آرد استخوان براي تغذيه دام و طيور و آبزيان
ويژگيهاي آرد استخوان براي تغذيه دام و طيور آبزيان
آرد استخوان يكي از منابع تامين كلسيم و فسفر در تغذيه دام و طيور و آبزيان است . نظر به اينكه آرد استخوان در داخل كشور توليد ميشود لذا با توجه به اهميت تغذيه اي و بهداشتي كه دارد تجديد نظر در استاندارد آن ضروري مي نمود.
اگر آرد استخوان بروش پخت تهيه شود اصطلاحأ آن را آرد استخوان و اگر دركوره و بروش سوزاندن تهيه گردد آن را خاكستر استخوان 2 مي نامند.
1- هدف
هدف از تدوين اين استاندارد تعيين ويژگيهاي فيزيكي ، شيميايي و ميكروبي ، بستهبندي ، نشانه گذاري و روشهاي آزمون آرد و خاكستر استخوان كه به طور صنعتي توليد ميشود است .
2 – دامنه كاربرد
اين استاندارد مربوط به آرد خاكستر استخوان است و بعنوان مكمل كلسيم و فسفر در تغذيه دام و طيور و آبزيان مصرف شده كاربرد دارد.
يادآوري چون احتمال انتقال بيماري جنون گاوي از طريق مصرف آرد استخوان (پخته ) در نشخواركنندگان ميرود بنابراين توصيه ميگردد در اين گروه از دامها انحصارا از آرد استخوان سوخته (خاكستر) استفاده شود.
3- تعريف
آرد استخوان از قطعات كامل يا خرد شده استخوان هاي دام هاي كشتاري بدست مي آيد به گونهاي كه ابتدا استخوانها را شست و شو داده و سپس با پختن در تانك هاي مخصوص و با حرارت 130درجه سانتيگراد به مدت سه ساعت و تحت فشار حدود 4/5آتمسفر چربي و ژلاتين و ساير مواد اضافي را از ان جدا ميسازند.
آنگاه پس از خشك كردن استخوان را آسياب نموده بصورت آرد در ميآورند.
استخوان سوخته (خاكستر) از قطعات كامل يا خرد شده استخوان دامهاي كشتاري بدست ميآيد به گونهاي كه پس از جدا كردن چربي ، ژلاتين و ساير مواد اضافي بروش فوق استخوانها را در كوره هاي با حرارت 550تا 600درجه سانتيگراد در مجاورت هوا تا سفيد شدن كامل ميسوزانند. سپس آنها را آسياب كرده بصورت خاكستر در ميآورند.
يادآوري واحدهاي توليدي اين محصول بايد داراي پروانههاي مجاز تاسيس و بهره برداري ،ساخت از كليه مراجع قانوني و ذيصلاح كشور باشد.
4- ويژگيها
4-1- ويژگيهاي فيزيكي خاكستر و آرد استخوان
4-1-1- رنگ : كرم متمايل به سفيد
4-1-2- بو: داراي بوي مخصوص بخود و عاري از هرگونه بوي ديگر
4-1-3- اندازه : ذرات آرد استخوان بايد عمدتا يكنواخت بوده و اندازه 90درصد ذرات آن از 2ميليمتر تجاوز نكند.
4-2- ويژگيهاي شيميايي آرد و خاكستر استخوان بايد طبق جدول زير باشد:
مجموع فسفر قابل حل در آب و اسيد سيتريك 2 درصد حداقل بايد 85 درصد فسفر كل باشد
4-3- ويژگيهاي ميكروبي
4-3-1- ويژگيهاي ميكروبي بايد برابر استاندارد ملي ايران به شماره 3205باشد.
5- ناپذيرفتني ها
5-1- وجود اجرام بيماري زا بخصوص با سيلوس آنتراسيس و گونه هاي مختلف كلستريديم بهر شكل و بهر ميزان
5-2- قارچ و كپك زدگي بهر ميزان
5-3- تند شدگي ناشي از اكسيداسيون اسيدهاي چرب طبق استاندارد مربوطه
5-4- وجود هر گونه بوي نامطبوع و غير طبيعي
5-5- وجود هر گونه اجسام خارجي بهر مقدار
5-6- وجود آفلاتوكسين بيش از .30 PPM
6- نمونه برداري
نمونه برداري مطابق استاندارد شماره 331ايران انجام ميگيرد.
7 – بسته بندي و نشانه گذاري
7-1- بسته بندي
براي بست بندي آرد و يا خاكستر استخوان بايد از كيسه هاي پلي اتيلن و يا كاغذ چندلا، سالم و نو استفاده كرد. وزن كيسه ها بايد يكنواخت بوده و از 50كيلوگرم تجاوز نكند. سر كيسه ها بايد بوسيله ماشين دوخت دوخته شود. استفاده دوباره از كيسه ها ممنوع است .
7-2- نشانه گذاري :
روي هر كيسه بايد آگاهيهاي زير نوشته يا برچسب شود.
7-2-1- نام و نوع هر كالا
7-2-2- نام و نشاني توليد كننده يا علامت تجارتي آن
7-2-3- وزن خالص به كيلوگرم
7-2-4- تاريخ توليد و تاريخ انقضاي مصرف
7-2-5- ذكر شرايط نگهداري (دما،نور و رطوبت )