشعاب گیری از لوله گاز
انشعاب گیری از لوله گاز می‌تواند به روش‌های مختلف شامل روش‌های سرد و گرم صورت گیرد.
عملیات هات تپ
مهمترین روش انشعاب گیری از لوله گاز، عملیات هات تپ می‌باشد. این عملیات، روش گرمی است که جهت فراهم نمودن بستر مناسب برای انشعاب گیری انجام می‌شود. در روش هات تپ به کمک دستگاه، با جمع آوری اطلاعات از خط لوله، فرایند آغاز می‌گردد. این اطلاعات شامل پارامترهای مرتبط مانند ماهیت گاز، فشار گاز و دمای آن است. علاوه بر پارامترهای مربوط به گاز، پارامترهای مربوط به لوله، شامل جنس، سایز و ابعاد لوله نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در این روش، برای انشعاب گیری از لوله گاز، برشی بر روی لوله ایجاد می‌شود. نکته مهم در اجرای این روش، آن است که فرایند برش در لوله، بدون توقف در عملکرد آن، انجام می‌شود. عدم ایجاد وقفه در عملکرد لوله باعث جلوگیری از خسارات و ضررهای مالی به مشترکین می‌شود. این روش شامل مزایای مختلفی است. از جمله مزایای استفاده از روش هات تپ، صرفه‌جویی اقتصادی و صرفه‌جویی در زمان و انرژی است.
از عملیات هات تپ و جوشکاری اسپلیت تی در مجتمع‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و مراکز صنعتی استفاده می‌شود. این روش علاوه بر انشعاب گیری از لوله گاز، در خطوط لوله نفت و مشتقات آن، لوله‌های آب آشامیدنی و سیالات دیگر اعم از مایعات مختلف و گازها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سایر روش‌های انشعال گیری از لوله گاز
از دیگر روش‌های انشعاب گیری از لوله گاز، میتوان به روش انشعاب دنده‌ای و روش انشعاب با جوشکاری لوله گاز اشاره کرد. این دو روش، به لحاظ اجرای فرایند، بسیار مشابه یکدیگر بوده و تفاوت چندانی با هم ندارند. از جمله تفاوت‌های این روش‌ها، ایمنی بیشتر روش جوشکاری و همچنین هزینه بالاتر آن می‌باشد.
همانطور که اشاره شد، انشعاب گیری از لوله گاز، شامل روش‌های سرد و گرم است. از جمله روش‌های سرد در انشعاب گیری، میتوان به بندینگ لوله‌های فولادی (Bending) اشاره کرد. این روش، همان خمکاری سرد لوله گاز می‌باشد. در انجام مراحل خمکاری، باید جوانب مختلف را سنجید و محتاطانه عمل کرد. قبل از انجام خمکاری، تست هیدرواستاتیک و کسب اطلاعات فنی بسیار ضروری است. عدم دریافت اطلاعات کافی درباره لوله، باعث آسیب رسیدن به آن، چروکیدگی لوله و … می‌شود.
دوره آموزشی آشنایی با فعالیت‌های تعمیراتی شرکت‌های گاز استانی که به صورت کامل به زبان فارسی و به صورت تصویری تهیه شده است را از لینک زیر می توانید دانلود کنید.
