در این مطلب آموزشی با مقدمات و پیش نیازهای لازم برای شروع برنامه نویسی و مهمترین زبان های برنامه نویسی و انتخاب بهترین زبان آشنا می شوید.
برنامه نویسی در واقع تعریف یکسری دستورات برای یک سیستم پردازنده از جمله کامپیوتر است که این سیستم پردازنده، برخی اطلاعات را از کاربر گرفته (اطلاعات یا به صورت دستی و گفتاری و … توسط کاربر داده می شود یا با انجام برخی اقدامات همچون کلیک کردن و … می تواند به سیستم داده شود)، سپس با توجه به دستورات و الگوریتم های تعریف شده، نتیجه نهایی را به کاربر برمی گرداند.
جدای از وب و کامپیوتر و موبایل که به طور مستقیم با برنامه نویسی درگیر هستند، خیلی از وسایلی که در اطرافمان وجود دارد و روزانه بارها از آنها استفاده می کنیم هم نیاز به برنامه نویسی دارند و نمی توان تأثیر بزرگ این علم را در دنیای امروزی نادیده گرفت که روز به روز به کاربردهای آن نیز اضافه می شود. برای یک مثال خیلی ساده در این زمینه می توان به ماشین حساب اشاره کرد. وقتی کاربر به عنوان مثال عدد 6 و علامت ضربدر و عدد 4 را وارد می کند، باتوجه به دستورات تعریف شده در تراشه و پردازنده ماشین حساب، این عملیات پردازش شده و نتیجه 24 را به کاربر نمایش می دهد. این اقدام ساده با برنامه نویسی انجام شده است.
برنامه نویسی را از کجا شروع کنم؟
برای شروع برنامه نویسی نیاز هست که چند نکته را لحاظ کنید که به نوعی پیش نیازهای لازم برای برنامه نویسی و موفقیت در آن است.
1- انتخاب هدف برنامه نویسی
مشابه شروع هرکار دیگری، در برنامه نویسی هم، اولین اقدام، تعیین هدف برنامه نویسی است. هدفتان چیست؟ با پاسخگویی به این سوال خیلی از موارد مشخص می شود. قصد طراحی نرم افزارهای کامپیوتری دارید که در سیستم عامل های ویندوز و لینوکس و … اجرا می شوند؟ قصد طراحی گیم دارید؟ یا طراحی اپلیکیشن برای اندروید و IOS و …؟ قصد طراحی وبسایت دارید؟ قصد ساخت یک شی هوشمند دارید؟ یا …
وقتی هدف از برنامه نویسی را مشخص کنید، در واقع پلتفرم برنامه نویسی خودتان که می تواند سیستم عامل های مختلف در کامپیوتر، موبایل، کنسول های بازی و … باشد را انتخاب کردید و زبان های برنامه نویسی که برای هدف تعیین شده نیاز هست، محدودتر و تصمیم گیری برای انتخاب زبان مناسب راحت تر می شود.
2- انتخاب زبان برنامه نویسی
برای هریک از اهدافی که برای برنامه نویسی وجود دارد، تعدادی از زبان های برنامه نویسی کاربرد دارد. در دومین قدم می بایست زبان یا زبان های برنامه نویسی موردنظرتان را برای رسیدن به هدف انتخاب کنید. به عنوان مثال برای طراحی نرم افزار، زبان های مختلفی از جمله VB و C و C++ و C# و Java و Python و … کاربرد دارد. برای طراحی سایت PHP و Javascript و Asp.net و … استفاده می شود و برای طراحی اپلیکیشن، زبان های مختلفی از جمله Java و Kotlin و Python و Swift و Objective-c و … وجود دارد.
بسیاری از افراد به دنبال این هستند که بهترین زبان برنامه نویسی کدام است؟ یا پردرآمدترین زبان برنامه نویسی کدام زبان است؟ نباید براساس پاسخی که برای این سوال ها وجود دارد، زبان موردنظر خود را انتخاب کنید. مهمترین عامل برای انتخاب زبان برنامه نویسی، هدف و علاقه خودتان می باشد. فقط توجه داشته باشید که سعی نکنید 10 زبان مختلف را یاد بگیرید. سعی کنید یک زبان تا حداکثر 3 زبان مرتبط با هم که برای یک هدف هست را خوب یاد بگیرید.
مثلا جاوا به عنوان یکی از پردرآمدترین زبان های برنامه نویسی در جهان می باشد. اما همین جاوا کاربردهای متنوعی دارد که طراحی نرم افزار، طراحی اپلیکیشن، اینترنت اشیا و … از جمله آنها می باشد و این گستردگی تنوع از عوامل اصلی پردرآمد بودن این زبان برنامه نویسی است. اما اگر هدف شما فقط طراحی اپلیکیشن برای سیستم عامل اندروید هست، باید زبان های دیگری که در این زمینه کاربرد دارند، از جمله مهمترین آنها که کاتلین هست هم در نظر داشته باشید که اتفاقا دارای کدهای کوتاه تر و ساده تری هم می باشد. پس الزاما پردرآمد بودن یا پرطرفدار بودن ملاک انتخاب نیست.
3- انتخاب محیط و نرم افزار برنامه نویسی
با یک ویرایشگر متنی ساده مانند notepad هم می توانید کدهای برنامه نویسی را بنویسید یا با نسخه پیشرفته تر آن که notepad++ هست و در ویندوز قابل اجرا می باشد، می تواند این کار را ساده تر هم انجام دهید. اما برای نوشتن کدهای پیچیده تر برنامه نویسی، نیاز به ابزارهایی است که کار را ساده تر کنند. به خصوص برای افرادی که در شروع کار برنامه نویسی هستند، کار با یک ویرایشگری متنی ساده مانند notepad برای نوشتن مثلا یک اپلیکیشن کاری بسیار دشوار هست. برای این منظور IDE ها یا همان محیط های یکپارچه توسعه طراحی شدند که در واقع نرم افزارهایی هستند که کار برنامه نویسی را بسیار ساده تر کرده و اقدامات مختلفی از جمله دیباگ و کامپایلر و … هم انجام می دهند.
کاربر باتوجه به نوع سیستم عامل خود، منابع موردنیاز، قیمت، محیط گرافیکی و امکانات موردنیاز می تواند IDE مدنظر خود را انتخاب کنید. به عنوان مثال برای برنامه نویسی اندروید، مهمترین IDE هایی که کاربر می تواند انتخاب کند، Android Studio ، Eclipse ، IntelliJ IDEA ، NetBeans IDE ، Xamarin و JetBrains است که باتوجه به هدف و نیازی که وجود دارد، می توان یکی از آنها را انتخاب کرد تا این کار را خیلی سریع تر و ساده تر انجام داد.
4- آشنایی با علم منطق و الگوریتم
همانطور که در ابتدا اشاره شد، برنامه نویسی شامل یکسری دستورات است که از الگوریتم و فرآیند مشخصی پیروی می کنند که داخل این الگوریتم، منطق های شرطی هم می تواند وجود داشته باشد. به همین دلیل قبل از شروع برنامه نویسی لازم است با کلیت این مفاهیم آشنا باشید. برای رسیدن به یک نتیجه خاص در برنامه نویسی، ممکن است الگوریتم های مختلفی وجود داشته باشد، که آشنایی و تسلط روی این مفاهیم باعث می شود که بهترین و کوتاه ترین فرآیند برای رسیدن به نتیجه انتخاب شود.
جمع بندی و نتیجه گیری
طبق توضیحات ارائه شده متوجه شدید که کاربردهای متنوعی از برنامه نویسی وجود دارد و زبان های مختلفی برای این امر وجود دارد که هدفتان به عنوان اولین گام شروع برنامه نویسی، مهمترین گام آن نیز می باشد که باتوجه به آن و علاقه ای که دارید، بهترین زبان برنامه نویسی را می توانید انتخاب کنید و کار خود را در یکی از محیط های برنامه نویسی آغاز کنید.
قطعاً بعد از گام هایی که به عنوان پیش نیاز برنامه نویسی گفته شد، نیازمند آموزش و یادگیری زبان انتخاب شده هستید. روش های آموزشی زیادی در این زمینه وجود دارد که البته تقویت زبان انگلیسی هم در یادگیری بهتر برنامه نویسی خیلی مهم و تأثیرگذار هست. می توانید از دوره های آموزشی در موسسات مختلف برگزار می شود استفاده کنید، یا از کتاب های خودآموز کمک بگیرید یا اینکه از فیلم های آموزشی و وبسایت های آموزشی مختلفی که در این زمینه وجود دارد استفاده کنید. یکی از سایت هایی که برای آموزش برنامه نویسی استفاده کنید، سایت فرادرس هست که شامل 417 ساعت آموزش برنامه نویسی زبان های متخلف در قالب 44 عنوان آموزشی می باشد که از سطح مقدماتی تا پیشرفته را شامل می شود.